Ρεκόρ σπατάλης από την Ελλάδα

Το 5,1% της παραγωγής τροφίμων καταλήγει ως βρώσιμο πλεόνασμα, ενώ η χώρα βρίσκεται στην τέταρτη χειρότερη θέση ως προς τη σπατάλη ανά άτομο

AP 18271576888916

Αρνητικό ρεκόρ στη σπατάλη τροφίμων κατέχει η Ελλάδα καθώς, σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύεται σε μελέτη του Ιδρύματος Οικονομικών & Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ), το 5,1% της παραγωγής τροφίμων της χώρας καταλήγει ως βρώσιμο πλεόνασμα, στοιχείο το οποίο την κατατάσσει στην πέμπτη χειρότερη θέση ανάμεσα στα 28 κράτη-μέλη της ΕΕ.

Προηγούνται η Σλοβενία (11%), η Μάλτα (8,7%), η Βουλγαρία (7%) και η Κύπρος (6,4%), ενώ το χαμηλότερο ποσοστό σπατάλης τροφίμων καταγράφεται στη Φινλανδία (0,4%), την Εσθονία (0,7%) και τη Λετονία (1,2%). Σε όρους σπατάλης ανά άτομο η Ελλάδα βρίσκεται στην τέταρτη χειρότερη θέση, με 196 κιλά τροφίμων τον χρόνο ανά άτομο. Το υψηλότερο επίπεδο σπατάλης καταγράφεται στη Βουλγαρία (305 κιλά ανά άτομο). Ακολουθούν η Δανία (204 κιλά) και η Σλοβακία (197 κιλά). Αντίθετα, το χαμηλότερο κατά κεφαλήν επίπεδο σπατάλης παρατηρείται στη Φινλανδία (15 κιλά), την Εσθονία (27 κιλά) και τη Μεγάλη Βρετανία (35 κιλά). Στον τομέα των νοικοκυριών, συγκεκριμένα, υπολογίζεται ότι η σπατάλη τροφίμων για την Ελλάδα ανέρχεται σε 98,9 κιλά ανά άτομο τον χρόνο. Από αυτή την ποσότητα το 69,9% (69,1 κιλά) αποτελεί βρώσιμο τροφικό υπόλειμμα που θα μπορούσε να κατευθυνθεί στην παραγωγή ζωοτροφών και το υπόλοιπο 30,1% (29,8 κιλά) θεωρείται τροφικό πλεόνασμα κατάλληλο για ανθρώπινη κατανάλωση.

Από το τροφικό πλεόνασμα περίπου το ένα τέταρτο αντιστοιχεί σε φρούτα (24,9% ή 7,42 κιλά ανά άτομο τον χρόνο) και περίπου άλλο ένα τέταρτο σε έτοιμα γεύματα (24,5% ή 7,3 κιλά). Υψηλό ποσοστό έχουν και τα λαχανικά (14,9% ή 4,44 κιλά), το ψωμί (13,6% ή 4,05 κιλά) και τα γαλακτοκομικά (11,3% ή 3,37 κιλά). Οσον αφορά τη διαχείριση των αποβλήτων, η Ελλάδα καταλαμβάνει την τρίτη υψηλότερη θέση ανάμεσα σε 32 ευρωπαϊκές χώρες με βάση την ποσότητα εδαφικής διάθεσης μεικτών συνήθων αποβλήτων, τα οποία περιλαμβάνουν και απορρίμματα τροφίμων.

Συγκεκριμένα, με βάση στοιχεία της Eurostat για το 2014, υπολογίζεται ότι η εδαφική διάθεση μεικτών αποβλήτων στην Ελλάδα ανέρχεται σε 4,3 εκατ. τόνους ή 401 κιλά ανά άτομο, υπερδιπλάσιο επίπεδο σε σχέση με τον μέσο όρο της ΕΕ (198 κιλά ανά άτομο). Σε χειρότερη θέση ως προς τον συγκεκριμένο δείκτη είναι μόνο η Μάλτα με 487 κιλά και το Μαυροβούνιο με 402 κιλά ανά άτομο. Αντίθετα, η εδαφική διάθεση αυτού του είδους αποβλήτων περιορίζεται σε μόλις 18 κιλά το άτομο στη Δανία και σε 22 κιλά το άτομο στην Ολλανδία και την Αυστρία.

ΣΤΑ ΣΤΑΔΙΑ ΤΗΣ ΑΛΥΣΙΔΑΣ ΑΞΙΑΣ

Οπως αναφέρεται στην έρευνα του ΙΟΒΕ, ο περιορισμός της σπατάλης τροφίμων απαιτεί να υπάρχει επίγνωση των λόγων για τους οποίους μέρος της παραγωγής τροφίμων καταλήγει ως απόρριμμα. Οι λόγοι της σπατάλης τροφίμων ποικίλλουν στα διάφορα στάδια της αλυσίδας αξίας.

Στον πρωτογενή τομέα, οικονομικοί λόγοι μπορεί να οδηγήσουν στη μη συγκομιδή ώριμης σοδειάς. Η συγκομιδή ενδέχεται να μη συμφέρει λόγω απρόσμενης πτώσης στις τιμές του αγροτικού προϊόντος ή ανόδου στο κόστος συγκομιδής (π.χ. κόστος ενέργειας ή εργασίας). Απορρίμματα τροφίμων μπορεί να προκύψουν και μετά τη συγκομιδή εάν κριθεί ότι τα προϊόντα τελικά δεν είναι κατάλληλα για ανθρώπινη κατανάλωση ή δεν τηρούν ορισμένες προδιαγραφές (όπως μέγεθος, σχήμα, χρωματώσεις και χαμηλή περιεκτικότητα πρωτεΐνης στα σιτηρά). Ζωικά προϊόντα ενδέχεται να μολυνθούν (όπως το γάλα με κοπριά) και να χρειαστεί να απορριφθούν.

Ζωικά υποπροϊόντα, όπως αίμα και κόκαλα, απορρίπτονται ως ακατάλληλα για κατανάλωση σε αυτό και στα επόμενα στάδια της αλυσίδας αξίας. Απώλειες τροφίμων ενδέχεται να σημειωθούν και κατά τη διαδικασία μεταφοράς και αποθήκευσης. Τέλος, ένα μέρος της αγροτικής παραγωγής ενδέχεται να παραμείνει απούλητο και να κατευθυνθεί σε άλλες χρήσεις ή να απορριφθεί ως ακατάλληλο για ανθρώπινη κατανάλωση λόγω αλλοίωσης με το πέρασμα του χρόνου.

ΑΠΟΡΡΙΠΤΟΝΤΑΙ ΩΣ ΥΠΟΠΡΟΪΟΝΤΑ

Στο στάδιο της επεξεργασίας και της μεταποίησης των τροφίμων, μέρος των ζωικών και των φυτικών προϊόντων (όπως τα φτερά πουλερικών και το κέλυφος αυγών και οστράκων) απορρίπτεται από την τροφική αλυσίδα ως υποπροϊόντα. Απορρίπτεται όμως και επεξεργασμένα προϊόντα, είτε επειδή δεν τηρούν τις προδιαγραφές ποιότητας και εμφάνισης (π.χ. προβλήματα στη συσκευασία και στις ετικέτες) είτε επειδή παραμένουν απούλητα και η περαιτέρω αποθήκευσή τους κρίνεται επιζήμια. Για τους ίδιους λόγους παρατηρείται απόρριψη επεξεργασμένων προϊόντων στο εμπόριο (π.χ. αλλοίωση της συσκευασίας κατά τη μεταφορά των προϊόντων).

Τέλος, τρόφιμα απορρίπτονται και στο στάδιο της κατανάλωσης. Τόσο στην εστίαση όσο και στα νοικοκυριά απορρίπτεται το μη βρώσιμο μέρος τροφίμων κατά την παρασκευή γευμάτων ή κατά την τελική τους κατανάλωση (όπως ο φλοιός φρούτων και λαχανικών). Τρόφιμα απορρίπτονται και λόγω της παλαιότητάς τους ή της αλλοίωσης της ποιότητάς τους κατά την αποθήκευσή τους. Σε αυτό συμβάλλουν ο ανεπαρκής προγραμματισμός των αγορών και της παρασκευής γευμάτων από τα νοικοκυριά, οι προσφορές που ωθούν τους καταναλωτές να αγοράζουν μεγάλες ποσότητες (τύπου «2 στην τιμή 1») και η ελλιπής κατανόηση των σημάνσεων «ανάλωση κατά προτίμηση πριν από» και «κατανάλωση πριν από».

Ειδικά στην εστίαση, συχνά η ποσότητα των γευμάτων που παρασκευάζονται υπερβαίνει τον αριθμό των μερίδων που καταναλώνονται εντέλει, με αποτέλεσμα το περίσσευμα να καταλήγει ως απόρριμμα. Απόρριψη φαγητού παρατηρείται και λόγω υπερβολικού μεγέθους των μερίδων. 

* Περιοδικό Hot Doc #170, «Ο Πλανήτης των Αντιθέσεων», 13/1/2018

Βουλή: Ο λόγος για τα άδεια έδρανα του ΚΚΕ και της Νέας Αριστεράς στην ομιλία της Κωνσταντοπούλου

6167422

Βουλή: Ο λόγος για τα άδεια έδρανα του ΚΚΕ και της Νέας Αριστεράς στην ομιλία της Κωνσταντοπούλου

Μετά την ολοκλήρωση της ομιλίας της Ζωής Κωνσταντοπούλου, οι βουλευτές των δύο κομμάτων επέστρεψαν στις…

Μητσοτάκης: Όλο το παρασκήνιο για τις εκκαθαρίσεις Μπρατάκου και Παπασταύρου

InCollage 20240328 205245331

Μητσοτάκης: Όλο το παρασκήνιο για τις εκκαθαρίσεις Μπρατάκου και Παπασταύρου

O Κυριάκος Μητσοτάκης φαίνεται πως «παραίτησε» τους δύο στενούς του συνεργάτες προκειμένου να μην απολογηθεί…

«Η ΛΑΡΚΟ ανήκει στους εργάτες» – Μαζικό συλλαλητήριο για τη ΛΑΡΚΟ στο κέντρο της Αθήνας

6167427

«Η ΛΑΡΚΟ ανήκει στους εργάτες» – Μαζικό συλλαλητήριο για τη ΛΑΡΚΟ στο κέντρο της Αθήνας

Στο μαζικό συλλαλητήριο για την ΛΑΡΚΟ συμμετέχουν και άλλα σωματεία, φορείς, συνδικάτα αλλά και φοιτητικοί…