Πρωταθλητές στο Fair Play και την αλληλεγγύη

Τον Νοέμβριο η Εθνική Ελλάδας αποχαιρετούσε οριστικά τα πλέι οφ του Nations League, τα οποία θα μπορούσαν να την οδηγήσουν στο Euro 2020. Απογοήτευση για τις εμφανίσεις και τις επιλογές της Ομοσπονδίας, διαφωνίες για τη ανάληψη της τεχνικής ηγεσίας από τον Άγγελο Αναστασιάδη και η εμφάνιση των νεοναζί στο ΟΑΚΑ, στην αναμέτρηση με την Εσθονία, συνέθεταν το μαύρο σκηνικό γύρω από τη «γαλανόλευκη». Τις μέρες εκείνες, μια άλλη Εθνική Ελλάδας δίδασκε αλληλεγγύη και θύμιζε το πραγματικό νόημα του ποδοσφαίρου.

Mια μπάλα μπορεί να ενώσει τον κόσμο

To πρώτο Παγκόσμιο Κύπελλο Αστέγων διεξήχθη το 2003 στο Γκρατς της Αυστρίας, έχοντας το χαρακτήρα πειραματικής διοργάνωσης. Έλαβαν μέρος 18 χώρες και 144 ποδοσφαιριστές, οι οποίοι δεν φαντάζονταν ότι η προσπάθεια στη συνέχεια θα γιγαντωθεί. Το τρόπαιο τότε κατέκτησε η διοργανώτρια Αυστρία, με μια ομάδα που αποτελούταν μόνο από πρόσφυγες. «Ο αθλητισμός και το ποδόσφαιρο συγκεκριμένα έχουν μια πραγματική δύναμη να αλλάξουν ζωές και το Παγκόσμιο Κύπελλο Αστέγων όλα αυτά τα χρόνια είναι ένα πολύ δυνατό παράδειγμα», υποστηρίζει ο συνιδρυτής του τουρνουά, Μελ Γιανγκ.

Η ελληνική πρωτοβουλία έκανε ντεμπούτο τρία χρόνια αργότερα, όταν μια μικρή ομάδα από το περιοδικό «Γαλέρα» ξεκίνησε να ψάχνεται περισσότερο γύρω από το κοινωνικό-ποδοσφαιρικό πείραμα που συνεχώς μεγάλωνε. Και η αφορμή δεν ήταν το ποδόσφαιρο, αλλά οι «αόρατοι» της Αθήνας, οι άστεγοι που περιφέρονταν από περιοχή σε περιοχή, αναζητώντας ένα παγκάκι ή ένα εγκαταλελειμμένο κτήριο για να περάσουν τη νύχτα τους. Κατανοώντας την δύναμη του ποδοσφαίρου ως κοινωνικό «εργαλείο» ένταξης και ευαισθητοποίησης, δημιούργησαν την πρώτη ελληνική ομάδα αστέγων. Πήραν για πρώτη φορά μέρος σε Παγκόσμιο Κύπελλο το 2007 και στην πρεμιέρα τους κατέκτησαν το βραβείο Fair Play!

Αύρα καθαρού αέρα

Από τότε έχουν γίνει πολλά βήματα. Η Εθνική Αστέγων μεγάλωσε, δημιούργησε το δικό της περιοδικό δρόμου, τη «Σχεδία» που έχει βοηθήσει πολλούς από τους παίκτες της να αλλάξουν ζωή. Και φέτος, στο Μεξικό, κατέκτησε τον τέταρτο σερί τίτλο στο Fair Play! «Έρχονταν στα γήπεδα παλιοσειρές των Μουντιάλ και μας έλεγαν ότι “χαιρόμαστε πολύ όταν έρχεστε εσείς, γιατί χαιρόμαστε το παιχνίδι”», λέει στο Κουτί της Πανδώρας ο εμπνευστής του εγχειρήματος, Χρήστος Αλεφάντης. «Μπαίνουν πιτσιρικάδες που τους έχουν “φτιάξει” ότι πρέπει να πάρουν τον τίτλο και το κάνουν ροντέο, σαν να είναι Champions League. Eμάς μας αποκαλούσαν “αύρα καθαρού αέρα”, ότι φέρνουμε μια διαφορετική νοοτροπία», προσθέτει.

Στη διοργάνωση του Μεξικού βρέθηκαν πάνω από 500 παίκτες και παίκτριες, από 47 χώρες. Υπολογίζεται ότι το γεγονός προσέλκυσε παραπάνω από 200.000 θεατές, οι οποίοι παρακολούθησαν τους αγώνες του street football. Κάθε ομάδα αποτελείται από τέσσερα άτομα (ένας τερματοφύλακα) και έχει τέσσερις αλλαγές, ενώ το ίδιο άτομο δεν μπορεί να λάβει μέρος σε παραπάνω από μία διοργανώσεις. Αυτό γίνεται προκειμένου να ζουν την εμπειρία όσο το δυνατόν περισσότεροι. Για να πάρει κάποιος μέρος στο Παγκόσμιο Κύπελλο Αστέγων, πρέπει να υπάγεται σε μία από τις εξής κατηγορίες: Είτε να είναι άστεγος, είτε πρόσφυγας αιτούντας άσυλο, είτε ενταγμένος σε προγράμματα απεξάρτησης, είτε το βασικό του εισόδημα να προέρχεται από πώληση εφημερίδας δρόμου.

«Πανηγύριζαν μαζί μας το γκολ που δέχθηκαν!»

Η ελληνική ομάδα ανέκαθεν προσεγγίζει την διοργάνωση ως μια ευκαιρία κοινωνικοποίησης και συλλογής εμπειριών που μπορούν να αλλάξουν εντελώς τα μέλη της αποστολής. Αυτό αποδεικνύεται, άλλωστε, από το γεγονός ότι φέτος κατέκτησε για τέταρτη σερί χρονιά βραβείο Fair Play με τα κορίτσια της. Φέτος «κατέβηκαν» δύο ξεχωριστές ομάδες. Μια ανδρική και μια γυναικεία. «Τα κορίτσια από το Περού μας έπαιρναν από το χέρι να μπούμε μαζί στο γήπεδο. Στην Αγγλία βάλαμε γκολ και διέκοψαν τον αγώνα οι παίκτριες για να πανηγυρίσουν μαζί μας το τέρμα που δέχθηκαν. Οι Παραγουανές άνοιγαν διαδρόμους για να βάλουμε το γκολ της τιμής και οι Βρετανοί εκφωνητές έλεγαν στις ζωντανές μεταδόσεις των αγώνων ότι αγαπούν την Ελλάδα, ότι είμαστε η αγαπημένη τους ομάδα. Ο συμπατριώτης τους, υπεύθυνος των γηπεδικών εγκαταστάσεων, μας είπε πως “είναι απολαυστικό να σας βλέπει κανείς. Σας ευχαριστούμε”. Τρομερές εικόνες», λέει στο Κουτί της Πανδώρας ο Χρήστος Αλεφάντης, τονίζοντας ότι το Fair Play έχει γίνει… θεσμός για την ομάδα. «Τα τελευταία τέσσερα χρόνια έχουμε βγει έξι φορές στο εξωτερικό. Πέραν των Παγκόσμιων Κυπέλλων, παίξαμε πέρυσι σε ένα φεστιβάλ κοινωνικού ποδοσφαίρου στη Σόφια και φέτος στο Γκρατς. Έχουμε κατακτήσει πέντε φορές το βραβείο Fair Play και αυτό δείχνει το πώς προσεγγίζουμε το ποδόσφαιρο, το πόσο το αγαπάμε, καθώς και τα μηνύματα που περνάμε στα παιδιά. Γιατί κάποιοι μπορεί να έρχονται στην ομάδα με το μαχαίρι στα δόντια, να μπούμε μέσα να τους καταπιούμε. Με την παρέα μας όμως βλέπουν το ποδόσφαιρο αλλιώς, τον αντίπαλο αλλιώς, τον διαιτητή αλλιώς, την κοινωνία αλλιώς. Γίνονται καλύτεροι άνθρωποι και αυτό το εννοώ».

Κάθε άτομο που συμμετέχει είναι μια ξεχωριστή ιστορία. Από τον Κρεγκ ΜακΜάνους, προπονητή στην ομάδα της Αγγλίας, ο οποίος είδε μια καριέρα επαγγελματία ποδοσφαιριστή να πνίγεται στις ουσίες και να καταλήγει τελικά στους δρόμους, μέχρι την 60χρονη Στέλλα από τη Θεσσαλονίκη, που κατέκτησε το 2016 το βραβείο Fair Play και είδε το ποδόσφαιρο να της αλλάζει τη ζωή χωρίς να έχει μέχρι το σημείο εκείνο καμία σχέση με αυτό.

Το δικό τους όνειρο

Ο Χρήστος Αλεφάντης αποτυπώνει μια χαρακτηριστική κουβέντα στο τεύχος Δεκεμβρίου της «Σχεδίας»: «Τι όνειρα κάνεις για το μέλλον;» ρώτησε η δημοσιογράφος της μεξικανικής τηλεόρασης τη Μάγδα. «Να βρω μια δουλειά στον τομέα μου. Έχω σπουδάσει βιβλιοθηκάριος», απάντησε το κορίτσι μας σε εξαιρετικά αγγλικά, χωρίς δεύτερη σκέψη. Όσοι ταξιδεύουν στα Μουντιάλ Αστέγων με μια μπάλα και μια τσαλακωμένη φανέλα στις αποσκευές τους δεν ονειρεύονται δόξες και συμβόλαια. Μόνο μια δουλειά και μια κανονική ζωή. Και το ποδόσφαιρο είναι το δικό τους όχημα για την επανένταξη. Μαθαίνουν να συνυπάρχουν και να βάζουν στόχους ζωής.

Το αποδεικνύει άλλωστε και η σχετική έρευνα που διεξήχθη για τη διοργάνωση του Μεξικού. Το 94% δήλωσε ότι το Παγκόσμιο Κύπελλο είχε θετικό αντίκτυπο στη ζωή του, το 83% ότι βοήθησε τις κοινωνικές σχέσεις με την οικογένεια και τους φίλους τους, ενώ το 77% δήλωσε ότι το ποδόσφαιρο άλλαξε σημαντικά τη ζωή τους…

*Φωτογραφίες:  Γιάννης Ζινδριλής