«Πορτρέτο μιας Μαντόνα»: Αφιέρωμα στη μοναξιά της γυναικείας ύπαρξης

Οι ήρωες στο συγγραφικό σύμπαν του Τενεσί Ουίλιαμς συνιστούν κατά κάποιον τρόπο αρχετυπικές μορφές ανθρώπων της καθημερινότητας, εφόσον ο συγγραφέας εμπνεόταν και από το οικογενειακό του περιβάλλον για να σκιαγραφήσει ρεαλιστικές προσωπικότητες με συναισθηματικό βάθος. Τα πέντε μονόπρακτα, άλλα γνωστά κι άλλα λιγότερο γνωστά, που παρουσιάζονται στο θέατρο Αλκμήνη κάτω από τον τίτλο «Πορτρέτο μιας Μαντόνα», του έργου που ανοίγει την παράσταση, πραγματεύονται τις ζωές διαφορετικών γυναικών και μπορούν να δώσουν στο θεατή, ιδίως σε εκείνον δεν έχει πρότερη επαφή με τον συγγραφέα, μια κατατοπιστική ιδέα για το πώς θεάται η γυναίκα ως ρόλος στην μεταπολεμική Αμερική της δεκαετίας του ‘40.

Η πρώτη ιδέα είναι πως η συγκεκριμένη παράσταση επιθυμεί να θέσει το ζήτημα της μοναξιάς ως το πρωταρχικό και κυρίαρχο συναίσθημα στις ζωές αυτών των γυναικών, της μοναξιάς ως συνέπεια κάποιας πρότερης ματαίωσης, εξάγοντας ταυτόχρονα και το χιούμορ μέσα από αυτή την τραγικότητα. Οι ηρωίδες του Ουίλιαμς μοιάζουν να αγωνίζονται συνεχώς ώστε να μεταβάλουν τη μοναξιά τους σε κάτι άλλο, κι αυτό το προσπαθούν αναστατώνοντας το παρελθόν τους, το οποίο βρίθει από λάθη, τραύματα, αδικαίωτα όνειρα, εραστές, προβληματικούς γονείς και μια αδιάφορη κοινωνία. Το αποτέλεσμα είναι μια κωμικοτραγική απεικόνιση της πραγματικότητας των ηρωίδων, οι οποίες συχνά εμφανίζονται με μια ονειροπόλα διάθεση, παρά το γεγονός ότι η ζωή τους μπορεί να βρίσκεται σε τέλμα.

Επιδέξια και διπλωματική η σκηνοθετική καθοδήγηση της Κερασίας Σαμαρά, η οποία θέλοντας προφανώς να αποφύγει τη σύγχυση που θα προκαλούσε η απότομη αλλαγή από το ένα μονόπρακτο στο άλλο, προτίμησε να γεφυρώσει αυτό το χάσμα συνεκτικότητας με ένα έξυπνο τρικ, με το να μεταφέρει δηλαδή τα παρασκήνια, ή τουλάχιστον την ατμόσφαιρά τους, μπροστά στη σκηνή. Ο θεατής, λοιπόν, στα λεπτά ανάμεσα στα πέντε θεατρικά έργα, παρακολουθεί τους ηθοποιούς να αλλάζουν ρούχα, να μακιγιάρονται, να προβάρουν τα λόγια τους, να μιλούν μεταξύ τους, να αλληλοβοηθιούνται. Επίσης, παρατηρείται να έχει δοθεί στο σύνολο της παράστασης το πνεύμα της γενικής δοκιμής, όπου είτε σταματούν σε κάποια σημεία τους διαλόγους τους, ώστε να ξεκινήσουν και πάλι από την αρχή, είτε απευθύνονται στους φωτιστές για κάποια επανάληψη. Ωστόσο, αυτό ξεγελά μόνο τους μη εξοικειωμένους με τον κόσμο του Ουίλιαμς, ο οποίος είναι ήδη αρκετά απλοποιημένος στη φύση του, ώστε να δεχτεί τέτοιες επιτηδευμένες «ενέσεις αυθορμητισμού», που καταλήγουν να μοιάζουν με ξεπερασμένες συγκαλύψεις της τελευταίας στιγμής. Λειτουργούν εντούτοις σαν ένα κλείσιμο του ματιού προς τον θεατή, προκειμένου να δοθεί στην παράσταση ένας συγκεκριμένος χαρακτήρας.

Η Βέρα Κρούσκα μπορεί και διατηρεί με άνεση το αρχοντικό και πεπειραμένο ύφος της σε κάθε μία από τις πέντε σκηνές στις οποίες συμμετέχει, παρ’ όλο που κάποιοι ρόλοι, όπως η μητέρα Ποτσιότι στο μονόπρακτο «Το σκοτεινό δωμάτιο», απέχουν πάρα πολύ από την ίδια, επομένως και δεν αποδίδει τόσο συναισθηματικά. Στο ομότιτλο, όμως, «Πορτρέτο μιας Μαντόνα», αναλαμβάνει να ξεδιπλώσει με τέχνη τη νεύρωση της Λουκρητία Κόλινς, η οποία θυμίζει πολλά από το χαρακτήρα της Μπλανς Ντιμπουά, της άλλης ξεπεσμένης αριστοκράτισσας του Ουίλιαμς. Η Κερασία Σαμαρά διατηρεί σεμνό ερμηνευτικό ρόλο στα περισσότερα μονόπρακτα, δίνοντας χώρο ανάδειξης στη Βέρα Κρούσκα. Η πάντα ευγενική και αριστοκρατική της παρουσία, που οφείλεται και στο σωστό σχήμα του προσώπου της, σε συνδυασμό με αυτή της Κρούσκα, δημιουργούν ένα ταιριαστό σύμπλεγμα με ερμηνευτική προοπτική, το οποίο τις προβάλλει αφενός ως θεατρικό δίδυμο, αφετέρου δεν απογειώνεται από τη γενικότερη βραδύτητα έμπνευσης στην πλαισίωση της παράστασης. Στην τελευταία πράξη, στο «Η λαίδη Φθειροζόλ», η Σαμαρά ως εξαγριωμένη σπιτονοικοκυρά υπεραμύνεται των ανεξόφλητων ενοικίων της και χρησιμοποιεί την οικονομική αποτυχία, αλλά και τη σύγχυση της νοικάρισσας του δωματίου, της κυρίας Μουρ, προκειμένου να θίξει τις ηθικές επιλογές της. Τη Βέρα Κρούσκα έρχεται να υπερασπιστεί ο Ζαχαρίας Ρόχας ως αλκοολικός Άντον Τσέχωφ, κατηγορώντας την κυρία Γουάιρ ως εκπρόσωπο ενός κόσμου που φτιάχτηκε με υλικά την ασπλαχνία, τη βαρβαρότητα και το ψέμα, απορρίπτοντας παράλληλα τις ιδεοληψίες της. Ο ίδιος αντεπεξέρχεται στους μικρούς του ρόλους, χωρίς να ξεχωρίζει ιδιαίτερα – το ίδιο και ο νεαρός Γιώργος Αντωνόπουλος, ο οποίος κρατά αθώα το κοντάρι.

Το σκηνικό έχει διαμορφωθεί από τον Κώστα Βελινόπουλο με κομψά έπιπλα και αντικείμενα εποχής, τα οποία συμβάλλουν στη διαμόρφωση του χώρου όπως τον περιγράφουν τα κείμενα. Μαζί με αυτά και οι νοσταλγικές μελωδίες που επιμελήθηκε ο Τάκης Μπαρμπέρης και παραπέμπουν σε μια ρομαντική εποχή, στην εποχή της μεταπολεμικής Αμερικής και της διάψευσης του μεγάλου ονείρου, όπου οι τρομερές κοινωνικές αναπροσαρμογές παρήγαγαν το λεγόμενο «νέο ήθος», που με τη σειρά του παρήγαγε συγκεκριμένης ιδιοσυγκρασίας πολίτες και έχει εκπέσει εκ νέου σήμερα. Μια καλαίσθητη παράσταση κινούμενη σε σαφή δραματουργικά όρια, με ξεκάθαρο στόχο που ενισχύει τον προβληματισμό, αλλά που δεν δικαιώνει τόσο τις απαιτήσεις, εξαιτίας κυρίως του ανικανοποίητου του εμφανούς αποχωρισμού των ηθοποιών με τους ρόλους τους.

ΠΟΡΤΡΕΤΟ ΜΙΑΣ ΜΑΝΤΟΝΑ

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ

Μετάφραση – Σκηνοθεσία: Κερασία Σαμαρά
Δραματουργική επεξεργασία: Ανδρέας Στάικος
Σκηνικά – Κοστούμια: Κώστας Βελινόπουλος
Μουσική: Τάκης Μπαρμπέρης
Φωτισμοί: Βαγγέλης Μούντριχας
Βοηθός σκηνοθέτη: Γιώργος Αντωνόπουλος
Κινηματογραφική σύνθεση: Νίκος Βουτενιώτης
Φωτογραφίες: Βαγγέλης Ρασσιάς
Επεξεργασία ψηφιακού υλικού: Πέτρος Αργυρός

Παίζουν οι: Βέρα Κρούσκα, Κερασία Σαμαρά, Ζαχαρίας Ρόχας, Γιώργος Αντωνόπουλος

Θέατρο «Αλκμήνη»
Αλκμήνης 8-12, Κάτω Πετράλωνα
(στάση Μετρό: «Κεραμεικός», στάση ΗΣΑΠ: «Πετράλωνα»)
Τηλέφωνο: 2103428650

Περίοδος παραστάσεων: από το Σάββατο 26 Ιανουαρίου 2019 έως την Κυριακή των Βαΐων 21 Απριλίου 2019

Παραστάσεις:

– Σάββατο στις 21.00
– Κυριακή στις 18.15