Το οξύμωρο ενός «προοδευτικού» Μητσοτάκη

Οι δηλώσεις του επικεφαλής του οικονομικού γραφείου του πρωθυπουργού προκάλεσαν μεγάλες αντιδράσεις, τόσο από τη μεριά της ακαδημαϊκής κοινότητας όσο και της κοινής γνώμης, η οποία δεν μπορούσε να πιστέψει στα αυτιά της, όταν άκουσε έναν κάτοχο διδακτορικού τίτλου, να απαξιώνει και να ακυρώνει τον ίδιο του τον εαυτό αλλά και όσους αγωνίζονται να ολοκληρώσουν τη διατριβή τους. Το σημαντικό στοιχείο όμως της δήλωσης δεν είναι τα περί ορέξεως για δουλειά αλλά το σημείο εκείνο που περιγράφει πως ο ίδιος δεν θα προσλάμβανε κάποιον με διδακτορικό. Το σημείο αυτό δεν αφορά την αξία απόκτησης ενός διδακτορικού τίτλου ή την εργατικότητα ενός υποψήφιου διδάκτορα αλλά αποτέλεσε μια στιγμή προώθησης της προσωπικής του ατζέντας. Φυσικά και γνώριζε πως ο ίδιος είναι κάτοχος διδακτορικού και φυσικά γνώριζε τις αντιδράσεις που θα προκαλούσε μια τέτοια δήλωση.

Όμως, η συνέντευξη δεν απευθυνόταν σε όσους ήδη τον γνωρίζουν αλλά κυρίως σε όσους, ενδεχομένως, μετά την εφήμερη εργασία του δίπλα στον Κυριάκο Μητσοτάκη… χρειαστούν τις υπηρεσίες του. Γιατί το διδακτορικό μπορεί να είναι η επιλογή κάποιας/ου, ώστε να ακολουθήσει ακαδημαϊκή καριέρα ή να διευρύνει τις γνώσεις της/ου και να αποκτήσει μια πιο επιστημονική μεθοδολογία σκέψης ή απλά να της/ου αρέσουν οι σπουδές και να γοητεύεται από την δια βίου μαθητεία, αφού έτσι κι αλλιώς η ίδια η γνώση ασκεί μια δύναμη σε κάθε άνθρωπο που έχει μια φυσική περιέργεια και δίψα για μάθηση. Υπάρχουν όμως ορισμένοι, οι οποίοι βλέπουν το διδακτορικό ως μέσο προβολής, κοινωνικής ή πολιτικής καταξίωσης και επαγγελματικής ανέλιξης. Με άλλα λόγια … η φιλοδοξία ή η κενοδοξία ενός ανθρώπου μπορεί να είναι μια σημαντική κινητήριος δύναμη προς την απόκτηση ενός διδακτορικού. Το γεγονός αυτό, βέβαια, δημιουργεί μεγάλο ανταγωνισμό μεταξύ των επίδοξων στελεχών στις μεγάλες εταιρίες, γι’ αυτό και χρειάζεται ο κάθε υποψήφιος να παρουσιάζει επί προσθέτως και τις ιδεολογικές του «αρετές».

Στην αριστοτελική ηθική φιλοσοφία η αρετή αλλά και η τύχη παίζουν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της «αριστοκρατίας», καθορίζοντας το χαρακτήρα και τη συμπεριφορά της. Οι αριστοκρατικής καταγωγής άνθρωποι, μας αναφέρει ο Αριστοτέλης στα Ηθικά Νικομάχεια, θεωρούνται άξιοι τιμής, το ίδιο και οι άνθρωποι που έχουν δύναμη ή πλούτο. Η πλεονεκτική θέση λοιπόν δημιουργεί μια επιπλέον υποχρέωση σε ανθρώπους, που έτυχε να έχουν περισσότερα αγαθά από άλλους, να είναι μεγαλόψυχοι. Στην πραγματικότητα όμως οι τιμές αποδίδονται μόνο στον άνθρωπο που διαθέτει αρετές. Δηλαδή, όταν κάποιος διαθέτει και αγαθά και αρετές αξίζει να του αποδίδονται τιμές. Και συνεχίζει ο Αριστοτέλης λέγοντας, πως υπερόπτες και προσβλητικοί γίνονται αυτοί που διαθέτουν αγαθά, διότι δίχως αρετές δεν μπορεί κανείς να αντιμετωπίσει με χάρη και μέτρο τα αγαθά που του χάρισε η τύχη. Έτσι, μη μπορώντας να τα αντιμετωπίσουν και πιστεύοντας ότι είναι ανώτεροι από τους άλλους, περιφρονούν τους πάντες, ακόμη κι όταν πολλοί διαθέτουν τα ίδια ή παρόμοια αγαθά. Μιμούνται τον μεγαλόψυχο, χωρίς να του μοιάζουν και μόνο σε περιβάλλον που μπορούν. Επίσης, ο μεγαλόψυχος άνθρωπος θέλει να κάνει ευεργεσίες. Ντρέπεται όμως όταν τις δέχεται και όταν τις δέχεται θέλει να τις ανταποδίδει με μεγαλύτερες. Επιπλέον, «γνώρισμα του μεγαλόψυχου είναι να μη ζητάει από κανέναν τίποτε, ή έστω να το ζητάει με μεγάλη δυσκολία, να προσφέρει όμως πρόθυμα τη βοήθειά του στους άλλους· απέναντι, επίσης, στους ανθρώπους που έχουν υψηλή κοινωνική θέση και είναι ευνοημένοι από την τύχη να κρατάει στάση αξιοπρεπή και επιβλητική, ενώ με τους ανθρώπους μέσης κατάστασης να είναι απλός και μετριοπαθής: να είναι ανώτερος από τους πρώτους είναι δύσκολο πράγμα και κάτι που δείχνει υψηλόφρονα αυτοπεποίθηση, να είναι όμως ανώτερος από τους δεύτερους είναι εύκολο· να δείχνει υψηλόφρονα αυτοπεποίθηση απέναντι στους πρώτους δεν δηλώνει έλλειψη των χαρακτηριστικών που προσιδιάζουν στους ανθρώπους με αριστοκρατική καταγωγή, να το κάνει όμως αυτό απέναντι σε ταπεινότερου επιπέδου ανθρώπους είναι άκομψο — κάτι σαν επίδειξη της δύναμής του σε αδύναμους ανθρώπους. Γνώρισμα του μεγαλόψυχου ανθρώπου είναι, επίσης, να μη κυνηγάει τα πράγματα που οι άνθρωποι τα έχουν σε τιμή, ή αυτά στα οποία κάποιοι άλλοι έχουν τα πρωτεία». 

Έτσι, ο άνθρωπος που ελλείπει, είναι μικρόψυχος και αυτός που υπερβάλλει, είναι κενόδοξος. Τέτοιοι άνθρωποι όμως δεν είναι κακοί αλλά μάλλον έχουν λανθασμένη συμπεριφορά. Γιατί ο μικρόψυχος, ενώ μπορεί να κάνει σπουδαία και καλά πράγματα, στερεί τον εαυτό του από όσα θα μπορούσαν να τον χαρακτηρίσουν άξιο. Ο κενόδοξος από την άλλη, είναι ένας, κατά τον Αριστοτέλη, ανόητος, που δεν γνωρίζει τον εαυτό του, γιατί χωρίς να είναι άξιος, επιχειρεί πράγματα που ο κόσμος θεωρεί ότι χαρίζουν τιμή ενώ στην ουσία γρήγορα αποκαλύπτεται η κενότητα και η ματαιότητά τους. Με τον ίδιο τρόπο ψέγουμε και τον φιλόδοξο, ο οποίος επιθυμεί την τιμή περισσότερο από ό,τι πρέπει αλλά και τον αφιλόδοξο, επειδή δεν έχει διάθεση να τιμάται ούτε για τις καλές και ωραίες του πράξεις. Το να νοιάζεται κανείς και να επιδιώκει πράγματα μάταια, ασήμαντα, και μάλιστα να τα επιδεικνύει, αφορούν τις προσωπικές φιλοδοξίες και τα κενόδοξα σχέδια που κάνει για το μέλλον. 

Ο κ. Πατέλης είναι λογικό να αγχώνεται για τα μελλοντικά του σχέδια, καθώς έχει επιβαρύνει το βιογραφικό του με τη θέση που κατέχει σήμερα, αφού κατανοεί πως η τοποθέτησή του εκ δεξιών του πρωθυπουργού εξυπηρετεί κυρίως επικοινωνιακά το οξύμωρο ενός «προοδευτικού» Μητσοτάκη. Δυστυχώς, οι απόψεις του κ. Πατέλη ακούστηκαν και κρίθηκαν από μια γενιά ωραία, μια γενιά δυνατή χωρίς τις προκαταλήψεις του παρελθόντος. Την πιο μορφωμένη και ακομπλεξάριστη γενιά που γνώρισε ποτέ η Ελλάδα. Μια γενιά με ιδέες και νοοτροπίες που καθιστούν και τη δική του παρουσία στη δημόσια σφαίρα όχι απλά εφικτή αλλά δεδομένη. Γιατί οι σπουδές, τα πτυχία, τα διδακτορικά, οι υποτροφίες, τα βραβεία, οι έπαινοι και οι διακρίσεις που έχουμε στο βιογραφικό μας σίγουρα δεν αποτυπώνουν την ουσία μας ως άτομα. Η ουσία μας αποτυπώνεται στις ατομικές και συλλογικές αρετές, με τις οποίες εμπλουτίζουμε την κοινωνία και προστατεύουμε εαυτόν και αλλήλους.       

Τα άρθρα που δημοσιεύονται στην κατηγορία «Απόψεις» εκφράζουν τον/την συντάκτη/τριά τους και οι θέσεις δεν συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του koutipandoras.gr