Πανδημία σεξισμού πριν τους Ολυμπιακούς Αγώνες

Πριν από περίπου ενάμιση μήνα, ο απερχόμενος πρόεδρος της οργανωτικής επιτροπής των Ολυμπιακών Αγώνων του Τόκιο, Γιοσίρο Μόρι, είπε πως ο χρόνος των γυναικών στα meetings πρέπει να μειωθεί, γιατί οι συζητήσεις δεν τελειώνουν ποτέ. «Οι γυναίκες διαθέτουν ισχυρή αίσθηση ανταγωνιστικότητας. Αν μια σηκώσει το χέρι της, τότε οι άλλες ίσως σκεφτούν ότι πρέπει κι εκείνες να πουν κάτι. Γι’ αυτό μιλούν όλες», είπε, σύμφωνα με δημοσίευμα της Asahi Shimbun, μιας εκ των μεγαλύτερων εφημερίδων της χώρας. Ο πρώην πρωθυπουργός προχώρησε στα παραπάνω σχόλια, ως απάντηση σε ερώτηση που του τέθηκε για το πλάνο της Ολυμπιακής Επιτροπής να αυξήσει τον αριθμό των γυναικών στις επιτροπές της. Τα δημοσιεύματα για τον πρόεδρο ήρθαν σε μια στιγμή που η οργανωτική επιτροπή πάσχιζε να διαβεβαιώσει τους πάντες ότι θα είναι σε θέση να διασφαλίσει την ομαλή διεξαγωγή των Αγώνων το καλοκαίρι του 2021, με αποτέλεσμα όλη η δημοσιότητα να στραφεί στο παραλήρημα του Μόρι. Είχε προηγηθεί δημοσκόπηση, στην οποία το 77% των Ιαπώνων ζητούσε αναβολή ή ακύρωση του σπουδαίου αθλητικού γεγονότος, θεωρώντας πως η χώρα δεν θα έχει συνέλθει από την πανδημία.

To Human Rights Watch έβαλε τίτλο «Χρυσό Μετάλλιο στον σεξισμό» στο παραλήρημα του Μόρι, ενώ υπενθύμισε πως «οι γυναίκες στην Ιαπωνία είναι υποβαθμισμένες σε σημείο αηδίας στο χώρο της ηγεσίας αθλητικών Ομοσπονδιών», ενώ υπενθύμισε «τη συχνή κακοποίηση παιδιών, συμπεριλαμβανομένων και κοριτσιών, στον αθλητισμό της Ιαπωνίας».

Αντιδράσεις και παραίτηση

Η αντίδραση στα Social Media ήταν άμεση και γεμάτη οργή, όμως με την απάντησή του, ο 83χρονος έδειχνε να μην αντιλαμβάνεται τον αντίκτυπο των όσων είπε και παρότι δήλωσε μετανιωμένος, δεν έδειχνε διατεθειμένος να παραιτηθεί. Η τοποθέτησή του προκάλεσε αντιδράσεις και από αθλήτριες, με την Καόρι Γιαμαγκούτσι, παγκόσμια πρωταθλήτρια στο Τζούντο, να δηλώνει πως: «Η ισότητα των φύλων και ο σεβασμός των ανθρώπων με αναπηρία θα έπρεπε να θεωρούνται δεδομένα για τους Αγώνες του Τόκιο». Τελικά, η αφόρητη πίεση οδήγησε στην παραίτηση του Μόρι, μιας και ακολούθησε συλλογή υπογραφών, διαμαρτυρίες από νομικούς, αλλά και δηλώσεις προβληματισμού από κάποιους χορηγούς. Επίσης, υπήρξαν πολλές αντιδράσεις εκτός χώρας, ενώ δεν έλειψαν οι φωνές υποστήριξης από το εσωτερικό.
Τη θέση του ανέλαβε η Ολυμπιονίκης Σίκο Χασιμότο, σε μια κίνηση που φάνηκε ως συνολική στροφή της προς μια διαφορετική προσέγγιση ως προς το σεβασμό της ισότητας των φύλλων. Η πρωτοβουλία της να αυξήσει τον αριθμό των γυναικών σε διευθυντικές θέσεις ήταν προς αυτή την κατεύθυνση. Για κάποιους, βέβαια, ήταν απλά μια κίνηση εντυπωσιασμού, καθώς ο σεξισμός φαίνεται βαθιά ριζωμένος στην επιτροπή μιας χώρας, η οποία αναδείχθηκε 121η στις 153 στην αναφορά για το χάσμα μεταξύ των φύλων του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ. Από το νέο σκάνδαλο που ξέσπασε λίγες εβδομάδες αργότερα, φαίνεται πως είχαν δίκιο.

Το «Ολυμπιακό γουρούνι»

Ιαπωνικό περιοδικό έφερε στη δημοσιότητα την ιδέα του δημιουργικού διευθυντή της επιτροπής, Χιρόσι Σαζάκι, να ντύσει τη Ναόμι Γουατανάμπε, γνωστή κωμικό και μοντέλο plus-size, με στολή γουρουνιού και να την κατεβάσει από ψηλά στην τελετή έναρξης, με το μήνυμα «Olympig», κάνοντας δηλαδή λογοπαίγνιο με τη λέξη γουρούνι και τους Ολυμπιακούς. Η συγκεκριμένη ιδέα είχε κατατεθεί σε συναδέλφους του πριν από περίπου έναν χρόνο, όμως από τη στιγμή που είδε το φως της δημοσιότητας, προκάλεσε νέες αντιδράσεις. Σε ανακοίνωσή του, ο Σαζάκι υποστήριξε ότι μοιράστηκε τη σκέψη του αυτή με συναδέλφους του σε εφαρμογή μηνυμάτων, κάποιοι εκ των οποίων αντέδρασαν άμεσα. «Είναι αδύνατο να συγκρίνεις μια γυναίκα με γουρούνι», φέρεται να απάντησε ένας εξ αυτών, ενώ ειπώθηκε από άλλον πως: «ακόμα κι αν ήταν μια αυθόρμητη σκέψη, δεν θα έπρεπε να την εκφράσεις».

Ο Σαζάκι υποστηρίζει ότι πήρε αμέσως πίσω την πρόταση, όμως χρειάστηκε να περάσει περίπου ένας χρόνος για να παραιτηθεί. Το έκανε μόνο όταν οι δημοσιογράφοι έμαθαν για το περιστατικό. «Τώρα ξέρουν πολλοί τι έγραψα. Δεν υπάρχουν λόγια για να απολογηθώ στην κυρία Γουατανάμπε. Προσπαθώ να μην πληγώνω τους άλλους, κάνοντας πλάκα σχετικά με τη διαφορετικότητα, το φύλλο και την εξωτερική εμφάνιση. Αλλά αυτή ήταν μια τεράστια παρεξήγηση», είπε χαρακτηριστικά.  «Δουλεύω καταλαβαίνοντας ότι γελοιοποιείται η εμφάνισή μου. Στην πραγματικότητα, είμαι χαρούμενη με αυτή», είπε από την πλευρά της η Γουατανάμπε, προσθέτοντας ότι ονειρεύεται έναν κόσμο με σεβασμό και κατανόηση στη διαφορετικότητα κάθε ανθρώπου. Η πρόεδρος Χασιμότο χαρακτήρισε «απρεπή και θλιβερή» τη συμπεριφορά του πρώην δημιουργικού διευθυντή.

Μέσα σε όλα τα ζητήματα που συνεχώς προκύπτουν ενόψει του κορυφαίου αθλητικού γεγονότος της χρονιάς, η Ιαπωνία είχε να αντιμετωπίσει μια ακόμα εσωτερική κρίση που αφορούσε σεξισμό, απομακρύνοντας τον άνθρωπο που είχε οργανώσει ολόκληρες τις τελετές έναρξης και λήξης. Τα οργανωτικά ζητήματα, ο COVID-19, οι τεράστιες απώλειες εσόδων και η προστασία των αθλητών απασχολούν σαφώς περισσότερο τους υψηλά ιστάμενους, όμως η απαράδεκτη πρόταση του Σαζάκι δείχνει πως το ζήτημα μιας νοοτροπίας ξένης με τους Ολυμπιακούς Αγώνες και τις αξίες που πρεσβεύουν, παραμένει ριζωμένη στη χώρα…