«Ομοφυλόφιλος και πρόσφυγας; Κινδυνεύει η ζωή σου»

Το ντοκιμαντέρ «Mr Gay Syria» ακολουθεί δύο Σύριους πρόσφυγες με διαφορετική ζωή. Ο Χουσεΐν εργάζεται ως κουρέας στην Κωνσταντινούπολη και ζει κρυφή ζωή καθώς κρατάει μυστική την γκέι ταυτότητά του. Από την άλλη ο Μαχμούντ βρίσκεται στο Βερολίνο και έχει ιδρύσει μια συριακή LGBTQI ομάδα. Το βραβευμένο ντοκιμαντέρ παρουσιάστηκε στο πλαίσιο του Outview Film Festival στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος για να φωτίσει τις ιστορίες ανθρώπων σε χώρες της Μέσης Ανατολής οι οποίοι ζουν καθημερινά με τον φόβο του θανάτου. Η ταινία αρχίζει με το Gay Pride να διακόπτεται βίαια από την αστυνομία (και τα γυρίσματα του ντοκιμαντέρ στην Κωνσταντινούπολη διακόπηκαν κάποιες φορές), αλλά το μήνυμα που θέλει να στείλει είναι αισιόδοξο και ελπιδοφόρο. Ο πρωταγωνιστής Μαχμούντ Χασίνο είναι Σύριος δημοσιογράφος και μπλόγκερ των ΛΟΑΤΚΙ δικαιωμάτων. «Εξω από τις μεγάλες πόλεις οι κοινωνίες είναι συντηρητικές και ομοφοβικές ακόμη και στην Ευρώπη» αναφέρει στο Documento.

 

Η προβολή του ντοκιμαντέρ στην Αθήνα και η συζήτηση που ακολούθησε ανέδειξαν ιστορίες που οι περισσότεροι δεν γνωρίζουν. «Οι αντιδράσεις του κόσμου ήταν συγκινητικές και συναισθηματικές. Κάποιοι μου είπαν ότι έκλαψαν μόλις τελείωσε». Tα τελευταία χρόνια έχουν δημοσιευτεί πολλά ρεπορτάζ για τις άγριες δολοφονίες ομοφυλόφιλων στη Συρία, ακόμη και ιστορίες για ανθρώπους που τους έχουν ρίξει από κτίρια. «Δημιούργησα ένα μπλογκ το 2005 και ήρθα σε επαφή με πολλά ΛΟΑΤΚΙ άτομα στη Συρία. Ηθελα να κοινοποιήσω τα περιστατικά βίας για να μη μένουν κρυφά όσα συμβαίνουν. Αναγκάστηκα να φύγω το 2011, την περίοδο των μεγάλων διαδηλώσεων εναντίον του Μπασάρ αλ Ασαντ. Στη Συρία εργαζόμουν ως δημοσιογράφος και μεταφραστής για διεθνή ΜΜΕ». Το 2012 άνοιξε το πρώτο διαδικτυακό περιοδικό στη Συρία με το όνομα «Mawaleh» για τα δικαιώματα ΛΟΑΤΚΙ ατόμων, αλλά η προσπάθειά του σταμάτησε όταν οι περισσότεροι αρθρογράφοι εγκατέλειψαν τη χώρα. 

«Στη Συρία είναι δύσκολο να μιλήσεις»

Το διάστημα που είχε καταφύγει στην Τουρκία ο Μαχμούντ κινδύνευσε. «Εχω δεχτεί ομοφοβικά σχόλια και απειλητικά μηνύματα στο διαδίκτυο. Ωστόσο, οι φίλοι μου και η οικογένειά μου με στήριξαν. Κατά τη διάρκεια της παραμονής μου στη νότια Τουρκία λίγο έλειψε να με απαγάγουν και να με πάνε πίσω στη Συρία για να με σκοτώσουν. Η τουρκική κυβέρνηση δεν είχε πάρει κανένα μέτρο για να προστατεύσει τους πρόσφυγες που ζούσαν εκεί. Τελικά βρήκα καταφύγιο στην Κωνσταντινούπολη μέχρι να καταφέρω να φτάσω στη Γερμανία». 

Τα εγκλήματα μίσους εναντίον της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας είναι πολλά, ενώ οι πρόσφυγες υφίστανται διώξεις και στιγματισμό στην προσπάθειά τους να βρουν άσυλο σε κάποια άλλη χώρα. «Εξαιτίας του πολέμου η κατάσταση στη Συρία έχει χειροτερέψει σημαντικά και η ομοφυλοφιλία εξακολουθεί να διώκεται. Αυτήν τη στιγμή κανείς δεν μιλάει, κανείς δεν έχει τη δυνατότητα να εκφραστεί ελεύθερα. Η έμφυλη βία είναι ιδιαίτερα αυξημένη και καθημερινά σημειώνονται επιθέσεις εναντίον γυναικών και ανθρώπων της κοινότητας». 

Ο Μαχμούντ πιστεύει ότι η δημοσιοποίηση τέτοιων γεγονότων έχει μεγάλη σημασία, αλλά τονίζει ότι δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση. «Λείπω επτά χρόνια από τη Συρία αλλά γνωρίζω πόσο σκληρή είναι η καθημερινότητα για όσους έμειναν πίσω. Το συριακό καθεστώς δεν ελέγχει ουσιαστικά την κατάσταση και βρίσκεται διαρκώς σε δύσκολη θέση. Από όσα μας δίδαξε η ιστορία μετά την εμπειρία του αιματηρού εμφύλιου πολέμου στον Λίβανο, το κλίμα αστάθειας και ρευστότητας θα διαρκέσει για πολύ καιρό. Επομένως, δεν μπορεί κανείς να δώσει συμβουλές αυτήν τη στιγμή, παρά μόνο να περιμένει να δει πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα. Πολλοί
ΛΟΑΤΚΙ πρόσφυγες έχουν καταφύγει στην Τουρκία και περιμένουν να βρουν ένα πέρασμα για την Ευρώπη. Η νομοθεσία δεν είναι τόσο σκληρή στην Τουρκία, αλλά υπάρχει μεγάλος συντηρητισμός και δημόσιες ομοφοβικές συμπεριφορές».

«Η Ευρώπη δεν είναι παράδεισος»

Η Γερμανία έχει χαρακτηριστεί πολλές φορές γη της επαγγελίας για τους πρόσφυγες, αλλά ο Μαχμούντ εξηγεί τους λόγους για τους οποίους τα πράγματα δεν είναι καθόλου ειδυλλιακά. «Ζούμε σε κοινωνίες που φοβούνται το διαφορετικό και οι περισσότεροι δεν νοιάζονται γι’ αυτά τα ζητήματα. Το Βερολίνο είναι ανοιχτή πόλη, αλλά η υπόλοιπη Γερμανία είναι πολύ συντηρητική. Υπάρχουν ΛΟΑΤΚΙ άτομα τα οποία αντιμετωπίζουν προβλήματα με την τοπική κοινωνία και τις οικογένειές τους και καταφεύγουν στις μεγαλύτερες πόλεις για να ζήσουν με περισσότερη ελευθερία. Οι πρόσφυγες όμως δεν έχουν αυτή την επιλογή, εξαρτώνται από τις πολιτικές αποφάσεις και συχνά εγκλωβίζονται και μετακινούνται από το ένα ομοφοβικό περιβάλλον στο άλλο. Είναι πιο ασφαλές να ζεις σε χώρα όπου η ομοφυλοφιλία δεν διώκεται, αλλά αυτό δεν είναι αρκετό. Συνάντησα ΛΟΑΤΚΙ πρόσφυγες στην Αθήνα που ονειρεύονται να φτάσουν στη Γερμανία, αλλά τους εξήγησα ότι τα πράγματα δεν είναι ιδανικά. Το κράτος στέλνει τους πρόσφυγες σε μικρές πόλεις. Εκεί υπάρχει ο κίνδυνος να δεχτούν επιθέσεις από την τοπική κοινωνία ή και από ομοφοβικούς πρόσφυγες».