Περί βιβλιοθηκών…και ιδρυμάτων

Στην εποχή της κρίσης, της οικονομικής δυσπραγίας και των συνεχών εκπτώσεων έχουμε εθιστεί στα υποκατάστατα. Όπου το κράτος αδυνατεί να υποστηρίξει τις δομές του, ηθελημένα ή εξ ανάγκης, έρχεται ο ιδιωτικός τομέας να καλύψει το κενό. Η φύση εξάλλου απεχθάνεται το κενό. Είναι απαράβατος κανόνας. Σημαντικοί τομείς της δημόσιας πολιτικής έχουν περιέλθει στα χέρια της ιδιωτικής πρωτοβουλίας. Μεταξύ αυτών και οι βιβλιοθήκες.

Οι λαϊκές βιβλιοθήκες ως δημόσιος φορέας, εγγυούνται την πρόσβαση στην πληροφορία και τη γνώση για όλους, ανεξαρτήτως ηλικίας, φύλου, φυλετικής καταγωγής, θρησκευτικών πεποιθήσεων ή όποιων άλλων διακρίσεων. Και αποτελούν και τις μοναδικές δημόσιες δομές με αυτόν τον ρόλο. Σε όλο τον δυτικό κόσμο το κράτος, κεντρικά ή μέσω των δομών της τοπικής αυτοδιοίκησης, διασφαλίζει αυτό το δικαίωμα. Και επιπλέον, χαράσσει πολιτικές, δίκτυα και προγράμματα βασισμένο ακριβώς σε αυτές τις δομές. Τις περισσότερες φορές, πολιτικές με αρχή μέση και τέλος, πολιτικές με σκοπούς και στόχους.

Στα καθ’ ημάς λοιπόν, ακόμα και αυτός ο τομέας, μετά τη χρόνια κρατική απραξία και την απαξίωσή του, επ’ ευκαιρίας της κρίσης, παραδίδεται αμαχητί στα χέρια ιδιωτών. Το σημείωμα αυτό δεν θέλει να κρίνει τις προθέσεις και τις πράξεις αυτών. Αυτό είναι μια άλλη μεγάλη κουβέντα. Αυτό που θα θέλαμε να υπογραμμισθεί είναι ακριβώς αυτή η παράδοση της χάραξης πολιτιστικής και εκπαιδευτικής πολιτικής. Άκριτα.

Αν μία πολιτεία δεν έχει γνώμη για τις υπηρεσίες που προσφέρουν οι δομές της, για το περιεχόμενο και την αποτελεσματικότητά τους, αν δεν σχεδιάζει την ανάπτυξή τους με συγκεκριμένες συνθήκες, την υποστήριξή τους και εν γένει τον συνολικό σχεδιασμό, αναρωτιέται κανείς τι νόημα ύπαρξης έχει αυτή ακριβώς η πολιτεία.

Αλλά τα πράγματα πρέπει να τα δούμε από την αρχή. Για χρόνια οι λαϊκές βιβλιοθήκες μόνες έδιναν τη μάχη της μνήμης και της πληροφόρησης σε ιδιαίτερα αντίξοες συνθήκες. Συχνά υποστελεχωμένες και υποχρηματοδοτούμενες συνεισέφεραν στην ελληνική κοινωνία ένα τεράστιο έργο, διαφυλάττοντας τη μνήμη της και προσφέροντας πρόσβαση σε όλους. Και όταν η εποχή της κρίσης ήρθε, και βρήκε τις βιβλιοθήκες πιο έτοιμες από ποτέ, ακριβώς γιατί είχαν μάθει να λειτουργούν σε καθεστώς «κρίσης» εδώ και χρόνια, και ο κόσμος ανακάλυψε τις θαυμαστές υπηρεσίες τους, ήταν τότε ακριβώς που το κράτος τις εγκατέλειψε τελείως. Και όπως είπαμε η φύση απεχθάνεται το κενό. Έρχονται λοιπόν τα Ιδρύματα να καλύψουν αυτό το κενό. Με τον τρόπο που θέλουν ή ξέρουν. Με την ατζέντα που αυτά επιθυμούν. Καλή η κακή δεν έχει σημασία.

Σημασία έχει, και το ξαναγράφουμε, ότι την πολιτιστική και εκπαιδευτική πολιτική πρέπει να εφαρμόζει το κράτος.

 Καλλίμαχος

Aναδημοσίευση από avgi.gr