Operation Libero: Το κίνημα που τρομάζει τους ακροδεξιούς λαϊκιστές

Την ώρα που τα ακροδεξιά κόμματα ετοιμάζονται να συναντηθούν στο Μιλάνο, την Δευτέρα, για να σχηματίσουν τη συμμαχία που θα επιχειρήσει να κερδίσει μία μεγάλη μερίδα του Ευρωκοινοβουλίου, οι αντιλαϊκιστές ακτιβιστές στην Ελβετία έχουν σοβαρές προτάσεις για την αναχαίτισή τους.

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Η Ελβετία αποτελεί ένα χωνευτήρι διαφορετικών εθνοτήτων και πολιτισμών. Από τα 8,5 εκατ. κατοίκους, πάνω από 2 εκατ. είναι μετανάστες. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον δεν ήταν έκπληξη που βρήκε πρόσφορο έδαφος για να ανθίσει ο εθνικισμός.

Το ελβετικό ακροδεξιό λαϊκιστικό κόμμα SVP είναι ένα από τα πιο επιτυχημένα του είδους του στην Ευρώπη και από τον Οκτώβρη του 2015 η πρώτη πολιτική δύναμη στη χώρα. Στις εκλογές εκείνης της χρονιάς έλαβε το 29,4% των ψήφων και το 1/3 των 200 εδρών του Εθνικού Συμβουλίου – ποσοστό ρεκόρ για οποιοδήποτε ελβετικό κόμμα μετά το 1919!

Έχει στηρίξει την άνοδο του στον σκεπτικισμό και την ανησυχία που συνοδεύουν τη μεταναστατευτική κρίση, καθώς και στα ξενοφοβικά διλήμματα, τα οποία καταφέρνει συχνά – πυκνά να μετουσιώνει σε δημοψηφίσματα.

Το Φεβρουάριο του 2016 αποπειράθηκε να περάσει έναν εξωφρενικό νόμο, ζητώντας την αυτόματη απέλαση των μεταναστών εκείνων που θα ήταν ένοχοι για το παραμικρό αδίκημα. Ακόμα και για υπέρβαση του ορίου ταχύτητας για δεύτερη φορά μέσα σε 10 χρόνια, όταν η αντίστοιχη ποινή για κάποιον γηγενή είναι ένα τσουχτερό πρόστιμο!

Οι Ελβετοί κλήθηκαν ξανά στις κάλπες για να αποφασίσουν, καθότι τα δημοψηφίσματα εκεί είναι ένα καθιερωμένο «εργαλείο» θέσπισης νόμων, όπως επιτάσσει η παγιωμένη κουλτούρα των των κυβερνήσεων συνεργασίας.

Στο συγκεκριμένο δημοψήφισμα η συμμετοχή ήταν η μαζικότερη τα τελευταία χρόνια και παρά την αισιοδοξία του SVP για το αποτέλεσμα, αυτή που νίκησε ήταν η… λογική, με ποσοστό 59%.

Για να συμβεί αυτό ωστόσο χρειάστηκε να αναδυθεί ένα τελείως διαφορετικό από τα τετριμμένα ανάχωμα στην ακροδεξιά ρητορική. Πρόκειται για πολιτικό κίνημα «Επιχείρηση Λίμπερο», το οποίο ίδρυσαν νέοι και νέες ακτιβίστριες της Ζυρίχης, με αποκλειστικό στόχο να μειώσουν την απήχηση του SVP και να υψώσουν ασπίδα προστασίας για τους μετανάστες και κάθε λογής μειονότητα.

Η ιδέα γεννήθηκε από φοιτητές φίλους μετά τον «πολιτικό σεισμό» του 2014, όταν το SVP κέρδισε με μικρή διαφορά ένα δημοψήφισμα κατά της μετανάστευσης από την Ευρωπαϊκή Ενωση. «Έπρεπε να πολεμήσουμε γιατί δεν θέλουμε να ζήσουμε σε μία χώρα σαν αυτήν», δήλωσε στον Guardian η 29χρονη Φλάβια Κλάινερ, αντιπρόεδρος του κινήματος.

Η έντονη δράση του έχει ήδη αλλάξει τους συσχετισμούς στην κατεύθυνση της κοινής γνώμης. Τον περασμένο Νοέμβριο η πλειοψηφούσα ακροδεξιά συνετρίβη στο δημοψήφισμα για την υπερίσχυση (ή όχι) της ελβετικής νομοθεσίας έναντι της διεθνούς σε ότι αφορά το μεταναστευτικό, με ποσοστό 34%.

Στις εκλογές που διεξήχθησαν στις 24 Μαρτίου στο καντόνι της Ζυρίχης, το SVP έχασε ποσοστό περίπου 6% της δύναμης του, σε σχέση με αυτές του 2015. H Ζυρίχη είναι η μεγαλύτερη πόλη της χώρας και οι εκλογές στο καντόνι της είναι συνήθως το δημοσκοπικό βαρόμετρο των εθνικών εκλογών (που θα διεξαχθούν τον ερχόμενο Οκτώβριο).

Σύμφωνα με τον ελβετικό Τύπο, οι λαϊκιστές έχουν βρεθεί προ εκπλήξεως και δεν ξέρουν πώς να διαχειριστούν τα νέα δεδομένα, την ολοένα και αυξανόμενη επιρροή δηλαδή του «Λίμπερο» στο δημόσιο διάλογο.

Το κίνημα των ακτιβιστών δεν παίζει με «συμβατικά» όπλα και για αυτό είναι πολύ δύσκολο να βρεθούν αντίβαρα στην καμπάνια του. Η διαφημιστική εταιρία που την έχει αναλάβει έχει καταρρίψει όλα τα taboo της… political correct προσέγγισης στην επικοινωνία. Και αυτό αποδεικνύεται ότι εκτοξεύει τη δημοφιλία του «Λίμπερο».

Στην πρώτη εκστρατεία του, το 2014, αντιτάθηκε σε μια άλλη αντιμεταναστευτική δύναμη, την Οικολογική και Πληθυσμιακή Ένωση της Ελβετίας (ECOPOP), που έθεσε προς δημοψήφισμα την ιδέα θέπισης αυστηρότατων μέτρων στη μετανάστευση ως προϋπόθεση για ένα καλύτερο… περιβάλλον.

Με χρηματοδότηση από τον κόσμο, το κίνημα ξεκίνησε μία καμπάνια, που σάρωσε σε Μ.Μ.Ε και social media. «Στρατός» από νέους εθελοντές, μοίραζε προφυλακτικά σε ροζ συσκευασίες έξω από τα κλαμπ, προτρέποντας τον κόσμο «να προλάβει την καταστροφή: Κάνετε σεξ κατά του Ecopop»!

Επιπλέον τα ανατρεπτικά βίντεο που δημιουργούν διαρκώς τα μέλη του κινήματος για να επικοινωνήσουν τις ιδέες τους, καταλήγουν συνήθως να εντάσσονται στην κατηγορία «viral». Ένα από αυτά που ξεπέρασε κάθε προσδοκία σε προβολές ήταν για να επιχειρηματολογήσουν υπέρ του γάμου των ομόφυλων ζευγαριών. Δίκην ειρωνίας το βίντεο είχε το σήμα του «ακατάλληλου για ενηλίκους».

Στο δημοψήφισμα του 2016 για την απέλαση των μεταναστών, το «Επιχείρηση Λίμπερο», προσπάθησε να επανακαθορίσει τους όρους της δημόσιας διαμάχης, ταυτίζοντας την άκρα δεξιά με έλλειψη πατριωτισμού.

Παρουσίασε την πρόταση της ως μία επίθεση κατά του συντάγματος, των νόμων και της ισότιμης δικαιοσύνης για όλους, ισχυριζόμενο ότι οι πραγματικοί πατριώτες είναι αυτοί που σέβονται τις αξίες της χώρας και των Ελβετών πολιτών. Αναμφίβολα ριζοσπαστική προσέγγιση, η οποία στέφθηκε στις κάλπες από απόλυτη επιτυχία.

Ο όρος «λίμπερο» για την ονομασία επιλέχθηκε για τον προφανή (ποδοσφαιρικό λόγο). Για να παραμπέπει σε εκείνο τον ξεχωριστό, πολυσύνθετο παίκτη που προσέδιδε αρμονία και ισορροπία σε μια ομάδα, ως συνδεκτικός κρίκος μεταξύ άμυνας και επίθεσης. Το «επιχείρηση» συμβολίζει το «επείγον» της υπόθεσης.

«Είμαστε κίνημα, όχι κόμμα. Αλλά πάνω από όλα, είμαστε αξίες και δράση», λέει ο εκ των ιδρυτών, νυν υπεύθυνος επικοινωνίας του σχηματισμού, Σιλβάν Γκίσλερ. Ο στόχος είναι πλέον μεγαλεπήβολος.  Η Επιχείρηση Λίμπερο βλέπει τον «εαυτό» του μελλοντικά ως μέλος μιας μεγάλης πανευρωπαϊκής συμμαχίας «δημιουργικών δυνάμεων», που θα πλήξει αποφασιστικά την καταστροφολογία και τη ρητορική μίσους των ακροδεξιών κομμάτων.

Ο κίνδυνος μεγεθύνεται καθώς οι ηγέτες των τελευταίων ετοιμάζουν μια «ανίερη» συμμαχία σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, με ορίζοντα τις επικείμενες Ευρωεκλογές. Οι ακτιβιστές της Ζυρίχης είναι εδώ για να αποδείξουν ότι η νέα γενιά κρατάει το «κλείδι» της νίκης κατά του αναχρονισμού και των κοινωνικών ανισοτήτων.