Όσο κρατάει ένας καφές με τον ηθοποιό και stand up comedian Σωτήρη Μεντζέλο

«Μπαίνω στα 37» μου λέει με το που βρισκόμαστε και το «διορθώνει» αμέσως: «Είμαι 37 καλοκαιριών άνθρωπος, όπως μου αρέσει να λέω». Από το 2009, απ’ όταν δηλαδή τελείωσε τη δραματική σχολή, ο Σωτήρης Μεντζέλος είχε την τύχη να παίξει επαγγελματικά στο θέατρο. Ο Βασίλης Μαυρογεωργίου τον σκηνοθέτησε στην κωμωδία «Εγώ ελπίζω να τη βολέψω», βασισμένη σε ανθολογημένες παιδικές εκθέσεις. Γεννημένος στην Αθήνα, άλλαξε πολλές πόλεις λόγω του στρατιωτικού πατέρα του. «Δεν ήρθαμε ποτέ σε σύγκρουση» μου αφηγείται, «καθώς έβλεπε ότι ο γιος του έχει έφεση στα καλλιτεχνικά». Είναι ο μεγαλύτερος από άλλα δύο αδέρφια, που δεν έχουν σχέση με το δικό του χώρο. Η μητέρα του, πάλι, είναι συνταξιούχος νηπιαγωγός κι εδώ θέλει να μου πει μια μικρή ιστορία: «Το 2002 πέρασα στο Γεωλογικό. Ένα χρόνο μετά ξαναδίνω εξετάσεις και περνάω νηπιαγωγός. Έλα, όμως, που ήμουν και πρώτος επιλαχών στη σχολή Ικάρων! Πήγα στη σχολή Ικάρων, έκατσα ένα μήνα και μετά έφυγα. Δεν ήταν για μένα η πειθαρχία…”Δεν θα σου πω εγώ τι θα κάνεις, αν θα μείνεις ή θα φύγεις” ήταν τα λόγια του στρατιωτικού πατέρα μου. Σου εξηγώ δηλαδή ότι πέρασα μία περίοδο που φλέρταρα με τα επαγγέλματα και των δύο γονιών μου».

Ο Σωτήρης ήταν από παιδί ο χαβαλές της παρέας. Το χιούμορ ήταν το μοναδικό του όπλο για να γινόταν αποδεκτός από ένα ολόκληρο κοινωνικό σύνολο. Τέλειωσε τη δραματική σχολή της Νέλλης Καρρά με καθηγητές την ίδια, τον Βασίλη Μαυρογεωργίου, τη Νατάσσα Ζούκα κ.α. «Είχα οικονομική στήριξη απ’ τους δικούς μου, αλλά δεν το πολυήθελα, γι’ αυτό κι έκανα πολλές άλλες δουλειές». Έτσι, δούλεψε ντιλιβεράς σε σουβλατζίδικο, σέρβις σε μπαρ, DJ, ακόμη και οικοδόμος. Δικά του κείμενα ανέκαθεν έγραφε, αλλά για να κάτσει και να γράψει με σκοπό να γίνει κάτι, του «βγήκε» πρώτη φορά το 2016. «Φοβόμουν την έκθεση του κειμενογράφου μαζί μ’ αυτήν του ηθοποιού, δεν είναι εύκολο» εξηγεί. Τελικά, επειδή τα πάντα είναι θέμα συγκυριών, έγραψε και παρουσίασε αμέσως τα δικά του κείμενα. «Σ’ ένα μπαρ, στο ”Σουαρέ Ντε Βοτανίκ”, είχαμε κάνει μόλις μία παράσταση, όπου γνώρισα τον ιδιοκτήτη. Αυτός μου πρότεινε να κάνω κάτι εκεί εν είδει performance. Κι εκεί που τη σαιζόν 2015 – 16 ήμουν σε μία παράσταση όλο το χειμώνα και το καλοκαίρι με περιοδείες, δεν είχα τίποτα άλλο να κάνω μετά! Βρέθηκε έτσι η κατάλληλη ευκαιρία να κάτσω να γράψω τα δικά μου».

Από αρχές Οκτωβρίου του ’16 έγραφε καθημερινά μέχρι να φτάσει η πρεμιέρα στα τέλη Νοεμβρίου. Τα πρώτα σχόλια ήταν θετικά, αν και σήμερα νιώθει σαν να είχε πετάξει έναν…τσιμεντόλιθο. Δόθηκαν δύο παραστάσεις στο «Σουαρέ Ντε Βοτανίκ» και επαναλήφθηκαν στο «Άλφα. Ιδέα». Έπαιζε όμως και σε διάφορα μπαράκια κι έβγαζε χαρτζιλίκι. «Εκείνη την περίοδο ο Δημήτρης Μυλωνάς πήρε το ”Από Μηχανής” και του ζήτησα να παίξω εκεί. Μόνο αυτό έκανα τη σαιζόν 2016 – 17, αλλά, όπως σου είπα, εμφανιζόμουν σε μπαράκια κι έκανα ένα δεκάλεπτο stand up comedy». Του θυμίζω πως πριν μία δεκαετία το stand up comedy άνθισε στην Ελλάδα και, επομένως, παραμένει μια κάπως ανοιχτή επαγγελματική πιάτσα. «Δεν το είδα ποτέ έτσι, έβλεπα stand up comedy καλλιτεχνών του εξωτερικού, αλλά δεν το σκεφτόμουν για μένα». Η κουβέντα μας οδηγεί και στη μακαρίτισσα τη Λουκία Ρικάκη που στα τέλη του ’90 είχε ξεκινήσει τις «Νύχτες Κωμωδίας». «Από το ’16 μέχρι σήμερα» μου λέει, «που δουλεύω καλύτερα τα κείμενα μου, προέκυψε ο επικείμενος πρώτος μονόλογος μου. Είχα τον σκελετό, τον οποίο έβλεπα πως ”λειτουργούσε” από παράσταση σε παράσταση».

Ο Σωτήρης αντλεί τα θέματα του απ’ όσα συμβαίνουν γύρω του. Επειδή τυχαίνει να’χω δει παράσταση του, τον ρωτάω πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι να κάνει τον άλλον μέτοχο στον προσωπικό του μικρόκοσμο, δεδομένου του ότι δεν είναι ο δημιουργός που ασχολείται με ευρύτερα πολιτικά – κοινωνικά θέματα. «Όλοι μας την ίδια καθημερινότητα έχουμε πάνω – κάτω και δεν είναι δύσκολο να ταυτιστεί ο θεατής. Καταγράφω στην ουσία όσα παρατηρώ, βάζοντας εμένα στο κέντρο των ιστοριών». Του θυμίζω ακόμη πως η περσινή του παράσταση είχε πάει πολύ καλά με μεγάλη συμμετοχή κοινού, άρα θα βγάζει τα έξοδα του, αν μη τι άλλο. «Δεν βγήκαν τόσα χρήματα, μη νομίζεις» μου διευκρινίζει, «αν σκεφτείς πως παίζω λίγες φορές, δεν βγάζω ολόκληρες σαιζόν με τις παραστάσεις μου».

Τα μικρά status του Σωτήρη στο facebook του είναι φανταστικά συνήθως, ειδικά αυτά που καυτηριάζουν τα κακώς κείμενα στο σύγχρονο ελληνικό θέατρο. «Σχολιάζω βάσει προσωπικών μου εμπειριών. Το γουστάρω πολύ το θέατρο και μ’ αυτά τα κείμενα ξορκίζω τα άλλα, τα κακώς κείμενα, που λες. Οι παραστάσεις που γράφω μπορεί να μην είναι 100% αλήθεια, αλλά έχουν μέσα τα προσωπικά μου βιώματα». Τον ρωτάω αν μεγάλη σημασία στο stand up comedy έχει και ο τρόπος που λέει κάποιος τα κείμενα. Συμφωνεί απόλυτα! «Περιέγραφα έναν χωρισμό κι εγώ την ίδια περίοδο ήμουν στα πατώματα από χωρισμό. Μπουσούλαγα…Ήταν ένα είδος ψυχοθεραπείας για μένα και πάντα πίστευα πως όταν σου συμβαίνει κάτι, πρέπει και κάτι να το κάνεις. Εγώ το σατίρισα, ένας άλλος μπορεί να τό’κανε ποίημα ή τραγούδι».

Ποιοι είναι οι άνθρωποι που παρελαύνουν μέσα από τα χιουμοριστικά κείμενα του Σωτήρη Μεντζέλου; «Είναι οι φίλοι μου, οι κοπέλες που ήμουν μαζί τους κατά καιρούς. Όλοι τους καταλαβαίνουν πως δεν βγαίνει κακία μέσα από το λόγο μου επί σκηνής». Τον πρώτο καιρό, οι χώροι γέμιζαν αποκλειστικά από δικούς του ανθρώπους, του στυλ «Πάμε να σαπορτάρουμε τον Σωτήρη». Αυτό, όμως, δεν θα μπορούσε να συνεχιστεί για πολλά χρόνια κι ευτυχώς για τον ίδιο το κοινό του διευρύνθηκε. Ούτε είναι κι ο καλλιτέχνης που τον παρακαλάνε να δώσει συνέντευξη. «Πέρσι έδωσα μόνο δύο συνεντεύξεις κι αυτές μέσω email, so what?» εξομολογείται και, μάλλον, καλά τα λέει.

Τον ρωτάω αν θα ήθελε να διανθίσει τα κείμενα του με ένα κοινωνικό ή και πολιτικό περιεχόμενο. «Προσπαθώ με αφορμή μια δική μου ιστορία να μιλήσω για κάτι κοινωνικό ευρύτερα, αν και όχι με το χαρακτήρα της επικαιρότητας. Αν το έκανα, θα ξεχνιόταν αύριο. Την επικαιρότητα την κάλυπτε μια χαρά η επιθεώρηση, που σήμερα έχει παρακμάσει». Η επιθεώρηση, όμως, κατά τη γνώμη μου, βασιζόταν κατά πολύ και στους ηθοποιούς της, με αποτέλεσμα σήμερα να βλέπουμε ξανά και ξανά αποσπάσματα με τον Μουστάκα ή τον Τσάκωνα, λόγου χάριν. Γνώμη του είναι πως η επιθεώρηση σαν είδος κωμωδίας απλά προηγήθηκε του stand up comedy, τότε που εκείνο δεν υφίστατο. Τώρα πια αυτό μονοπωλεί την κωμωδία. «Οι επιθεωρήσεις του ’80 δεν είχαν καμία σχέση μ’ αυτές που ήρθαμε εμείς σ’ επαφή στα 90s, από αισθητικής άποψης. Φτιάχτηκαν απ’ άλλους ανθρώπους και με άλλα κοινωνικά ζητούμενα, πολύ πιο…λάιτ μάλλον από τα σημερινά». Και πάλι δίκιο έχει.

Την περίοδο αυτή ο Σωτήρης ξεκινάει πρόβες για το «Φτερωτό άλογο» στην Παιδική Σκηνή του Μεγάρου Μουσικής, διασκευή ενός μύθου από τις «Χίλιες και μία νύχτες», που είχε κάνει ο Νίκος Καζαντζάκης. Η παράσταση αυτή παιζόταν και πέρσι σε σκηνοθεσία Βασίλη Μαυρογεωργίου, με τον οποίο έχουν σταθερή επαγγελματική σχέση. Η δική του παράσταση, που είναι και η αιτία της συνάντησης μας, λέγεται «Ποιον κοροϊδεύω;» και ξεκινά το Σάββατο 28 Σεπτεμβρίου στις 23.59 το βράδυ, ένα λεπτό δηλαδή πριν μπούμε στην Κυριακή, την επόμενη μέρα! Γιατί τέτοια ώρα, όμως; «Πρακτικοί οι λόγοι» εξηγεί κι έπειτα αρχίζει να μου λέει πως θα είναι σαν την πιο ώριμη συνέχεια της περσινής του παράστασης. «Ο τρόπος γραφής μου έχει εξελιχτεί, όπως έχουν καμφθεί και οι φόβοι μου απέναντι σε ένα θέμα». Του ζητάω να γίνει πιο συγκεκριμένος. «Από τη στιγμή που εκτίθεσαι προσωπικά, υπάρχει και ο φόβος τού πως θα σε χαρακτηρίσουν. Θα καταλάβουν άραγε οι άλλοι πως αυτό που βλέπουν δεν είναι ο Σωτήρης, αλλά μία περσόνα του Σωτήρη;» Επιμένω: Τι είναι αυτό που θα μπορούσε να προκαλέσει σε μία μάλλον ανώδυνη σάτιρα; Το να πετάξει ένα αστείο σεξιστικό, λόγου χάριν; «Ακριβώς αυτό» μου απαντάει, «αλλά ευτυχώς δεν έχουν ακουστεί τέτοια σχόλια. Κι αν κάποιος σταματούσε ποτέ την παράσταση γιατί κάτι θα τον έκανε να νιώσει άσχημα, θα του ζητούσα να το συζητήσουμε μετά, εκτός παράστασης». Λογικό! Θα ήθελε, πάντως, ως άνθρωπος της συζήτησης που είναι, να μάθαινε τι ήταν αυτό που έκανε τους άλλους να νιώσουν αμήχανα ή και άσχημα. «Ας λείπεται» του λέω κι εγώ…

Η παράσταση «Ποιον κοροϊδεύω;» προβλέπεται να παίζεται στο θέατρο «Από Μηχανής» μέχρι τα τέλη Ιανουαρίου του 2020. Κάτι τον κάνει να θέλει να γίνει πιο εξομολογητικός για τις προθέσεις του. «Μ’ ενδιαφέρουν οι σχέσεις των ανθρώπων και όχι απαραιτήτως τα γκομενικά. Μου αρέσει να παρατηρώ τις σχέσεις των άλλων και να γράφω γι’ αυτές. Δεν θα σατίριζα ποτέ, ας πούμε, τους χοντρούς. Εκτός του ότι είναι ένα κλισέ πλέον, θα πρέπει να μας προκαλεί φρίκη αυτού του είδους η σάτιρα. Όταν ο Σεφερλής βγάζει μία ευτραφή ηθοποιό στη σκηνή και της λέει ”Που πας, μωρή φακλάνα;” κι από κάτω το κοινό γελάει, όπως γελάει κι η ίδια, τι άλλο να πούμε εμείς; Όχι, ευχαριστώ, δεν θα πάρω»! Θυμάται ακόμη ένα σκετς του Σεφερλή που μιλούσε για την Ελλάδα και το Θεό, ντυμένος αρχαίος Έλληνας: «Ήταν ένα σκετς που με παρέπεμψε σε κάτι που λέγανε παλιά, το να βομβαρδίζεις υπέρ της Ειρήνης είναι σαν να γαμάς υπέρ της Παρθενίας».

Ρωτάω ακόμη τον Σωτήρη αν θα μπορούσε να εκφραστεί και μέσα απ’ άλλες πλευρές, όχι αναγκαστικά του stand up comedian. «Μην ξεχνάς πως είμαι ηθοποιός» μου τονίζει και ανατρέχει στη συμμετοχή του στη «Γέρμα» του Lorca σε σκηνοθεσία Λίλυς Μελεμέ. Εκεί έκανε τον Χουάν, τον σύζυγο της Γέρμα, ρόλος που φανέρωσε και την ευχέρεια του να «μεταμορφώνεται» επί σκηνής. Στο σημείο αυτό ζητάω να μάθω τι είναι αυτό που τον κάνει να θέλει να γελάνε οι άλλοι με τα σκηνικά παθήματα του. «Τώρα που το σκέφτομαι, μάλλον η ανάγκη μου για αποδόμηση των όσων μου συμβαίνουν. Είναι όπως μου αρέσει επίσης να λέω: ”Και οι έρωτες χέζουν”. Ίσως να έχει τις ρίζες του και στα παιδικά μου χρόνια, αφού όταν ήμουν στο τέλος του δημοτικού, είχα φάει bullying. Έμενα σε μια περιοχή δύσκολη της Θεσσαλονίκης, ψιλολούμπεν, όπου το νά’σαι Αθηναίος και Ολυμπιακός, προξενούσε το ρατσισμό των άλλων. Πριν φύγω κι αλλάξω πόλη, όμως, τους κατάφερα και τους κέρδισα». 

Πέρσι, του έλεγαν κατά τη διάρκεια των παιδικών παραστάσεων, πως μοιάζει με τον Πάνο Μουζουράκη. Πήγαιναν παιδάκια του δημοτικού και του έλεγαν πως είναι ο Μουζουράκης, απλά το…κρύβει! Αναγκάστηκε στο τέλος να αλλάξει τη φωνή του – το έχει και με τις μιμήσεις – ώστε να γίνει όντως ο Μουζουράκης για χάρη των παιδιών! Θεωρεί πως ο ίδιος είναι ένα κράμα ρεαλισμού και σουρεαλισμού, αποζητώντας την ποίηση μέσα από το εξαιρετικά απλό. «Θα ήθελα να έχω μια σπιταρώνα, δεν θα πω ψέματα» μου λέει, «να μπορώ να κάνω σχέδια χωρίς να σκέφτομαι το νοίκι μου. Να οργανώνω όπως θα ήθελα τη ζωή μου, να συζητώ με καλύτερους οικονομικούς όρους, να έχω μια δύναμη εν πάση περιπτώσει, τη στιγμή που τα χρόνια περνάνε και δεν είμαι 20 χρονών». Πόσο τον καταλαβαίνω! Απ’ την άλλη, χαίρεται που κάνει πράγματα για να αρέσουν πρωτίστως στον ίδιο! Ονειρεύεται κάποια στιγμή, χωρίς να το «παίζει» συγγραφέας, να βγάλει κι ένα βιβλίο με συγκεντρωμένα όλα τα χιουμοριστικά φεϊσμπουκικά status του, πολλά απ’ τα οποία υπάρχουν στις παραστάσεις του. 

Για το τέλος, ρωτάω κάτι που έχει να κάνει με τη φύση της δουλειά κάθε stand up comedian: Αν μέσα στους χρόνους για να συνθέσει τα κείμενα του, παραγκωνίζεται κάπως η τέχνη της υποκριτικής καθαυτή. «Μπορεί να γράψω κάτι, να σ’το δώσω να το δεις και να μου πεις ”Τι μαλακία ειν’ αυτό;», όμως όταν με δεις να το παίζω, ν’ αλλάξεις γνώμη! Πάνω απ’ όλα μ’ ενδιαφέρει ο τρόπος του να στέκομαι και να εκφέρω το λόγο πάνω στη σκηνή». Η πλάκα είναι που στην επικείμενη παράσταση είχε μέσα το «Κουπεπέ» του Καλλίδη, αλλά θα το αφαιρέσει μετά από τις «ανόητες δηλώσεις» του τραγουδιστή. Καλύτερα, του λέω, ποιος τον ήξερε άλλωστε τον Καλλίδη; Γελάμε…

Του Σωτήρη του αρέσει να πίνει καφέ μόνος του και να κάθεται να γράφει. Πηγαίνει μάλιστα μόνος του στις καφετέριες, που οι άλλοι τον κοιτάζουν περίεργα, σαν να θεωρούν αδιανόητη τη μοναχικότητα των ανθρώπων. «Ακόμα κι όταν οδηγώ, έτσι και μου έρθει η έμπνευση, κάνω στην άκρη, βάζω alarm και κάθομαι να γράψω». Το παράδοξο είναι πως δεν θέλει να καταγράφει τη φωνή του, αφού θα ντρεπόταν μετά να ακούσει τον εαυτό του στο ηχογράφημα. Όχι και τόσο παράδοξο! Τυχαίνει να γνωρίζω ηθοποιούς που κάνουν σπικάζ και δεν ακούν ποτέ τους εαυτούς τους! Στον καφέ, πάντως, που έτυχε να πιούμε παρέα, ο Σωτήρης Μεντζέλος ήταν επικοινωνιακός, εξομολογητικός και λαλίστατος. Μέχρι να χαιρετηθούμε, μου αφηγείται πως πέρασε ως κομπάρσος από ταινίες της Δώρας Μασκλαβάνου και του Σύλλα Τζουμέρκα, έπαιξε ακόμη σε μία ταινία που γυρίστηκε στη Ρουμανία, υποδυόμενος έναν μαφιόζο, αλλά και το πως έχασε την πτήση του, λόγω άγχους. Του εύχομαι καλή επιτυχία σε λίγες μέρες στο «Από Μηχανής» θέατρο με την ευχή να τον δει πολύς κόσμος.

* Το «ΠΟΙΟΝ ΚΟΡΟΪΔΕΥΩ;» είναι το “One Man Show” του Σωτήρη Μεντζέλου που φλερτάρει επίμονα με το ”Stand Up” και αποτελεί εξέλιξη των παραστάσεων “MYSTORY” και “MYSTORY, vl2”. Ο Σωτήρης Μεντζέλος παρουσιάζει φέτος για τρίτη χρονιά, λόγω μεγάλης καλλιτεχνικής και φυσικά εισπρακτικής επιτυχίας, την τελική μορφή της πρώτης του solo παράστασης που ξεκίνησε τον Νοέμβριο του 2017 με άλλο τίτλο, με άλλα μυαλά και με άλλο ΑΦΜ. Στο «Από Μηχανής» Θέατρο από το Σάββατο 28 Σεπτεμβρίου και κάθε Σάββατο για περιορισμένο αριθμό παραστάσεων, ένα μικρόφωνο, το φλερτ, το «friendzone», ο Μπραντ Πιτ και ο Έντουαρντ Νόρτον, ο Φοίβος από το «Ρετιρέ», τα άστρα και τα ζώδια που φέρνουνε εμπόδια, ο Χολίδης, τρία χρόνια δραματικής σχολής, η συνθήκη του Κιουτσούκ-Καϊναρτζή, το γκότζι μπέρι, οι διαφημίσεις των ραδιοφώνων, ένας γλάρος, η ράπερ γιαγιά και η Εμανουέλα -το σύμβολο του σεξ- δίνουν ραντεβού σε μια ιστορία πάθους, μυστηρίου, έρωτα, γάμου, σεξ, γέλιου, γέλιου στο σεξ, μυστηρίου στον έρωτα και άλλων πιθανών συνδυασμών. ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ: Σκηνοθεσία: Σωτήρης Μεντζέλος Special thanks: Μαρίνα Κανελλοπούλου Φωτογραφίες: Πάτροκλος Σκαφίδας