Βαγγέλης Πλατανίτης: Η πολιτική πράξη της θεραπείας και το σιάτσου σε άλογα

Συνάντησα το Βαγγέλη Πλατανίτη από το Shiatsu Art Therapy με σκοπό να τον ρωτήσω τι ακριβώς είναι το σιάτσου και γιατί να μπει κανείς στη διαδικασία να δοκιμάσει. Η συζήτηση έβγαλε πολλά, αλλά ένα πράγμα μου έκανε τη μεγαλύτερη εντύπωση: όσο εκείνος μιλούσε, εικόνες περνούσαν μπροστά από τα μάτια μου.
Λέξεις και φράσεις όπως «το άγνωστο δημιουργεί φόβο», «ακούμε καθόλου το σώμα μας;» ή «η ασθένεια δεν είναι ο εχθρός» με ταξίδεψαν στη δική μου σχέση με το σώμα μου και τη σύνδεση -ή την απουσία της- με το συναίσθημά μου.

Ο Βαγγέλης λέει πως η θεραπεία είναι πράξη πολιτική. Πως είναι καιρός να σταματήσουμε να είμαστε χωριστικοί κι ότι αυτό ξεκινά από εμάς τους ίδιους. Από τον καθένα μας. Πως είναι καιρός να μπει ο άνθρωπος στο επίκεντρο. Αλλά… πώς γίνεται αυτό;

Τι μας είπε…

– Τι είναι το σιάτσου;

Το Σιάτσου είναι μiα θεραπευτική τεχνική που αναπτύχθηκε για πρόληψη και θεραπεία στην Ιαπωνία και έχει τις ρίζες της στην Αρχαία Παραδοσιακή Κινέζικη Ιατρική. Σιάτσου στα Ιαπωνικά σημαίνει πίεση με τα δάχτυλα. Εφαρμόζοντας πιέσεις στα ενεργειακά κανάλια (μεσημβρινοί) και τα βελονιστικά σημεία που τα διέπουν, αρχίζει να κινείται η ζωτική ενέργεια Qi, με σκοπό την αρμονική ροή της.

Τα «εργαλεία» που χρησιμοποιώ σε μια συνεδρία προέρχονται από την Κινέζικη Ιατρική και Φιλοσοφία. Πρόκειται για το yin-yang, τα πέντε στοιχεία, τα έξι Qi…
Έχουν να κάνουν με την ενέργεια Qi και πως αυτή θα κινηθεί μέσα στο σώμα. Κινώντας το Qi κινείται το αίμα και αντίστροφα. Το αίμα θρέφει. Αυτό που θέλουμε να πετύχουμε μέσα από μία συνεδρία είναι να λειτουργούν όλα ομαλά, αρμονικά, τόσο στο φυσικό σώμα όσο και στο συναίσθημα και τον νου.
Να χαλαρώσει δηλαδή το σώμα, να δροσιστεί το συναίσθημα και να ηρεμήσει ο νους.

– Τι εννοούμε όταν λέμε «ότι λειτουργούν όλα ομαλά;»

Όλοι πλέον αναζητούμε την ισορροπία ανάμεσα σε νου και σώμα. Τι ακριβώς όμως είναι αυτό;
Αυτό είναι δύσκολο να αναλυθεί. Αρχικά γιατί το ομαλό για τον καθένα είναι διαφορετικό. Μπορεί κάποιος να λέει ότι «ομαλό για μένα είναι να είμαι θυμωμένος». Γιατί έτσι έχει μάθει, έτσι έχει συνηθίσει, οπότε το ασφαλές για εκείνον είναι όταν συμβαίνει κάτι να θυμώνει. Το θέμα είναι πώς μπορεί να έρθει αυτό σε μια ισορροπία, να μην έρχεται σε τέτοια έξαρση ένα συναίσθημα και να εκδηλώνεται στο σώμα. Αλλά και να μην επιδεινώνει τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί ο νους.

«Διαρκής αντιπαλότητα»

Το κριτήριο, λοιπόν, για το αν ο άνθρωπος βρίσκεται σε κατάσταση αρμονίας ποιο είναι; Το αν ο ίδιος αισθάνεται καλά μέσα στη δική του κατάσταση; Διότι μου έφερες ένα παράδειγμα κατά το οποίο αισθάνεται κανείς ασφάλεια, αλλά σε κατάσταση έντονου θυμού.

Πράγματι, αυτό που έχω παρατηρήσει είναι πως ο άνθρωπος, όποια κατάσταση κι αν βιώνει, νιώθει πιο ασφαλής από το αν βρισκόταν σε μια άλλη κατάσταση που, ναι μεν είναι καλύτερη, ισορροπημένη και ήρεμη, αλλά για εκείνον είναι άγνωστη. Το άγνωστο συνήθως δημιουργεί φόβο.

Το θέμα είναι, όμως, να μην παραμένει ο άνθρωπος εκεί. Διότι, για παράδειγμα, ο παρατεταμένος θυμός κάποια στιγμή μπορεί να τον χτυπήσει στο συκώτι ή μπορεί να του βγάλει κάποιο αυτοάνοσο στο σώμα. Μπορεί ακόμα και να μπλοκάρει το συναίσθημά του, να παγώσει.

Πώς θα συνδεθεί μετά αυτός ο άνθρωπος με άλλους ανθρώπους, όταν δεν μπορεί να συνδεθεί με τον εαυτό του; Βρίσκεται διαρκώς σε μια αντιπαλότητα, σε μια σύγκρουση με τον εαυτό του. Στόχος σε αυτή την περίπτωση είναι να παρατηρήσει την κατάσταση στην οποία βρίσκεται, σε δεύτερο στάδιο να την αποδεχτεί και μετά να δει τι μπορεί να κάνει. Να το μετουσιώσει όλο αυτό που βιώνει, να αρχίσει να συμπεριφέρεται και να αισθάνεται με έναν τρόπο υγιή.

«Οι σκέψεις μπορούν να μας κάνουν να νοσήσουμε»

– Τελευταία ακούμε όλο και συχνότερα ότι οποιαδήποτε ασθένεια συνιστά εκδήλωση της κατάστασης στην οποία βρίσκεται το μυαλό μας. Μιλάμε για το πώς μπορεί ο άνθρωπος να νοσήσει από άγχος ή από θλίψη και να έρθει αντιμέτωπος με σοβαρές παθήσεις, από αυτοάνοσα νοσήματα μέχρι και καρκίνους. Πόση αλήθεια ενέχει αυτό και ποιος είναι ο ρόλος του σιάτσου εδώ;

Είναι ωραία η ερώτησή σου, αλλά το θέμα είναι κατά πόσο την απάντηση μπορεί να την αντέξει ο άνθρωπος. Πράγματι ο τρόπος με τον οποίο ο νους αναλύει και συνθέτει τα πράγματα μπορεί να επηρεάσει το συναίσθημα και αυτό με τη σειρά του να περάσει στο σώμα. Γενικά, ο τρόπος με τον οποίο νους, συναίσθημα και σώμα συνδιαλέγονται μπορεί να οδηγήσει σε ασθένεια. Έχει τεράστια δόση αλήθειας το ότι οι σκέψεις μας μπορούν να μας κάνουν να νοσήσουμε.

Θα σου δώσω ένα παράδειγμα: τώρα που ερχόμουν είχε μια συγκέντρωση στο κέντρο και το λεωφορείο μάς άφησε πέντε στάσεις νωρίτερα. Αναγκάστηκα λοιπόν να περπατήσω για να έρθω εδώ, όντας κρυωμένος. Αν έλεγα «πωπω τι κακό με βρήκε, θα γίνω χάλια», ο νους μου θα κόλλαγε εκεί και το αποτέλεσμα θα ήταν να επιδεινωθεί το σύμπτωμα. Από την άλλη, μπορώ απλώς να δω τι εναλλακτικές έχω: μπορώ να πάρω ταξί, μπορώ να βρω έναν άλλο τρόπο να πάω. Αν δεν μπορώ να πάω, έχω το σθένος να ακυρώσω για μία άλλη ημέρα.

Σιγά σιγά καταλαβαίνω ότι έχω φυσικό σώμα

– Το σιάτσου μπορεί να μας κάνει να υιοθετήσουμε έναν τέτοιο τρόπο σκέψης; Ιδιαίτερα σήμερα που η ζωή από όλες τις απόψεις είναι δύσκολη. Ή είναι απλά μια θεραπεία που δουλεύει εκείνη την ώρα και σταματά με το τέλος της συνεδρίας;

Να σου πω ότι αρχικά ο κόσμος συνήθως γνωρίζει το Σιάτσου ως ένα είδος μασάζ. Ωστόσο, το Σιάτσου και η δική μου φιλοσοφία τοποθετεί τον άνθρωπο σαν ένα: σώμα-συναίσθημα-νους. Όταν αγγίζω ένα σώμα, δεν πιέζω απλά έναν μεσημβρινό. Το στομάχι, για παράδειγμα, συνδέεται με ένα συναίσθημα. Όλα τα όργανα συνδέονται με κάποιο συναίσθημα. Όπως επίσης και με τρόπους με τους οποίους σκεφτόμαστε. Επομένως με το σιάτσου τα δουλεύουμε όλα αυτά.

Γιατί μπορεί να βοηθήσει σε τέτοιο βάθος και να έχει διάρκεια; Ας σκεφτούμε πόσες φορές μέσα στην ημέρα «μπαίνουμε» μέσα στο σώμα μας; Δηλαδή παρατηρούμε αν είμαστε σφιγμένοι, αν πονάμε, πού πονάμε και πώς; Στο Σιάτσου το πρώτο πράγμα που μου έκανε εντύπωση όταν πρωτοξεκίνησα ήταν ότι οι άνθρωποι που έρχονταν άρχιζαν σιγά σιγά να καταλαβαίνουν ότι έχουν φυσικό σώμα. Άρχιζαν να το «ακούν» και να το «ψαχουλεύουν». Είναι τρομερή ύπαρξη ο ανθρώπινος οργανισμός. Ιδιαίτερος, εξαιρετικός. Όλα συνδιαλέγονται μέσα μας, επικοινωνούν.

– Αν καταλαβαίνω καλά, μέσα από το σιάτσου συνδέεσαι με το σώμα σου και αυτό με τη σειρά του γίνεται η δίοδος για να συνδεθείς συνολικά με τον εαυτό σου, σε επίπεδο νοητικό και συναισθηματικό;

Ακριβώς. Γιατί δουλεύοντας με τα όργανα δουλεύουμε και με τα συναισθήματά μας. Φυσικά παίζουν κι άλλα πράγματα ρόλο: τραυματισμοί που μπορεί να έχουμε στο φυσικό μας σώμα, η διατροφή που κάνουμε, κλπ. Συχνά, όταν έχουμε κάποια ασθένεια, μπλοκάρουμε, παγώνουμε και λέμε «α! αυτό δεν είναι δικό μου». Κι όμως, η ασθένεια βγαίνει αναδεικνύοντας ότι κάτι δεν πάει καλά μέσα μας. Είναι καλό το ότι εκδηλώνεται και δε μένει μέσα. Γιατί εκεί είναι πολύ πιο δύσκολα τα πράγματα.
Εσύ πώς ξεκίνησες να ασχολείσαι με το σιάτσου; Ξεκίνησες από νωρίς ή έκανες πρώτα άλλες σπουδές;
Όπως πολλοί, έτσι κι εγώ πήγα στο Πανεπιστήμιο. Σπούδασα Πληροφορική και για ένα διάστημα με βιοπόριζε. Για καιρό όμως το «πολεμούσα» αυτό, γεγονός που με κρατούσε πίσω…

– Δηλαδή το είχες καταλάβει ότι δεν ήσουν για εκεί;

Ναι. Το είχα καταλάβει, το ήξερα. Ανέκαθεν ένιωθα ότι αυτό δεν ήταν για μένα. Βέβαια τελείωσα τη σχολή. Δε μετανιώνω για τίποτα από όσα έκανα στη ζωή μου. Γιατί όλα αυτά με έφεραν εδώ που είμαι τώρα. Ενδεχομένως να μην είχε έρθει το Σιάτσου στη ζωή μου, αν δεν είχα όλο αυτό το βίωμα.
Κάποια στιγμή παρατήρησα ότι δεν είχε να κάνει με τη σχολή η πίεση που ένιωθα. Κατάλαβα μέσα από την ψυχοθεραπεία και τη δραματοθεραπεία ότι είχε να κάνει με εμένα. Ήμουν κι εγώ ένας άνθρωπος που δεν άκουγε το σώμα του. Έπαιζα μπάσκετ, είχα συχνά τραυματισμούς και το αποτέλεσμα ήταν να κάνω δύο χειρουργεία. Κάποια στιγμή είπα ότι δεν πάει άλλο. Τότε ήρθε στο δρόμο μου το σιάτσου και άρχισα σιγά σιγά να παρατηρώ σε τι κατάσταση βρίσκομαι. Έτσι, άφησα το μπάσκετ και άρχισα να ασχολούμαι με το σιάτσου και τη θεραπεία.

«Το να μπεις σε θεραπεία θέλει θάρρος»

– Πρόσφατη επιστημονική μελέτη αποκάλυψε πως το σιάτσου μπορεί να βελτιώσει την κατάσταση ανθρώπων με σκλήρυνση κατά πλάκας. Παράλληλα βλέπουμε ότι τελευταία τα αυτοάνοσα νοσήματα παρουσιάζουν έξαρση. Είναι αλήθεια ότι το σιάτσου βοηθά σε αυτές τις περιπτώσεις; Και μπορεί να αναστραφεί η κατάσταση ενός ατόμου που ήδη έχει εκδηλώσει την ασθένεια.

Θεωρώ ότι μπορεί. Ίσως να μην θεραπεύσει εντελώς το νόσημα, αλλά θα μειώσει το σύμπτωμα. Για παράδειγμα, έστω πως κάποιος έχει σκλήρυνση κατά πλάκας. Όταν τον γνωρίσεις, θα σου συστηθεί ως «ο σκλήρυνση κατά πλάκας» ή θα σου συστηθεί ως ο Βαγγέλης κι αν το φέρει η κουβέντα θα σου το πει κι αυτό; Εγώ δηλαδή είμαι η ασθένειά μου; Μέσα από το σιάτσου, ο άνθρωπος αρχίζει να νιώθει καλά μέσα σε αυτή την κατάσταση και δε βλέπει πια την ασθένειά του σαν εχθρό. Πιστεύω λοιπόν πως για να μπει ο άνθρωπος σε οποιαδήποτε θεραπεία θέλει θάρρος. Για μένα ο άνθρωπος που μπαίνει σε θεραπεία δεν είναι αυτός που «δεν την παλεύει».

– Τι έχεις δει όλο αυτό το διάστημα που κάνεις σιάτσου; Πώς αντιδρούν οι άνθρωποι στη θεραπεία;

Έχω δει ανθρώπους να αρχίζουν να αγαπούν το σώμα τους και να το φροντίζουν περισσότερο. Άλλους να συνδέονται βαθύτερα με το συναίσθημά τους. Έχω δει και ανθρώπους που έχουν αρχίσει να σκέφτονται διαφορετικά. Να συμβαίνει κάτι στη ζωή τους και να μην τους βυθίζει. Απλά να κοιτούν τι εναλλακτικές έχουν και να προχωρούν παρακάτω. Έχουν υπάρξει και στιγμές που αντιδρούν με ένταση ή διακόπτουν μία συνεδρία γιατί ένα σκληρό βίωμα ήρθε στην επιφάνεια.

«Μια πράξη πολιτική»

Οι σκεπτικιστές, πάντως, υποστηρίζουν ότι αυτό το «προχωράω παρακάτω» είναι άλλος ένας τρόπος να συμβαίνουν πράγματα και να λέμε «δεν πειράζει», να μας εκμεταλλεύονται και να μας καταπιέζουν κι εμείς να μην αντιδράμε.

Η πραγματικότητα είναι όντως σκληρή. Αλλά ένας άνθρωπος που φροντίζει τον εαυτό του, δε σημαίνει ότι αδιαφορεί για το τι συμβαίνει γύρω του. Δε σημαίνει ότι δεν ενδιαφέρεται για το συνάνθρωπό του, ότι δεν ξέρει τι γίνεται και ότι δε συμμετέχει. Η θεραπεία είναι μια πράξη πολιτική, η οποία όμως δε χωράει στα συστήματα που έχουμε δημιουργήσει.

Έχει έρθει η στιγμή να βάλουμε τον άνθρωπο στο επίκεντρο. Ένας άνθρωπος που μπαίνει στο σώμα του, που αντιλαμβάνεται ότι έχει φυσικό σώμα και το φροντίζει, που ακούει το συναίσθημα και τον νου του, πώς θα μπορέσει να χειραγωγηθεί; Πως θα παραπλανηθεί ένας τέτοιος άνθρωπος που λειτουργεί ως μία ενιαία οντότητα; Είναι καιρός λοιπόν να πάψουμε να είμαστε χωριστικοί, να δουλέψουμε προς αυτήν την κατεύθυνση όσα χρόνια κι αν χρειαστούν, για να δημιουργήσουμε μία κοινωνία ενωμένη.

– Πώς άρχισες να κάνεις σιάτσου σε άλογα;

Πρώτη φορά που άκουσα για το Σιάτσου σε άλογα ήταν ήδη από τη σχολή, σε ένα από τα μαθήματα. Μου είχε κινήσει το ενδιαφέρον, αλλά είχα βρεθεί μόνο μια φορά κοντά σε άλογο μέχρι τότε. Αυτό που έκανα στην πρώτη μου επαφή με άλογο ήταν να του δώσω χώρο. Μου έλεγαν να πάω κοντά να το χαϊδέψω, αλλά εγώ έλεγα «αν θέλει θα έρθει μόνο του». Αυτό έγινε πριν ακόμα ασχοληθώ με το σιάτσου. Κι έτσι κατάλαβα ότι με έναν τρόπο θα ασχοληθώ τόσο με τους ανθρώπους όσο και με τα ζώα.
Δημιουργώ το χώρο για να νιώθουν τα άλογα ασφαλή. Να καταλάβουν ότι μπορούν να έρθουν κοντά μου και να συνδιαλλαγούμε. Τώρα συνεργάζομαι με το Unique Horsemanship και την Ηλέκτρα Ασιλιάν, δημιουργό ενός ωραίου εγχειρήματος που προωθεί μια προοδευτική και εναλλακτική οπτική για τα άλογα και τη συμβίωσή τους με τον άνθρωπο. Αυτό δε σημαίνει ότι εκπαιδεύει τον άνθρωπο πώς να ιππεύει, αλλά πώς άνθρωπος και άλογο θα επικοινωνήσουν σε βάθος. Τα άλογα είναι εξαιρετικά πλάσματα με υψηλή συναισθηματική νοημοσύνη. Πλέον δουλεύω σταθερά με τα άλογα και τα αποτελέσματα είναι αξιοσημείωτα. Βλέπεις άμεσα την ευεξία και τη χαλάρωσή τους. Και ο τρόπος που αντιδρά το άλογο είναι πολύ άμεσος.

– Μπορείς να κάνεις και σε άλλα ζώα;

Ναι, έχω δουλέψει και με σκυλιά. Και βλέπεις κατευθείαν τη διαφορά. Μου έχει τύχει για παράδειγμα να δουλέψω με ένα ηλικιωμένο σκυλί, το οποίο εκεί που δυσκολευόταν στην κίνηση, έπειτα από μία συνεδρία ένιωσε ιδιαίτερη ενέργεια και άρχισε να τρέχει και να «μιλά» ασταμάτητα.

Γενικά, θεωρώ πως το Σιάτσου δεν είναι απλά μία τεχνική. Για μένα είναι μία θεραπευτική τέχνη. Πρώτα απ’ όλα, γιατί συνδιαλέγονται δύο άνθρωποι με ένα διαφορετικό τρόπο και με βάση τα βιώματα που έχει ο καθένας, κι επικοινωνούν. Επίσης, η κάθε συνεδρία είναι διαφορετική. Ακόμα και τον ίδιο μεσημβρινό να δουλέψω, αυτός δεν είναι στην ίδια κατάσταση που ήταν στην προηγούμενη συνεδρία. Επίσης, δε δουλεύω αυστηρά με θεραπευτικά πρωτόκολλα. Θα ακούσω τον άνθρωπο, τι έχει να μου πει, τι λέξεις χρησιμοποιεί για να μου το πει, θα δω το σώμα του, πώς στέκεται, τι ζητάει· κι αναλόγως θα δουλέψω. Τα βιώματα του ανθρώπου τον έχουν φέρει σε μια κατάσταση του να ασχοληθεί με τον εαυτό του. Τα βιώματά μας είναι τα χρώματα που δίνουν ζωή στον καμβά.

Αυτά που ονομάζουμε «αρνητικά» συναισθήματα, «αρνητικές» καταστάσεις, δεν τις απωθώ και τις κλείνω σε ένα κουτί. Είναι κι αυτά βιώματά μου, είναι κι αυτά δικά μου. Αν αφήσω αυτά τα χρώματα απ’ έξω, αυτό που θα ζωγραφίσω δε θα είμαι εγώ.

Τα «αρνητικά» συναισθήματα και η απόρριψη

– Υπάρχουν «αρνητικά» συναισθήματα;

Είναι σχετικό αυτό. Αυτό το «κίνημα θετικής σκέψης» που λέμε, το να σκεφτόμαστε μόνο θετικά… Δηλαδή αυτοί που σκέφτονται μόνο θετικά δεν αρρωσταίνουν; Χρειάζεται να μπορέσω μέσα στον πόνο μου να χαμογελάσω, να με «ζεστάνω», να μαλακώσω. Για μένα, καλό είναι να είμαστε λίγο προσεκτικοί με αυτά τα κινήματα. Να μην απορρίπτουμε τα «αρνητικά» συναισθήματά μας, γιατί έτσι ξοδευόμαστε, βγαίνουμε έξω από εμάς.

Επίσης παρατηρώ στα social media το εξής… Πολλοί χρησιμοποιούν εκφράσεις του τύπου «αντιμετώπισε το φόβο σου», «νίκησε το φόβο σου», «αντιμετώπισε τη θλίψη σου». Μας βάζουν λοιπόν σε μια πολεμική κατάσταση. Και είναι τόσο οξύμωρο… Όταν λέω στον εαυτό μου «αντιμετώπισε το θυμό σου», είναι σαν εγώ να στέκομαι απέναντι στον εαυτό μου στη θυμωμένη του εκδοχή και να πολεμάμε. Ε, θα αρρωστήσω. Δεν υπάρχει περίπτωση. Γιατί πρέπει μονίμως να είμαι αντιμέτωπος με τον εαυτό μου;

Αγάπησε τον εαυτό σου. Το θυμωμένο σου εαυτό, το θλιμμένο σου εαυτό, τον εαυτό που χτυπάει, τον εαυτό που νοσεί. Αγκάλιασέ τον, φρόντισέ τον και όλα θα μαλακώσουν. Αυτό που πηγάζει από μέσα μας, χωρίς να βγαίνει με κόπο και προσπάθεια αλλά απλά αναβλύζει, αυτό χρειάζεται προστασία και φροντίδα για να συνεχίζει να αναπνέει… για να είναι εκεί για εμάς και για όποιον άνθρωπο βρεθεί στο διάβα μας…

Μπορείτε να βρείτε το Βαγγέλη Πλατανίτη και το Shiatsu Art Therapy:
Website: https://www.shiatsutherapy.gr/
Facebook:https://www.facebook.com/ShiatsuArtTherapy
Instagram:https://www.instagram.com/shiatsuarttherapy/