Ουκρανία ώρα μηδέν: Λύση υπάρχει;

Η κρίση στην Ουκρανία αποτελεί το θέμα της ημέρας. Μιλώντας για αυτό δεν θέλω να αναφερθώ στο μακρινό παρελθόν. Θα ξεκινήσω ουσιαστικά από την τελευταία εικοσαετία, με δεδομένη την ύπαρξη του Ουκρανικού κράτους, όπως αυτό προέκυψε από τη διάλυση της ΕΣΣΔ.

Έχουν περάσει πάνω από 10 χρόνια από την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας και μια από τις πλέον ευημερούσες δημοκρατίες της πρώην ΕΣΣΔ βρίσκεται σε δεινή οικονομική κατάσταση. Η Ρωσία με την έλευση του Πούτιν έχει αρχίσει να ξεπερνά τα προβλήματα, που είχαν οξυνθεί στο έπακρο επί της προεδρίας Γιέλτσιν και να βρίσκει κάποιο βηματισμό. Οι χώρες της Βαλτικής συνδέονται αρχικά με ΕΕ και ΝΑΤΟ και αργότερα εντάσσονται σε αυτά ανεβάζοντας σταδιακά το βιοτικό επίπεδο των πολιτών τους. Το ίδιο γίνεται και με τις γειτονικές Πολωνία, Ουγγαρία, Ρουμανία και Τσεχία. Αντίθετα, η Ουκρανία «ο σιτοβολώνας της ΕΣΣΔ», δεινοπαθεί οικονομικά. Αυτό οφείλεται κατά κύριο λόγο στη διάρρηξη των παραγωγικών δεσμών που υπήρχαν στα πλαίσια της ΕΣΣΔ, αλλά και στην  εκτεταμένη διαφθορά. 

Αποτέλεσμα αυτών των προβλημάτων ήταν να ενισχυθούν οι εθνικιστικές και ακροδεξιές δυνάμεις που πάντα υπήρχαν στο εσωτερικό της χώρας.

Χαρακτηριστικά αναφέρω, ότι τη δεκαετία του 1970 όταν συζητούσα με σοβιετικούς πολίτες  και η κουβέντα έφτανε στην Δυτική Ουκρανία και τους κατοίκους της, αυτοί τους αποκαλούσαν «μπαντέροβτσι» (бандеровцы) από το όνομα του ακροδεξιού εθνικιστή Στεπάν Μπαντέρα, που οι σοβιετικοί τον είχαν κηρύξει εγκληματία πολέμου, ενώ στη σημερινή Ουκρανία θεωρείται εθνικός ήρωας.
Φυσικά, εδώ δεν πρέπει να παραγνωρίζουμε και τη δουλιά των μυστικών υπηρεσιών πολλών δυτικών χωρών, που συστηματικά και επί πολλά χρόνια ενίσχυαν τη δράση των εθνικιστικών στοιχείων, αρχικά ενάντια στην ΕΣΣΔ και αργότερα ενάντια στη Ρωσία. Η δράση αυτή συνεχίζεται αδιάκοπα.

Από την άλλη μεριά η Ρωσία ανέχθηκε και συμμάχησε με πολιτικούς, οι οποίοι εκπροσωπούσαν ένα κομμάτι της διεφθαρμένης ολιγαρχίας, δυσαρεστώντας τους υπόλοιπους και χωρίς να λαμβάνει υπόψη την διογκούμενη δυσαρέσκεια του λαού. Φυσικά, η Ρωσία ενδιαφέρεται και για τα δικά της συμφέροντα. Πρωτίστως για τη διατήρηση του στρατηγικής σημασίας λιμένα της Σεβαστούπολης, την απρόσκοπτη διέλευση του αγωγού αερίου και φυσικά την προστασία των Ρώσων (δεν αναφερόμαστε στους ρωσόφωνους) κατοίκων της χώρας, που βρίσκονται κυρίως στις νότιες και ανατολικές περιοχές της χώρας.

Όλα αυτά τα προβλήματα οδηγούν στην εξέγερση του 2004-2005, γνωστή ως «πορτοκαλί επανάσταση», η οποία δεν έχει ακόμη ανοιχτά αντιρωσικό χαρακτήρα και από τρίτους (δυτικούς) παρατηρητές ονομάσθηκε «εξέγερση των εκατομμυριούχων ενάντια στους δισεκατομμυριούχους».

Η άνοδος του Γιούσενκο στην εξουσία με τη σαφή υποστήριξη της Δύσης δεν σηματοδοτείται από στροφή της εξωτερικής πολιτικής, εμφανίζονται όμως κάποιες σκιές. Όμως και αυτή η κυβέρνηση καταρρέει μέσα στη διαφθορά και έτσι μετά από τις εκλογές του 2007 επανέρχεται στη εξουσία ο φιλορώσος Βίκτωρ Γιανουκόβιτς. Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι υπέρ του ψηφίζουν με συντριπτική πλειοψηφία οι κάτοικοι των ανατολικών και νότιων περιοχών.

Στα χρόνια που ακολουθούν η πολιτική και κυρίως η οικονομική κατάσταση της χώρας δεν αλλάζει. Το επίπεδο ανάπτυξης είναι πολύ χαμηλό. Εκατομμύρια Ουκρανοί πολίτες φεύγουν για το εξωτερικό, ο πληθυσμός της χώρας μειώνεται καταστροφικά (από 52 εκατομμύρια το 1991 είναι στα 45,27 το 2014).

Η ηγεσία της χώρας, εξακολουθώντας να ζει μέσα στη διαφθορά, που αντί να περιορισθεί αυξάνεται, βρίσκει ως σανίδα σωτηρίας το «όνειρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης» και αρχίζει τις διαδικασίες για να συνδεθεί σε πρώτη φάση με αυτή. Κάτι τέτοιο, όμως, έρχεται σε αντίθεση με τα οικονομικά και γεωπολιτικά συμφέροντα της Ρωσίας, κάτω από τις πιέσεις της οποίας ο πρόεδρος Γιανουκόβιτς ακυρώνει τη διαδικασία.

Η ενέργεια αυτή είναι η σταγόνα που κάνει το ποτήρι να ξεχειλίσει. Ο ταλαιπωρημένος και εμποτισμένος με το «όνειρο» λαός εξεγείρεται. Αυτή τη φορά οι δυνάμεις της αντιπολίτευσης είναι καλύτερα οργανωμένες. Κυρίως οι ακροδεξιές ή καθαρά φασιστικές. Οι κινητοποιήσεις, έντεχνα οργανωμένες, αποκτούν ξεκάθαρο αντιρωσικό χαρακτήρα. Ταυτόχρονα η ευαίσθητη και αντίθετη σε παρεμβάσεις στα εσωτερικά των χωρών Δύση (λέμε τώρα)  ρίχνει πακτωλούς χρημάτων στην αντιπολίτευση, ενώ πρωτοκλασάτα στελέχη των κυβερνήσεών  της (Νόουλαντ, ΜακΚέιν κ.ά.) ταξιδεύουν στο Κίεβο, τάσσονται ανοιχτά ενάντια στη νόμιμα εκλεγμένη κυβέρνηση, φτάνοντας μέχρι το σημείο να εκβιάζουν ολιγάρχες που τη στηρίζουν.

Με μια σειρά προβοκάτσιες, όπως έχει πλέον αποδειχτεί, και η αναποφασιστικότητα της κυβέρνησης οδηγούν σε πραξικόπημα, που φέρνει στην εξουσία τις δυνάμεις της αντιπολίτευσης με ανοιχτή στήριξη των ακροδεξιών και νεοναζιστικών οργανώσεων και φυσικά με την  πλήρη υποστήριξη της Δύσης. Ίσως κάποιοι να θεωρήσουν ότι δεν υπήρξε πραξικόπημα. Πως όμως μπορεί να ονομασθεί η πράξη, κατά την οποία δύο πλευρές καταλήγουν σε αμοιβαία αποδεκτή συμφωνία, με πολλούς συμβιβασμούς εκατέρωθεν, συμφωνία ή οποία καταπατάται απροκάλυπτα  από τη μια από τις δυο πλευρές αμέσως μόλις αρχίζει να εφαρμόζεται εις βάρος της άλλης.

Ένας από τους πρώτους νόμους που ψηφίζει η νέα βουλή (Ράντα) είναι η κατάργηση της ισοτιμίας της ρωσικής γλώσσας. Βέβαια ο νόμος αυτός παραμένει για μεγάλο χρονικό διάστημα ανενεργός, γιατί δεν υπογράφεται από τον πρόεδρο, τελικά όμως τίθεται σε ισχύ το 2018. Παράλληλα εμφανίζεται απειλή για τον ελλιμενισμό του ρωσικού στόλου της Μαύρης Θάλασσας στη Σεβαστούπολη.

Οι καινούρια κατάσταση στην Ουκρανία και οι απειλές για τον ελλιμενισμό του στόλου της Μαύρης Θάλασσας της Ρωσίας και ο Ρωσικός πληθυσμός της χερσονήσου προκαλούν την επέμβαση της Ρωσίας στην Κριμαία, η οποία εκτός των άλλων, δεν αποτελεί παραδοσιακό χώρο της Ουκρανίας, αλλά παραχωρήθηκε σε αυτή από τον Ν.Σ. Χρουστσόφ το 1954, την εποχή που η χωροθέτηση διάφορων περιοχών μικρή σημασία είχε, μιας και ανήκαν στο ίδιο κράτος, την ΕΣΣΔ.

Ρωσικά στρατεύματα, χωρίς διακριτικά, αφοπλίζουν τους Ουκρανούς στρατιώτες και βοηθούν τις τοπικές αρχές να διοργανώσουν δημοψήφισμα με ερώτημα την επανένωση της Κριμαίας στη Ρωσία. Σύμφωνα με το σύνταγμα της Ουκρανίας δεν μπορούν να γίνουν τοπικά δημοψηφίσματα που αφορούν την ακεραιότητα της χώρας. Παρ΄’ όλα αυτά το δημοψήφισμα πραγματοποιείται και τα αποτελέσματά του δείχνουν, ότι καταφατικά στο ερώτημα απάντησε η συντριπτική πλειοψηφία των συμμετεχόντων. Εγείρονται ερωτήματα από τη Δύση σχετικά με τη συμμετοχή, τις συνθήκες και τα αποτελέσματα του δημοψηφίσματος, αλλά δημοσκοπήσεις που γίνονται από δυτικές εταιρείες ( Pew Research Center, Gallop, GfK Ukraine) επιβεβαιώνουν, ότι το αποτέλεσμα ανταποκρίνεται στη θέληση του λαού της Κριμαίας. Έτσι πραγματοποιείται η επανένωση της Κριμαίας με τη Ρωσία, γεγονός που προκαλεί την επιβολή κυρώσεων από τη Δύση προς τη Ρωσία. Είναι γνωστό πλέον, πως οι κυρώσεις αυτές προκάλεσαν αναταράξεις και κρίση στη Ρωσική οικονομία, όμως δημιούργησαν και πολλά προβλήματα για τις χώρες της Ευρώπης. Μεγάλο ήταν το χτύπημα και για την Ελλάδα, κυρίως στον αγροτικό τομέα.

Τόσο η κατάσταση στο Κίεβο, όσο και ο νόμος που προαναφέραμε προκαλούν μεγάλη αναστάτωση στις ανατολικές και νότιες περιοχές, που κατοικούνται βασικά από Ρώσους και ρωσόφωνους. Στα ανατολικά οι άνθρωποι αποφασίζουν να μην αποδεχτούν όσα συμβαίνουν στο Κίεβο και ξεσπούν εξεγέρσεις σε διάφορες περιοχές. 

Όσον αφορά τις περιοχές της ανατολικής Ουκρανίας, εκεί κάτοικοι της περιοχής εξοπλίζονται αποφασισμένοι να αντισταθούν στην κεντρική κυβέρνηση, την εξουσία της οποίας δεν αναγνωρίζουν. Αρχικά καταλαμβάνουν πολλές περιοχές του Ντονμπάς, αλλά δέχονται επιθέσεις από τον Ουκρανικό στρατό, ο οποίος ενισχύεται από καθαρά ναζιστικές ομάδες, όπως π.χ. το τάγμα «Αζόφ». Στις συνθήκες αυτές αποφασίζεται να πραγματοποιηθεί στις 11 Μαΐου και στις περιοχές αυτές  δημοψήφισμα, με ερώτημα την ανεξαρτητοποίησή τους από την Ουκρανία. Η Μόσχα τους συνιστά να περιμένουν τις εθνικές εκλογές στις 25 του ίδιου μήνα για να δουν τις προθέσεις της νέας ηγεσίας. Όμως οι τοπικοί παράγοντες διαφωνούν και πραγματοποιούν το δημοψήφισμα στις 11/5. Αυτό διεξάγεται σε ολόκληρο το Ντονμπάς, αλλά η συμμετοχή και τα αποτελέσματά του δεν είναι μέχρι τέλος καθαρά. Σε κάποιες περιοχές η συμμετοχή είναι μεγάλη, ενώ αλλού πολύ μικρή.  Τελικά, μέσα από μάχες οι αυτονομιστές οχυρώνονται στις περιοχές, που σήμερα αποτελούν περίπου τις αυτόνομες δημοκρατίες. 

Στα γεγονότα που συνέβησαν στο Κίεβο το 2014 αντιδρούν στο Ντονμπάς, αλλά και σε άλλες περιοχές της Ουκρανίας, όπως το Χάρκοβο και η Οδησσός. Εκεί υπάρχει μεγάλος αριθμός Ρώσων και ρωσόφωνων, που όμως δεν αποτελούν τη συντριπτική πλειοψηφία όπως στο Ντονμπάς. 
Στις 2 Μαΐου  2014 έχουμε τα τραγικά γεγονότα της Οδησσού. Ακροδεξιές και φασιστικές ομάδες επιτίθενται σε ειρηνικούς διαδηλωτές. Αυτοί για να ξεφύγουν καταφεύγουν στο κτήριο των συνδικάτων, το οποίο πυρπολείται με αποτέλεσμα δεκάδες άνθρωποι να βρουν τραγικό θάνατο. 
Γεγονότα έχουμε και στη Μαριούπολη στις 9 Μαΐου ημέρα της αντιφασιστικής νίκης. Μεγάλο μέρος των αστυνομικών αρνείται να δεχθεί την εξουσία του Κιέβου, καταλαμβάνει το κτήριο της Αστυνομίας και οχυρώνεται. Την υποστήрιξή τους εκφράζουν απλοί πολίτες που συμμετείχαν στον εορτασμό. Στους εξεγερθέντες επιτίθενται μονάδες του Ουκρανικού στρατού ενισχυμένες από άνδρες του φασιστικού «Δεξιού τομέα». Απώλειες υπάρχουν εκατέρωθεν και μεταξύ των απλών πολιτών. Τελικά η εξέγερση καταπνίγεται.

Μετά από αυτά και κάποια άλλα λιγότερο σημαντικά γεγονότα οι κάτοικοι του Ντονμπάς ξεσηκώνονται, αλλά μετά από σφοδρές μάχες η αντίσταση στις αρχές του Κιέβου περιορίζεται στις αυτοανακηρυχθείσες αυτόνομες περιοχές  του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ. 

Εκεί οι μάχες μαίνονται. Οι βομβαρδισμοί των αυτόνομων περιοχών προκαλούν το θάνατο αμάχων. Γίνεται προσπάθεια διπλωματικής επίλυσης του προβλήματος. Έτσι στις 5 Δεκεμβρίου 2014 συγκαλείται στο Μινσκ της Λευκορωσίας τετραμερής διάσκεψη Ρωσίας, Ουκρανίας, Γαλλίας και Γερμανίας στην οποία επιτυγχάνεται συμφωνία για την κατάπαυση του πυρός, την απομάκρυνση των βαρέων όπλων από το μέτωπο, την ανταλλαγή αιχμαλώτων και τη δημιουργία ανθρωπιστικών διαδρόμων. Τη συμφωνία αποδέχονται και οι εκπρόσωποι των ΛΔ Ντονέτσκ και ΛΔ Λουγκάνσκ. 

Αποτέλεσμα είναι να σταματήσουν προσωρινά οι εχθροπραξίες, να γίνει ανταλλαγή ενός αριθμού αιχμαλώτων και κάποια ακόμη βήματα. Σύντομα όμως οι μάχες ξαναρχίζουν. Ιδιαίτερα αιματηρές είναι αυτές που διεξάγονται στο θύλακα του Ντεμπάλτσεβο. Το Ντεμπάλτσεβο είναι σιδηροδρομικός κόμβος στρατηγικής σημασίας για όλες τις πλευρές και ιδιαίτερα για τους αυτονομιστές, γιατί μέσω αυτού πραγματοποιείται η απευθείας σιδηροδρομική σύνδεση μεταξύ Ντονέτσκ και Λουγκάνσκ. Αρχικά περνάει υπό τον έλεγχο της ΛΔ Ντονέτσκ, αλλά μετά από μάχες καταλαμβάνεται από τον ουκρανικό στρατό. Τον Ιανουάριο – Φεβρουάριο 2015 εκδηλώνεται επίθεση των αυτονομιστών. Αυτοί ισχυρίζονται ότι περικύκλωσαν περίπου 6.000 Ουκρανούς στρατιώτες, γεγονός που αρνείται η Ουκρανική κυβέρνηση. Σε κάθε περίπτωση η κατάσταση εκεί οδηγεί στην υπογραφή της συμφωνίας Μινσκ-2, γεγονός που οδηγεί στην αποχώρηση των ουκρανικών στρατευμάτων από το Ντεμπάλτσεβο και το πέρασμά του υπό την κυριαρχία της ΛΔ Ντονέτσκ.

Η συμφωνία Μινσκ-2 περιλαμβάνει 13 σημεία, τα οποία εν συντομία είναι τα ακόλουθα: 1. Τερματισμός των εχθροπραξιών. 2. Απομάκρυνση των βαρέων όπλων. 3. Έλεγχος τήρησης από παρατηρητές της ΟΑΣΕ. 4. Έναρξη διαλόγου για την πραγματοποίηση εκλογών στις αυτοανακηρυχθείσες περιοχές. 5. Ψήφιση νόμου που θα αποκλείει την ποινική δίωξη εμπλεκομένων στη διένεξη ανθρώπων. 6. Απελευθέρωση όλων τον ομήρων και αιχμαλώτων. 7. Παροχή με ασφάλεια της ανθρωπιστικής βοήθειας. 8. Αποκατάσταση κοινωνικών σχέσεων, πληρωμή μισθών και συντάξεων, εφαρμογής φορολογικής πολιτικής. 9. Έλεγχος εκ μέρους της Ουκρανικής κυβέρνησης των συνόρων Ουκρανίας – Ρωσίας, υπό την προϋπόθεση τήρησης του σημείου 11. 10. Απομάκρυνση ξένων στρατευμάτων και μισθοφόρων. 11. Αναθεώρηση του συντάγματος της Ουκρανίας με στόχο την αποκέντρωση και ψήφιση νόμου που θα καθορίζει το ιδιαίτερο καθεστώς των δύο περιοχών. 12. Οι πλευρές συμφωνούν για τον τρόπο διεξαγωγής των εκλογών στις 2 περιοχές. 13.Δημιουργία κοινών ομάδων εργασίας για διάφορα θέματα.
Παρ΄ όλο  που η συμφωνία προέβλεπε ότι θα υλοποιηθεί μέχρι τέλους του 2015, αρκετά σημεία υλοποιήθηκαν σε μια πενταετία. Δεν υλοποιήθηκαν τα πολιτικά ζητήματα. Χαρακτηριστικά αναφέρουμε, ότι σε μια προσπάθεια αλλαγής του συντάγματος της Ουκρανίας, σε μια μορφή που δεν ικανοποιούσε πλήρους τους αυτονομιστές, στις 31/8/2015 έξω από το κοινοβούλιο της Ουκρανίας πραγματοποιήθηκαν διαδηλώσεις ακροδεξιών αντιπάλων της μεταρρύθμισης, που είχαν σαν αποτέλεσμα το θάνατο 4 εθνοφρουρών και τον τραυματισμό 100 περίπου διαδηλωτών. Έκτοτε το θέμα δεν  εξετάζεται ποτέ.

Μετά από 5 άκαρπα χρόνια η Ρωσία και με τους βομβαρδισμούς των αυτόνομων περιοχών να συνεχίζονται, προτείνει την εγκατάσταση στα σύνορα μεταξύ των δύο περιοχών και της Ουκρανίας ειρηνευτικής δύναμης του ΟΗΕ. Η Ουκρανία απαντά ότι θέλει ειρηνευτική δύναμη του ΟΗΕ να αναλάβει τη διοίκηση των δύο περιοχών και σταδιακά να τη μεταβιβάσει στην Ουκρανία. Η Ουκρανία επίσης απαιτεί την υλοποίηση του σημείου 9 πριν την υλοποίηση του σημείου 11, πράγμα που δεν γίνεται αποδεκτό. Έτσι φαίνεται, ότι οι συμφωνίες του Μινσκ είναι αδύνατον να υλοποιηθούν.
Στο διάστημα μετά το 2014-15 στην Ουκρανία καλλιεργούνται και ενισχύονται οι αντιρωσικές διαθέσεις και όχι μόνο. Ψηφίζεται νόμος για την «αποκομμουνιστικοποίηση» και με βάση αυτόν απαγορεύεται η χρήση όλων των κομμουνιστικών συμβόλων, δικαστήριο θέτει то 2015 εκτός νόμου το Κομμουνιστικό κόμμα. Πρέπει βέβαια να πούμε ότι το κόμμα εφεσιβάλλει την απόφαση αλλά η έφεση ακόμη δεν έχει εξετασθεί και έτσι το κόμμα λειτουργεί σε ημινόμιμη κατάσταση και χωρίς πλήρη δικαιώματα.

Ταυτόχρονα στην Ουκρανία αρχίζουν να καταφθάνουν στρατιωτικοί σύμβουλοι κυρίως από ΗΠΑ και Μ. Βρετανία για να εκπαιδεύσουν το στρατό της, ενώ τη χώρα προμηθεύουν με μεγάλες ποσότητες όπλων.  Η Ουκρανία διατυπώνει την έντονη επιθυμία της να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ.

Αξίζει εδώ να πούμε λίγα λόγια και για την ηγεσία της Ουκρανίας. Από το 2014 έως το 2019 πρόεδρος της Ουκρανίας είναι ο ολιγάρχης Π. Ποροσένκο. Στις εκλογές του 2019 θα τον διαδεχθεί ο γνωστός κωμικός Β. Ζελένσκι, η εκλογή του οποίου, με βάση τις προεκλογικές του διακηρύξεις, γεννά κάποιες ελπίδες για εξομάλυνση της κατάστασης. Κάτω από την επίδραση των μηχανισμών της εξουσίας και των ακροδεξιών συμμάχων του ακολουθεί τη γραμμή του προκατόχου του. Φτάνει μάλιστα μέχρι το σημείο, στη διάσκεψη του Μονάχου, πριν λίγες μέρες, να απειλήσει, πως «αν δεν διασφαλισθεί η ασφάλεια της Ουκρανίας, αυτή θα αναπτύξει πυρηνικά όπλα», γεγονός που θορυβεί ιδιαίτερα τη Μόσχα, που γνωρίζει, ότι αυτό είναι πολύ εύκολο, με βάση τις δυνατότητες του Κιέβου.

Και τέλος λίγα λόγια για το πιο σημαντικό ίσως ενεργειακό πρόβλημα. Από πολλά χρόνια, αλλά ιδιαίτερα μετά το 1914 η Ρωσία αντιμετωπίζει πολλά προβλήματα με τη λειτουργία των αγωγών αερίου που τροφοδοτούν την Ευρώπη και διέρχονται από το έδαφος της Ουκρανίας. Έτσι αποφασίζει η κατασκευή του αγωγού Nord Stream 2, που θα τροφοδοτεί με αέριο τη Γερμανία και την Ευρώπη χωρίς να διέρχεται από το έδαφος της Ουκρανίας.

Εναντιώνονται στο σχέδιο αυτό διάφορες χώρες της Ευρώπης (Πολωνία, Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία, Ρουμανία, Ουγγαρία και, φυσικά, η Ουκρανία) με το σκεπτικό ότι θα αυξηθεί η ενεργειακή εξάρτηση της Ευρώπης από τη Ρωσία. Το ίδιο σκεπτικό επικαλούνται και οι ΗΠΑ, αλλά εδώ εκτός από τους γεωπολιτικούς λόγους, υπάρχουν και οικονομικοί, καθώς οι ΗΠΑ τροφοδοτούν την Ευρώπη με το ακριβότερο υγροποιημένο αέριο (LPG).

Έτσι ακολουθεί η αναγνώριση από τη Ρωσία των δύο αυτόνομων περιοχών και η εισβολή των ρωσικών στρατευμάτων στην Ουκρανία.

ΜΕΡΙΚΕΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΕΣ ΑΠΟΨΕΙΣ

Στο έδαφος της Ουκρανίας παίζονται σημαντικά γεωπολιτικά και οικονομικά παιχνίδια. Οι ΗΠΑ έχοντας συνηθίσει στην ιδέα του μονοπολικού κόσμου, όπως το απέδειξε με τις επεμβάσεις της σε διάφορες χώρες (Γιουγκοσλαβία, Λιβύη, Ιράκ, Αφγανιστάν Συρία), με την επέκταση του ΝΑΤΟ στην κεντρική και ανατολική Ευρώπη, συμπαρασύροντας σε μεγάλο βαθμό και τους δυτικοευρωπαίους συμμάχους της επιχειρεί να στριμώξει τη Ρωσία , ανακηρύσσοντάς την εχθρό της δύσης. Ταυτόχρονα επιδιώκοντας και την οικονομική της κυριαρχία στον ενεργειακό τομέα προσπαθεί με κάθε τρόπο να ακυρώσει τη λειτουργία του αγωγού Nord Stream 2. Για την υλοποίηση των στόχων αυτών δεν διστάζει να υποστηρίξει τις εθνικιστικές και φασιστικές ομάδες που δίνουν τον τόνο στο καθεστώς του Κιέβου, αρκεί που στρέφονται ενάντια στη Ρωσία. Δείχνει μάλιστα ξεκάθαρα τις προθέσεις της ενάντια στη Ρωσία με την τοποθέτηση επιθετικών όπλων στο έδαφος πολλών ευρωπαϊκών χωρών.

Η Ευρώπη δεν έχει τη δική της πολιτική.  Η βιαστική συμπερίληψη στις γραμμές πολλών ιδιαίτερα κεντροευρωπαϊκών χωρών, προσδεδεμένων στο άρμα των ΗΠΑ και με ισχυρές αντιρωσικές θέσεις, αποκλείει την επεξεργασία αντικειμενικών και ρεαλιστικών θέσεων επί πολλών θεμάτων. Γερμανοί και Γάλλοι παρακολουθούν μάλλον αμήχανα τις εξελίξεις και οι προσπάθειες, ιδιαίτερα των Γάλλων, να διαδραματίσουν  εποικοδομητικό ρόλο, υπονομεύεται από τη στάση των ΗΠΑ.

Η Ρωσία, που έχει σταθεί καλύτερα στα πόδια της, νιώθει να απειλείται και δεν είναι διατεθειμένη να υποχωρήσει κι άλλο. Το έδειξε αυτό στην περίπτωση της Συρίας, μετά την απώλεια στρατηγικών βάσεων στη Λιβύη, το δείχνει στις συμμαχίες που συνάπτει με τις χώρες BRICS και ιδιαίτερα την Κίνα, με διάφορες χώρες της Λατινικής Αμερικής. Δεν είναι λοιπόν διατεθειμένη να επιτρέψει την εγκατάσταση του ΝΑΤΟ στα σύνορά της, σύνορα από τα οποία ακόμη και τακτικά όπλα μπορούν να πλήξουν ακόμη και τη Μόσχα, πόσο μάλλον αν ξέρει ότι υπάρχει κίνδυνος τα όπλα αυτά να γίνουν πυρηνικά.

Όλα τα παραπάνω δεν τα γράφω για να δικαιολογήσω την πολεμική επιχείρηση ενάντια στην Ουκρανία. Ο πόλεμος δεν είναι λύση. Ακόμη κι αν τυπικά  επιτευχθούν οι στόχοι της Ρωσίας «για αντικατάσταση της κυβέρνησης και συντριβή των φασιστικών οργανώσεων» δεν μπορούν να δικαιολογηθούν οι ανθρώπινες απώλειες. Όσον δε αφορά το χάσμα μεταξύ του Ουκρανικού και του Ρωσικού λαού, δυο λαών περισσότερο από αδελφικών, με κοινή ιστορία, αυτό που δημιουργήθηκε με ευθύνη των Ουκρανικών αρχών, θα καταστεί ανυπέρβλητο με ευθύνη της Ρωσίας. Όσο για τις φασιστικές οργανώσεις στο έδαφος της Ουκρανίας, η διάλυσή τους από τους Ρώσους σίγουρα δεν θα εξαλείψει και τις αιτίες που τις γέννησαν, για να μην πω το αντίθετο. Στο σημερινό κόσμο και ιδιαίτερα στην Ευρώπη τα προβλήματα πρέπει να λύνονται με τη βοήθεια της διπλωματίας και όχι των όπλων.

Αυτό πρέπει να το καταλάβουν όλες οι πλευρές. Όχι μόνο η Ρωσία. Γιατί ευθύνη για όσα συμβαίνουν έχουν ΟΛΟΙ.
Και πρέπει να καταλάβουμε, πως πέρα από το αίμα που χύνεται, τίμημα θα πληρώσουν και όλοι οι πολίτες, με το κύμα ακρίβειας που θα ακολουθήσει και θα πλήξει ΟΛΟΥΣ. 

Λύση υπάρχει; Θα μπορούσε σίγουρα να βρεθεί, αν καταστεί δυνατόν να επιτευχθεί μια συμφωνία, που θα μπορούσε να περιλαμβάνει τα εξής σημεία:

1. Άμεσο τερματισμό των εχθροπραξιών

2. Δέσμευση του ΝΑΤΟ ότι η Ουκρανία δεν θα ενταχθεί στον οργανισμό.

3. Άμεση διάλυση των νεοναζιστικών στρατιωτικών σχηματισμών (“Αζόφ”, “Αϊντάρ” κ.λ.π.) και απαγόρευση των νεοναζιστικών οργανώσεων (“Δεξιός τομέας” κ.ά.)

4. Καθιέρωση της Ρωσικής γλώσσας, ως δεύτερης κρατικής γλώσσας, όπως πριν το 2014.

5. Υλοποίηση εντός μηνός από το Κίεβο όλων των υποχρεώσεών του για την εφαρμογή της συμφωνίας του Μινσκ.

6. Αποχώρηση όλων των ξένων στρατευμάτων και στρατιωτικών συμβούλων από τη χώρα.

7. Ακύρωση της αναγνώρισης των ΛΔ του Ντονέτσκ και Λουγκάνσκ από τη Ρωσία και χορήγηση σε αυτές (στα όρια που ίσχυαν πριν το 2014) ειδικού καθεστώτος, όπως προέβλεπε η συμφωνία του Μινσκ.

8. Πραγματοποίηση εκλογών.

Εγώ θα ήθελα η χώρα μου, η κυβέρνησή της, η αριστερά έτσι, με προτάσεις (όχι απαραίτητα αυτές), να προσπαθεί να αντιμετωπίσει το ζήτημα και όχι με άναρθρες κραυγές, ανέξοδες καταδίκες ή με απερίσκεπτες κινήσεις…

* Ο Χρήστος Τρικαλινός είναι ομότιμος καθηγητής Φυσικής στο ΕΚΠΑ

Τα άρθρα που δημοσιεύονται στην κατηγορία «Απόψεις» εκφράζουν τον/την συντάκτη/τριά τους και οι θέσεις δεν συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του koutipandoras.gr