Πανεπιστήμιο: Ανακατάληψη τώρα

Αφορμής δοθείσης της πρόσφατης κατάθεσης του εκπαιδευτικού πολυνομοσχεδίου, έχει ανοίξει συζήτηση με κέντρο της την πανεπιστημιακή αστυνομία. Κυβερνητικοί και αντιπολιτευόμενοι, ο καθένας για τους δικούς του λόγους εστιάζουν σε αυτό ως το κορυφαίο θέμα της νομοθετικής πρωτοβουλίας. Στην πραγματικότητα όμως, το ενδιαφέρον πρέπει να στραφεί αλλού.

Η φύση των Πανεπιστημιακών ιδρυμάτων καθώς και η ηλικία των φοιτητών, συνεπάγονται τη δεδομένη και έντονη πολιτική δραστηριότητα εντός τους. Είναι αναγκαίο να υπογραμμιστεί, αν και ολίγον τετριμμένο, πως το Πανεπιστήμιο έχει αποτελέσει τη μήτρα βαθέων πολιτικών τομών με κινητοποιήσεις όπως ο Μάης του ‘68, ο Χιλιανός Χειμώνας (20011-2013) ή οι διαδηλώσεις στο Βιετνάμ εναντίον του πολέμου (1966-1969).

Στην ελληνική περίπτωση η εξέγερση του Πολυτεχνείου δε συνέβαλε μόνο στην πτώση της τότε Χούντας, αλλά διαμόρφωσε και σημαντικά την πολιτική ατζέντα μεταπολιτευτικά. Δεν ήταν λίγοι αυτοί που αναδύθηκαν από το φοιτητικό κίνημα της περιόδου, παίζοντας πρωταγωνιστικό ρόλο στη μετέπειτα πολιτική ζωή της χώρας, αλλά και οι εντός Πανεπιστημίων συνθήκες σε μεγάλο βαθμό σφυρηλατήθηκαν βάσει της εποχής εκείνης. 

Και αυτές ακριβώς οι συνθήκες οδήγησαν αβίαστα στην ίδρυση και κυριαρχία των κομματικών φοιτητικών παρατάξεων. Στην αρχή, το γεγονός αυτό αποτέλεσε αναμφισβήτητα στοιχείο εκδημοκρατισμού των ιδρυμάτων ενώπιον του σκληρού πυρήνα της Χούντας. Κατόπιν όμως, και με την πάροδο των ετών, η δράση τους έχει καταστεί προβληματική.

Έπαψαν να αποτελούν φορείς ιδεών, ξέχασαν τα συμφέροντα των φοιτητών και περιορίστηκαν σε πολύ συγκεκριμένες δραστηριότητες. Κατ’αρχάς, προπαγανδίζοντας την εκάστοτε κομματική γραμμή, ουσιαστικά “ψαρεύουν” ψηφοφόρους για το Κόμμα. Βέβαια, η προπαγάνδα αποτελεί τον πιο αθώο τρόπο προσέλκυσης ψηφοφόρων, καθώς έχουμε διαχρονικά ακούσει από διανομή σημειώσεων έως δωρεάν ποτά σε κλάμπς και πάει λέγοντας.

Στη συνέχεια, και κυρίως οι μεγαλύτερες παρατάξεις έχουν κατηγορηθεί ευθέως για ύποπτες σχέσεις με καθηγητικό και διοικητικό προσωπικό. Καθηγητές να βγάζουν θέματα με μέλη παρατάξεων, μέλη Δ.Ε.Π. να εκλέγονται με τη στήριξη των τελευταίων ενώ οι πρώτοι ανταποδίδουν ποικιλοτρόπως, χρήματα για έρευνες να μοιράζονται σε ημετέρους, επαγγελματικός πόλεμος σε ανεξάρτητους καθηγητές και φοιτητές (ως προς την εκλογή των πρώτων, ή τα μεταπτυχιακά των δεύτερων), αποτελούν δείγμα της επικρατούσας κατάστασης. Ακόμη και η οικογενειοκρατία αποτελεί μείζον και ρεαλιστικό πρόβλημα. Προφανώς, βέβαια αυτές οι καταστάσεις δεν αποτελούν κανόνα, αλλά ένα σημαντικό παρόλα αυτά δεδομένο.

Την ίδια ώρα, η κυβέρνηση, έχει θέσει στο επίκεντρο του προβλήματος τη δήθεν εικόνα ανομίας. Με μεθοδικές κινήσεις καλλιεργείται η εντύπωση πως το σύνολο του προβλήματος εγκληματικότητας της πρωτεύουσας πηγάζει από τα Α.Ε.Ι. . Ενώ τα ελληνικά δημόσια Πανεπιστήμια συγκαταλέγονται στα καλύτερα στον κόσμο (Ε.Κ.Π.Α. στην 180η θέση, Α.Π.Θ. στην 205η κ.α., σε πρόσφατες έρευνες), διατείνονται πως τη λύση στα προβλήματα του δημοσίου Πανεπιστημίου θα δώσει η παρουσία ειδικού αστυνομικού σώματος, για να μην επαναληφθούν φαινόμενα όπως αυτό με τον Πρύτανη της Α.Σ.Ο.Ε.Ε.- το οποίο κατά τα άλλα ήταν πολύ βολικό για την Κυβέρνηση.   

Λύση όμως δε δύναται να δώσει η επιβολή. Η φύλαξη των ιδρυμάτων μπορεί να ενισχυθεί με άλλα μέσα (π.χ. διεύρυνση της παρουσίας των φυλάκων), παραβατικότητα όμως είναι λογικό να υπάρχει όταν μιλάμε για δημόσιους χώρους στους οποίους συνυπάρχουν πάνω από χίλια άτομα καθημερινά. Το ζήτημα είναι αυτή η παραβατικότητα να αντιμετωπιστεί κατ’αρχάς γύρω από τα Πανεπιστήμια.

Εκ των άνω συνάγεται το εξής συμπέρασμα. Η παρουσία των κομμάτων πλέον δεν εξυπηρετεί τις πραγματικές ανάγκες των φοιτητών, αλλά τα κομματικά συμφέροντα. Αυτοί είναι το πραγματικό πρόβλημα το οποίο κρύβεται κάτω από το χαλάκι. Στην πλειοψηφία τους έχουν καταλήξει γραφικοί και συχνά διαπλεκόμενοι. Δεν είναι λίγες οι φορές που συναντάμε μέλη αυτών των παρατάξεων αργότερα σε πολιτικά γραφεία ή στο Δημόσιο. Ταυτόχρονα όμως η πολιτική δραστηριοποίηση των φοιτητών είναι αναγκαία. Οφείλουμε να κάτσουμε στο τραπέζι και να συζητήσουμε τη νέα μορφή την οποία θα μπορούσε να λάβει αυτή. Παραδείγματος χάρη μέσα από τη δημιουργία ανεξάρτητων κινήσεων τοπικού χαρακτήρα οι οποίες θα ασχολούνται με τα προβλήματα του Πανεπιστημίου τους, τα αιτήματα και τα δικαιώματά των φοιτητών σε τοπικό επίπεδο. 

Σε πείσμα πολλών, εντός και εκτός Ελλάδος, το ελληνικό δημόσιο Πανεπιστήμιο επιβεβαιώνει συνεχώς με την ποιότητά του το πόσο σημαντική επένδυση του Έλληνα φορολογούμενου αποτελεί. Ελπίζω πως ρυθμίσεις όπως η εξίσωση του πτυχίου ενός Α.Ε.Ι. με αυτά των κολεγίων, η βάση του δέκα και η Πανεπιστημιακή αστυνομία θα γίνει αντιληπτό πως δε δίνουν λύση στο πρόβλημα και θα αποσυρθούν από μία ενδεχόμενη μελλοντική προοδευτική διακυβέρνηση. Λύσεις ρεαλιστικές και αναγκαίες είναι η ενίσχυση της χρηματοδότησης και της έρευνας, η παροχή κινήτρων εργασίας στους νέους επιστήμονες αλλά και η αποδοχή περισσότερων νέων φοιτητών. Πάνω απ’όλα όμως, οι ίδιοι οι φοιτητές οφείλουμε να αναλάβουμε δράση. Οφείλουμε να “ανακαταλάβουμε” το Πανεπιστήμιό μας!

Ο Νικόλας-Παναγιώτης Σιδερής είναι φοιτητής του τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.

 

Τα άρθρα που δημοσιεύονται στην κατηγορία «Απόψεις» εκφράζουν τον/την συντάκτη/τριά τους και οι θέσεις δεν συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του koutipandoras.gr