Πως φτάσαμε στην ενεργοποίηση των CDS

Η ενεργοποίηση των CDS ή αλλιώς ασφάλιστρα κινδύνου έναντι χρεοκοπίας είναι γεγονός. Χρειάστηκαν περίπου επτά μήνες διαπραγματεύσεων, συνεδριάσεις επί συνεδριάσεων του Eurogroup, δηλώσεις επί δηλώσεων κορυφαίων κυβερνητικών στελεχών και τον Ελληνικό λαό στα πρόθυρα νευρικής κρίσης, για αυτό που το www.koutipandoras.gr επισήμαινε από την πρώτη στιγμή.

Η ανταλλαγή των Ελληνικών ομολόγων μέσω του PSI κρίθηκε ως πιστωτικό γεγονός. Πιο απλά η Ελλάδα θεωρείται από τις αγορές ως χρεοκοπημένη, και όσοι πόνταραν στη χρεοκοπία της χώρας θα πρέπει να πληρωθούν. Πως όμως φτάσαμε ως εδώ;

Όλα ξεκίνησαν στις 21 Ιουλίου του 2011, κατά τη διάρκεια της σύνοδος κορυφής των χωρών μελών της Ευρωζώνης. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες αντιλαμβάνονται ότι η συνταγή για τη διάσωση της Ελληνικής οικονομίας κινείται εκτός πραγματικότητας και αποφασίζουν να λάβουν πιο δραστικά μέτρα για την επίλυση του δημοσιονομικού προβλήματος της Ελλάδας αλλά και της Ευρωζώνης. Έτσι πέρα από το νέο πακέτο στήριξης προς την Ελλάδα, αποφασίζεται να προταθεί στους ιδιώτες κατόχους ελληνικών ομολόγων ένα πρόγραμμα ανταλλαγής τους χρέους τους με νέα ομόλογα μεγαλύτερης χρονικής διάρκειας και με την προαιρετική αποδοχή «κουρέματος» 21% στην ονομαστική αξία των ομολόγων. Η λέξη «haircut» ή αλλιώς «κούρεμα» μπαίνει για τα καλά στην ημερήσια ατζέντα της Ελληνικής οικονομίας.

Διάφοροι αναλυτές και ξένα ΜΜΕ κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, αναφορικά με το ενδεχόμενο το «haircut» να θεωρηθεί πιστωτικό συμβάν και να ενεργοποιηθούν τα CDS. Τα κυβερνητικά στελέχη όμως διαβεβαιώνουν ότι κάτι τέτοιο δεν πρόκειται να συμβεί.

Δύο μήνες αργότερα στη Σύνοδο κορυφής της Ευρωζώνης στις 26 Οκτωβρίου 2011 αποφασίζεται πιο δραστικό, πλην όμως εθελοντικό, «κούρεμα» στο 50% της ονομαστικής αξίας των ελληνικών κρατικών ομολόγων. Παράλληλα αποφασίζεται επέκταση της εποπτείας για την εφαρμογή των διαρθρωτικών αλλαγών και οποιοδήποτε άλλων μέτρων προς επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων της Ελλάδας. Τα ελληνικά ομόλογα που περιλαμβάνονται στο νέο PSI, αφορούν όλες τις εκδόσεις και δεν σταματούν πλέον σε αυτά που έληγαν έως το 2020.

Την ίδια ώρα λόγω του «κουρέματος» κρίνεται αναγκαία η ανακεφαλαιοποιήση του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος. Για το λόγο αυτό οι εταίροι ανακοινώνουν την ενίσχυση του EFSF (Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας), μέσω ενός πακτωλού κεφαλαίων που αγγίζει το 1 τρις ευρώ. Οι χώρες της ευρωζώνης θα συμβάλλουν στο νέο PSI με συνολικά κεφάλαια 30 δισ. ευρώ, με περαιτέρω δυνατότητα χρηματοδότησης έως το 2014 για επιπλέον 100 δισ.

Οι διαδικασίες όμως του PSI εξελίσσονται σε παιχνίδι για γερά νεύρα. Κάποιες πρώτες φωνές ότι ένα κούρεμα 50% δεν επαρκεί για να καταστήσει το Ελληνικό χρέος βιώσιμο ακούγονται από διεθνείς αναλυτές και ξένα ΜΜΕ.

Όσο περνούν οι μέρες όλο και περισσότερα ξένα ΜΜΕ, κυβερνητικά στελέχη αλλά και Ευρωπαίοι ηγέτες δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο το τελικό κούρεμα να είναι πολύ μεγαλύτερο. Οι αγορές τηρούν στάση αναμονής. Προσωρινά ο κίνδυνος του πιστωτικού γεγονότος και της ενεργοποίησης των CDS έχει εξαλειφθεί. Ή τουλάχιστον έτσι πιστεύουν κυβερνητικά στελέχη. Λογαριάζουν όμως χωρίς τον ξενοδόχο.

Πάγωμα διαπραγματεύσεων

Στις αρχές του 2012 και ενώ οι διαδικασίες για το πρόγραμμα ανταλλαγής ομολόγων προχωρούν με βραδείς ρυθμούς, δημοσιεύματα ξένων ΜΜΕ κάνουν λόγο για τις 70 ημέρες του Ελληνικού δράματος ή αλλιώς της Ελληνικής χρεοκοπίας. Η Ελλάδα επισημαίνουν, δεν πρόκειται να αποφύγει τη χρεοκοπία. Επί μέρες ολόκληρες το περίφημο ομόλογο των 14,4 δισ. ευρώ που λήγει στις 20 Μαρτίου και το οποίο θα πρέπει η Ελλάδα να αποπληρώσει φιγουράρει στις σελίδες των οικονομικών δελτίων. Οι πρώτες προειδοποιητικές βολές από τις αγορές είναι γεγονός.

Στις 14 Γενάρη οι διαπραγματεύσεις για την ανταλλαγή των ομολόγων παγώνουν. Ο λόγος; Οι διαφωνίες από την πλευρά των τραπεζών αναφορικά με τη συμμετοχή τους στο PSI. Τα κυβερνητικά στελέχη κρατούν χαμηλούς τόνους, αλλά η ανησυχία είναι διάχυτη.

Στην ανακοίνωσή του Διεθνές χρηματοπιστωτικό Ινστιτούτο που είχε αναλάβει και την εποπτεία των διαπραγματεύσεων αναφέρει:

«Ευελπιστούμε πως η Ελλάδα, με την υποστήριξη της Ευρωζώνης, θα είναι σε θέση να επαναπροσεγγίσει εποικοδομητικά τον ιδιωτικό τομέα με στόχο να ολοκληρωθεί μία αμοιβαίως αποδεκτή συμφωνία για την εθελοντική ανταλλαγή του χρέους που θα συνάδει με την συμφωνία της 26ης και 27ης Οκτωβρίου, προς το καλύτερο συμφέρον της Ελλάδος και της Ευρωζώνης».
Ο υπουργός Οικονομικών Ευάγγελος Βενιζέλος εμφανίζεται στους Finacial Times σίγουρος ότι οι διαφορές μπορούν να γεφυρωθούν.

Τα hedge funds καραδοκούν

Κάποιοι ψυχραιμότεροι παρατηρητές κάνουν λόγο για σκληρό παζάρι με άγριους εκβιασμούς. Ελλάδα, Ευρώπη και ΔΝΤ, απειλούν τους ιδιώτες ότι αν δεν εξασφαλισθεί υψηλή συμμετοχή θα προχωρήσουν σε υποχρεωτικό κούρεμα το ύψος του οποίου θα είναι μεγαλύτερο του 50%.

Από την πλευρά των ομολογιούχων οι μεν τράπεζες δέχονται έστω και με βαριά καρδιά τους όρους του PSI plus όχι όμως τα hedge funds που από τον Οκτώβριο και έπειτα έκτισαν θέσεις σε ελληνικά κρατικά ομόλογα αγοράζοντας σε εύρος τιμών μεταξύ 19 με 42 και ανοίγοντας την ίδια στιγμή θέσεις προστασίας κινδύνου μέσω CDS.

Έρευνα της JP Morgan, αναφέρει ότι τα ελληνικά ομόλογα ονομαστικής αξίας 80 δισ. ευρώ ανήκουν σε ανεξάρτητους επενδυτές, όπως hedge funds, ιδιώτες και κρατικά επενδυτικά κεφάλαια (sovereign funds). Η έκβαση του PSI μοιάζει αβέβαια όχι όμως και οι ορέξεις των κερδοσκόπων.

Στο τραπέζι μπαίνει και η συμμετοχή της ΕΚΤ στη διαδικασία ανταλλαγής ομολόγων, σε περίπτωση που υπάρξει ενεργοποίηση των Collective Action Clauses (CACs), της ρήτρας δηλαδή που επιβάλλει υποχρεωτική συμμετοχή της μειοψηφίας των ομολογιούχων. Το ενδεχόμενο αυτό αποκλείει κατηγορηματικά η διοίκησή της.

Η τελική ευθεία

Στις 12 Φεβρουαρίου κυρώνεται από την ελληνική βουλή το νέο πρόγραμμα δανειακής στήριξης της Ελληνικής οικονομίας με αντάλλαγμα σκληρά οικονομικά μέτρα. Την ίδια ώρα η Αθήνα φλέγεται από εκτεταμένα επεισόδια. Η Ελληνική κυβέρνηση όμως έχει λάβει το απαραίτητο «οκ» εν όψει της διάσκεψης του Eurogroup στις 21 Φλεβάρη.

Εκεί αποφασίζεται η εισαγωγή των CACs στην Ελληνική νομοθεσία, ώστε είτε υπό την απειλή από την ενεργοποίησή τους, η συμμετοχή εθελοντική ή «αναγκαστικά εθελοντική» να φθάσει πρακτικά το 100%. Οι αγορές βέβαια καραδοκούν, όπως και οι διεθνείς κερδοσκόποι που σε καμία των περιπτώσεων δεν επιθυμούν να χάσουν τα κέρδη από ένα ενδεχόμενο πιστωτικό συμβάν της Ελλάδας.

Κατά τη διάσκεψη του Eurogroup στις Βρυξέλλες την 1η Μαρρτίου, ο κ. Βενιζέλος, αναφέρει «πως η αγορά αντιλαμβάνεται πόσο ξεκάθαρο είναι το μήνυμα μου». ‘Άπαντες στην κυβέρνηση περιμένουν την ανταπόκριση της αγοράς για το PSI σχετικά με την υιοθέτηση του νέου προγράμματος στήριξης της ελληνικής οικονομίας και την επίσημη έναρξη του προγράμματος ανταλλαγής ομολόγων.

«Όπως γνωρίζετε, έχει συμφωνηθεί η συγκεκριμένη μορφή της ανταλλαγής ομολόγων με τον ιδιωτικό τομέα και όλοι αντιλαμβάνονται πολύ καλά πως έχουμε τέσσερα πολύ σημαντικά και ελκυστικά δεδομένα: Την συγχρηματοδότηση, το Αγγλικό δίκαιο, το sweetener (πληρωμή 30 δισ. ευρώ σε ρευστό) και την ρήτρα ΑΕΠ», σημειώνει ο υπουργός Οικονομικών.

Την ίδια ώρα η Διεθνής Ένωση Συμφωνιών Ανταλλαγής και Παραγώγων ( ISDA) ανακοινώνει ότι δεν τίθεται θέμα ενεργοποίησης των CACs, καθώς η Ελλάδα αποτελεί μια ιδιάζουσα και μοναδική περίπτωση.

Χθες όμως τα πράγματα πήραν νέα τροπή. Η ISDA τελικά έκρινε ως πιστωτικό γεγονός την ενεργοποίηση των ρητρών συλλογικής δράσης και πλέον μένει μόνο να φανεί το ποιοι θα πληρωθούν στις 19 Μαρτίου από την απόφαση αυτή. Η Ελληνική κυβέρνηση πιάνεται αδιάβαστη και τα «γεράκια» των αγορών δείχνουν για ακόμη μια φορά τα νύχια τους, απέναντι στο πολιτικό σύστημα.