Από τη στιγμή που ξέσπασε η διεθνής οικονομική κρίση, ουκ ολίγα έχουν λεχθεί αναφορικά με τους οίκους αξιολόγησης και τις κατά καιρούς εκθέσεις που βλέπουν το φως της δημοσιότητας. Σε πολλές περιπτώσεις τα αποτελέσματα έχουν προκαλέσει πολλά ερωτηματικά αφήνοντας αναδύοντας παράλληλα μία οσμή διαπλοκής.
Μία έρευνα που πραγματοποίησε το μηνιαία περιοδικό της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας έρχεται να επιβεβαιώσει τα παραπάνω. Η μελέτη καταλήγει στο συμπέρασμα πως οι τράπεζες αξιολογούνται ευνοϊκότερα εάν παρέχουν μεγαλύτερες τιτλοποιήσεις στους οίκους. Πιο απλά οι καλοί πελάτες, αξιολογούνται και ευνοϊκότερα.
Η έρευνα, στηρίχθηκε σε 39.000 τραπεζικές αξιολογήσεις από το 1990 έως το 2011 από τους τρεις μεγάλους οίκους Standard & Poor’s, Moody’s και Fitch και καταλήγει σε τέσσερις διαπιστώσεις.
Πρώτον, το περιεχόμενο των πληροφοριών των πιστοληπτικών αξιολογήσεων είναι υψηλότερο κατά τη διάρκεια τραπεζικών κρίσεων. Αυτό επιβεβαιώνει την αντίληψη ορισμένων θεωρητικών ότι τα καθαρά οφέλη για τους οίκους αξιολόγησης για την παροχή καλών αξιολογήσεων είναι χαμηλότερα κατά τη διάρκεια του peak των επιχειρηματικών κύκλων.
Δεύτερον, οι τραπεζικές αξιολογήσεις στα ανώτερα επίπεδά τους δεν έχουν ουσιαστική σχέση με τις εκτιμώμενες πιθανότητες χρεοκοπίας δύο χρόνια αργότερα.
Τρίτον, η δομική ανάλυση αποκαλύπτει συστηματικές σχέσεις μεταξύ της κατεύθυνσης της “λάθος” αξιολόγησης και του μεγέθους της τράπεζας. Αυτό σημαίνει ότι οι μεγάλες τράπεζες συστηματικά λαμβάνουν πιο ευνοϊκές αξιολογήσεις, σε σχέση με το εκτιμώμενο ρίσκο χρεοκοπίας τους. Σύμφωνα με την ΕΚΤ, αυτή η μεροληψία αντανακλά κυρίως τα αντικρουόμενα κίνητρα των οίκων αξιολόγησης, σε ό,τι αφορά τις μεγάλες τράπεζες, αντί την αντικειμενική αποτίμηση των κρατικών εγγυήσεων που παρέχονται σε αυτές.
Τέταρτον, οι οίκοι αξιολόγησης συστηματικά δίνουν πιο ευνοϊκές αξιολογήσεις σε τράπεζες που τους παρέχουν μεγάλες τιτλοποιήσεις.
Σύμφωνα με την ΕΚΤ, τα στοιχεία αυτά δείχνουν ότι η διαδικασία αξιολόγησης των τραπεζών πιθανότατα υπονομεύεται από αλληλοκαλυπτόμενα επιχειρηματικά συμφέροντα μεταξύ των οίκων αξιολόγησης και των μεγάλων πιστωτικών ιδρυμάτων.
Τα ευρήματα αυτά, τονίζει η ΕΚΤ, δείχνουν ότι πρέπει να υπάρξουν σημαντικές αλλαγές πολιτικής. Μεταξύ άλλων, χρειάζεται να ενισχυθεί η εποπτεία στις μεγάλες τράπεζες, διότι η συστηματική ευνοϊκή αξιολόγησή τους από τους οίκους οδηγεί σε στρεβλώσεις του τραπεζικού ανταγωνισμού και διαιωνίζει το πρόβλημα των «πολύ μεγάλων για να καταρρεύσουν» τραπεζών.
Επίσης, θα πρέπει να υπάρξει μεγαλύτερη διαφάνεια και καλύτερη πληροφόρηση του κοινού, προκειμένου να μειωθεί η υπερβολική επιρροή των οίκων αξιολόγησης στο χρηματοοικονομικό σύστημα.
