Πήγαμε στο Φεστιβάλ Ελληνικού & Κυπριακού Κινηματογράφου της Βαρκελώνης

Λόγω της δημοσιογραφικής μου ιδιότητας, έχω την ευκαιρία να ταξιδεύω σε πολλά κινηματογραφικά φεστιβάλ τα τελευταία χρόνια και να παρακολουθώ την εγχώρια και τη διεθνή κινηματογραφική παραγωγή. Την περασμένη εβδομάδα βρέθηκα στη Βαρκελώνη της Ισπανίας, όχι τόσο για να καλύψω το Φεστιβάλ Ελληνικού & Κυπριακού Κινηματογράφου, όσο για να συνοδεύσω την, υποτιτλισμένη στα ισπανικά, κόπια της ταινίας «Ιερόσυλοι», πρώτη μεγάλου μήκους ταινία της Μάρσας Μακρή. Στην εν λόγω ταινία, άλλωστε, συμμετέχω με δύο ιδιότητες: Ως ηθοποιός μ’ ένα μικρό ρολάκι, αλλά και ως μουσικός επιμελητής, αφού – πέραν του ήδη βραβευμένου στο εξωτερικό soundtrack του Νίκου Ξυδάκη – επιμελήθηκα τα υπόλοιπα μουσικά θέματα «εποχής» του φιλμ.

Στην πανέμορφη μεν, πανάκριβη δε για τον μέσο Έλληνα, Βαρκελώνη, και πολύ Gaudi είδαμε, και την πλατεία Raval επισκεφτήκαμε, και το λιμάνι της πόλης, και πολλά μπαράκια πετύχαμε στη σειρά, αλλά και μεγάλη χαλαρότητα διαπιστώσαμε στο θέμα του κορονοϊού. Μάσκες φορούσαν περισσότερο οι ξένοι τουρίστες παρά οι ντόπιοι, αν και σε κλειστούς χώρους, όπως στο σινεμά που διεξήχθη το φεστιβάλ, οι συστάσεις για τη χρήση μάσκας ήταν έντονες. Α, και πολύ κόσμο να καπνίζει είδαμε, θέαμα πιο οικείο για τις χώρες του Νότου που ο αντικαπνιστικός νόμος δεν είναι τόσο αυστηρός.

Πάμε τώρα στα του φεστιβάλ: Έχοντας την ευκαιρία να συνομιλήσω με τους διοργανωτές του, την Κύπρια Άννα Έλληνα και τον Ισπανό Juanjo Lopez, ζευγάρι και στην ιδιωτική τους ζωή, έμαθα αρκετά πράγματα γι’ αυτό το νεοσύστατο κινηματογραφικό φεστιβάλ. «Φέτος κανονικά θα γινόταν το πέμπτο φεστιβάλ, αλλά λόγω πανδημίας ακυρώθηκε αυτό του 2021» ακούω να μου λέει η Έλληνα. Το φεστιβάλ ξεκίνησε με πρωτοβουλία της Έλληνα, μόνιμη κάτοικο Βαρκελώνης τα τελευταία 11 χρόνια, η οποία συγκέντρωσε γύρω της έναν κόσμο αποτελούμενο από Έλληνες, Κύπριους και Ισπανούς. «Είχα έρθει πολλές φορές στην Ισπανία για σπουδές και για δουλειά» συνεχίζει, «μου είχε αρέσει ο τρόπος ζωής και έψαχνα κι εγώ μιαν αλλαγή στη ζωή μου». Στο σημείο αυτό τη ρώτησα αν είχε κάποια προηγούμενη σχέση με τον κινηματογράφο ενόσω ζούσε ακόμη στην Κύπρο. «Καμία, η σχέση μου με την κινηματογραφική πραγματικότητα ξεκίνησε από τη σχέση μου με τον άντρα μου» απάντησε, εννοώντας τον Juanjo, που είναι σκηνοθέτης, παραγωγός και σεναριογράφος.

Ήταν αρκετά δύσκολη η πρώτη διεξαγωγή του φεστιβάλ. Κανείς δεν ήξερε τη «μια κοπέλα από το πουθενά που ήθελε να στήσει κάτι στη Βαρκελώνη», όπως εξομολογήθηκε η Έλληνα. Τα κατάφερε, όμως, και εξασφάλισε την οικονομική υποστήριξη σημαντικών φορέων: Των Πολιτιστικών Υπηρεσιών του Υπουργείου Παιδείας της Κύπρου, του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου, της Γραμματείας Απόδημου Ελληνισμού και άλλων χορηγών ιδιωτών, όπως ισπανικές εταιρείες ελληνικών συμφερόντων, σαν το «Olimpo Gurmet», αλλά και ενός ελληνικού φούρνου. Μοιραία μέσα από την προβολή του ελληνόφωνου – να τον πω έτσι – κινηματογράφου, γίνεται και μια προώθηση των χορηγών εταιρειών. Έτσι, μπορεί με φαντεζί αγαλματίδια να μην έφυγαν οι βραβευμένοι, το χαλουμάκι τους πάντως κι έναν τσελεμεντέ σίγουρα θα τα πήραν. Ή ένα σοκολατούχο γάλα, ένα μπιρόνι και μια κονσερβούλα με ελιές – ότι πήραμε κι εμείς δηλαδή ως καλεσμένοι του φεστιβάλ. Αυτά είναι!

Κυρίως Κύπριοι σκηνοθέτες έχουν ήδη περάσει από το φεστιβάλ, αφού εκείνων τα εισιτήρια καλύπτονται πιο άνετα απ’ τις Πολιτιστικές Υπηρεσίες του κυπριακού υπουργείου Παιδείας. Ταυτόχρονα με τη διεύθυνση του φεστιβάλ, η Έλληνα και ο Lopez διατηρούν και την «Οκτάνα», τη δική τους εταιρεία, που δραστηριοποιείται στην οργάνωση και άλλων πολιτιστικών εκδηλώσεων. Όσο για την επιλογή των ταινιών ετησίως, ενημερώνομαι πως γίνεται αρχικά ένα ανοιχτό κάλεσμα από το φεστιβάλ και μια κριτική επιτροπή από σημαντικούς επαγγελματίες του χώρου αξιολογεί με βαθμούς τις αιτήσεις συμμετοχής.

Ο Juanjo Lopez, ο έτερος διοργανωτής του φεστιβάλ, μου μίλησε για τη σχέση του με το σινεμά, τη μεγάλη συλλογή ταινιών του, ενώ μου φανέρωσε και τις γνώσεις του για τον διεθνοποιημένο ελληνικό κινηματογράφο: «Μου αρέσει ο Μιχάλης Κακογιάννης, ο Αγγελόπουλος φυσικά και πιο πρόσφατα ο Λάνθιμος. Το φεστιβάλ, όμως, είναι αυτό που μου δίνει την ευκαιρία ουσιαστικής επαφής με τον σύγχρονο ελληνικό κινηματογράφο». Ο Lopez ξεκίνησε να εργάζεται πριν τρία χρόνια ως σεναριογράφος, εν συνεχεία πέρασε στη σκηνοθεσία, αλλά αυτή τη στιγμή είναι παραγωγός. Περισσότερα ασχολείται με ιντερνετικά ντοκιμαντέρ και ταινίες μικρού μήκους που ταξιδεύουν σε άλλα φεστιβάλ παγκοσμίως: «Κάθε χρόνο λαμβάνουμε γύρω στις δώδεκα ελληνικές ταινίες και επιλέγουμε τέσσερις ή πέντε για να διαγωνιστούν. Αυτό που βλέπω ως κοινό μεταξύ του σημερινού ισπανικού και ελληνικού κινηματογράφου είναι η ταπεινότητα στην παραγωγή, εκεί που η θεματική τους είναι συνήθως πολύ δυνατή». Μαθαίνω ακόμη ότι το ζήτημα της διανομής είναι ένας σκόπελος που πρέπει να περάσει κάθε νέος Ισπανός σκηνοθέτης. Τον ενημερώνω κι εγώ με τη σειρά μου πως το ίδιο ισχύει και για την Ελλάδα.

Για τη φετινή διοργάνωση, πάντως, επιλέχθηκαν να διαγωνιστούν έξι μεγάλου και έξι μικρού μήκους ταινίες από την πρόσφατη ελληνική και κυπριακή παραγωγή, σκηνοθετών όπως η Τόνια Μισιαλή, ο Θοδωρής Βουρνάς, ο Τάσος Γερακίνης, ο Βασίλειος Παπαθεοχάρης κ.α. Οι «Ιερόσυλοι», η ταινία για την οποία εγώ βρέθηκα στη Βαρκελώνη, προβλήθηκε το Σάββατο 5/3 στις 16:00 και παρά το ότι είχε προγραμματιστεί νωρίς σχετικά, συγκέντρωσε αρκετό κόσμο κυρίως Ισπανούς. Τότε κατάλαβα κι αυτό που μου είπε στη συνέντευξη της η Άννα Έλληνα, ότι το 70% του κοινού του φεστιβάλ απαρτίζεται από ντόπιους και ένα 30% μόνο από Έλληνες της Βαρκελώνης!

Δεν μπορώ να το εξηγήσω, αλλά όσο παλιώνει η ταινία αυτή, τόσο μεστώνει σαν το παλιό καλό κρασί. Ο εγκλεισμός της γυναίκας (Λουκία Μιχαλοπούλου) και του παραπληγικού άνδρα (Bleine R. Reiningen) μέσα σ’ ένα ρημαγμένο διαμέρισμα, η αναζήτηση μιας παλιάς εικόνας του Αγίου Γεωργίου, οι σουρεαλιστικοί τύποι που περνάνε απ’ αυτό το διαμέρισμα, ενώ απ’ έξω παρελαύνει η νεοελληνική ιστορία από τη Μεταπολίτευση και μετά, είναι στην ουσία ο καλύτερος σχολιασμός για μια καφκικού τύπου πραγματικότητα που βιώνουμε όλοι τα τελευταία χρόνια στον τόπο αυτό.

Οι Ισπανοί, όπως φάνηκε, το εκτίμησαν όλο αυτό, εξ ου και στα πηγαδάκια αμέσως μετά την προβολή ρωτούσαν τη Μακρή για τη σεναριακή σύλληψη, ενώ κάποιοι, κατά τη διάρκεια του Q & A, σχολίασαν την ερμηνεία της Μιχαλοπούλου και ρωτούσαν αν η συγκεκριμένη ηθοποιός είναι γνωστή στη χώρα της! Δοθείσης ευκαιρίας, η σκηνοθέτις μίλησε για τους συνεργάτες της, τον συνσεναριογράφο Βαγγέλη Χατζηγιαννίδη, τους ηθοποιούς της, τον συνθέτη Νίκο Ξυδάκη και τον διευθυντή φωτογραφίας Δημήτρη Θεοδωρόπουλο.

Οι «Ιερόσυλοι» της Μάρσας Μακρή μετά τη συμμετοχή τους σε φεστιβάλ κινηματογράφου της Ιταλίας, της Αργεντινής, του Εκουαδόρ, του Μεξικό και τώρα της Ισπανίας, αυτές τις μέρες και για λίγες μέρες ακόμη θα παίζονται από την ψηφιακή πλατφόρμα ERTFLIX της ΕΡΤ. Συστήνεται ανεπιφύλακτα σε όσους θέλουν να δουν μία ταινία για το τέλος της Λογικής.