«Παραγκόπληκτο» σύστημα διαρκείας

Σχολιάζοντας το σκάνδαλο Μότζι που συγκλόνισε το ιταλικό ποδόσφαιρο καθώς οδήγησε στον υποβιβασμό της Γιουβέντους, ο πρώην ισχυρός άνδρας της FIFA Ζεπ Μπλάτερ είχε πει ότι «ο βιασμός της ανεξαρτησίας των διαιτητών δεν γινόταν επί χρήμασι. Οι ομάδες δεσμεύονταν να ανεβάσουν συγκεκριμένους διαιτητές στην ελίτ του ποδοσφαίρου και οι τελευταίοι με τη σειρά τους αναλάμβαναν την υποχρέωση να τις ευνοούν εφ’ όρου ζωής». Στο ελληνικό ποδόσφαιρο το έργο της χειραγώγησης διαιτητών παίζεται εδώ και δεκαετίες, αλλά η Δικαιοσύνη (αθλητική και ποινική) μέχρι σήμερα δεν έχει βάλει το μαχαίρι στο κόκαλο. Γι’ αυτό τον λόγο το έργο παίζεται κάθε σεζόν και απλώς αλλάζουν κάποιοι από τους πρωταγωνιστές.

Αυτή η… κολόνια κρατάει από το 1979, όταν ιδρύθηκε η Κεντρική Επιτροπή Διαιτησίας, την οποία όλοι οι «μεγάλοι» ήθελαν να έχουν του χεριού τους. Πριν από περίπου 2,5 χρόνια απηύδησαν FIFA και UEFA με τα… κατορθώματα της ελληνικής διαιτησίας και αποφάσισαν να ορίσουν σε πρώτη φάση ξένα μέλη στην ΚΕΔ της ΕΠΟ και στη συνέχεια άναψαν το πράσινο φως για να σφυρίζουν ξένοι διαιτητές στους τελικούς Κυπέλλου και στα ντέρμπι πρωταθλήματος.

Και με την καταλυτική συνδρομή της κυβέρνησης την επόμενη πενταετία θα λειτουργήσει και το VAR στα παιχνίδια της Σούπερ Λίγκας, οπότε οι διαιτητές θα έχουν για μαξιλάρι τους το βίντεο. Ηδη το video assistant referee έκανε επιτυχημένο ντεμπούτο στον φετινό τελικό του ΠΑΟΚ με την ΑΕΚ στο ΟΑΚΑ.

ΣΦΑΓΗ «ΠΡΑΣΙΝΩΝ» ΚΑΙ «ΚΟΚΚΙΝΩΝ»

«Πράσινοι» και «κόκκινοι» σφάζονται σχεδόν από το ξεκίνημα του επαγγελματικού πρωταθλήματος για τη διαιτησία. Στα πρώτα 20 χρόνια του είχαν προκαλέσει μεγάλο ντόρο μεταξύ άλλων οι ακόλουθες διαιτησίες: Στις 13 Ιανουαρίου 1982 ήταν προγραμματισμένο να διεξαχθεί στη Λεωφόρο το παιχνίδι Παναθηναϊκός – Ολυμπιακός για τους 32 του Κυπέλλου. Για πρώτη φορά αποφασίστηκε να μπουν στην κληρωτίδα μόνο οι διεθνείς Ελληνες διαιτητές.

Ο κλήρος έπεσε στον Κώστα Δέδε και βοηθοί του ήταν οι Βασίλης Βουράκης και Νίκος Ζλατάνος. Και οι δύο ήταν σπουδαίοι διαιτητές. Οι «ερυθρόλευκοι» προηγήθηκαν 2-0, ενώ ο Τάσος Μητρόπουλος πέτυχε και τρίτο γκολ το οποίο (κακώς) ακυρώθηκε ως οφσάιντ από τον Βουράκη. Οι «πράσινοι» στη συνέχεια κατάφεραν να γυρίσουν το ματς και να νικήσουν 3-2.

«Κατάρα του αθλητισμού είναι ο γγΑ Κίμωνας Κουλούρης» είχε δηλώσει μετά τον αγώνα ο τότε πρόεδρος του Ολυμπιακού Σταύρος Νταϊφάς. Οταν ο Βουράκης κρέμασε τη σφυρίχτρα έγινε δύο φορές αρχιδιαιτητής επί κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ και ήταν για αρκετά χρόνια αντιδήμαρχος Πειραιά. Τον Ιούνιο του 1988 ο Παναθηναϊκός υποδεχόταν και πάλι τον Ολυμπιακό. Για τους παράγοντες του «τριφυλλιού» ο διαιτητής Κώστας Δημητριάδης δεν σφύριξε δύο πέναλτι υπέρ του Σαραβάκου, ενώ ακύρωσε γκολ του Χρ. Δημόπουλου.

Στις 8 Απριλίου 1992 ο Παναθηναϊκός φιλοξενούσε τον Ολυμπιακό στο ΟΑΚΑ στη ρεβάνς για την ημιτελική φάση του Κυπέλλου (0-0 το πρώτο ματς). Οι γηπεδούχοι προηγήθηκαν 1-0 και στις καθυστερήσεις ο διαιτητής Γ. Κουκούλας σφύριξε πέναλτι σε τζαρτζάρισμα του Νίκου Καραγεωργίου στον Γιώτη Τσαλουχίδη. Ο Ολεγκ Προτάσοφ ευστόχησε, ο Ολυμπιακός προκρίθηκε στον τελικό, αλλά στο γήπεδο εισέβαλαν εξαγριωμένοι οπαδοί οι οποίοι ξυλοκόπησαν τον διαιτητή από τη Μυτιλήνη. Αυτό ήταν και το τελευταίο παιχνίδι που διηύθυνε

.Τον Φεβρουάριο του 1996 ο Γιώργος Σπανέας ήταν διαιτητής στο παιχνίδι Πανιώνιος – Παναθηναϊκός. Ο «ιστορικός» προηγήθηκε νωρίς στο σκορ με τον Αντώνη Σαπουντζή και στο 75΄ ο Γ.Χ. Γεωργιάδης βούτηξε στην αντίπαλη περιοχή χωρίς να υπάρχει αντίπαλος σε απόσταση δύο μέτρων. Ο Σπανέας υπέδειξε πέναλτι με το οποίο ισοφάρισε ο Κώστας Αποστολάκης. Στην εκπνοή του ματς ο Κριστόφ Βαζέχα πέτυχε δύο γκολ και οι «πράσινοι» επικράτησαν τελικά 3-1.

Ο Παναθηναϊκός για την επόμενη τριετία δεν ευνοήθηκε σκανδαλωδώς από τη διαιτησία, καθώς τα σκήπτρα στο ελληνικό ποδόσφαιρο ανέλαβε ο Ολυμπιακός. Θητεία-εξπρές είχε στην Α΄ Εθνική ο Στράτος Παπουτσέλης. Μπήκε στον πίνακα των διαιτητών για την περίοδο 1996-97 και απομακρύνθηκε λίγους μήνες αργότερα.

Στις 8 Δεκεμβρίου 1996 ο Ολυμπιακός υποδέχτηκε τον Παναθηναϊκό στο πρώτο ντέρμπι των «αιωνίων» με προπονητή τον Ντ. Μπάγεβιτς. Στο 52΄ ο ρέφερι από τη Λέσβο σφύριξε πέναλτι σε ανατροπή του Ιλια Ιβιτς από τον Γιάννη Καλιτζάκη που ήταν ένα μέτρο έξω από την περιοχή. Με το εύστοχο χτύπημα του Πρέντραγκ Τζόρτζεβιτς ο Ολυμπιακός νίκησε 1-0. Ο παρατηρητής διαιτησίας Ν. Ζλατάνος βαθμολόγησε τον Στράτο Παπουτσέλη με 4 και η ΚΕΔ με συνοπτικές διαδικασίες τον έστειλε πίσω στο νησί του.

ΣΤΟ ΠΡΩΤΟ ΑΝΑΠΟΔΟ ΠΕΝΑΛΤΙ

Η «παράγκα» κυριαρχούσε ήδη μια γεμάτη τριετία στο ελληνικό ποδόσφαιρο και οι εκπρόσωποι των ΠΑΕ το καλοκαίρι του ’99 αποφάσισαν να συγκεντρωθούν στο ξενοδοχείο Πεντελικόν για να μιλήσουν και να πάρουν αποφάσεις για τη διαιτησία. «Κόκκινοι» και «πράσινοι» συμφώνησαν να κρατήσουν αποστάσεις από τη διαιτησία και το πρωτάθλημα να παιχθεί 50-50.

«Η συμφωνία θα καταρρεύσει στο πρώτο ανάποδο πέναλτι» προφήτεψε ο τότε ισχυρός άνδρας της ΕΠΑΕ Βίκτωρας Μητρόπουλος. Στις 22 Αυγούστου 1999 ο Παναθηναϊκός υποδέχτηκε τον Πανηλειακό στο ΟΑΚΑ με διαιτητή τον Διονύση Στεφανόπουλο. Στο 89΄, κι ενώ το σκορ ήταν 1-1, ο διαιτητής ζήλεψε τη δόξα του Παπουτσέλη, έδωσε πέναλτι σε ανατροπή του Βαζέχα από τον Τάσο Τασιόπουλο η οποία έγινε έξω από την περιοχή και, έτσι απλά, οι αιώνιοι αντίπαλοι βρέθηκαν και πάλι στα χαρακώματα και οι άνθρωποι της «παράγκας» συνέχισαν τη δουλειά τους.

«Ο διαιτητής αλλοίωσε το αποτέλεσμα. Αν είναι έτσι ο ορισμός, καλύτερα να καταργηθεί. Ολες οι μικρές ομάδες θα δολοφονούνται στο πρωτάθλημα» είχε δηλώσει ο προπονητής της φιλοξενούμενης ομάδας Γιάννης Κυράστας. Τον Μάρτιο του 2002 ο Δραμινός διαιτητής Μάκης Ευθυμιάδης έφυγε αιμόφυρτος από τον αγωνιστικό χώρο της Λεωφόρου. Σε ντέρμπι «αιωνίων» που θα έκρινε τον τίτλο οι γηπεδούχοι προηγήθηκαν με τον Εμάνουελ Ολιζαντέμπε, αλλά στο τρίτο λεπτό των καθυστερήσεων ο ρέφερι υπέδειξε την εσχάτη των ποινών για ανατροπή του Στέλιου Βενετίδη από τον Μιχάλη Κωνσταντίνου και ο Τζόρτζεβις ισοφάρισε. Με τη λήξη του αγώνα εκατοντάδες οπαδοί εισέβαλαν στον αγωνιστικό χώρο, ξυλοκόπησαν άγρια τον Ευθυμιάδη και του έσκισαν το μέτωπο με αιχμηρό αντικείμενο.

Ο τότε πρόεδρος της ΠΑΕ Παναθηναϊκός Αγγελος Φιλιππίδης, ο οποίος ήταν από τους πρώτους που πάτησαν το χορτάρι, κάλεσε την ΕΠΟ και την ΕΠΑΕ να διακόψουν το πρωτάθλημα και την πολιτεία να πάρει μέτρα για να «καθαρίσει» το ποδόσφαιρο. Επεισοδιακό ήταν και το ντέρμπι του 2004 στη Λεωφόρο μεταξύ του Παναθηναϊκού και του Ολυμπιακού το οποίο διηύθυνε ο Γιώργος Δούρος. Στο 72΄ και με τους «ερυθρόλευκους» να προηγούνται 2-1, ο Κυργιάκος χτύπησε τον Τζιοβάνι κι αυτός… ανταπέδωσε.

Ο Κορίνθιος ρέφερι απέβαλε μόνο τον Βραζιλιάνο επιθετικό και στη συνέχεια οι «πράσινοι» ισοφάρισαν με τον Γκούμα και βρέθηκαν στην κορυφή της βαθμολογίας. Ο τότε προπονητής του Ολυμπιακού Νίκος Αλέφαντος δεν σταμάτησε να μιλάει για το «κλεμμένο πρωτάθλημα του Δούρου».

ΜΠΟΥΛΙΝΓΚ ΣΤΟΥΣ ΔΙΑΙΤΗΤΕΣ

Το λάβαρο της κάθαρσης στον αμαρτωλό χώρο της διαιτησίας σήκωναν οι μεγαλοπαράγοντες των οποίων οι ομάδες αδικούνταν. Ανά τρία τέσσερα χρόνια γινόταν «κάθαρση» στον πίνακα διαιτησίας και πετούσαν εκτός αυτούς που κυρίως ήταν… καμικάζι και αλλοίωναν αποτελέσματα αγώνων.

Εβγαιναν όμως νέα διαιτητικά φιντάνια και η FIFA με την UEFA βρήκαν (έτσι εκτίμησαν) τη γιατρειά. Οι διεθνείς ομοσπονδίες επέβαλαν στην ΕΠΟ τον ορισμό ξένου αρχιδιαιτητή και στις 26 Ιουλίου 2017 τα… κλειδιά της ΚΕΔ παραδόθηκαν στον Πορτογάλο Βίτορ Μέλο Περέιρα, ο οποίος σταδιακά άφησε εκτός πινάκων διαιτησίας τους λεγόμενους «χιλιοτραγουδισμένους διαιτητές».

Παρά την παρουσία του Περέιρα, οι μεγαλοπαράγοντες πίεζαν για τους διαιτητές που θα περιλαμβάνονται στον πίνακα ή για το ποιοι απ’ αυτούς θα ορίζονται στα παιχνίδια των ομάδων τους. Η ατμόσφαιρα γύρω από τη διαιτησία παρέμενε τεταμένη και ο επικεφαλής της Επιτροπής Διαιτησίας ενημέρωσε τη FIFA και την UEFA ότι ασκείται άγριο μπούλινγκ στους διαιτητές, είτε απευθείας από τους παράγοντες είτε μέσω δημοσιευμάτων των ελληνικών ΜΜΕ. Για τον λόγο αυτό αποφασίστηκε να διευθύνει τον τελικό του Κυπέλλου Ελλάδας της περιόδου 2017-18 μεταξύ του ΠΑΟΚ και της ΑΕΚ ξένος διαιτητής και συγκεκριμένα ο Ισπανός Νταβίδ Φερνάντεθ Μπορμπαλάν.

Ξένους διαιτητές ζητούσαν τόσο ο Ολυμπιακός όσο και ο ΠΑΟΚ και η ΚΕΔ αποδέχτηκε το αίτημά τους και το επέκτεινε και στα ντέρμπι πρωταθλήματος. Ο Ιβάν Σαββίδης εδώ και μια διετία ζητά να τοποθετηθεί και να λειτουργήσει το video assistant referee στα εγχώρια παιχνίδια. Κάτι που ήδη έγινε πράξη στον πρόσφατο τελικό Κυπέλλου.

«Τo VAR θα βοηθήσει το πιο λαοφιλές άθλημα να γίνει ακόμη πιο όμορφο, θα βοηθήσει τον Ελληνα φίλαθλο να ασχολείται λιγότερο με τις αποφάσεις του διαιτητή και περισσότερο με το θέαμα» δήλωσε ο υπουργός Ψηφιακής Πολιτικής Νίκος Παππάς μετά την υπογραφή της σύμβασης με το ανάδοχο σχήμα για το έργο «Ψηφιακός μετασχηματισμός του ελληνικού ποδοσφαίρου»… 

* Περιοδικό Hot Doc #179, «Επαγγελματικό Ποδόσφαιρο: 40 χρόνια στον βούρκο», 19/05/2019