Ορλάντο Λετελιέρ – Ρόνι Μόφιτ: Τα θύματα του Πινοσέτ στην Ουάσινγκτον

Ο Ορλάντο Λετελιέρ και η Ρόνι Μόφιτ υπήρξαν θύματα βομβιστικής επίθεσης από την μυστική αστυνομία της Χιλής, την περιβόητη DINA, η οποία δεν δίστασε να χτυπήσει εντός της αμερικανικής πρωτεύουσας.

ap16340841106466

Ήταν Τρίτη 21 Σεπτεμβρίου του 1976 στις 9:35 όταν ένας εκκωφαντικός θόρυβος έκρηξης ακούστηκε εκείνο το πρωινό, σχεδόν απέξω  από την Ρουμανική  Πρεσβεία. Στην συνέχεια ένα διαλυμένο αυτοκίνητο προσγειώθηκε στο έδαφος. Τα τζάμια του είχαν σπάσει εντελώς ενώ το κάτω μέρος του αυτοκινήτου έλειπε. Ένας, από τους τρεις επιβαίνοντες, είχε εκτοξευτεί έξω από το αυτοκίνητο χτυπώντας ελαφρά το κεφάλι του στο πεζοδρόμιο κατά την πτώση του, οι άλλοι δυο ήταν σοβαρά τραυματισμένοι. Ο οδηγός είχε σχεδόν κοπεί στα δυο αφού η βόμβα ήταν τοποθετημένη κάτω από το κάθισμα του ενώ η συνοδηγός είχε σοβαρό τραύμα στο λαιμό από θραύσματα τζαμιών και άλλων υλικών τα οποία διαπέρασαν την καρωτίδα και τον φάρυγγα της.

Οι επιβαίνοντες ήταν ο Ορλάντο Λετελιέρ διευθυντής του ‘’Transnational Institute’’ και καθηγητής του Τμήματος Διεθνών Σπουδών του Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον, η 25χρονη βοηθός του Ρόνι Μόφιτ και ο μόλις 4 μηνών σύζυγος της Ρόνι, Μάικλ Μόφιτ ο οποίος ήταν και ο μόνος που επέζησε της έκρηξης.

Γιατί κάποιος να θέλει να σκοτώσει ένας καθηγητής και την νεαρή του βοηθό ;  Η Ρόνι Μόφιτ ήταν μια γλυκύτατη 25χρονη  Αμερικανίδα γεμάτη όνειρα για ζωή. Είχε μόλις παντρευτεί και ήταν έτοιμη να ξεκινήσει οικογένεια. Λάτρευε τα παιδιά και δούλευε πάνω στο Project  εξασφάλισης χρημάτων για την αγορά μουσικών οργάνων σε φτωχά παιδιά. Εργαζόταν μαζί με τον Λετελιέρ ως βοηθός του στο ‘’ Institute Political Studies ‘’ ένα αριστερό think tank και όλα φαίνονταν να πηγαίνουν ικανοποιητικά στην ζωή της.

Φυσικά δεν ήταν αυτή ο στόχος αλλά ο ίδιος ο Ορλάντο Λετελιέρ.


Τυχαία εκείνο το πρωινό βρέθηκε μαζί με το σύζυγο της στο αμάξι του Λετελιέρ. Το δικό τους αυτοκίνητο έπαθε βλάβη το πρωί και ο εργοδότης θέλησε να τους εξυπηρετήσει.

Ο Ορλάντο Λετελιέρ γεννήθηκε στο Τεμούκο της Χιλής στις 13 Απριλίου του 1932. Tο 1955 εργάζεται στην τότε  νεοσύστατη   εταιρία εξόρυξης Χαλκού, σημερινή CODELCO. Τέσσερα χρόνια αργότερα, οργανώνεται στο Σοσιαλιστικό κόμμα της Χιλής υποστηρίζοντας την υποψηφιότητα του Σαλβαδόρ Αλιέντε. Ο Αλιέντε δεν εκλέγεται και ο Λετελιέρ απολύεται από την εταιρία Χαλκού. Μετακομίζει με την οικογένεια του στην Βενεζουέλα και συνεχίζει να εργάζεται σαν σύμβουλος για θέματα Χαλκού στο Υπουργείο Οικονομικών.

Η κρατικοποίηση των μεγάλων εταιριών Χαλκού στην Χιλή ξεκίνησε προοδευτικά από το Μάιο του 1955 υπό την Προεδρία του Κάρλος Ιμπάνεζ ντελ Κάμπο και ολοκληρώθηκε από τον Σαλβαδόρ Αλιέντε στις 16 Ιουλίου του 1971. Σύμφωνα με το συνταγματικό άρθρο το οποίο επικυρώθηκε από την Βουλή, όλος ο ορυκτός πλούτος ανήκει στο λαό της Χιλής και διαχειριστής του είναι το κράτος. Όλα τα κοιτάσματα Χαλκού υπάρχοντα και μελλοντικά ανήκουν στο κράτος. Οι ιδιωτικές εταιρίες, oι οποίες τα εκμεταλλεύονταν τόσα χρόνια, δεν λάμβαναν παρά ένα μικρό ποσοστό αποζημίωσης για την κρατικοποίηση τους και αυτό γιατί για δεκαετίες απολάμβαναν υπέρογκα κέρδη και χαμηλή έως ανύπαρκτη φορολόγηση εις βάρος του χιλιανού λαού. Η 16η Ιουλίου του 1971 γιορτάστηκε στην Χιλή σαν την ‘’Ημέρα Εθνικής Αξιοπρέπειας’’.

Οι Η.Π.Α ανταπάντησαν γρήγορα σε αυτή την αλλαγή. Εξέφρασαν άμεσα την ανησυχία τους για το τι θα μπορούσε να σημαίνει αυτή η ‘’βίαιη κρατικοποίηση’’ εταιριών χωρίς αποζημίωση για την παγκόσμια οικονομία. Αξίζει να σημειωθεί πως όλα τα κόμματα της Χιλής επικύρωσαν ομόφωνα την κρατικοποίηση του ορυκτού πλούτου και πως όλα τα κόμματα, ανεξαρτήτως ιδεολογίας, είχαν στο προεκλογικό του πρόγραμμα την κρατικοποίηση των κοιτασμάτων Χαλκού, όχι όμως άμεσα όπως το έθετε το Σοσιαλιστικό πρόγραμμα.

Ο Αλιέντε φοβούμενος την επέμβαση των Η.Π.Α στέλνει τον Λετελιέρ ως πρεσβευτή στις Η.Π.Α με κύρια αποστολή του να υπερασπιστεί την κρατικοποίηση του Χαλκού. Το 1973, λίγο πριν το πραξικόπημα του Πινοσέτ, τον ανακαλεί στην Χιλή δίνοντας του διαδοχικά τις εξής υπουργικές θέσεις : Υπουργός Εξωτερικών, Υπουργός Εσωτερικών και Υπουργός Άμυνας.

Την επαύριον του πραξικοπήματος και πλέον με τον Αλιέντε νεκρό, ο Λετελιέρ μπαίνει στο μάτι του κυκλώνα αφού θεωρείται, μάλλον όχι άδικα, ο πιο πιθανός διάδοχος του Αλιέντε και κοινωνός των ιδεών του. Φυλακίζεται για ένα χρόνο σε διάφορες φυλακές. Τον μετακινούν συχνά με το φόβο πιθανής αποστολής διάσωσης του και τον βασανίζουν σκληρά. Αποφυλακίζεται έπειτα από πιέσεις διπλωματικών κύκλων και του προσωπικού του φίλου Ντιέγκο Αρρία, βενεζουαλιανού πολιτικού και  καταφεύγει στην Βενεζουέλα και έπειτα στην Αμερική, μετά από την παραίνεση του Σολ Λαντάου δημοσιογράφου και σκηνοθέτη.

Μαζί εμπλέκονται στο αριστερό think tank το ‘’Institute for Policy studies’’ όπου ο Λετελιέρ εργάζεται ως διευθυντής στο ‘’Transnational Institute’’ με έδρα το Άμστερνταμ ενώ παράλληλα διδάσκει στο Τμήμα Διεθνών Σπουδών στο Αμερικάνικο πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον. Το ‘’Institute for Policy Studies’’ είχε χαρακτηριστεί από την FBI  ‘’φωλιά αριστερών’’ και τo παρακολουθούσε στενά στα πλαίσια του προγράμματος COINTELPRO.

Συχνά έδινε δημόσιες διαλέξεις εναντίον της Χούντας στην Χιλή παρά τις απειλές που δεχόταν κατά της ζωής του. Δεν έχανε ευκαιρία να αντιπαρατίθεται και να προσπαθεί με κάθε τρόπο να καταστρέψει την καλή εικόνα που προσπαθούσαν οι υπερασπιστές του Πινοσέτ να περάσουν με προπαγάνδα στους διπλωματικούς κύκλους διαφόρων χωρών. Οι συνεργάτες και οι φίλοι του θυμούνται έναν άνθρωπο δραστήριο, έντονο, χωρίς φόβο να εκφράσει την γνώμη του δημόσια.

Η επιρροή του σε σημαντικούς επιχειρηματικούς και ακαδημαϊκούς κύκλους είχε θορυβήσει την αμερικανική κυβέρνηση. Ταξίδευε συχνά στην Ευρώπη με σκοπό να σταματήσει τις επενδύσεις ξένων επιχειρήσεων στην Χιλή υπό το καθεστώς του Πινοσέτ κάνοντας εκστρατεία για τα ανθρώπινα δικαιώματα τα οποία παραβιάζονται στην χώρα. Έτσι σταμάτησε μια επένδυση 63 εκατομμυρίων δολαρίων από Ολλανδική εταιρία προς την Χιλή λίγο πριν την δολοφονία του.

Κανείς δεν αναρωτήθηκε πραγματικά ποιος θα μπορούσε να κρύβεται πίσω από την δολοφονία του. Όλα μύριζαν πως ήταν η DINA η μυστική αστυνομία του Πινοσέτ και πως ηθικός αυτουργός της ήταν ο ίδιος ο δικτάτορας της Χιλής. Η δολοφονία του ήταν μέρος της Επιχείρησης ‘’Κόνδορας’’. Για πάνω από μια δεκαετία 6 δικτατορίες μαζί με τις μυστικές τους υπηρεσίες δολοφονούσαν αριστερούς σε πολλά μέρη της γης. Υπολογίζεται πως πάνω από 60.000 άνθρωποι έχασαν την ζωή τους, από τις μυστικές υπηρεσίες και παραστρατιωτικές οργανώσεις της Αργεντινής, Βολιβίας, Παραγουάης,Ουρουγουάης και Χιλής.

Οι έρευνες από το FBI φυσικά ξεκίνησαν αμέσως.. Πρώτα από το ίδιο το θύμα…Υπήρχαν υποψίες πως o Λετελιέρ ήταν κατάσκοπο της Στάζι επί μια δεκαετία. Όλα τα έγγραφα και αντικείμενα που υπήρχαν στα γραφεία και στο σπίτι του εξετάστηκαν προσεχτικά. Καθώς και ο προσωπικός του χαρτοφύλακας ο οποίος βρέθηκε άθικτος παρά την έκρηξη. Μέσα υπήρχαν διάφορα έγγραφα και αντικείμενα καθώς και ένα απειλητικό γράμμα που είχε λάβει. Πιθανόν ο ίδιος  να διαισθανόταν πως κάποιος θα τον έβγαζε από την μέση, αργά ή γρήγορα, και γι αυτό το λόγο να είχε συλλέξει προσεκτικά εντός του χαρτοφύλακα οποιοδήποτε στοιχείο θα φαινόταν χρήσιμο στις Αρχές; Άγνωστο καθότι πολλά έγγραφα γύρω από την υπόθεση παραμένουν απόρρητα μέχρι και σήμερα.

Το σίγουρο είναι πως οι υποψίες κατευθείαν στράφηκαν στην Χιλιανή δικτατορία ως τον  κύριο θύτη της δολοφονίας. Δέκα μέρες  πριν την δολοφονία του Λετελιέρ, ο Πινοσέτ του είχε αφαιρέσει την Χιλιανή υπηκοότητα κατηγορώντας τον ευθέως για νοσταλγό του Αλιέντε και υποστηριχτή σοσιαλιστικών και κομμουνιστικών ιδεών.

Η δολοφονία ξεσήκωσε στην Αμερική ένα κύμα διαδηλώσεων υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, κατά της δικτατορίας του Πινοσέτ και κατά της αμερικανικής κυβέρνηση η οποία την σιγοντάριζε. Το γεγονός αυτό έφτασε τις σχέσεις των δυο χωρών σε ρήξη αφού ο θερμόαιμός Πινοσέτ φυτίλιαζε την κατάσταση παραβιάζοντας απροκάλυπτα ανθρώπινα δικαιώματα και σκορπώντας το θάνατο αντιφρονούντων του σχεδόν σε ολόκληρη την Λατινική Αμερική και όχι μόνο

Τελικά οι έρευνες έδειξαν πρώτα ένα κεντρικό πρόσωπο, τον Μιχαέλ Ταουνλί. Αμερικάνος πολίτης, γνωστός αντι-κομμουνιστής είχε στρατευτεί στην μυστική αστυνομία της Χιλής έχοντας ήδη μια δολοφονία στο ενεργητικό του, το 1974, του Κάρλος Πρατς Αρχηγού των Ενόπλων Δυνάμεων της κυβέρνησης Αλιέντε. Η δολοφονία του είχε γίνει στην Αργεντινή, στο Μπουένος Άιρες όπου είχε καταφύγει ο Πρατς μετά το πραξικόπημα του Πινοσέτ με τον ακριβώς ίδιο τρόπο που δολοφονήθηκε ο Λετελιέρ.

Το 1978, ο Ταουνλί συναινεί να γυρίσει στην Αμερική και να καταθέσει ό,τι γνωρίζει για την υπόθεση  με αντάλλαγμα την μείωση της ποινής του σε 10 χρόνια μόνο για την κατηγορία της συνομωσίας σε δολοφονία, καταδίδοντας ουσιαστικά τα ονόματα των συνεργών του. Στην υπόθεση εμπλεκόταν 5 Κουβανοί αντιφρονούντες εναντίον του Κάστρο, ένας ακόμα Χιλιανός και 3 υψηλόβαθμα στελέχη της DINA. Ο Πρόεδρος Τζίμι Κάρτερ είχε ζητήσει την έκδοση των τριών τελευταίων  στην Αμερική αλλά η Χούντα του Πινοσέτ αρνήθηκε.  Οι Η.Π.Α ανταπάντησαν με εμπορικές κυρώσεις εναντίον της Χιλής το 1979.Δυο χρόνια, αργότερα, τις 20 Φεβρουαρίου του 1981, μόλις ενός μήνα νεοεκλεγείς Πρόεδρος Ρόναλντ Ρήγκαν θα άρει τις όποιες κυρώσεις και η υπόθεση της έκδοσης θα κλείσει.

Όσοι φτάνουν στα δικαστήρια παίρνουν ποινές- χάδια και αποφυλακίζονται σε λιγότερο από δεκαετία. Ο Μιχαέλ Ταουνλί ζει ακόμα στην Αμερική και σήμερα είναι 78 χρονών. Το σώμα του Ορλάντο Λετελιέρ κηδεύτηκε στο Καράκας της Βενεζουέλας έπειτα από απαίτηση του στενού του φίλου Ντιέγκο Αρρίας και επέστρεψε να αναπαυτεί στην Χιλή μετά την πτώση της Χούντας του Πινοσέτ το 1994.

O σύζυγος της Μόφιτ για πολλά χρόνια υπέφερε τις συνέπειες του μετατραυματικού σοκ: Κρίσεις πανικού, αυπνία, συναισθηματικά ξεσπάσματα. Για χρόνια πάλεψε με το τέρας του αλκοολισμού.

Η γυναίκα του Λετελιέρ έμαθε το τραγικό συμβάν από το τηλέφωνο λίγα λεπτά αφού ο άνδρας της είχε δολοφονηθεί.

Χαρακτηριστικά της τηλεφώνησε μια άγνωστη φωνή στο σπίτι της και την ρώτησε:

–          Είστε η κυρία Λετελιέρ ;

–          Ναι, η ίδια..

–          Τώρα είσαι η χήρα Λετελιέρ.

Το σοκ ήταν τεράστιο για την ίδια αλλά περισσότερο ήταν ο φόβος μήπως δολοφονήσουν τα παιδιά της. Ο φόβος την έκανε να απομακρυνθεί από όλους ενώ πολλοί φίλοι και συνάδελφοι της απέφευγαν τις επαφές μαζί της με το φόβο της πιθανής δολοφονίας της.

Το 2000 η κυβέρνηση των Η.Π.Α αποχαρακτήρισε πάνω από 16.000 έγγραφα τα οποία αποδείκνυαν χιλιάδες υποθέσεις παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων, εξαφανίσεων πολιτών και δολοφονιών στην Χιλή κατά την διάρκεια της Χούντας. Την ίδια περίοδο αποχαρακτηρίστηκαν και σημαντικά έγγραφα  για την υπόθεση Λετελιέρ- Μόφιτ και τον άμεσο ρόλο που έπαιξε ο ίδιος δικτάτορας Πινοσέτ στην δολοφονία τους. Είχε διατάξει την δολοφονία του ο ίδιος προσωπικά.

Ο Πινοσέτ πεθαίνει στην 10 Δεκεμβρίου του 2006 χωρίς ποτέ να του αποδοθούν κατηγορίες για όσα έπραξε εναντίον του Χιλιανού λαού και της χώρα του.

Συγκεχυμένες ήταν οι πληροφορίες αν οι αμερικάνικες αρχές γνώριζαν την άμεση εμπλοκή του Πινοσέτ στην υπόθεση από πριν συμβεί η δολοφονία ή αν υπήρχαν στοιχεία που να τον συνέδεαν  με αυτήν μετέπειτα. Τελικά το 2015, λύθηκε και το μυστήριο αυτό με τον αποχαρακτηρισμό νέων εγγράφων.Οι αμερικανικές αρχές γνώριζαν για την ψεύτικη visa του Ταουνλί μια μέρα μετά τον έλεγχο και ενώ ο ίδιος είχε καταφέρει να μπει στις Η.Π.Α. Το 1978, η μυστική υπηρεσία της Παραγουάης είχε ενημερώσει τις αρχές πως ο Πινοσέτ είχε διατάξει την δολοφονία του Λετελιέρ και πως όλα τα εγκλήματα των παραστρατιωτικών οργανώσεων και στις Χιλιανής αστυνομίας ήταν εις γνώση του και πάντα είχαν την συναίνεση και προστασία του.

Τα ίδια έγγραφα αναφέρουν πως ο Κίσινγκερ γνώριζε σε συναντήσεις που είχε με στελέχη της Χιλιανής κυβέρνησης τι ακριβώς συνέβαινε εκεί κάτω και την εμπλοκή του Πινοσέτ στην δολοφονία..

Δεν ήταν η πρώτη ούτε η τελευταία φορά που η Αμερική   έκανε τα στραβά μάτια σε δολοφονίες πολιτών και παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων..

Στο σημείο της δολοφονίας των Λετελιέρ και Μόφιτ  υπάρχει, από το 1981, ένα μνημείο σύμβολο για τα θύματα της ακροδεξιάς τρομοκρατίας  ενώ κάθε χρόνο το ‘’Institute for Political studies’’ βραβεύει με το βραβείο Λετελιέρ-Μόφιτ όσους αγωνίζονται για τα ανθρώπινα δικαιώματα.

 

 

 

Εκλογές ΠΑΣΟΚ: Πρώτος ο Ανδρουλάκης, ντέρμπι Δούκα και Γερουλάνου για τη δεύτερη θέση δείχνουν τα πρώτα αποτελέσματα

6309852

Εκλογές ΠΑΣΟΚ: Πρώτος ο Ανδρουλάκης, ντέρμπι Δούκα και Γερουλάνου για τη δεύτερη θέση δείχνουν τα πρώτα αποτελέσματα

Σύμφωνα με τα πρώτα αποτελέσματα ο Νίκος Ανδρουλάκης είναι πρώτος και με διαφορά για την…