Όσο κρατάει ένας καφές με τον συνθέτη – τραγουδοποιό Γιώργο Καγιαλίκο

Τον έχουν τραγουδήσει η Μαρία Φαραντούρη, η Έλλη Πασπαλά και άλλοι αξιόλογοι ερμηνευτές. Ο Νίκος Κυπουργός υπήρξε καθοριστικός παράγοντας στη μέχρι τώρα πορεία του. Με αφορμή το «Μισοφέγγαρο κυδώνι» σε ποίηση του Δημήτρη Λέντζου, που κυκλοφορεί οσονούπω, συναντήσαμε τον συνθέτη και τραγουδοποιό Γιώργο Καγιαλίκο για μία συζήτηση γνωριμίας ενός μεγαλύτερου κοινού με τη σημαντική δουλειά του. 

45398321 578184575965057 2762433238625419264 n

Η κουβέντα με τον, νησιώτη στην καταγωγή, 44χρονο συνθέτη Γιώργο Καγιαλίκο (πατέρας από Λήμνο, μητέρα από Κύθηρα) ξεκινά με το ότι βρίσκεται σε κάπως πλεονεκτική θέση συγκριτικά με άλλους συναδέλφους του: Τα τελευταία χρόνια εργάζεται σε μία μεγάλη φαρμακευτική εταιρεία, άρα δεν έχει το άγχος του βιοπορισμού. Συμφωνεί πως είναι μία λύση, αλλά μου ξεκαθαρίζει πως τα πράγματα στον ιδιωτικό τομέα είναι ρευστά και μάλιστα τον πετυχαίνω σε μια φάση που δεν ξέρει κατά πόσο θα εργάζεται ακόμα εκεί. Πάντως το σταθερό ωράριο εργασίας τον βοήθησε να κάνει ότι έκανε σε καλλιτεχνικό επίπεδο. Από τη μια έλυσε το οικονομικό του πρόβλημα, απ’ την άλλη ήξερε πως κάθε μέρα μετά τη δουλειά θα μπορούσε να αφοσιωθεί στην τέχνη του.

Ο πατέρας του, ερασιτέχνης ζωγράφος, αλλά σε πολύ καλό επίπεδο, έχει γράψει μυθιστορήματα, ενώ έχει εκδώσει και μια ποιητική συλλογή. Υπήρξαν παιδικοί φίλοι με τον σκηνοθέτη Όμηρο Ευστρατιάδη, ο οποίος του ζητούσε να γράψει κινηματογραφικά σενάρια. Εκείνος όμως προτίμησε να σπουδάσει και «πολύ για την εποχή του»: Ανωτάτη Εμπορική, ξένες γλώσσες κλπ. Ως λάτρης της μουσικής, άκουγε συνέχεια όπερες και έχει μια τεράστια συλλογή από δίσκους κλασικής μουσικής. Έχοντας κι ένα καλό στερεοφωνικό, ο Καγιαλίκος θυμάται τον πατέρα του να έρχεται από τη δουλειά κι αυτός και να ξημεροβραδιάζεται με τα ακουστικά, ακούγοντας όπερες. Από κει άρχισε κι ο ίδιος να αποκτά σχέση με τη μουσική. Η μητέρα του, πάλι, προτιμούσε την Άννα Βίσση με τη «Μεθυσμένη πολιτεία» και ότι έπαιζε το ραδιόφωνο την ώρα που έκανε τις δουλειές του σπιτιού. 

Ο Καγιαλίκος πήγε αρκετά μεγάλος στο Ωδείο. Ξεκίνησε με τη ζωγραφική πρώτα, καθώς ήταν «το πιο εύκολο, μια και δεν υπήρχε μουσικό όργανο στο σπίτι». Ελάχιστοι γνωρίζουν ότι άρχισε να δημοσιεύει γελοιογραφίες στο περιοδικό «Τηλέραμα». Σε ηλικία 15 ετών πήγε μόνος του, με ένα τσαντάκι, στην εκδότρια Αλικάκη και της έδειξε τις γελοιογραφίες του. Εκείνη τον συμπάθησε μάλλον και κάθε εβδομάδα, για δύο σεζόν, δημοσίευε τα σκίτσα του σε μια εποχή που το «Τηλέραμα» ξεπερνούσε σε πωλήσεις και τη «Ραδιοτηλεόραση». Έβγαζε ένα χαρτζιλίκι, καθώς δεν ήταν δυνατό να κρατάει δελτίο παροχής ώστε να πληρώνεται κανονικά. Όνειρο του τότε ήταν να γίνει πολιτικός γελοιογράφος. Αριστερών πεποιθήσεων, αφού ναι μεν ο πατέρας του «είναι αριστερός που δεν το ξέρει», επί της ουσίας όμως ανέκαθεν είχαν «μια αποστροφή στο σπίτι για το δεξιό κομμάτι της πολιτικής». Θυμάται και τον παππού του, παλιό αστό, γραμμένο στη ΝΔ, εξ αιτίας ενός ρουσφετιού που του είχαν κάνει. «Καλών προθέσεων άνθρωπος ήταν, αλλά σε μας όλο αυτό λειτούργησε τελείως αντίθετα»

Κάποια στιγμή, πάντα στην εφηβεία του, βρέθηκε σε ένα σπίτι με πιάνο. Ακόμα και ηλεκτρικό πιάνο να ήθελε να αγοράσει κανείς, ήταν πανάκριβο εκείνα τα χρόνια. Αγόρασε από χαρτζιλίκια ένα μικρό πιάνο και όταν ο πατέρας του παρατήρησε την έφεση του στη μουσική, του πήρε ένα καλύτερο, «αλλά όχι της προκοπής κι εκείνο». Με τα πολλά, νοίκιασαν ένα πιάνο και το πήραν στο σπίτι τους για ένα χρόνο. Άρχισε να του βγαίνει αβίαστα η σύνθεση μουσικής. Αργότερα διάβασε μόνος του θεωρία της μουσικής για να δώσει εξετάσεις στο Ωδείο. Μπήκε κατευθείαν στο δεύτερο έτος αρμονίας, ένα χρόνο πριν το πτυχίο δηλαδή. Ακολούθησε άλλο ένα πτυχίο στην αντίστιξη, στην ενοργάνωση πνευστών, στη φούγκα. 

Τα πρώτα του ακούσματα ήταν «πολύ Beethoven, πολύ Verdi, λόγω του πατέρα». Από τις κλασικές άριες κατάλαβε ότι τον ενδιέφερε η σύνθεση τραγουδιών. «Το μεγάλο μπαμ έγινε με τη μουσική του Μάνου Χατζιδάκι», σύμφωνα με τον ίδιο. Ξεκίνησε από κάτι τυχαίο και μέσα σε λίγο χρόνο μάζεψε όλους τους δίσκους του. Αν και ο Χατζιδάκις ήταν εν ζωή, δεν υπήρχε καν σαν σκέψη μία συνάντηση μαζί του. Δυστυχώς, όταν θέλησε να τον γνωρίσει, εκείνος είχε ήδη «φύγει». Ο Καγιαλίκος θυμάται πόσο είχε στενοχωρηθεί με το θάνατο ενός ανθρώπου, που του ήταν άγνωστος. Ίσως ήταν κι αυτή η αίσθηση πανελλήνιου πένθους που υπήρχε διάχυτη…Κατάλαβε πως δεν θα υπήρχε ποτέ η ευκαιρία να τον γνωρίσει και γι’ αυτό, ασυνείδητα ενδεχομένως, να «πήγε» προς τον Νίκο Κυπουργό.

Όλα τα επόμενα χρόνια μελετούσε και σπούδαζε τη μουσική. Τελείωσε με το στρατιωτικό του, παντρεύτηκε, έκανε τον γιο του. Το θετικό ήταν που ενώ ακόμη δεν είχε τάσεις «καριέρας», έβλεπε το υλικό του να συναντά την αποδοχή των πιο δικών του ανθρώπων. Ήταν κάτι που τον κάλυπτε και δεν προτίθετο να το «πάει παραπέρα». Τον ενθουσίαζε και η αγάπη των δασκάλων του: «Με είχαν τον καλύτερο μαθητή και κάναμε – λέγαμε πράγματα πέρα απ’ τα μαθήματα. Αυτό ήταν ο κόσμος μου και δεν μ’ ενδιέφερε τίποτα άλλο». Ο καθηγητής του, ο σπουδαίος ενορχηστρωτής Κώστας Κλάββας, άκουγε με προσοχή τις δουλειές του και του έκανε πάντα χρήσιμες παρατηρήσεις

Ένα βράδυ, γύρω στα 35 του, «τριγυρνούσε» στο site του Νίκου Κυπουργού. Ήταν η ίδια εποχή που είχε φτιάξει ένα demo πιάνο – φωνή με τα τραγούδια του. Αποφάσισε να του στείλει εν θερμώ ένα βαρύγδουπο, αλλά ειλικρινές μήνυμα, του τύπου «Αν θα διάλεγα έναν άνθρωπο να ακούσει τη μουσική μου, αυτός θα ήσουν εσύ», έτσι, στον ενικό κιόλας! Το έστειλε και το μετάνιωσε την ίδια στιγμή, ευχόμενος «καλύτερα να μην το διαβάσει»…Ο Κυπουργός απάντησε όμως άμεσα στο email, ζητώντας να του στείλει το CD του. Ο Καγιαλίκος το έκανε και μετά το ξέχασε: «Σιγά τώρα μην ακούσει το CD μου με τόσες δουλειές που θα του στέλνουν». Τρεις φορές τον έψαξε στο τηλέφωνο ο Κυπουργός και την τέταρτη τον άκουσε να του λέει: «Επιτέλους σας βρίσκω»! Πήγε απ’ το σπίτι του στο Λυκαβηττό και ήταν μία στιγμή που δεν θα ξεχάσει ποτέ, τον συνθέτη – μαθητή του Χατζιδάκι να ακούει το CD του προσηλωμένος με τα μάτια κλειστά! Ο Κυπουργός του μίλησε ευθέως: «Δεν έχω σχέσεις με τις εταιρείες, αλλά μπορώ να σε βοηθήσω με το δικό μου ανεξάρτητο label, το Orion. Επίσης έχω φίλους μουσικούς που μπορούν να σε βοηθήσουν χωρίς χρήματα». Έγινε ο άτυπος παραγωγός του! Μάλιστα, τον παρότρυνε να κάνει ο ίδιος τις ενορχηστρώσεις του, «για να ξεφοβηθεί, έχοντας σπουδάσει καλά αυτόν τον τομέα της μουσικής». 

Από τον Κυπουργό, ο Καγιαλίκος έμαθε πως δεν πρέπει να βαφτίζουμε «κύκλο τραγουδιών» τα τυχαία τραγούδια που απλά μπαίνουν σε μία σειρά. Είχε δίκιο, αφού τα κομμάτια του είχαν φτιαχτεί από τα 20 μέχρι τα 30 του, εξ ου και τους δόθηκε ο τίτλος «Εννέα κρυμμένα τραγούδια». Όταν έφτασαν στο καστ των τραγουδιστών, πάλι εκείνος ήταν που τον παρότρυνε να τα τραγουδήσει ο ίδιος. Του λέω πως πιθανώς ο Κυπουργός να είδε τον εαυτό του, όταν σε εφηβική ηλικία είχε κυκλοφορήσει δύο βινύλια με μελοποιήσεις του, ακολουθώντας κατά πόδας το πρότυπο του, τον Σαββόπουλο. Κι εκεί μπαίνει στην κουβέντα μας η Έλλη Πασπαλά. «Πέταξα το όνομα της στον Νίκο» θυμάται ο Καγιαλίκος «για να έλεγε ένα απ’ τα τραγούδια. Αμέσως της τηλεφώνησε και την έκλεισε, είπα Δεν γίνονται αυτά»! Το CD κυκλοφόρησε πράγματι από την ετικέτα Orion του Κυπουργού, που δεν υφίσταται πλέον, σε διανομή της Μικρής Άρκτου. «Ήταν τρομερή φάση να σε συστήσει ο Νίκος στο κοινό, καθώς είχε παραστεί και στην παρουσίαση. Για μένα έμοιαζε με όνειρο».

Αρχικά ο Καγιαλίκος πίστευε πως άπαξ και βγάλει έναν πρώτο δίσκο δε θα θέλει και δεύτερο. Μετά όμως από τέτοιες προδιαγραφές, μπήκε στη διαδικασία να το ξανακάνει, «ήθελα να το ξαναζήσω» αφηγείται χαρακτηριστικά. Πέρασαν τρία χρόνια και έγραψε υλικό σε στίχους δικούς του και μερικών άλλων νέων στιχουργών. Επρόκειτο για ένα «πιο δεμένο άλμπουμ και όχι πάλι για κύκλο τραγουδιών», αλλά σε δύο κομμάτια «φωτογραφιζόταν» εξ αρχής η φιγούρα και η φωνή της Μαρίας Φαραντούρη. Συνέβη κάτι μαγικό που δε θα μπορούσε να το φανταστεί, στο δεύτερο δίσκο του να τραγουδήσει τελικά η Φαραντούρη! Στο ίδιο άλμπουμ τραγούδησαν ακόμη ο Δώρος Δημοσθένους, ο Γιάννης Λεκκόπουλος και η μέτζο σοπράνο Λίλιαν Τσατσαρώνη. Με αυτόν το δεύτερο δίσκο του ο Καγιαλίκος βρήκε τη μέχρι σήμερα δισκογραφική στέγη του, τον φιλόξενο Μετρονόμο του Θανάση Συλιβού. Εννοείται πως ακόμη και τώρα ο Κυπουργός είναι ο πρώτος που ακούει όλες τις δουλειές του πριν καν πάνε στο στούντιο, σε επίπεδο παρτιτούρας! «Όπου μπορεί ο Νίκος θα βοηθήσει» μου λέει και μου αναφέρει πως κάποτε που είχε μελοποιήσει Νικηφόρο Βρεττάκο, με ένα κομμάτι βραβευμένο σε διαγωνισμό του Μετρονόμου με πρόεδρο της επιτροπής τον Χρήστο Λεοντή, «ο Κυπουργός έκανε επικοινωνία με τον γιο του ποιητή και μας έδωσε την άδεια».  

Από το 2011 μέχρι την τρέχουσα χρονιά, ο Καγιαλίκος έχει εκδώσει συνολικά πέντε δουλειές, κάτι σπάνιο για αυτοδιαχειριζόμενο δημιουργό. Τον ρωτάω πως και έχει τέτοια ευχέρεια. Μου απαντάει πως οι δύο πρώτοι δίσκοι είχαν γίνει με τρομερές παραχωρήσεις εκ μέρους όλων των συντελεστών, μεγάλων μουσικών, συνεργατών του Κυπουργού. Δεν πιστεύει, όμως, πως το σωστό διάστημα απ’ τον ένα δίσκο στον άλλον είναι τουλάχιστον μία διετία; Ο Καγιαλίκος είναι κατηγορηματικός: «Αν εγώ θέλω να κάνω πενήντα δίσκους στη ζωή μου, πότε θα προλάβω να τους κάνω; Δες και την εργογραφία των παλιών, των μεγάλων, που είναι πραγματικά τεράστια! Οι δύο δουλειές μου που βγήκαν μες το 2018 γράφτηκαν μαζί σε στίχους του Δημήτρη Λέντζου, ασχέτως αν έσπασαν σε δύο διαφορετικά άλμπουμ. Δημιουργικά μού πήρε ένα μήνα εργασίας, κρατώντας στα χέρια μου τριάντα ποιήματα του Λέντζου». Έπειτα με ενδιαφέρει να μάθω πως επιλέγει τους τραγουδιστές του κάθε φορά. Με πληροφορεί πως για το άλμπουμ «Το κρύσταλλο του κόσμου» σε ποίηση Γιάννη Ευθυμιάδη με ερμηνεύτρια τη Βικτωρία Ταγκούλη, αρχικά είχαν διάφορες σκέψεις. Ήθελε, λόγου χάριν, ο ίδιος να έμπαιναν ακόμη και δέκα διαφορετικές ερμηνεύτριες. Τα τραγούδια είχαν δοθεί στη Νένα Βενετσάνου, αλλά τα απέρριψε για δικούς της λόγους. Το πρόβλημα ήταν που καμία τραγουδίστρια δεν ήθελε να «πάρει πάνω της» ολόκληρο δίσκο! 

Τον πηγαίνω στον προτελευταίο του δίσκο, που πολύ μου είχε αρέσει, στον οποίο τραγούδησαν ο Ανδρέας Καρακότας και η Ευτυχία Μητρίτσα. Μέσα κει όμως έλεγε ένα κομμάτι και η Πίτσα Παπαδοπούλου, που θα μπορούσε να ανήκει στις «Μπαλάντες της οδού Αθηνάς» του Χατζιδάκι! Η ιστορία αυτής της ηχογράφησης παρουσιάζει ενδιαφέρον: Την ήθελε πολύ ο Λέντζος, καθώς το ποίημα μιλούσε για μία παλιά τραγουδίστρια τότε που το επάγγελμα θεωρείτο ανυπόληπτο. Η λέξη «πουτάνα» που υπήρχε, δυσκόλεψε την Πίτσα Παπαδοπούλου για να έλεγε το ναι, δεν ήθελε καθόλου στην αρχή. Τελικά πείστηκε για τις προθέσεις των δημιουργών και το τραγούδησε με μία συγκινητική ερμηνεία. Τώρα πια ο Καγιαλίκος θεωρεί σημαντικό που η Παπαδοπούλου είπε αυτό το τραγούδι, ξέροντας πως δεν πρόκειται να το ξανατραγουδήσει ποτέ και πουθενά! Το εν λόγω άλμπουμ, η «Αιώνια μέθη», έβγαλε στον δημιουργό και την αμιγώς λαϊκότροπη πλευρά του.

Στο περιθώριο ακόμη μιας δουλειάς με παιδικά τραγούδια για τη Λίλιαν Τσατσαρώνη, το «Και εσείς καλύτερα» («πρόκειται παραδόξως για τα πιο εμπορικά κομμάτια μου» λέει ο Καγιαλίκος), είχε γράψει και ένα τραγούδι, νανούρισμα, που αναρτήθηκε μόνο στο διαδίκτυο, για τη φωνή της θρυλικής Γιοβάννας. Η Γιοβάννα υποστήριξε πολύ το τραγούδι και μάλιστα φέτος πήρε το αεροπλάνο και πήγε στην Κρήτη για να συμμετάσχει με δύο τραγούδια στη συναυλία του συνθέτη. «Οι νεότεροι δεν στηρίζουν τα καινούργια τραγούδια» ομολογεί με μια δόση πικρίας ο Καγιαλίκος, «αλλά να που σού’ρχεται το καλό από κει που δεν το περιμένεις»!

Όσο για τον καινούργιο επερχόμενο δίσκο του, πάλι σε ποίηση του Δημήτρη Λέντζου, τον χαρακτηρίζει «παιδικά τραγούδια για μεγάλους με όλη αυτή την αθωότητα που εμπεριέχουν». Την έχουν αγαπήσει πολύ τη δουλειά αυτή έξω από όρους marketing. Ίσως γι’ αυτό επέλεξαν δύο σχετικά άγνωστους ερμηνευτές, την πρωτοεμφανιζόμενη, αν και ήδη βραβευμένη, Ιφιγένεια Κορολόγου και τον έμπειρο Γιώργο Φλωράκη. Γενικά, πάντως, όποτε γράφει τραγούδια, σπάνια έχει κατά νου μία συγκεκριμένη φωνή.

Τον ρωτάω αν αντιλαμβάνεται την εκ φύσεως αντιεμπορική όψη της μουσικής του. Το γνωρίζει, μια και ο κόσμος δεν ακούει με σωστό τρόπο μουσική μέσα σε όλα του τα προβλήματα. Γιατί, όμως, δε συμβαίνει το ίδιο και με τους δίσκους της Μποφίλιου ή της Ζουγανέλλη; «Τραγούδια τους ακούνε, όχι ολόκληρους δίσκους» με διορθώνει. Δηλώνει ευθαρσώς πώς έτσι που έχει γίνει το ραδιόφωνο, δεν πιστεύει ότι έχει θέση κάποιο δικό του τραγούδι. Θα ήταν σαν τη μύγα μες το γάλα ένα κομμάτι του μέσα στο play list του Μελωδία, ας πούμε. Τον στριμώχνω λίγο σαν του λέω πως δεν θα του κακόπεφτε ένα δικό του ζεϊμπέκικο αν ακουγόταν μετά από ένα του Μάλαμα ή του Περίδη. Δεν θα το ήθελε, ειλικρινά, αφού την τελευταία φορά που άνοιξε το ραδιόφωνο, ξανάπεσε στο «Φίλα με ακόμα» του Μαραβέγια και του Μουζουράκη. Ο Καγιαλίκος, ωστόσο, το αγαπάει το ραδιόφωνο και χάρηκε πολύ που ο δίσκος του παρουσιάστηκε στην εκπομπή του Νίκου Αϊβαλή στο Δεύτερο Πρόγραμμα, δηλαδή σε ένα «προστατευμένο περιβάλλον»

Αισθάνεται «μοναχικός καβαλάρης εν μέσω πολλών ακόμη μοναχικών καβαλάρηδων στο τραγούδι». Θεωρεί ότι οι τραγουδιστές έχουν υπερπροβληθεί και οι δημιουργοί, συνθέτες και στιχουργοί, είναι παραγκωνισμένοι. Το λέει αυτός κιόλας, που είναι κι ο ίδιος τραγουδοποιός, ερμηνευτής των τραγουδιών του. Δεν τον ενδιαφέρει το μεγαλύτερο στοίχημα για άλλους, που είναι ποιος θα πει τα κομμάτια τους. Δικαιούται να εστιάζει αποκλειστικά στα έργα του και στην επανεξέταση τους με άλλους τραγουδιστές και άλλες ενορχηστρώσεις μέσα στα χρόνια. Οι τραγουδιστές είναι γι’ αυτόν ένα ακόμη όργανο μέσα στην ορχήστρα. Είναι αρνητικός ακόμη και να δώσει μεμονωμένα τραγούδια του σε μεγάλες φωνές. «Αν το έκανα» μου λέει «θα ακύρωνα ότι κατάφερα μέχρι τώρα». 

Κλείνουμε με την κοσμοθεωρία του για την τέχνη της μουσικής που υπηρετεί. «Ξεκίνησε ως ένας πολύ ωραίος τρόπος να ξυπνάω το πρωί και έφτασε μέχρι εδώ που έφτασε, έτσι απλά». Για την ώρα ασχολείται με τα της έκδοσης του ολοκαίνουργιου έργου του από τον Μετρονόμο. Λέγεται «Μισοφέγγαρο κυδώνι», περιέχει τις μελοποιήσεις του σε μια σειρά ερωτικά δημοτικοφανή ποιήματα του Δημήτρη Λέντζου και τραγουδούν, όπως ήδη μου είπε, η Ιφιγένεια Κορολόγου και ο Γιώργος Φλωράκης.

* Το άλμπουμ «Μισοφέγγαρο κυδώνι» των Γιώργου Καγιαλίκου – Δημήτρη Λέντζου κυκλοφορεί την επόμενη εβδομάδα. Η παρουσίαση του θα γίνει στη μουσική σκηνή «Σφίγγα» την Τετάρτη 21/11 στις 21.00

Βουλή: Ο λόγος για τα άδεια έδρανα του ΚΚΕ και της Νέας Αριστεράς στην ομιλία της Κωνσταντοπούλου

6167422

Βουλή: Ο λόγος για τα άδεια έδρανα του ΚΚΕ και της Νέας Αριστεράς στην ομιλία της Κωνσταντοπούλου

Μετά την ολοκλήρωση της ομιλίας της Ζωής Κωνσταντοπούλου, οι βουλευτές των δύο κομμάτων επέστρεψαν στις…

Μητσοτάκης: Όλο το παρασκήνιο για τις εκκαθαρίσεις Μπρατάκου και Παπασταύρου

InCollage 20240328 205245331

Μητσοτάκης: Όλο το παρασκήνιο για τις εκκαθαρίσεις Μπρατάκου και Παπασταύρου

O Κυριάκος Μητσοτάκης φαίνεται πως «παραίτησε» τους δύο στενούς του συνεργάτες προκειμένου να μην απολογηθεί…

«Η ΛΑΡΚΟ ανήκει στους εργάτες» – Μαζικό συλλαλητήριο για τη ΛΑΡΚΟ στο κέντρο της Αθήνας

6167427

«Η ΛΑΡΚΟ ανήκει στους εργάτες» – Μαζικό συλλαλητήριο για τη ΛΑΡΚΟ στο κέντρο της Αθήνας

Στο μαζικό συλλαλητήριο για την ΛΑΡΚΟ συμμετέχουν και άλλα σωματεία, φορείς, συνδικάτα αλλά και φοιτητικοί…