Ποδόσφαιρο στη χώρα του «ξεχασμένου πολέμου»

Η Υεμένη υποφέρει, όμως η εθνική της ομάδα έκανε ντεμπούτο στο Ασιατικό Κύπελλο θέλοντας να δώσει στον κόσμο της μερικούς λόγους για να χαμογελάσει ξανά. 

Συμβαίνει συχνά στις χώρες που έχουν βασανιστεί από τον πόλεμο. Κυρίως στις αφρικανικές, ή τις ασιατικές. Το ποδόσφαιρο μπορεί να τις κάνει να χαμογελάσουν, ή σε κάποιες περιπτώσεις, όπως σε αυτή της Ακτής Ελφαντοστού, να πετύχει πολλά περισσότερα. To ντεμπούτο της Υεμένης στο Ασιατικό Κύπελλο ήταν μια μάχη μεταξύ Δαβίδ και Γολιάθ. Η βασανισμένη χώρα, που έχει τη χαμηλότερη βαθμολογία στην κατάταξη της FIFA από τις συμμετέχουσες απέναντι στο Ιράν, που έχει την υψηλότερη. Απέναντι σε μια ομάδα με εμπειρία στις διεθνείς διοργανώσεις, η οποία λίγους μήνες πριν έπαιζε στο Παγκόσμιο Κύπελλο της Ρωσίας. Το 5-0 της πρεμιέρας ήταν περίπου αναμενόμενο. 

Η παρθενική συμμετοχή όμως της χώρας που βιώνει την φρίκη του πολέμου, χωρίς εγχώριο πρωτάθλημα και χωρίς να έχει παίξει ούτε ένα διεθνές ματς στην έδρα της τα τελευταία έξι χρόνια, είναι κάτι παραπάνω από θρίαμβος. Όπως είπε και ο προπονητής της Γιαν Κότσιαν, «ως μικρή ομάδα μας επιτρέπεται να ονειρευόμαστε». Ο Σλοβάκος, που έχει παίξει μπάλα στη Ζανκτ Πάουλι και έχει προπονήσει την εθνική της Σλοβακίας και της Αυστρίας, καταλαβαίνει πολλά για τον ρόλο του ποδοσφαίρου και είναι μπροστάρης στη φετινή αντεπίθεση της Υεμένης στην πρώτη πρόκριση της ιστορίας της στο Asian Cup. Όταν το 2015 η Παλαιστίνη προκρίθηκε στο Ασιατικό Κύπελλο της Αυστραλίας, η χώρα της Αραβικής Χερσονήσου ήταν η μόνη που δεν τα είχε καταφέρει ποτέ, παρά τις σχετικές επιτυχίες σε νεανικό επίπεδο. Και το έπραξε μέσα στις πιο δύσκολες συνθήκες.

Εγκλήματα πολέμου, πείνα, χολέρα

Η «Χαρούμενη Υεμένη», όπως είναι το παρατσούκλι της ποδοσφαιρικής ομάδας, έφτασε στην τελική φάση του Asian Cup με τον εμφύλιο να μαίνεται στα εδάφη της. Έναν εμφύλιο που από το 2015 έχει σκοτώσει δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους και είχε ως επακόλουθο το ξέσπασμα χολέρας και λιμού, για τον οποίο τα Ηνωμένα Έθνη προειδοποίησαν ότι είναι ο χειρότερος του τελευταίου αιώνα. Η αναφορά του οργανισμού «Save the children» έκανε λόγο για 85.000 νεκρά παιδιά κάτω των πέντε λόγω πείνας, απευθύνοντας έκκληση προς όλους τους εμπλεκόμενους να σταματήσουν τον πόλεμο, προκειμένου να μπει τέλος στη γενοκτονία.

Περίπου 14 εκατομμύρια άνθρωποι, δηλαδή το 50% του πληθυσμού, κινδυνεύουν να πεθάνουν λόγω του λιμού. Το εμπάργκο από τη Σαουδική Αραβία, που έχει στόχο την αποδυνάμωση των αντικυβερνητικών ανταρτών Χούτι και η αναζωπύρωση των συγκρούσεων στο λιμάνι του Χοντεϊντάχ, από το οποίο περνά το 80% των εισαγωγών, έχουν στραγγαλίσει ολόκληρη τη χώρα. Η μεγαλύτερη σύγχρονη επιδημία χολέρας έχει οδηγήσει στο θάνατο σχεδόν 2.500 άτομα και η έλλειψη πρόσβασης σε καθαρό νερό και συνθήκες υγιεινής για περίπου 16 εκατομμύρια ανθρώπους συντελεί στην εξάπλωση. Η Διεθνής Αμνηστία χαρακτήρισε την κατάσταση «ξεχασμένο πόλεμο», καθώς τα εγκλήματα πολέμου και οι φρικαλεότητες συχνά δείχνουν να ξεχνιούνται από τη Διεθνή Κοινότητα, να μην αντιμετωπίζονται με τη δέουσα σημασία.

Πρόκριση στα συντρίμμια

Πώς μπορεί να υπάρξει ποδόσφαιρο μέσα σε μια τόσο φρικτή ανθρωπιστική κρίση; Το εγχώριο πρωτάθλημα της Υεμένης είναι ανενεργό από το 2014 ενώ τελευταία φορά που η εθνική ομάδα έπαιξε στην έδρα της, ήταν το 2013. Γήπεδα και υποδομές έχουν καταστραφεί, ή χρησιμοποιούνται για τις ανάγκες του πολέμου. Η εθνική έχει την έδρα της στην Ντόχα του Κατάρ από όταν ξέσπασαν οι εχθροπραξίες και κατά μία έννοια αυτό λειτούργησε ως αντίβαρο στα προβλήματα. Κι αυτό γιατί οι εγκαταστάσεις και τα γήπεδα στο Εμιράτο έχουν αναβαθμιστεί πλήρως λόγω της διοργάνωσης του Μουντιάλ του 2022. Επίσης, το γεγονός ότι οι ποδοσφαιριστές από την Υεμένη δεν πιάνουν θέση ξένου στο πρωτάθλημα του Κατάρ έχει ως αποτέλεσμα αρκετοί από τους παίκτες που συνθέτουν το αντιπροσωπευτικό συγκρότημα να παίζουν μπάλα εκεί. Ξεχωρίζει ο Αχμέν Αλ Σαρονί, ο οποίος αγωνίζεται στη Βραζιλία!

Υπάρχει όμως και η άλλη πλευρά. Κάποιοι που τυπικά ανήκουν σε ομάδες της πατρίδας τους, με αποτέλεσμα να έχουν μόνο προπονήσεις και αγώνες με την εθνική. Το αεροδρόμιο της πρωτεύουσας Σανά βομβαρδίζεται συχνά, γεγονός που τους αναγκάζουν να αναζητούν τον δρόμο τους οδικά. Εκείνοι αντιμετωπίζουν και προβλήματα ανάλογα με αυτά των Παλαιστίνιων, καθώς το να περάσουν τα σύνορα με τη Σαουδική Αραβία για να βρεθούν στις μαζώξεις της εθνικής, είναι συχνά πολύ πιο σύνθετο από ό,τι ακούγεται. Τον προηγούμενο μήνα ακυρώθηκαν φιλικά και προπονήσεις στο Κατάρ, λόγω αυτού ακριβώς του λόγου. Τους αρνήθηκε η έξοδος από τη χώρα. Το 2015, πριν από το ματς με την Βόρεια Κορέα για τα προκριματικά του Μουντιάλ στη Ντόχα, χρειάστηκαν έξι μέρες για να συγκεντρωθούν οι παίκτες. Από εκεί, επιβιβάστηκαν σε πλοίο και ταξίδεψαν για 13 ώρες προς το Τζιμπουτί. Με τον ίδιο τρόπο ταξίδεψαν για τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, όπου διεξάγεται το Ασιατικό Κύπελλο. Στη χώρα όπου κατηγορείται μαζί με τη Σαουδική Αραβία από τα Ηνωμένα Έθνη για εγκλήματα πολέμου, για κρυφές φυλακές και βασανιστήρια εις βάρος της Υεμένης.

«Να ξεχαστεί λίγο ο κόσμος»

«Είναι πολύ δύσκολο. Συγκεντρώνω 40 παίκτες, φτιάχνω 3-4 ομάδες και στη συνέχεια κάνουμε πολλά ματς προπόνησης. Από αυτά τα ματς επιλέγουμε τους παίκτες για τις αποστολές», έλεγε ο Αιθίοπας προπονητής Αμπραχάμ Μεπμπράτου, που ήταν στην τεχνική ηγεσία της χώρας μέχρι τον Οκτώβριο του 2018. Έφυγε για να αναλάβει την πατρίδα του και αντικαταστάθηκε από τον Κότσιαν. Η Ομοσπονδία δεν βγάζει στοιχεία στη δημοσιότητα, όμως θεωρείται βέβαιο ότι αρκετοί ποδοσφαιριστές έχουν πεθάνει ή τραυματιστεί από τους βομβαρδισμούς. 

Όπως αναφέρουν οι Times, η Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία της Υεμένης παραμένει ουδέτερη. Δεν στηρίζει καμία από τις δύο αντιμαχόμενες πλευρές, μένει έξω από το παιχνίδι εξουσίας. Ο Μίλος Μπρόζεκ, βοηθός προπονητή στην εθνική, δήλωσε στο The Asian Game podcast: «Μένουμε μακριά από τις συγκρούσεις, δεν έχουμε καμία επαφή. Είμαι χαρούμενος που εξελίσσεται έτσι, αλλά βλέπουμε τι γίνεται στην τηλεόραση και ελπίζω να τελειώσει όσο το δυνατόν συντομότερα. Οι εικόνες που φτάνουν σε εμάς είναι τρομακτικές. Οι παίκτες και η ομάδα καταλαβαίνουν ότι το ποδόσφαιρο είναι μια ευκαιρία για να ξεχαστεί λίγο ο κόσμος, αλλά είναι πολύ δύσκολο». «Κάναμε όλους τους κατοίκους της χώρας μας να πανηγυρίσουν μαζί», έλεγε o Mεμπράτου μετά την πρόκριση. 

To 2007, εν μέσω πολέμου, το Ιράκ κατέκτησε το Ασιατικό Κύπελλο προσφέροντας σπάνιες στιγμές ελπίδας και ενότητας. Για την Υεμένη φέτος μια ανάλογη πορεία κρίνεται ουτοπική, όμως αν καταφέρουν να στρέψουν την προσοχή της Διεθνούς Κοινότητας περισσότερο προς το μέρος τους μέσω της διοργάνωσης, θα τα έχουν καταφέρει…