Περιφερειακές εκλογές αύριο για…ανεξαρτησία στην Καταλονία

Οι περιφερειακές εκλογές που διεξάγονται αύριο στην Καταλονία για την ανάδειξη τοπικής κυβέρνησης και κοινοβουλίου έχουν εξελιχθεί σε άτυπο δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της περιοχής και την απόσχισή της από την Ισπανία. Μια – πιθανή, με βάση τις δημοσκοπήσεις – επικράτηση των δύο κομμάτων που τάσσονται υπέρ της ανεξαρτησίας και κατεβαίνουν ενωμένα στον εκλογικό στίβο, μπορεί να οδηγήσει στη διεξαγωγή μέσα στους επόμενους 18 μήνες επίσημου δημοψηφίσματος για την απόσχιση της Καταλονίας.

Η κυβέρνηση της Μαδρίτης έχει ταχθεί, με κάθε μέσο, κατά των δύο αποσχιστικών κομμάτων και ο Μαριάνο Ραχόι ηγείται προσωπικά του «ανένδοτου» κατά της ανεξαρτησίας της Καταλονίας, η οποία έχει το 16% του συνολικού πληθυσμού της Ισπανίας και δίνει το ένα πέμπτο του οικονομικού προϊόντος της χώρας.

Με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις να δίνουν μικρό προβάδισμα στο μέτωπο υπέρ της ανεξαρτησίας, την τελευταία εβδομάδα η «εκστρατεία του φόβου» έχει χτυπήσει κόκκινο θυμίζοντας μέρες του ελληνικού σκληρού καλοκαιριού και των απειλών του Grexit.

Η ισπανική κεντρική τράπεζα προειδοποίησε ότι η ψήφος υπέρ της απόσχισης μπορεί να συνεπάγεται έξοδο από την ευρωζώνη, ενώ οι μεγαλύτερες ιδιωτικές τράπεζες της χώρας – εκ των οποίων οι δύο εδρεύουν στην Καταλονία – διαμήνυσαν πως μια πορεία προς την ανεξαρτησία θα θέσει σε βαρύ κίνδυνο την σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος.

Η κυβέρνηση Ραχόι προειδοποιεί από την πλευρά της ότι εάν οι Καταλανοί πουν «ναι» στην απόσχιση θα χάσουν την ισπανική τους υπηκοότητα, ενώ στη μάχη μπήκε μέχρι και ο πρόεδρος της ποδοσφαιρικής ομοσπονδίας προειδοποιώντας ότι θα… αποκλείσει την Μπαρτσελόνα από την περίφημη La Liga, την κορυφαία ποδοσφαιρική κατηγορία της Ισπανίας.

«Οι Καταλανοί δεν έχουν αντιληφθεί τις πραγματικές συνέπειες της ανεξαρτησίας», είπε πριν από δύο ημέρες ο Ισπανός πρωθυπουργός Μαριάνο Ραχόι προσθέτοντας: «Σημαίνει ότι θα φύγουν από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Τι θα γίνει τότε με τις συντάξεις τους; Οι συνταξιούχοι είναι περισσότεροι από τους εργαζόμενους. Τι θα γίνει με τις τράπεζες, με τις τραπεζικές καταθέσεις και το νόμισμα;»

Το Λαϊκό Κόμμα του Ραχόι απέκρουσε και απέτρεψε σθεναρά τα τελευταία χρόνια οποιαδήποτε προσπάθεια για τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος για την ανεξαρτησία της Καταλονίας, υποστηρίζοντας ότι το σύνταγμα της Ισπανίας απαγορεύει τη λήψη μονομερών αποφάσεων για ζητήματα κυριαρχίας.

Οι Ευρωπαίοι συντηρητικοί

Στο πλευρό του έχουν σπεύσει να συνταχθούν οι ηγέτες του ευρωπαϊκού συντηρητικού τόξου, υπό τον φόβο ότι οποιαδήποτε παραχώρηση προς την Καταλονία θα ενισχύσει τα αποσχιστικά κινήματα και σε άλλες χώρες της Ευρώπης.

Ο Βρετανός πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον δήλωσε ευθέως ότι η Καταλονία θα αποπεμφθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση εάν αποσχισθεί από την Ισπανία, η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ διακήρυξε την υποστήριξή της στην «ενότητα της Ισπανίας» και ο πρώην, και επίδοξος νέος, πρόεδρος της Γαλλίας Νικολά Σαρκοζί ανέβηκε στην εξέδρα στο πλευρό του Ραχόι την Παρασκευή το βράδυ στην κεντρική εκδήλωση των πολιτικών σχημάτων που αντιτάσσονται στην ανεξαρτησία της Καταλονίας.

Ο Καταλανός ηγέτης Αρτουρ Μας, ο οποίος έχει υποσχεθεί να κινήσει τη διαδικασία δημοψηφίσματος για την ανεξαρτησία εάν το δικομματικό μέτωπο Junts pel Si κερδίσει τις αυριανές εκλογές, καταδίκασε την «στρατηγική του φόβου», λέγοντας ότι «είναι ανεύθυνο και ανήθικο να εκτοξεύονται απειλές που ουδείς θα τολμούσε να εκστομίσει σε μια δημοκρατική χώρα».

Το κίνημα της ανεξαρτησίας άρχισε να φουντώνει μετά το 2010, όταν το ανώτατο δικαστήριο της Ισπανίας έκρινε ότι το καθεστώς της Καταλονίας και οι εξουσίες της κυβέρνησής της δεν μπορούν να είναι ισοδύναμες με εκείνες ενός έθνους. Σύμφωνα με έρευνα του καταλανικού Centre for Opinion Studies, υπέρ της ανεξαρτησίας τασσόταν το 2010 το 20%, το ποσοστό αυτό εκτοξεύτηκε στο 48,5% το Νοέμβριο του 2013 και τον Ιούνιο του 2015 είχε σταθεροποιηθεί στο 38%.

Η φόρτιση, όμως, έχει φθάσει στο έπακρο την τελευταία προεκλογική εβδομάδα, κατά την οποία στη μάχη μπήκε και η εκκλησία. Η συντηρητική καθολική εκκλησία της Ισπανίας διαμήνυσε ότι δεν υπάρχει «ηθική νομιμοποίηση» στο αίτημα για ανεξαρτησία και κάλεσε τους πιστούς να προσεύχονται για την ενότητα της Ισπανίας. 

Η παρέμβαση αυτή πυροδότησε σκληρές εντάσεις, με τα πολιτικά κόμματος του κινήματος της ανεξαρτησίας να υπενθυμίζουν τον ρόλο της εκκλησίας επί καθεστώτος Φράνκο, όταν οι καθολικοί ιεράρχες είχαν ταχθεί υπέρ της εξαφάνισης της καταλανικής γλώσσας και ταυτότητας.

Στην άλλη όχθη, 13 παγκοσμίως γνωστοί επιστήμονες και ερευνητές της Καταλονίας δημοσίευσαν ανοιχτή επιστολή υπέρ της ανεξαρτησίας, δηλώνοντας ότι η απόσχιση θα ανοίξει νέους δρόμους στην χρηματοδότηση, την έρευνα και την ανάπτυξη της περιοχής.

Ο ρόλος του Πέπε Γκουαρντιόλα

Τον Ιούλιο, άλλωστε, το κίνημα της ανεξαρτησίας απέκτησε και τον μεγάλο του σταρ. Ο θρύλος της Μπαρτσελόνα και νυν προπονητής της Μπάγερν Μονάχου Πέπε Γκουαρντιόλα ανακοίνωσε ότι θα είναι, συμβολικά, υποψήφιος στην τελευταία θέση του ψηφοδελτίου του Junts pel Si, για να στηρίξει την υπόθεση της ανεξαρτησίας. 

«Είναι η ευκαιρία για να χτίσουμε μια νέα και πιο δίκαιη χώρα, ξεκινώντας από το μηδέν», λέει ο Γκουαρντιόλα στο κεντρικό προεκλογικό σποτάκι του μετώπου της ανεξαρτησίας, καταλήγοντας με το μήνυμα: «Κανείς δεν μπορεί να σταματήσει τη βούληση ενός λαού».

Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις έδειξαν ότι το μέτωπο υπέρ της ανεξαρτησίας εξακολουθεί να έχει ελαφρό προβάδισμα εν όψει των αυριανών εκλογών, αν και η απήχησή του έχει υποχωρήσει σημαντικά σε σχέση με τα επίπεδα-ρεκόρ της προηγούμενης διετίας.

Οι αναλυτές έχουν αποδώσει μέρος της κάμψης αυτής και στην παράλληλη άνοδο των δύο νέων πολιτικών σχημάτων της Ισπανίας, των Podemos και των Ciudadanos. Ο ίδιος ο Αρτουρ Μας, μάλιστα, δήλωνε τον Απρίλιο στην Wall Street Journal ότι η άνοδος των Podemos είναι «άκρως αρνητική» για το κίνημα της ανεξαρτησίας. 

Η στάση των ίδιων των Podemos στο θέμα της ανεξαρτησίας είναι ότι στηρίζουν το δικαίωμα των Καταλανών να αποφασίσουν οι ίδιοι για το μέλλον τους, αλλά θα προτιμούσαν να δουν την Καταλονία να παραμένει τμήμα της Ισπανίας. Από την πλευρά τους, οι κέντρο – δεξιοί Ciudadanos έχουν ταχθεί κατηγορηματικά κατά της ανεξαρτησίας της Καταλονίας.