Πολιτική κοινωνία ή βαρβαρότητα; 

Στις 30 Ιανουαρίου 1933 ο Αδόλφος Χίτλερ, αρχηγός του Εθνικοσοσιαλιστικού Κόμματος Γερμανίας (NSDAP), γνωστότερου ως Ναζιστικού από τα αρχικά του, θα διοριστεί καγκελάριος της Γερμανίας. Ήταν η αρχή μιας καθόδου αρχικά της Γερμανίας, μετά της Ευρώπης και σχεδόν του κόσμου όλου στην κόλαση. Η βαθύτερη άβυσσος της κόλασης αυτής, το εργοστάσιο θανάτου στο Άουσβιτς, αποκάλυψε όλη της τη φρίκη 12 χρόνια αργότερα. Στις 27 Ιανουαρίου 1945, ο σοβιετικός Κόκκινος Στρατός μπήκε στο στρατόπεδο και βρήκε 7.000 ζωντανούς-νεκρούς. Στο ενδιάμεσο, εκτιμάται ότι τα SS και η αστυνομία εκτόπισαν τουλάχιστον 1,3 εκατομμύρια ανθρώπους στο σύμπλεγμα του Άουσβιτς μεταξύ 1940 και 1945. Από αυτούς, οι αρχές των στρατοπέδων δολοφόνησαν 1,1 εκατομμύρια.

Συνολικά, κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο οι απώλειες ανθρώπινων ζωών υπήρξαν αμέτρητες, η ανθρώπινη ζωή έχασε κάθε αξία, η καταμέτρηση και μόνο επιφέρει μια αίσθηση εκμηδένισης κάθε έλλογης εξήγησης. Για πρώτη φορά στην ιστορία, οι απώλειες των αμάχων ήταν πολλαπλάσιες από τους θανάτους όσων είχαν ένα όπλο στο χέρι για να υπερασπιστούν τον εαυτό τους. Εξήντα, εβδομήντα, ίσως ογδόντα εκατομμύρια νεκροί στο σύνολο. Το θανατικό αυτό όμως, όσο ασύλληπτο κι αν είναι, έχει εξήγηση, τη βλέπουμε στο ποιους χτύπησε και γιατί, στα σχέδια των οργανωτών του, στα αποτελέσματα που έλπιζαν να πετύχουν. Μαζική -από ένα σημείο και ύστερα βιομηχανική- εξόντωση όσων είχαν στοχοποιηθεί ως αποδιοπομπαίοι τράγοι, δουλειά μέχρι θανάτου για όσους είχαν ιεραρχηθεί ως κατώτεροι, εξόντωση από πείνα για όσους θεωρήθηκαν «άχρηστα στόματα», άνθρωποι με ειδικές ανάγκες αρχικά, παιδιά σε ιδρύματα, και μετά πόλεις, γκέτο, περιοχές ολόκληρες, στρατόπεδα αιχμαλώτων. Το καλοκαίρι του 1941, στην Αθήνα είχε αρχίσει η έλλειψη τροφίμων. Σύμφωνα με έναν Αμερικανό που έφυγε από την Αθήνα στις 25 Ιουλίου 1941, η αντίδραση της Βέρμαχτ δεν ήταν καθόλου καθησυχαστική. Με τα λόγια του, «Οι Γερμανοί λένε: Α, δεν έχετε δει τίποτε ακόμα – στην Πολωνία πεθαίνουν από την πείνα 600 άνθρωποι την ημέρα». Δεν πέρασε πολύς καιρός κάτι ανάλογο να γίνει και εδώ.  

Εκτός από την «Τελική Λύση» που επεφύλασσαν οι ναζιστές ειδικά στον εβραϊκό πληθυσμό που έβρισκαν μπροστά τους, υπήρχε και το «Hungerplan» για την εξόντωση δια της λιμοκτονίας των πληθυσμών της Ανατολικής Ευρώπης, μέσα σε έναν χρόνο από την εισβολή στην Σοβιετική Ένωση, ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα δημογραφικής μηχανικής (δηλαδή γενοκτονίας) για την εδραίωση του χιλιόχρονου Ράιχ. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς των Γερμανών ειδικών υπήρχε στην Ανατολή ένας «υπερπληθυσμός» 20 με 30 εκατομμύρια Σλάβων και Εβραίων που πιθανότατα θα πέθαιναν μέσα στον φυλετικό πόλεμο (Volkstumskampf) κυρίως «λόγω διατροφικών προβλημάτων» και τη θέση τους θα έπαιρναν μέλη της άριας γερμανικής φυλής. Στην Ελλάδα, εκατοντάδες χιλιάδες οι νεκροί από την πείνα, την εξαθλίωση, τις εκτελέσεις, την αποστολή σε στρατόπεδα εξόντωσης.

Το θανατικό αυτό εκπορευόταν από την αντίληψη ότι όλες οι ανθρώπινες ζωές δεν έχουν την ίδια αξία, ότι υπάρχει μια ιεραρχία με ανώτερους και κατώτερους, ότι εντέλει υπάρχουν διαφορετικές «φυλές» μέσα στην ανθρωπότητα. Και «φυσικά» ότι οι ανώτεροι, οι Άριοι, οι αφέντες έχουν δικαίωμα ζωής και θανάτου πάνω στους υπόλοιπους. Δυστυχώς αυτές οι ιδέες δεν ξεπετάχτηκαν από το μυαλό κανενός παράφρονα, υπήρξαν το ακρότατο όριο χιλιετιών ανισότητας και εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο.

Η ιδέα αυτή της ιεράρχησης των ανθρώπων επέστρεψε στην πολιτισμένη Ευρώπη με τον πιο κυριολεκτικό και φριχτό τρόπο, κοστολογώντας και εκμηδενίζοντας την ανθρώπινη ζωή. Κι όμως, στις μέρες μας εμφανίζονται και πάλι, με διάφορες μορφές, οι παλιές ιδέες για «υπεροχή» των φυλών, των εθνών, των αρίστων. Όσο η ανισότητα και η εκμετάλλευση θα στοιχειώνει την ανθρώπινη κοινωνία, ό,τι συνέβη μπορεί να ξανασυμβεί. Και η ανθρώπινη ζωή να ξαναμπεί στο ζύγι. 

Για όλα τα παραπάνω, ο ναζισμός παραμένει ένοχος για την επιβολή της βαρβαρότητας, την αμφισβήτηση των κατακτήσεων του ανθρώπινου πολιτισμού, την άρνηση της πολιτικής κοινωνίας και το πισωγύρισμα της ανθρωπότητας σε μια κατάσταση αγέλης. Μέσα στην πιο μαύρη περίοδο της κρίσης στην Ελλάδα, μια τέτοια ναζιστική εγκληματική αγέλη, η Χρυσή Αυγή, ξετρύπωσε για να επιβάλει τη βία των υποτίθεται ισχυρών και να καθυποτάξει την κοινωνία· η κοινωνία όμως δεν είναι ζούγκλα, έχει πολιτική συγκρότηση, ιστορική συνείδηση και νόμους. Η επιβολή του νόμου και η καταδίκη της Χρυσής Αυγής ως εγκληματικής οργάνωσης θα είναι μια ιστορική απόφαση -θα δείξει αν η εξουσία στην Ελλάδα του 2020 μπορεί να σταθεί στο ύψος του ανθρώπινου πολιτισμού.

* O Γιάννης Σκαλιδάκης είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κρήτης

Τα άρθρα που δημοσιεύονται στην κατηγορία «Απόψεις» εκφράζουν τον/την συντάκτη/τριά τους και οι θέσεις δεν συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του koutipandoras.gr