Στιβ Μπάνον: Ο οραματιστής της παγκόσμιας ακροδεξιάς και των σκανδάλων

Ο πρώην επικεφαλής στρατηγικής του Ντόναλντ Τραμπ και εκπρόσωπος της αμερικάνικης alt right, Στιβ Μπάνον, συνελήφθη κατηγορούμενος ότι εξαπάτησε εκατοντάδες χιλιάδες δωρητές μέσω της καμπάνιας «We Build the Wall», πάνω στο πολυτελές γιωτ επιχειρηματία.

Μαζί με άλλους τρεις, κατηγορούνται πως απέσπασαν μεγάλα ποσά εξαπατώντας χιλιάδες δωρητές ότι τα χρήματα θα κατευθύνονταν στη δημιουργία του τείχους που είχε υποσχεθεί ο Ντόναλντ Τραμπ στα σύνορα με το Μεξικό ενάντια στους μετανάστες. Ο ίδιος κατηγορείται ότι έλαβε πάνω από ένα εκατομμύριο δολάρια σύμφωνα με το υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ. Συνολικά η καμπάνια συγκέντρωσε ποσό άνω των 25 εκατ. δολαρίων που φέρεται να πέρασε στα χέρια του ιδρυτή της, Μπράιαν Κόλφατζ.

Ο Ντόναλντ Τραμπ, που δήλωσε πολύ λυπημένος για τη σύλληψη του πρώην (;) στενού του συνεργάτη, επιχείρησε να πάρει αποστάσεις ισχυριζόμενος ότι δεν γνωρίζει τίποτα για τον οργανισμό που είχε ιδρύσει ο Μπάνον για τη χρηματοδότηση της ανέγερσης του τείχους στα σύνορα με το Μεξικό.

Ο πρώην συνεργάτης του Τραμπ είναι γνωστός για τις ακρδοδεξιές απόψεις του και επί χρόνια επικεφαλής του ιστότοπου Breitbart της «εναλλακτικής δεξιάς» (ακροδεξιάς) στις ΗΠΑ. Μέσα από εκεί, κατάφερε να ενορχηστρώσει την υποστήριξη προς τον Τραμπ καθώς την έθεσε στο στόχαστρο μιας –κατά φαντασίαν, δικής του εμπνεύσεως– επίθεσης από «δικαιωματιστές» του πολιτικά ορθού λόγου και νομιμοποίησε τον ακραία δεξιό λόγο. 

Το πρόσωπό του είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τα «fake news», ζωτικό κομμάτι της alt-right, καλλιεργώντας τα πιο αντιδραστικά ένστικτα των πολιτών. Δεν θα μπορούσε να υπάρξει χαρακτηριστικότερο παράδειγμα, από την προεκλογική εκστρατεία του Τραμπ, η οποία τον οδήγησε στην ανάληψη της προεδρίας των ΗΠΑ.

Το facebook, το σκάνδαλο Cambridge Analytica και οι αμερικανικές εκλογές

Η συνεισφορά του Μπάνον στην καμπάνια του Ντόναλντ Τραμπ ξεκίνησε και γιγαντώθηκε μέσα από το Breitbart News, όμως δεν περιορίστηκε εκεί. H εμπλοκή του στο σκάνδαλο Cambridge Analytica που ξέσπασε τον Μάρτιο του 2018 και αφορούσε την κακόβουλη συλλογή και χρήση προσωπικών δεδομένων εκατομμυρίων χρηστών από την εταιρεία μέσω του Facebook, ήταν μεγάλη.

Ο Μπάνον ήταν αντιπρόεδρος της Cambridge Analytica μέχρι την παραίτησή του, για ν’ αναλάβει την προεδρία της προεκλογικής εκστρατείας του Τραμπ τον Αύγουστο του 2016. Μάλιστα, το πρόγραμμα το οποίο είχε υπό την εποπτεία του είχε ως σκοπό συγκέντρωση στοιχείων εκατομμυρίων προφίλ μέσω Facebook, και τη δοκιμή φράσεων που χρησιμοποιούσε η προεκλογική εκστρατεία του Τραμπ προκειμένου να επηρεάσει τους ψηφοφόρους.

Τις αποκαλύψεις για την εμπλοκή του Μπάνον, αλλά και τις πρακτικές της εταιρείας, έκανε ο ο Κρίστοφερ Ουίλι, ο πρώην διευθυντής έρευνας της Cambridge Analytica που έγινε μάρτυρας δημόσιου συμφέροντος. «Εγώ έστησα το εργαλείο ψυχολογικού πολέμου του Μπάνον» λέει ο Ουίλι, βάζοντας στη ζυγαριά της πολιτικής ψυχολογίας ακόμη και τον σεξουαλικό του προσανατολισμό. «Ο Μπάνον λάτρευε τους γκέι. Μας έβλεπε σαν τους πρώτους πιστούς. Σκεφτόταν ότι αν μπορείς να επιβιβάσεις στο πλοίο τους γκέι, όλοι οι άλλοι θα ακολουθήσουν. Γι’ αυτό ήταν τόσο υποστηρικτικός και στον Μίλο Γιαννόπουλος».

Ο Ουίλι μιλώντας στην Washington Post αποκάλυψε ότι η εταιρία δαπάνησε περίπου 1 εκατομμύριο δολάρια για πληροφορίες το 2014. Μεταξύ αυτών και προσωπικές σελίδες (προφίλ) του Facebook, ενώ η δαπάνη αυτή είχε την έγκριση του Μπάνον. «Έπρεπε να έχουμε την έγκριση του Μπάνον για οτιδήποτε την περίοδο εκείνη. Ο Μπάνον ήταν το αφεντικό του Αλεξάντερ Νιξ» τόνισε ο Γουάιλι, αναφερόμενος στον πρώην εκτελεστικό διευθυντή της Cambridge Analytica. 

Στο πλευρό του Μπολσονάρο

Μετά την επιτυχή κατάληξη της προεκλογικής καμπάνιας του Ντόναλντ Τραμπ, ο Στιβ Μπάνον θα βρεθεί στο πλευρό του Ζαΐρ Μπολσονάρο, ως σύμβουλος στην προεκλογική εκστρατεία του νυν ακροδεξιού βραζιλιάνου προέδρου. 

Η διασπορά fake news και οι ανάδειξη των ακραίων τοποθετήσεων του Μπολσονάρο, όπως για παράδειγμα η απελευθέρωση της οπλοκατοχή ή η υπεράσπιση της αυτοδικίας, αποτέλεσε τον πυρήνα της προεκλογικής εκστρατείας όπου έχτισε την επικράτησή του ο Μπολσονάρο.

Όπως εξηγεί στο Hot Doc o συγγραφέας και μεταφραστής Κρίτων Ηλιόπουλος που έχει μεγάλη εμπειρία από την βραζιλιάνικη πραγματικότητα, «ο Στιβ Μπάνον, κατηύθυνε αυτήν τη διαδικασία ως σύμβουλος του Μπολσονάρο. Εχει δώσει συνεντεύξεις για το πώς το έκανε, έχει πει μάλιστα ο ίδιος ότι αυτά τα fake news και αυτές οι υπερβολές στις τοποθετήσεις του Μπολσονάρο –π.χ. το «δικαίωμα» στην οπλοφορία και την αυτοδικία, ότι πρέπει να σκοτώνουμε τους μαύρους και τα παιδιά που είναι κλέφτες από μικρή ηλικία– ήταν σκόπιμες για να προσπεράσει το “φράγμα των ΜΜΕ” και να καταφέρει να προβληθεί. Αυτό είναι άλλο ένα ψέμα επειδή τα μεγαλύτερα ΜΜΕ στη Βραζιλία υποστήριζαν τον Μπολσονάρο. Στη Λατινική Αμερική πάντα χρησιμοποιούσαν αυτές τις μεθόδους. […] Αυτό που φαίνεται είναι ότι η νέα κατεύθυνση της Δεξιάς στη Λατινική Αμερική, ίσως και στην Ευρώπη, δεν είναι απλώς προσπάθεια εκλογικής και κοινοβουλευτικής δράσης, αλλά προσπάθεια δημιουργίας κινήματος. Παλιά φασιστική μέθοδος που εφαρμόστηκε στην περιοχή την εποχή του Πινοτσέτ».

Η διείσδυση στην Ευρώπη και το μοναστήρι

Ο Μπάνον έχει χτίσει σχέσεις με ακροδεξιές ομάδες σε όλη την Ευρώπη, ενώ πολιτικός σκοπός του ήταν να μπορέσει να τις ενοποιήσει σε κάποιο βαθμό.

Σύμφωνα με το γαλλικό περιοδικό Marianne «από τότε που εγκατέλειψε τον Λευκό Οίκο, ο Στιβ Μπάνον, έχει μόνο μια ιδέα στο μυαλό του: να αποσταθεροποιήσει την Ευρώπη, για να συντρίψει αυτό που αντιλαμβάνεται ως απειλή για την Αμερική». Μάλιστα, στις αρχές του 2019 ήταν έντονη η φημολογία ότι συνεργάτες του είχαν αγοράσει ένα μοναστήρι στην Ιταλία προκειμένου να γίνονται εκεί οι απαραίτητες διαδικασίες για την ενοποίηση των ευρωπαίων ακροδεξιών. «Η χώρα δεν επιλέγεται τυχαία. Μετά το Brexit, η επόμενη Αχίλλειος πτέρνα της Ευρώπης βρίσκεται στην Ιταλία» εξηγεί σχετικά το γαλλικό περιοδικό Marianne 

Στο πλαίσιο αυτό ο Στιβ Μπάνον εχει δημιουργήσει ένα κίνημα για την ένωση των ευρωπαίων ακροδεξιών λαϊκιστών. Αξιοποιώντας τις επαφές του με τον Νάιτζελ Φαρατζ στη Βρετανία, την Μαριν Λε Πεν στη Γαλλία, τον Βίκτωρ Όρμπαν στην Ουγγαρία, τους πολωνούς λαϊκιστές και τον Ματέο Σαλβίνι στην Ιταλία, ο Μπάνον ίδρυσε την οργάνωση «Το Κινημα», μια ομάδα με έδρα τις Βρυξέλλες που στοχεύει στην ενοποίηση των ακροδεξιών αντιευρωπαϊκών δυνάμεων. Παράλληλα, ξόδεψε αρκετό χρόνο επενδύοντας και στο ακροδεξιό ισπανικό Vox, το οποίο μετά τις τελευταίες εκλογικές αναμετρήσεις έχει ανεβάσει αρκετά τα ποσοστά του, παίζοντας πλέον ενεργό ρόλο στην ισπανική πολιτική πραγματικότητα.

Τελικά ποιος είναι ο Στιβ Μπάνον που από σήμερα τα χέρια του στολίζουν οι χειροπέδες; Η πορεία του απαντά μάλλον από μόνη της: ένας αεικίνητος, ικανός Αμερικανός που ξόδεψε όλη τη «δημιουργικότητά του» στις μηχανορραφίες, τα σκάνδαλα και τον μεγαλοϊδεατισμό μιας παγκόσμιας ακροδεξιάς επικυριαρχίας στην οποία ο ίδιος θα είχε ρόλο «μαέστρου». Η τεράστια επιρροή που είχε ο Μπάνον στην αμερικανική κυβέρνηση, αλλά και στην ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή μέσω του ελέγχου των ακροδεξιών κομμάτων θα μπορούσε να ξεφύγει από κάθε έλεγχο, την ίδια ώρα που που όσο αύξανε το πολιτικό του κεφάλαιο στις δύο πλευρές του Ατλαντικού, μεγάλωνε αντίστοιχα και τις τραπεζικές του καταθέσεις. Όλα αυτά διακόπηκαν απότομα σήμερα, όταν οι αμερικανικές αρχές προχώρησαν στην ηχηρή του σύλληψη. Το πώς η ιστορία αυτή θα εξελιχθεί όμως είναι άγνωστο. Η μακρά δικαστική διαδικασία που τον περιμένει θα αποτελέσει την επόμενη μεγάλη και ενδιαφέρουσα σελίδα στην ιστορία του Στιβ Μπάνον: ενός αρχετυπικού «κακού», από αυτούς που τα ΜΜΕ παγκοσμίως λατρεύουν να μισούν…

Σ.Λ., Α.Ρ.