Όσο κρατάει ένας καφές με τον designer Σταμάτη Λεόντιο

Εδώ και καιρό έβλεπα διάφορους ανθρώπους στο κέντρο, νέους στην πλειοψηφία, να φοράνε μπλουζάκια που είχαν πάνω στίχους από δημοφιλή ελληνικά τραγούδια με ένα σκίτσο «ελεύθερο», όχι δηλαδή απαραιτήτως επεξηγηματικό των στίχων. Στίχοι τραγουδιών της Μποφίλιου, της Αρλέτας, της Πλάτωνος, της Αλεξίου, της Μαρινέλλας κ.α. συνοδευόμενοι από ένα μίνιμαλ σχέδιο που με έβαλαν σε σκέψη για το ποιος λάτρης του ελληνικού τραγουδιού βρισκόταν πίσω απ’ αυτή την έξυπνη και, βασικά, καλόγουστη εμπορική κίνηση. Σύντομα έπεσα πάνω στη σελίδα του «sTeehos», της ηλεκτρονικής μπουτίκ που κάνει τα συγκεκριμένα μπλουζάκια ανάρπαστα μέσω διαδικτύου και που, όπως έμαθα, στεγάζεται κιόλας σε έναν μικρό όροφο στο Μεταξουργείο. Αναζήτησα τον Σταμάτη Λεόντιο, τον ιθύνοντα νου του όλου concept, συναντηθήκαμε για ένα καφέ και αυτό είναι το απόσταγμα της συζήτησης μας που, νομίζω, έχει ενδιαφέρον: 

Η αρχική ιδέα, μου εξηγεί ο Σταμάτης, ήταν οπτικοποιημένα τραγούδια πάνω σε μπλουζάκια, μία  εικονογράφηση κυρίως ελληνικών στίχων: «Όταν το σκεφτόμουν, προέκυψε στο πολύ χαλαρό, γιατί η βασική μου ιδιότητα είναι η αρχιτεκτονική. Για πολλά χρόνια, όμως, από τα 20 μου, ασχολούμουν με το ελληνικό τραγούδι. Έκανα ραδιόφωνο, αρθρογραφούσα σε διάφορα ιντερνετικά περιοδικά και είχα μια τρέλα με όλο εκείνο το κίνημα του ”έντεχνου” των 90s». Ο Σταμάτης, που σε λίγες μέρες γίνεται 41 ετών, κατάλαβε ότι δεν θα μπορούσε να ζήσει από τη μουσική αρθρογραφία, καθώς στην ουσία η συγκεκριμένη δουλειά ούτε έχαιρε μεγάλης εκτίμησης, αλλά ούτε και καλοπληρωνόταν. Έτσι, καθοριστική για τον «sTeehos» ήταν η γνωριμία του με τον Νίκο Μαϊνάρη που έτρεχε το «κουκούτσι», το δικό του brand με t-shirts. «Μου άρεσαν πάρα πολύ τα σχέδια του Νίκου, παρόλο που δεν είχαν καμία σχέση με το ελληνικό τραγούδι, μια και ο ίδιος, ως Γερμανός υπήκοος, δεν ασχολιόταν καθόλου. Εκτιμά, όμως, πολύ την Ελλάδα και η σκιτσογράφηση των δικών του t-shirts ξεχώρισε αμέσως». Η ιδέα του Λεόντιου άρεσε στον Μαϊνάρη και αποφάσισε ως πιο έμπειρος στο χώρο να τον βοηθήσει.

Για το project «sTeehos» μαθαίνω πως πηγή έμπνευσης ήταν οι στίχοι «Δυο πόρτες έχει η ζωή» της Ευτυχίας Παπαγιαννοπούλου από το ομώνυμο τραγούδι του Καζαντζίδη: «Οι στίχοι αυτοί και η εικονοποίηση που τους κάναμε ήταν όλος ο πυρήνας για ότι ακολούθησε. Ένα τραγούδι τόσο σημαντικό και τραγικό για τη δημιουργό του, εμένα μου έβγαζε μία αστειότητα. Άκουγα ”δυο πόρτες”, ένα απλό πράγμα, και φανταζόμουν δυο πόρτες. Αναρωτιόμουν για το τι μπορεί να σου βγάλει ένα τραγούδι, αν δεν γνωρίζεις όλη την ιστορία του». Ο Σταμάτης ήταν εξ αρχής κατά του διαχωρισμού στο τραγούδι, το «ποιοτικό» και το «εμπορικό», το «έντεχνο» και το «άτεχνο», ταμπέλες που θεωρούσε ανούσιες. Συνειδητοποίησε πως ένας πομπώδης βαθυστόχαστος στίχος μπορεί να μην έλεγε τίποτα και ένας πιο απλοϊκός, που δεν τον εκτιμούμε καθόλου, να διέθετε περισσότερο «ζουμί». Μαζί με τον Μαϊνάρη άρχισαν να αναζητούν τραγούδια προς οπτικοποίηση. 

Ο «sTeehos» ξεκίνησε με 15 τραγούδια πάνω σε μπλουζάκια, από «Τα κορίτσια ξενυχτάνε» της Αλέξιας μέχρι το «Αν μ’ αγαπάς έλα να κάνουμε έρωτα» των Λένας Πλάτωνος – Μαριανίνας Κριεζή! Κι όταν ρωτάω τον Λεόντιο πώς οπτικοποιήθηκε το τελευταίο, μου μιλάει για τρεις πόρτες και το δωμάτιο 457! «Ουσιαστικά βγάλαμε τραγούδια που άρεσαν σε μένα και που μπορούσα να τα φανταστώ σε t-shirts. Σύντομα κάποια άρχισαν να γίνονται τα πιο ευπώλητα, σαν αυτό με το ”Είναι φάση το αγόρι” της Ρένας Παγκράτη ή το άλλο με το ”Μανάρι μου τα κάναμε σαλάτα” της Αρλέτας». Όσο το concept υλοποιούταν, ο Σταμάτης συνειδητοποίησε πως κάποιοι στιχουργοί δεν γινόταν με τίποτα να οπτικοποιηθούν και κάποιοι άλλοι, σαν τη Μαριανίνα Κριεζή, ήταν μία απίστευτη πηγή εικόνων! Μία λεπτή κόκκινη γραμμή ήταν ασφαλώς οι άδειες που θα έπρεπε να τους δοθούν απ’ τους δημιουργούς, η όλη φάση όμως συνέπεσε με το γνωστό- προ δύο ετών- σκάνδαλο της ΑΕΠΙ: «Ήρθα σ’ επαφή με ένα δικηγόρο για να έβλεπα πως θα προχωρήσω. Εγώ έπαιρνα ένα κομμάτι απ’ το κάθε στιχούργημα και το οπτικοποιούσα, κάτι που δεν έφερε από πίσω εκμετάλλευση πνευματικού δικαιώματος». Τον διακόπτω, λέγοντας του πως έκανε καλά και το έψαξε το θέμα, διότι τα t-shirts του βασίζονται σε τρομερά δημοφιλείς στίχους, που όλοι έχουν τραγουδήσει. Συνεχίζει: «Όλον αυτό τον καιρό περίμενα τον σχηματισμό της ΕΔΕΜ με σκοπό να αποδοθούν δικαιώματα στους στιχουργούς, γιατί αυτούς αφορούσε βασικά ο ”sTeehos”». Πάντως, όσοι στιχουργοί μέχρι σήμερα έλαβαν μπλουζάκια με τους στίχους τους, αντέδρασαν πολύ θετικά! Μόνο η Κριεζή ακόμη δεν έχει λάβει τα μπλουζάκια της, αλλά και την…ποδιά της, εφόσον το «Μανάρι μου τα κάναμε σαλάτα», από τη «Σερενάτα», κυκλοφόρησε και σε ποδιά με μία σαλάτα απάνω! Χατζιδάκι δεν έχει οπτικοποιήσει μέχρι σήμερα, όχι από φόβο για τα πνευματικά δικαιώματα, αφού- βάσει νόμου- δεν εκπίπτει τελικά εκεί το concept. Ο Σταμάτης είναι κατηγορηματικός: «Οι μόνοι που μπορούν να αντιδράσουν είναι οι στιχουργοί των τραγουδιών»! 

Λέω του Σταμάτη πως από την ιδέα της οπτικοποίησης μέχρι την κυκλοφορία των t-shirts μεσολαβούν και άλλα στάδια, όπως αυτό του τυπώματος: «Τυπώνω σε τυπογράφο, σε έναν άνθρωπο που φτιάχνει στάμπες, μόνιμο πλέον συνεργάτη. Δεν σχεδιάζω μόνο εγώ, όμως, αλλά και διάφοροι φίλοι. Μέσω του σιναφιού, είχα πάρα πολλούς φίλους γραφίστες και εικαστικούς, όχι διάσημους, στους οποίους απευθύνθηκα. Έχουν τη δουλειά τους και παράλληλα δουλεύουν για μας, έχοντας επίσης μεγάλη αγάπη στο ελληνικό τραγούδι». 

Το brand «sTeehos» είναι εν ενεργεία την τελευταία διετία και πουλάει μπλουζάκια με στίχους 60- 70 τραγουδιών. Είναι ευτύχημα που δημιουργοί, σαν τον Φοίβο Δεληβοριά, έχουν στηρίξει το εγχείρημα: «Καλλιτέχνες σαν τον Φοίβο κατάλαβαν πως δεν πάμε να κοροϊδέψουμε κανέναν και δεν κάνουμε προχειροδουλειά. Αντιθέτως, ενισχύουμε όλο το ελληνικό τραγούδι, με μία εργασία μέσα από τα social media, χωρίς καμία διαφήμιση». Δίκιο έχει, καθώς αυτή είναι και η πρώτη συνέντευξη που δίνει. 

Από το καφέ μεταφερόμαστε στη μπουτίκ του «sTeehos», εκατό μέτρα παρακάτω, στο Μεταξουργείο. Ακολουθούμε τον Σταμάτη με τη φωτογράφο μας στον μικρό ολόκληρο όροφο μιας πολυκατοικίας που παραπέμπει σε μελίσσι. Βλέπουμε το στοκ του, ομολογουμένως όμορφο, διάφορα αξεσουάρ, όπως πορτοφόλια και παιδικά φανελάκια, όλα με το ελληνικό τραγούδι κατά βάση, αλλά και λαμπάδες με αναγνωρίσιμες φιγούρες της μουσικής! Παθαίνω πλάκα σαν μου δείχνει μία λαμπάδα που απάνω γράφει «Παναγιά μου – Παναγιά μου» με μία γυναικεία φιγούρα που θυμίζει – και «είναι» – η Μαρίζα Κωχ!  

«Είχαμε αρχικά φτιάξει ένα e-shop και η δουλειά γινόταν αποκλειστικά μέσω internet. Καταλάβαμε γρήγορα ότι ήταν πολύ σημαντική η φυσική παρουσία του προϊόντος, πηγαίνοντας σε διάφορα φεστιβάλ με τα δικά μας stands, με τις άδειες μας και όλα τα σχετικά. Εγώ τα πουλάω, κάνω δηλαδή τα πάντα όλα, κάπως σαν one man show» καταλήγει και γελάμε. Βέβαια, η διαδικασία δεν είναι ακριβώς δουλειά για τον Σταμάτη, αφού τη θεωρεί πρωτίστως ψυχαγωγία που τον βγάζει από τα συνήθη προβλήματα της καθημερινότητας. Με ενημερώνει πως η μπουτίκ εδρεύει αυτή τη στιγμή στο αρχιτεκτονικό γραφείο του, ενώ στον ίδιο χώρο συστεγάζεται και ένας καλλιτεχνικός πολυχώρος που τρέχουν από κοινού με τον ηθοποιό Γιάννη Χόρτη, τον βασικό συνεργάτη του: «Στο χώρο αυτό, που ονομάζεται ”Ο3”, γίνονται θεατρικές πρόβες και σεμινάρια. Τα συνδυάσαμε όλα και τα ”φέραμε” εδώ στη Μυλλέρου, κάνοντας στην ουσία μία συλλογική κίνηση, πρωτίστως καλλιτεχνική και μετά εμπορική».  

Αν και είναι νωρίς ακόμα – είπαμε, μόνο δυο χρόνια υπάρχει ο «sTeehos» – ο Λεόντιος θα ήθελε να τον επεκτείνει, να έχει δηλαδή μέλλον, τόσο όμως όσο θα του είναι ευχάριστη ενασχόληση. Γι’ αυτό ίσως δεν είναι και λίγα τα όχι που έχει πει σε επίπεδο εμπορίας. «Το κρατάμε ακόμα σ’ ένα επίπεδο που με διασκεδάζει. Να σου πω την αλήθεια, μια τέτοια προσπάθεια για ν’ αποδώσει και να σου φέρει χρήματα, θέλει τουλάχιστον μία τριετία. Εγώ το έστησα με την ευκολία ενός πάρεργου, έχοντας δηλαδή την κύρια δουλειά μου. Ο ”sTeehos” θα συνεχίσει, όσο βλέπω ότι τα μπλουζάκια αρέσουν στον κόσμο»! Η επόμενη ερώτηση μου είναι πιο συγκεκριμένη: Βγάζει σήμερα χρήματα ή απλά «δεν μπαίνει μέσα»; Μου απαντάει το δεύτερο ορθά – κοφτά: «Δεν μπαίνω μέσα»…Συζητάμε μετά για το επιχειρείν στην Ελλάδα που έχει γίνει πολύ δύσκολο τη σήμερον ημέρα: «Αυτό το κατάλαβα γιατί παρόλη τη δουλειά που ρίχνεις, σίγουρα θα τρέχεις για το τζάμπα τα πρώτα δύο χρόνια, βάσει των λειτουργικών και των πρακτικών εξόδων. Ευτυχώς που εμείς καταφέραμε πολύ σύντομα να βάλουμε τη βάρκα στα νερά». 

Τα social media εξακολουθούν να βοηθάνε στην προώθηση των προϊόντων, μια και αυτά είναι χωμένα σ’ έναν όροφο και όχι στη βιτρίνα ενός μαγαζιού σε κεντρικό δρόμο. «Περνάει πολύς κόσμος που μας έμαθε από τη σελίδα μας στο facebook και γνωρίζει πλέον πως εδώ είναι ο φυσικός μας χώρος. Οποιαδήποτε στιγμή θέλουν να έρθουν, μπορούν να το κάνουν χωρίς να μας πάρουν τηλέφωνο». Κάτι σαν στέκι έχει γίνει, δηλαδή, απ’ ότι καταλαβαίνω!

Τον ρωτάω αν υπάρχει η σκέψη να επεκταθούν και σε ξένα αγγλόφωνα τραγούδια. Μου λέει πως ήθελε να κάνει τα λεγόμενα «engleek», ξένα στιχάκια με ελληνική γραμματοσειρά: «Φτιάξαμε το ”Ιτς ε ρέινινγκ μαν”, μια βλακειούλα, αλλά είναι πάρα πολλές οι σκέψεις και οι ιδέες που τρέχουν. Σκέψου ότι βγάλαμε 70 κωδικούς μέσα σε δυο χρόνια, 70 σχέδια, ενώ στο μυαλό μου έχω μια ολόκληρη νέα σειρά ανά πεντάδες». Μου αναφέρει έπειτα το μπλουζάκι που είχε βγάλει με τους στίχους «Σε βλέπω στο ποτήρι μου» της Τζένης Βάνου: «Αυτό είχε κάνει θραύση και δεν το’χαμε βγάλει στην πρώτη σειρά, αφού θέλαμε να ξεκινήσουμε με 15 σχέδια, όπως σου είπα. Τι να πρωτόμπαινε; Άσε που πλακώνουν και οι ιδέες των φίλων: ”Α, κάνε κι αυτό, κάνε κι εκείνο”»…Για το «Άνθρωποι μονάχοι», λόγου χάριν, αιτία ήταν ο Χόρτης, που λύσσαξε να το κάνουν μπλουζάκι. Είχε δίκιο τελικά, γιατί κι αυτό έγινε ανάρπαστο! 

Το ότι ο «sTeehos» δεν κάνει προχειροδουλειές, όπως ανάφερε προηγουμένως ο Λεόντιος, φαίνεται και από την ποιότητα των t-shirts: «Ήθελα ειδικά στο κομμάτι αυτό να είμαστε πρώτοι σε ποιότητα, εξ ου και χρησιμοποιήσαμε οργανικό βαμβάκι. Μπορεί να ανεβάζει το κόστος, εκεί που θα μπορούσαμε να πάμε σε κάτι πολύ πιο φθηνό. Ο τύπος του οργανικού βαμβακιού είναι κάτι αντίστοιχο με τα βιολογικά προϊόντα, δεν έχει δεχτεί- ας πούμε- πολλά φυτοφάρμακα. Ακόμη και στο πλύσιμο φαίνεται η διαφορά στην ποιότητα. Πολύ χονδρικά σου λέω πως ένα μπλουζάκι μας βγαίνει γύρω στα πέντε ευρώ πάνω – κάτω». Το κόστος ανεβαίνει και από το όλο πακέτο, καθώς δεν παίρνεις το μπλουζάκι σε μια πλαστική σακούλα και φεύγεις, αλλά μέσα σε ένα χάρτινο οικολογικής ευαισθησίας κουτί που θυμίζει box set από CD! Κι όταν τ’ ανοίγεις, κάτω από το τυλιγμένο t-shirt βρίσκεις τυπωμένα τα λόγια των καλλιτεχνών, αποσπάσματα από συνεντεύξεις τους κλπ. Ένα κανονικό ένθετο CD δηλαδή, μόνο που αντί για μουσική, περιέχει μπλουζάκι! Καλή φάση!  «Αν μπορούσα να ζήσω απ’ αυτό» μου λέει στο τέλος, «θα ήταν απίθανο! Θα παράταγα όλα τα άλλα και θα έκανα επάγγελμα, μα και βιοπορισμό, τη διασκέδαση μου». Του το εύχομαι ολόψυχα, κυρίως γιατί είναι όμορφο να διαδίδονται μ’ αυτό τον τρόπο τα λόγια μεγάλων ελληνικών τραγουδιών. Λίγο πριν αποχωρήσουμε από τη μπουτίκ του «sTeehos», μου χαρίζει ένα t-shirt που γράφει πάνω «Φεύγω» και έχει τη φιγούρα της Χαρούλας Αλεξίου! 

* Επισκεφτείτε την επίσημη σελίδα του «sTeehos» στο facebook για να δείτε τα σχέδια των t-shirts και να κάνετε τις αγορές σας: https://www.facebook.com/steehos/?hc_location=ufi

** Μπορείτε να περάσετε από τη μπουτίκ «sTeehos» και να κάνετε επίσης κατευθείαν από κει τις αγορές σας (Μυλλέρου 17, Μεταξουργείο, Αθήνα)