Οι επιπτώσεις ενός Brexit σε Βρετανία και Ε.Ε.

«Το νορβηγικό μοντέλο, που περιλαμβάνει συμμετοχή στον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο δεν θα έδινε στη Μ. Βρετανία την πολιτική ευελιξία που χρειάζεται για να δικαιολογηθεί ένα Brexit. Εν αντιθέσει, ένα πολύ πιο χαλαρό μοντέλο, στο οποίο το Ηνωμένο Βασίλειο κάνει εμπόριο με την Ε.Ε. υπό ευνοϊκό καθεστώς θα έδινε ευελιξία, αλλά θα έθετε σε κίνδυνο το εμπόριο και τις επενδύσεις. Τα πιο πιθανά μοντέλα είναι είτε μια ελβετικού τύπου σειρά διμερών συμφωνιών που ρυθμίζουν την πρόσβαση σε συγκεκριμένους τομείς της ενιαίας αγοράς, ή μια λεπτομερής συμφωνία ελευθέρου εμπορίου. Και οι δύο θα απαιτούσαν μακρές διαπραγματεύσεις, με συμβιβασμούς και μεγάλα κόστη», αναφέρεται στην ανάλυση.

Η οικονομική διάσταση

Οι επιπτώσεις του Brexit εκτιμάται ότι θα είναι πιο έντονα αισθητές στο Ηνωμένο Βασίλειο. Σε ανάλυση του Open Europe, θεωρείται ότι, σε οικονομικό επίπεδο, το χειρότερο και το καλύτερο σενάριο για την Βρετανία έχουν ως εξής:

Χειρότερο δυνατό σενάριο, όπου η Βρετανία δεν κλείνει εμπορική συμφωνία με την υπόλοιπη Ε.Ε. και δεν επιδιώκει μια ατζέντα ελευθέρου εμπορίου: Το OpenEurope εκτιμά πως το ΑΕΠ του Ηνωμένου Βασιλείου θα είναι κατά 2,2% χαμηλότερο το 2030 από ό,τι θα ήταν εάν είχε παραμείνει εντός της Ε.Ε.

Καλύτερο δυνατό σενάριο, όπου το Ηνωμένο Βασίλειο επιτυγχάνει συμφωνία ελευθέρου εμπορίου με την Ε.Ε.: Επιδιώκεται μια πολύ φιλόδοξη απορρύθμιση της οικονομίας του, και ανοίγει σχεδόν πλήρως σε εμπόριο με το υπόλοιπο κόσμο. Σε αυτή την περίπτωση, το Open Europe εκτιμά ότι το ΑΕΠ της Μ. Βρετανίας θα είναι 1,6% υψηλότερο σε σχέση με αυτό που θα ήταν αν είχε μείνει εντός της Ε.Ε.

Το μέσο σενάριο «βλέπει» μεταβολή ΑΕΠ μεταξύ -0,8% και +0,6%.

Σύμφωνα με τη μελέτη του Global Counsel, θεωρείται ότι η απόκλιση σε επίπεδο ρυθμιστικών πλαισίων θα αυξανόταν με το πέρασμα του χρόνου, επηρεάζοντας τον όγκο του εμπορίου και πιθανώς καθιστώντας τη χώρα λιγότερο ελκυστική για επενδύσεις. Αυτό, με τη σειρά του, θα είχε επιπτώσεις σε ευρωπαϊκές επιχειρήσεις που έχουν επενδύσει στη Μ. Βρετανία, ή έχουν εμπορικές σχέσεις με τη χώρα, καθώς και σε αλυσίδες προμηθευτών που περιλαμβάνουν βρετανικές εταιρείες- ωστόσο η πλήρης έκταση των επιπτώσεων εξαρτάται από το μοντέλο που θα ακολουθήσει ένα Brexit, και ως εκ τούτου κάθε πρόβλεψη είναι εξαιρετικά δύσκολη.

Η πολιτική πλευρά ενός Brexit

Πρέπει να υπογραμμιστεί η ιστορική σημασία μιας τέτοιας εξέλιξης, καθώς θα πρόκειται για την πρώτη φορά που ένα κράτος αποχωρεί από την Ε.Ε.- ένα μόρφωμα το οποίο είχε σχεδιαστεί εξαρχής χωρίς πρόβλεψη κανενός «exit». Όσον αφορά στην Ε.Ε., οι επιπτώσεις ενός Brexit αναμένεται να γίνουν αισθητές σε μια σειρά από άλλους τομείς: Η Ε.Ε. θα έχανε ένα ισχυρό (από άποψης επιρροής), σαφών φιλελεύθερων τάσεων, μέλος, αλλάζοντας την ισορροπία ισχύος στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Θα γινόταν ακόμα πιο δύσκολο να εμποδιστούν/ μπλοκαριστούν μη φιλελεύθερα μέτρα, ενώ αναμένεται να αλλάξει η ρυθμιστική δυναμική (σε επίπεδο κανόνων/ κανονισμών της Ε.Ε.) με μια Βρετανία εκτός Ένωσης. Η Μ. Βρετανία ενδεχομένως να βρεθεί απέναντι στην Ε.Ε. όσον αφορά σε θέματα επιχειρηματικού περιβάλλοντος, αλλά αυτό από την άλλη πλευρά- κατά την ανάλυση του Global Counsel- ίσως να δημιουργήσει ένα πιο «υγιές» περιβάλλον, ασκώντας πίεση στην Ε.Ε. από το εξωτερικό για να ακολουθήσει πιο φιλελεύθερες πολιτικές.

Θεωρείται μάλλον απίθανο το Λονδίνο να «εκθρονιστεί» από τη θέση του κορυφαίου χρηματοπιστωτικού κέντρο της Ευρώπης – ωστόσο τα υπάρχοντα πλαίσια κανονισμών θα έκαναν δυσκολότερο το Λονδίνο να εξυπηρετεί τις ευρωπαϊκές αγορές- και κάποιες επιχειρήσεις είναι πιθανό να επιλέξουν να μεταφερθούν σε χρηματοπιστωτικά κέντρα της Ευρωζώνης, προκειμένου να μη «χάσουν» την Ευρώπη.

Σε διεθνές επίπεδο, ένα Brexit θα επηρέαζε τη θέση τόσο της Βρετανίας όσο και της Ε.Ε.: Αν και το Ηνωμένο Βασίλειο θα μπορούσε να κλείσει νέες συμφωνίες, βάσει των δικών του προτεραιοτήτων, θα έχει μικρότερο «βάρος» και ως εκ τούτου θα αποτελεί χαμηλότερη προτεραιότητα από την Ε.Ε. για πολλές άλλες χώρες. Όσον αφορά στην Ε.Ε. , θα ήταν ένας λιγότερο ελκυστικός εταίρος, ειδικά για πολλές αναπτυσσόμενες χώρες. Παρόλα αυτά, η Ε.Ε. ίσως να μπορούσε – χωρίς τη Βρετανία στους κόλπους της- να ακολουθήσει διαφορετική (και πιο σκληρή/ επωφελή για την ίδια) στρατηγική σε διαπραγματεύσεις. Γενικά πάντως, η Ε.Ε. θα έχανε σημαντικούς πόρους «σκληρής» και «μαλακής» ισχύος, αν και ένα Brexit θα μπορούσε να οδηγήσει σε μεγαλύτερη ευρωπαϊκή ενσωμάτωση και πιο συνεκτική/ συμπαγή εκπροσώπηση σε θεσμούς και στην εξωτερική πολιτική. Σε κάθε περίπτωση πάντως, στην ανάλυση υπογραμμίζεται ότι θα μπορούσε να συμβεί και το αντίθετο, καθώς σε περίπτωση μιας «επιτυχούς» εξέλιξης για τη Βρετανία μετά από ένα Brexit, ενδεχομένως να «απελευθερώνονταν» δυνάμεις αποσύνθεσης.

Ποιοι θα επηρεαστούν περισσότερο

Καταλήγοντας, στην ανάλυση του Global Counsel θεωρείται ότι οι χώρες που είναι περισσότερο εκτεθειμένες στην περίπτωση ενός Brexit είναι η Ολλανδία, η Ιρλανδία και η Κύπρος, λόγω στενών οικονομικών δεσμών. Μεταξύ των μεγαλύτερων μελών, πολύ θα επηρεαζόταν η Γερμανία, σε διάφορα επίπεδα, αλλά κυρίως λόγω της απώλειας ενός «συμμάχου/ αντιβάρου» στη Γαλλία σε διαφωνίες πολιτικής. Η Γαλλία μπορεί να υποδεχόταν θετικά μια τέτοια εξέλιξη, για τον ίδιο λόγο, ωστόσο όπως η Ισπανία, έχει σημαντικές άμεσες επενδύσεις στη Βρετανία. Η Ιταλία είναι λιγότερο εκτεθειμένη, ενώ η Πολωνία θα επηρεαζόταν κυρίως σε επίπεδο προϋπολογισμού της Ε.Ε. και λόγω των μεγάλων αριθμών Πολωνών στη Βρετανία. Η Ελλάδα θεωρείται ότι έχει αρκετά μεγάλη έκθεση σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, με «σκορ» 16 τη στιγμή που το μεγαλύτερο είναι το 28 (Ολλανδία). Όλες οι χώρες πάντως, θα πλήττονταν από την απώλεια διεθνούς επιρροής και αξιοπιστίας που θα βίωνε μια Ε.Ε. χωρίς τη Βρετανία

ΔΝΤ: Οι αρνητικές συνέπειες ενός Brexit

Εν τω μεταξύ, στο πλήθος προειδοποιήσεων για τις αρνητικές συνέπειες που θα έχει ένα Brexit ήρθε να προστεθεί και η ετήσια έκθεση του ΔΝΤ για τη βρετανική οικονομία, που δημοσιεύτηκε την Παρασκευή.

Tο πλήγμα στη βρετανική οικονομία εάν η χώρα ταχθεί υπέρ της αποχώρησης από την Ευρωπαϊκή Ένωση θα είναι από «πολύ κακό έως πάρα πολύ κακό», δήλωσε η επικεφαλής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου Κριστίν Λαγκάρντ. «Ανάλογα με το ποια σενάρια λαμβάνονται υπόψη, θα είναι πολύ κακό έως πάρα, πολύ κακό», είπε χαρακτηριστικά κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου στο Λονδίνου.

Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο προειδοποίησε ότι η Βρετανία κινδυνεύει να υποχωρήσει σε έναν αυτοτροφοδοτούμενο κύκλο πιο αδύναμης οικονομικής ανάπτυξης και χαμηλότερων τιμών των ακινήτων και των μετοχών, εάν οι Βρετανοί ταχθούν υπέρ της αποχώρησης της χώρας τους από την ΕΕ τον επόμενο μήνα. «Μια ψήφος υπέρ μιας αποχώρησης θα προκαλέσει μια παρατεταμένη περίοδο αυξημένης αβεβαιότητας, οδηγώντας σε αστάθεια της χρηματοοικονομικής αγοράς και σε πλήγμα στο ΑΕΠ», ανέφερε το ΔΝΤ στην έκθεσή που δημοσιοποιήθηκε σήμερα.

Σύμφωνα με το Ταμείο, μια ξαφνική παύση στις επενδύσεις σε βασικούς τομείς της οικονομίας, όπως αυτός των εμπορικών ακινήτων και ο χρηματοοικονομικός τομέας, θα μπορούσε να επιδεινώσει το έλλειμμα-ρεκόρ στις τρέχουσες συναλλαγές της Βρετανίας. «Τέτοιου είδους αντιδράσεις της αγοράς θα μπορούσαν απότομα να συρρικνώσουν την οικονομική δραστηριότητα, οδηγώντας περαιτέρω πτωτικά τις τιμές των περιουσιακών στοιχείων σε έναν αυτοτροφοδοτούμενο κύκλο», ανέφερε το ΔΝΤ.

Η Τράπεζα της Αγγλίας και ο «ελέφαντας στο δωμάτιο»

Την περασμένη Πέμπτη, και η Τράπεζα της Αγγλίας εκτίμησε ότι η βρετανική οικονομία θα επιβραδυνθεί σημαντικά και ενδεχομένως θα εισέλθει σε βραχεία ύφεση, εάν οι Βρετανοί ταχθούν υπέρ ενός Brexit. Ωστόσο, η κεντρική τράπεζα δεν έδωσε λεπτομερείς προβλέψεις για το πόσο μεγάλο πλήγμα θα καταφέρει το Brexit στην οικονομία.

Ο διοικητής της τράπεζας Μάρκ Κάρνεϊ χαρακτήρισε «ελέφαντα στο δωμάτιο» το δημοψήφισμα που θα πραγματοποιηθεί στη Βρετανία στις 23 Ιουνίου, προσθέτοντας ότι η αβεβαιότητα που έχει δημιουργηθεί για τις προοπτικές της οικονομίας είναι η υψηλότερη από την εποχή της ευρωπαϊκής κρίσης χρέους. «Μια ψήφος να εγκαταλείψει η Βρετανία την ΕΕ θα επιδράσει σημαντικά στηνισοτιμία της στερλίνας, καθώς και στην προσφορά και τη ζήτηση» ανέφερε ο Κάρνεϊ σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε στο Λονδίνο μετά την προγραμματισμένη συνάντηση των μελών της τράπεζας.

Ο Κάρνεϊ δεν παρέλειψε ακόμη να προειδοποιήσει ότι οι κίνδυνοι που συνεπάγεται ένα ενδεχόμενο Brexit είναι μεγάλοι, αφού μια τέτοια εξέλιξη θα οδηγούσε σε παρατεταμένη περίοδο αβεβαιότητας, θα έπληττε τις κεφαλαιακές ροές, θα αύξανε το κόστος ασφάλισης κινδύνων, θα αύξανε το κόστος χρηματοδότησης των τραπεζών και θα έθετε σε κίνδυνο τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα.

Βερολίνο: Ξεχάστε την επαναδιαπραγμάτευση

Οποιαδήποτε ψήφος στη Βρετανία υπέρ της εξόδου της χώρας από την Ευρωπαϊκή Ένωση θα σημάνει την αποχώρησή της από την ΕΕ και δεν θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί ώστε ενδεχομένως το Λονδίνο να επαναδιαπραγματευτεί τη θέση του στους κόλπους της Ένωσης. Αυτό διεμήνυσε στο σκλήρό μήνυμά του την Πέμπτη ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, μιλώντας σε συνέδριο στην Φρανκφούρτη.

«Αυτή είναι η μοναδική συμφωνία στο τραπέζι. Μια ψήφος υπέρ της “εξόδου” δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί… για να πάρουν μια καλύτερη συμφωνία» είπε χαρακτηριστικά ο γερμανός υπουργός Οικονομικών και πρόσθεσε: «Εάν η Βρετανία ψηφίσει υπέρ της παραμονής, αυτή η συμφωνία θα εφαρμοστεί αμέσως. Εάν ψηφίσει υπέρ της αποχώρησης, τότε η διαδικασία για την έξοδο της χώρας ξεκινά».

«Πιστεύω ότι τόσο η Ε.Ε. και το Ηνωμένο Βασίλειο θα έχουν μεγαλύτερο όφελος με την παραμονή της Βρετανίας» σημείωσε ο κ. Σόιμπλε. Τόνισε ωστόσο πως υπάρχει μέλλον για την Ε.Ε. ακόμα και χωρίς την συμμετοχή του Ηνωμένου Βασιλείου.

Ο διοικητής της Τράπεζας της Αγγλίας (ΒοΕ) Μαρκ Κάρνεϊ απέκρουσε την κατηγορία ότι απεμπόλησε την ανεξαρτησία της κεντρικής τράπεζας όταν προειδοποίησε για τις βραχυπρόθεσμες επιπτώσεις που θα είχε μια αποχώρηση της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Σε συνέντευξη που παραχώρησε σήμερα στην τηλεόραση του BBC, απαντώντας στις επικρίσεις που δέχτηκε από τους υποστηρικτές του Brexit, ο Κάρνεϊ τόνισε ότι “σε καμία περίπτωση” δεν υπερέβη τα εσκαμμένα. Υποστήριξε επίσης ότι θα διέψευδε τις προσδοκίες του βρετανικού λαού αν δεν επισήμαινε εκ των προτέρων τους κινδύνους.

Την περασμένη εβδομάδα η BoE προειδοποίησε ότι η οικονομία της Βρετανίας μπορεί να πληγεί βραχυπρόθεσμα , με υψηλότερο πληθωρισμό, ύφεση και χαμηλή ανάπτυξη αν οι ψηφοφόροι ψηφίσουν υπέρ της αποχώρησης της χώρας από την ΕΕ στο δημοψήφισμα της 23ης Ιουνίου. Οι υποστηρικτές του Brexit επέκριναν την κεντρική τράπεζα ότι είναι προκατειλημμένη και ότι η ίδια αποσταθεροποιεί τις αγορές.