Οι Μαύροι Πάνθηρες και το δημιούργημα – καρικατούρα του Μιχάλη Χρυσοχοΐδη

Τα ΜΜΕ γέμισαν χθες από αναφορές στην άκρως επίλεκτη, πάνοπλη αστυνομική ομάδα που στήνει ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη Μιχάλης Χρυσοχοΐδης για να τοποθετήσει, στις αποβάθρες του μετρό.

Οι «πάνοπλοι Μαύροι Πάνθηρες», λένε, θα κατακλύσουν την Αθήνα σε έναν αγώνα κατά των πορτοφολάδων. Α ναι, και για να μοιάσουμε και λίγο στην Ευρώπη που έχει αστυνομικούς παντού, όπως μας ενημέρωσε πριν λίγες ημέρες ο ΣΚΑΪ.

Έτσι λοιπόν, το επικοινωνιακό επιτελείο της ΕΛΑΣ, επέλεξε να ντύσει τη νέα αστυνομική ομάδα στα μαύρα και να της δώσει το προσωνύμιο «Μαύροι Πάνθηρες», προφανώς πιστεύοντας ότι έτσι θα ερεθίσει τα αντανακλαστικά αστυνομολαγνείας, οπλολαγνείας και μιλιταρισμού μερίδας των πολιτών που άλλωστε… έφεραν, μεταξύ άλλων, και τον Μιχάλη Χρυσοχοΐδη πίσω στο αγαπημένο του γραφείο.

Αλλά «Μαύροι Πάνθηρες»; Τόσα σκούρα χρώματα υπάρχουν και τόσα άγρια ζώα υπήρχαν για να διαλέξουν. Όμως όχι. Επέλεξαν το Μαύροι Πάνθηρες. Είτε γιατί κάπου το είχαν ξανακούσει, αλλά δεν ήξεραν που, είτε για να προκαλέσουν όσους γνωρίζουν το θρυλικό πολιτικό κίνημα των Μαύρων Πανθήρων των ΗΠΑ που άφησε ανεξίτηλο το σημάδι του στην κοινωνική ιστορία της πάλης για την ισοτιμία των πολιτών.

Σε κάθε περίπτωση, μια πρόταση προς όλους όσους έχουν «δημιουργικά» και «επικοινωνιακά» ονόματα για διάφορες ομάδες και σχέδια: Να γκουγκλάρετε, παιδιά, να γκουγκλάρετε. Μερικές φορές το γκουγκλάρισμα σώζει καριέρες.

Γιατί αν το έκαναν θα μάθαιναν και μερικά ενδιαφέροντα πράγματα για τους πραγματικούς Μάυρους Πάνθηρες. Όχι για αυτούς που θα στέκονται αγέρωχοι στις αποβάθρες των καθυστερημένων θερινών συρμών του μετρό περιμένοντας τους πορτοφολάδες του Αυγούστου να πέσουν πάνω τους, αλλά για εκείνους που αγωνίστηκαν κόντρα σε όλα τα δεδομένα της εποχής τους προκειμένου να εξασφαλίσουν για τις επόμενες γενιές ένα πιο δίκαιο μέλλον, εκείνους που ύψωσαν τις γροθιές τους μπροστά σε εκατομμύρια θεατές, ρισκάροντας ολόκληρη την επαγγελματική τους σταδιοδρομία.

ΜΑΥΡΟΙ ΠΑΝΘΗΡΕΣ: Αντι-αστυνομικό κίνημα πολιτικής ανυπακοής ή αστυνομικό σώμα προστασίας τουριστών;

Το Κόμμα των Μαύρων Πανθήρων (Black Panther Party ή BPP) ήταν μία επαναστατική, σοσιαλιστική οργάνωση, που ιδρύθηκε στο Oakland των ΗΠΑ τον Οκτώβριο του 1966 και λειτούργησε έως το 1982 από τους Μπόμπι Σιλ και Χιούι Νιούτον. Ιδρύθηκαν στη σκιά της δολοφονίας του μεγάλου αγωνιστή για τα δικαιώματα των μαύρων Malcom X, καθώς και μετά τη δολοφονία ενός μαύρου άοπλου εφήβου, του Matthew Johnson, από αστυνομικούς στο Σαν Φρανσίσκο.

Οι Πάνθηρες, φορώντας μαύρα μπερέ και μαύρα δερμάτινα μπουφάν οργάνωναν ένοπλες περιπολίες πολιτών προκειμένου να προκαλέσουν την αστυνομική βία που ήταν εξαιρετικά σκληρή απέναντι στους μαύρους αμερικανούς πολίτες.

Η μαρξιστικού τύπου οργάνωση προχώρησε σε δεκάδες κοινωνικές και πολιτικές δράσεις γεγονός που αύξησε τη δημοφιλία της, αποκτώντας ευρεία στήριξη σε αστικά κέντρα με μεγάλο αριθμό μειονοτήτων, όπως στο Λος Άτζελες, το Σικάγο και τη Νέα Υόρκη.

Στο απόγειό της, το 1968, η οργάνωση αριθμούσε πάνω από 2.000 μέλη, ωστόσο το ανελέητο κυνήγι του FBI και άλλων υπηρεσιών εναντίον τους, όπως και οι εσωκομματικές αντιθέσεις οδήγησαν στη διάλυσή τους. Άλλωστε, το αμερικανικό κατεστημένο που πάθαινε αναφυλαξία στη σκέψη ότι οι μαύροι θα μπορούσαν να βγουν από τη γκετοποίηση, παρουσίαζε τους Μαύρους Πάνθηρες ως «συμμορία». Οι Μαύροι Πάνθηρες είχαν εμπλακεί σε δεκάδες βίαιες συγκρούσεις με την αστυνομία. 

Οι Μαύροι Πάνθηρες γίνονται… παγκόσμιοι

Ακριβώς δύο χρόνια μετά την ίδρυση του κόμματος, στις 16 Οκτωβρίου 1968, οι Αμερικανοί σπρίντερ Τόμι Σμιθ και Τζον Κάρλος και ο Αυστραλός Πίτερ Νόρμαν ανέβηκαν στο ολυμπιακό βάθρο για την απονομή των μεταλλίων στα 200 μέτρα.

Κατά τη διάρκεια της απονομής ο Σμιθ σήκωσε τη δεξιά γροθιά του φορώντας μαύρο γάντι «για να δείξει τη μαύρη δύναμη στην Αμερική» και ο Κάρλος την αριστερή γροθιά «για να δείξει τη μαύρη ενότητα». Στην πραγματικότητα ύψωσαν ο ένας τη δεξιά και ο άλλος την αριστερή γροθιά του γιατί απλώς μοιράστηκαν ένα ζευγάρι μαύρα γάντια.

Ανάμεσα στους δύο μαύρους αθλητές, ο λευκός Αυστραλός Πίτερ Νόρμαν. Ο πιο γρήγορος αθλητής στα 200 μέτρα στην ιστορία της Αυστραλίας. Ο Νόρμαν γνώριζε ότι οι δύο συναθλητές του είχαν την πρόθεση να κάνουν τη συγκεκριμένη κίνηση αλλά δεν διαχώρισε τη θέση του. Βαθιά αντιρατσιστής και ο ίδιος, ενάντια στη White Australian Policy της πατρίδας του, φόρεσε στο στήθος του την κονκάρδα της Ολυμπιακής Καμπάνιας για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα που φορούσαν και οι Αμερικανοί αθλητές.

Οι Σμιθ και Κάρλος εκδιώχθηκαν κακήν κακώς από το Ολυμπιακό Χωριό και επέστρεψαν εσπευσμένα στις ΗΠΑ, όπου τους αφαιρέθηκαν τα μετάλλια και τους απαγορεύτηκε η συμμετοχή στους επόμενους Ολυμπιακούς Αγώνες. Βλέπετε, όταν κέρδιζαν μετάλλια για τις ΗΠΑ και έσπαγαν τα ρεκόρ οι δύο αθλητές ήταν καλοί Αμερικανοί, ενώ όταν έκαναν μια πολιτική δήλωση μεταβλήθηκαν αμέσως σε «βρομονέγρους». Ίσως αυτό να μας θυμίζει κάτι και εδώ στις δικές μας πιο σύγχρονες αθλητικές – φυλετικές εξελίξεις.

Οι δυο αθλητές κατέληξαν προπονητές σε μικρές ομάδες, οι οικογένειές τους δέχτηκαν απειλές για τη ζωή τους και χρειάστηκε ουσιαστικά να έρθει η δεκαετία του ’90 για να αρχίσει η αποκατάστασή τους. Το 2016, στη σκιά νέων δολοφονιών μαύρων αμερικανών από αστυνομικούς οι δύο αθλητές δέχτηκαν πρόσκληση από τον τότε αμερικανό πρόεδρο Μπάρακ Ομπάμα, να επισκεφτούν τον Λευκό Οίκο, σηματοδοτώντας έτσι την οριστική αποκατάστασή τους.

Αντίθετα, ο Νόρμαν επιστρέφοντας στη ρατσιστική Αυστραλία, που τότε είχε καθεστώς απαρτχάιντ για τους Αβορίγινες, ατιμάστηκε και δεν του επιτράπηκε να συμμετάσχει στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1972, ενώ είχε πιάσει τους απαραίτητους για την πρόκριση χρόνους. Περιθωριοποιήθηκε, εξοστρακίστηκε και πέθανε πάμπτωχος και εγκαταλειμμένος, χωρίς να αναγνωριστεί η στάση του όσο ζούσε.

Μαύροι Πάνθηρες τώρα και στο μετρό της Αθήνας

Είναι αμφίβολο αν η πλειοψηφία του κόσμου θα σκέφτεται τους πραγματικούς Μαύρους Πάνθηρες όταν θα αντικρίζει την επίλεκτη ομάδα του Μιχάλη Χρυσοχοΐδη στο μετρό και τα αξιοθέατα της Αθήνας.

Όμως η πραγματικότητα είναι ότι η ιστορία έχει γραφτεί. Όσο και αν κάποιοι επιχειρήσουν είτε να την παραποιήσουν, είτε να πραγματοποιήσουν λαθροχειρίες πάνω της, είτε να την φέρουν στα δικά τους (αστυνομικά) μέτρα, η πραγματικότητα είναι εξαιρετικά επίμονη και δεν αλλάζει.

Με πληροφορίες από το history.com