Privilegium Odiosum: Δυσμενές ή μισητό το προνόμιο της οικογενειοκρατίας;

Στις 9 Μαρτίου 1997, σε συνέντευξή του στην εφημερίδα «Καθημερινή», ο αείμνηστος πρώην πρωθυπουργός Γεώργιος Ράλλης (απόγονος πολιτικής οικογένειας), χρησιμοποίησε τον λατινικό όρο Privilegium Odiosum με στρεβλή μετάφραση ως δυσμενές προνόμιο, προφανώς για να κατευνάσει την οργή των πολιτών απέναντι στον νεποτισμό και την οικογενειοκρατία.

Σ’ εκείνη τη συνέντευξη που δόθηκε με αφορμή την ανάδειξη του Κώστα Καραμανλή στην ηγεσία της ΝΔ, ο καλλιεργημένος πολιτικός της Συντηρητικής Παράταξης είχε δηλώσει ότι μόνον οι άξιοι και ικανοί  συγγενείς των πολιτικών είναι πιο ευνοημένοι από τους άλλους, αλλά ταυτόχρονα, βρίσκονται και σε «δυσμενή θέση» γιατί πρέπει να αποδεικνύουν συνεχώς ότι είναι καλύτεροι από τους προγόνους τους,
όταν νέμονται το αξίωμα που κατέχουν, ελέω προγόνων και συγγενών!

Όπως είχε τονίσει ο Γ. Ράλλης: «σε παγκόσμια κλίμακα και διαχρονικά, όχι μόνο στην πολιτική αλλά και σε κάθε πεδίο της ανθρώπινης δράσεως και δημιουργίας, οι άξιοι και ικανοί απόγονοι μιας σπουδαίας προσωπικότητας έχουν το προβάδισμα. Τους συνοδεύει, όμως, πάντοτε και ένα privilegium odiosum, ένα ”δυσμενές προνόμιο”: είναι το βάρος του ονόματος του διακεκριμένου προγόνου τους, με τον οποίο αναπόφευκτα τους συγκρίνει ο κόσμος».

Ανέφερε μάλιστα το παράδειγμα ενός συνονόματου και συνεπώνυμου εγγονού του Ουϊνστον Τσόρτσιλ, ο οποίος ήταν ένας μετριότατος απλός βουλευτής και σύμφωνα με το privilegium odiosum, πρέπει να ένοιωθε πολύ άσχημα που δεν έμοιαζε σε τίποτα του διάσημου παππού του…

Όμως, όπως είναι εύκολα κατανοητό, αν και εκτεθειμένος σε μια άνιση σύγκριση με τον ένδοξο παππού του, ο εγγονός Τσόρτσιλ δεν αρνήθηκε τα προνόμια της Βουλής των Λόρδων ούτε τον παχυλό μισθό της βουλευτικής του αποζημίωσης! Το παράδειγμα του εγγονού του Ουϊνστον Τσόρτσιλ, του μετριότατου απλού βουλευτή, καταρρίπτει βέβαια το επιχείρημα του Γ. Ράλλη ότι μόνον «οι άξιοι και ικανοί απόγονοι μιας σπουδαίας προσωπικότητας, έχουν το προβάδισμα».

Εκ των πραγμάτων, το προνόμιο που έχουν οι συγγενείς των πολιτικών, ιδιαίτερα αισθητό σε κοινωνίες με ανεπαρκές θεσμικό σύστημα λειτουργίας, είναι ένα «μισητό προνόμιο» (odiosum=μισητός) για τους απλούς πολίτες γιατί καταστρατηγεί τις βασικές αρχές της Δημοκρατίας. Δεν είναι ένα «δυσμενές προνόμιο», γιατί αν ήταν τέτοιο δεν θα το εκμεταλλεύονταν οι προνομιούχοι «μετριότατοι συγγενείς» και θα είχε
ατονήσει από μόνο του.

Ποιος «μετριότατος» θα πει όχι σε μια βουλευτική έδρα, ένα πολιτικό αξίωμα κ.λπ., μόνο και μόνο επειδή ο κόσμος δεν θα του αναγνωρίσει τα χαρίσματα που είχε ο σπουδαίος πρόγονός του; Το πλήθος των συγγενών που βολεύονται διαχρονικά με κάθε λογής οφίτσια, ενώ εκλέγονται με εξαιρετική εύνοια βουλευτές (περίπου 20% στην ελληνική βουλή την περίοδο της Μεταπολίτευσης), αποδεικνύει το αντίθετο.

Είναι χαρακτηριστική η δήλωση ενός «κληρονόμου» βουλευτή, όταν εξελέγη για πρώτη φορά στη θέση του πατέρα του ο οποίος ως βαρόνος του κόμματος μετακόμισε σκανδαλωδώς, για να εκλεγεί και αυτός, από τη Β’ Αθήνας στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας: «Ένοιωσα αληθινό δέος όταν είδα ότι εγώ ένας πρωτοεμφανιζόμενος βουλευτής είχα πάρει σαράντα και πλέον χιλιάδες σταυρούς!».

Στη σύγχρονη πολιτική ιστορία της Ελλάδας, αν εξαιρέσουμε τον Ανδρέα Παπανδρέου και ίσως κάποιους άλλους που μετριούνται στα δάχτυλα του ενός χεριού, οι υπόλοιποι απόγονοι της οικογενειοκρατίας, αποδείχθηκαν κατώτεροι των προγόνων τους και συχνά κατώτεροι των περιστάσεων.

Ένα από τα προνόμια των πολιτικών κληρονόμων είναι η «αναγνωρισιμότητα», όπως είχε παραδεχθεί ο Κώστας Καραμανλής σε συνέντευξή του στο Μέγκα Τσάνελ πριν από τις εκλογές της 9ης Απριλίου 2000, λέγοντας: «είναι γεγονός, ότι μου άνοιξαν εύκολα κάποιες πόρτες, λόγω της συγγένειάς μου με τον αείμνηστο πρώην πρωθυπουργό και πρόεδρο της Δημοκρατίας, αλλά τι να κάνουμε, έτσι είναι τα πράγματα».

Πρόσφατα, μετά από σχεδόν είκοσι χρόνια, στις 25/6/2019, ο Κυριάκος Μητσοτάκης, στην εκπομπή The 2Night Show του ΑΝΤ1, αφού δήλωσε ότι αρχικά είχε επιφυλάξεις, διευκρίνισε πως όταν αποφάσισε να κάνει πολιτική καριέρα, είπε στον εαυτό του: «Κοίταξε να δεις έχεις ένα μεγάλο πλεονέκτημα μπορείς αντικειμενικά να μπεις στην πολιτική σχετικά εύκολα». Και συνέχισε: «Δεν έκρυψα ποτέ ότι το όνομα είναι ένα διαβατήριο
αναγνωρισιμότητας στην πρώτη εκλογή. Μετά μπορεί να δημιουργήσει πολλά προβλήματα. Αλλά στην αρχή είναι πλεονέκτημα».

Οι δύο απόψεις έχουν κοινή βάση αλλά και μία ειδοποιό διαφορά: Ο Κώστας Καραμανλής παραδέχεται το πλεονέκτημα «γιατί έτσι είναι τα πράγματα», ενώ ο Κυριάκος Μητσοτάκης τάσσεται με την άποψη του Γ. Ράλλη και το χαρακτηρίζει ως «δυσμενές προνόμιο», καθώς «στην αρχή είναι πλεονέκτημα. Μετά μπορεί να δημιουργήσει πολλά προβλήματα». Δεν εξήγησε όμως ποια είναι αυτά τα προβλήματα και αν έχει το άγχος
του privilegium odiosum γιατί θα τον συγκρίνουν με τον πατέρα του Κωνσταντίνο Μητσοτάκη…

Αν τον απασχολεί αυτό, ο Κυριάκος θα πρέπει να θυμάται ότι ο πατέρας του, παρόλο που καταγόταν από πολιτικό σόι, για να γίνει πρωθυπουργός χρειάστηκε από το 1946 να εκλεγεί δεκαπέντε φορές βουλευτής, να ορκιστεί εννέα φορές υφυπουργός/υπουργός, σαράντα τέσσερα ολόκληρα χρόνια, τρεις συνεχόμενες εκλογικές αναμετρήσεις και 46,88% των ψήφων! Και ότι παρόλα αυτά η θητεία του κράτησε μόνο τρία χρόνια και διεκόπη άδοξα με «αποστασία Σαμαρά», κάτι που όπως ανέφερε ο Κυριάκος στη συγκεκριμένη συνέντευξη στον ΑΝΤ1, θύμωσε πολύ τον πατέρα του γιατί «γινόταν σπουδαίο έργο»…

Επίσης, ότι ο πατέρας του δεν είχε ταυτόχρονα αδελφή βουλευτίνα και ανιψιό δήμαρχο Αθηναίων! Επομένως, αν ισχύει το privilegium odiosum, είτε ως «μισητό» είτε ως «δυσμενές προνόμιο» όπως το χαρακτήρισε ο Γεώργιος Ράλλης, για τον Κυριάκο Μητσοτάκη, αν τελικά αναδειχθεί πρωθυπουργός, θα ισχύει στον υπερθετικό βαθμό!

Ο Δημήτρης Ταταρούνης είναι δημοσιογράφος

Τα άρθρα που δημοσιεύονται στην κατηγορία «Απόψεις» εκφράζουν τον/την συντάκτη/τριά τους και οι θέσεις δεν συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του koutipandoras.gr