«Όταν το χασίς ήταν νόμιμο»: Το βιβλίο του ερευνητή Γεωργίου Ι. Σπέη μόλις κυκλοφόρησε

Είναι γνωστό πως ολόκληρη η Τρίπολη από τα τέλη του 19ου αι. «ζούσε» από τις χασισοκαλλιέργειες. Στο βιβλίο του ο Σπέης καταθέτει ντοκουμέντα από την έρευνα του για την οικονομική και διπλωματική σημασία της παραγωγής του χασίς στην Ελλάδα. 

b390d58f4fdd9d00b77343eadf65f145 XL

«Αν σας έλεγα πως η Ελλάδα ήταν κάποτε τόσο σημαντική παραγωγός χασίς που η Μεγάλη Βρετανία ένιωσε…απειλή ως αποικιοκρατική δύναμη, θα με πιστεύατε; Κι όμως, αυτό το σήμερα παράνομο φυτό, έπαιξε κάποτε ρόλο στη διεθνή πολιτική κατάσταση και στις επιρροές που αυτή είχε στην Ελλάδα». Μ’ αυτή την παράγραφο ξεκινά το βιβλίο «Όταν το χασίς ήταν νόμιμο» του Γεωργίου Ι. Σπέη. Ένα βιβλίο που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Ηρόδοτος» και διαβάζεται σαν ένας συνδυασμός προσωπικής αφήγησης και έρευνας εκ μέρους του συγγραφέα. 

Σημείο εκκίνησης της αφήγησης του Σπέη είναι ο χειμώνας του 1977 όταν επισκέφτηκε την Τρίπολη και άρχισε να συνομιλεί με ανθρώπους που γνώριζαν για την καλλιέργεια του χασίς. Μεταφέρει έτσι άγνωστες ιστορίες για την υψηλή θέση που κατείχε στην ελληνική κοινωνία το χασίς ήδη από τον 19ο αι.: Τότε που δίνονταν στις κόρες πλάκες χασίς ως…προίκα, αλλά και όταν ο βασιλιάς Γεώργιος ο Α’ επισκεπτόταν τα εργοστάσια επεξεργασίας του. Στη συνέχεια, η αφήγηση χάνει σύντομα το αμιγώς προσωπικό ύφος και μετατρέπεται σε έρευνα, μέσω της οποίας ο Σπέης παραθέτει τα ντοκουμέντα του: Αποκόμματα εφημερίδων της Αρκαδίας από το 1870 μέχρι το 1910, τιμολογημένες αποδείξεις του 1894 για την εξαγωγή, πώληση και φορολόγηση του χασίς, ακόμη και άρθρα σχετικά με αποζημιώσεις χασισοκαλλιεργητών: «Καλούνται οι κάτοχοι χασίς όπως υποβάλωσιν σχετικάς αιτήσεις δια μετακομίσεως εις Αθήνας της υπ’ αυτών κατεχομένης ποσότητος να γίνει εκεί η εκτίμησις των αποζημιώσεων των…» διαβάζουμε, λόγου χάριν, σε απόκομμα της εφημερίδας «Ο Κήρυξ της Τριπόλεως» την 26η Φεβρουαρίου του 1934. Ιδιαίτερο – και για μένα μουσικολογικό – ενδιαφέρον παρουσιάζει ένα άλλο απόκομμα, από την εφημερίδα «Νεολόγος» αυτή τη φορά, της 30ης Σεπτεμβρίου 1934, στο οποίο ο αρθρογράφος της εποχής αναφέρεται στο γνωστό τραγούδι «Χαρικλάκι» του Σμυρνιού Παναγιώτη Τούντα, που είχε τραγουδήσει η Ρόζα Εσκενάζυ. Μαθαίνουμε έτσι μια μάλλον άγνωστη «χασικλίδικη» βερσιόν του τραγουδιού που έλεγε: «Χτες το βράδυ Χαρικλάκι/ είχες πάλι χασικλάκι/ κι εγλεντούσες μ’ ένα αλάνι/ κάτω στο Πασαλιμάνι».

Ωστόσο, σύμφωνα με τον συγγραφέα στο προλογικό του σημείωμα, στο βιβλίο του δεν υπάρχουν οι τεκέδες και τα ρεμπέτικα, αφού έχουν απασχολήσει ως θέμα ουκ ολίγες φορές την εγχώρια βιβλιοπαραγωγή. Σκοπός της έρευνας του, που κράτησε 37 ολόκληρα χρόνια και που ακόμα συνεχίζεται, είναι η ανάδειξη του χασίς όταν ήταν νόμιμο και σχετιζόμενο άμεσα με την καλλιέργεια, την παραγωγή, το εμπόριο, την οικονομία, αλλά και τη διεθνή διπλωματία. Στο «Χρονολόγιο του χασίς στην Ελλάδα», που παρατίθεται επίσης στο βιβλίο, πληροφορούμαστε πως το χασίς πρωτοέρχεται στην Ελλάδα τη δεκαετία 1870 – 1880 από Αιγύπτιους, Κύπριους και Μικρασιάτες μετανάστες, ενώ λίγο αργότερα, το 1906, κατόπιν συμφωνίας με τους Άγγλους, ψηφίζεται ο νόμος «περί φορολογίας της ινδικής καννάβεως και περί τελωνειακών μέτρων κατά την εξαγωγήν αυτής εις αλλοδαπήν». Μόνο τη διετία 1920 – 1922 το κράτος αποφασίζει να πάρει μέτρα, απαγορεύοντας την καλλιέργεια του, σύντομα όμως τα μέτρα αυτά χαλαρώνουν αφού το κράτος ζημιώνεται εισπρακτικά. Το 1936 η κυβέρνηση Μεταξά απαγορεύει οριστικά το χασίς στην Ελλάδα, ενώ το ’38 το κράτος παραλαμβάνει τα τελευταία νόμιμα αποθέματα χασίς

Ο Σπέης παραθέτει ακόμα έγγραφα σε γαλλικά και αγγλικά από την εμπορική εξαγωγή του ελληνικού χασίς στην Αγγλία, τη Γαλλία και την Αίγυπτο των αρχών του 20ου αι. και το βιβλίο τελειώνει, λίγο απότομα ομολογουμένως, με τη δημοσίευση ενός «χασισοσυμβολαίου» του 1887 στην Καρδίτσα, μεταξύ ενός υπόδικου Τσάμη από τη Βοστίνα, του επιστάτη των φυλακών και του εμποροράφτη συνεταίρου του. Ένα συμβόλαιο με πολλά ενδιαφέροντα στοιχεία για τη στρεμματική απόδοση της βιομηχανικής κάνναβης στη συγκεκριμένη περιοχή. Ίσως ο επίλογος, που απουσιάζει, να εντοπίζεται πάλι στο προλογικό σημείωμα του συγγραφέα: «Πιστεύω πως υπάρχει ακόμα πολύ υλικό που χρειάζεται να συγκεντρωθεί, να μελετηθεί και να παρουσιαστεί, σε μία σχιζοφρενικά συντηρητική κοινωνία που κρύβεται πίσω από τη σκιά της και τρέφεται με ψέματα»

Λεπτομέρεια σημαντική για κάθε αναγνώστη: Το βιβλίο που αποτελείται από 150 σελίδες είναι γραμμένο σε γλώσσα εκλαϊκευμένη, βασισμένο εν πολλοίς στη δύναμη και την αμεσότητα του προφορικού λόγου, μακριά από ακαδημαϊκές προσεγγίσεις. Σαν να διαβάζεις και νά’χεις στα αυτιά σου ταυτόχρονα τη φωνή του συγγραφέα – αφηγητή. «Αρκετά όμως με τα ”φιλοσοφικά”», όπως αναφέρει ο ίδιος ο Σπέης, προτού αρχίσει να ξετυλίγει το νήμα της πρώτης επίσκεψης του στην Τρίπολη και να παραθέτει τα προϊόντα της έρευνας του. 

 

Δώρα Χρυσικού: Η εξομολόγηση που συγκίνησε τη Ζαμπέτογλου – «Τον πλησίασα και του είπα ότι τα μαλλιά μου είναι περίεργα» (video)

profile player 960x540 25

Δώρα Χρυσικού: Η εξομολόγηση που συγκίνησε τη Ζαμπέτογλου – «Τον πλησίασα και του είπα ότι τα μαλλιά μου είναι περίεργα» (video)

Για την περίοδο που πάλευε με τον καρκίνο μίλησε η Δώρα Χρυσικού, αποκαλύπτοντας μια ιστορία…

Ξέσπασμα οργής από τη Σταυρούλα Μασσαλή για το χειροκρότημα στον Καραμανλή: «Τρύπησε τα αυτιά μας…» (video)

Μασσαλή Καραμανλής

Ξέσπασμα οργής από τη Σταυρούλα Μασσαλή για το χειροκρότημα στον Καραμανλή: «Τρύπησε τα αυτιά μας…» (video)

Δεν μπορούσε να πιστέψει το ηχηρό χειροκρότημα που έδωσαν οι βουλευτές της ΝΔ στον Καραμανλή…

Βόλος: Συγκλονίζει μαρτυρία 21χρονης κοπέλας – «Με βίαζε σε ξενοδοχείο από τα 11 μου χρόνια» (video)

viasmos 6

Βόλος: Συγκλονίζει μαρτυρία 21χρονης κοπέλας – «Με βίαζε σε ξενοδοχείο από τα 11 μου χρόνια» (video)

Απίστευτες αποκαλύψεις έκανε μια κοπέλα απ' τη Λάρισα, καθώς αποκάλυψε ότι βιαζόταν επί σειρά ετών…