Οι άγνωστες ιστορίες του Γουέμπλεϊ

Με αφορμή τη συμπλήρωση πενήντα χρόνων από το «έπος» το Γουέμπλεϊ, ο Νίκος Τζουάννης, συγγραφέας του βιβλίου «Έντεκα Εμείς», μιλάει στο Κουτί της Πανδώρας για πρόσωπα και καταστάσεις στην πορεία του Παναθηναϊκού μέχρι τον τελικό του Κυπέλλου Πρωταθλητριών.

wemb

Ο Κωνσταντίνος Θανόπουλος ήταν αντιπρόεδρος του Ολυμπιακού, τον καιρό που ο Παναθηναϊκός «κατάπινε» τον έναν αντίπαλο μετά τον άλλον, για να φτάσει στον τελικό του Κυπέλλου Πρωταθλητριών το 1971. Απέναντί του ήταν ο μεγάλος Άγιαξ του Γιόχαν Κρόιφ, μια ομάδα-μύθος στο παγκόσμιο ποδόσφαιρο. Ο Θανόπουλος, ο οποίος στη συνέχεια έγινε πρόεδρος στους «ερυθρόλευκους», ήταν ανάμεσα στους ταξιδιώτες του Λονδίνου, που παρακολούθησαν από κοντά το μεγάλο ματς. Μάλιστα, είχε τοποθετήσει και μια μεγάλη σημαία με το τριφύλλι, ενώ είχε δηλώσει ότι ο Παναθηναϊκός έκανε υπερήφανους όλους τους Έλληνες.

Πενήντα χρόνια μετά, μια ιστορία σαν την παραπάνω, η οποία βρίσκεται στο βιβλίο «Έντεκα Εμείς» του Νίκου Τζουάννη, μοιάζει ουτοπική. Από την αρχή μέχρι το τέλος της. Η 2η Ιουνίου του 2021 είναι συμβολική για το «τριφύλλι», καθώς συμπληρώνεται μισός αιώνας από τη μέρα που παίκτες του Φέρεντς Πούσκας, ο Μίμης Δομάζος, ο Αντώνης Αντωνιάδης, ο Τάκης Οικονομόπουλος, ο Αριστείδης Καμάρας και οι υπόλοιποι εκλεκτοί του «καλπάζοντα συνταγματάρχη», πάτησαν τον αγωνιστικό χώρο του Γουέμπλεϊ, για να γίνουν η μοναδική ελληνική ομάδα στην ιστορία που έχει παίξει σε τελικό Κυπέλλου Πρωταθλητριών Ευρώπης – Champions League.

Με αφορμή την επέτειο αυτή, ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Νίκος Τζουάννης μιλάει στο Κουτί της Πανδώρας για το βιβλίο του, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Belle Epoque σε εικονογράφηση Πέτρου Μπάλτα και υπό την αιγίδα του Παναθηναϊκού Α.Ο. Ανασύρει τις ιστορίες που τον εντυπωσίασαν, μιλάει για τους άγνωστους ήρωες της πορείας, καθώς και για τους άξονες που στήριξαν την επιτυχία!

Ποια ήταν η μεγαλύτερη πρόκληση στην αναζήτηση σου αυτή για τις ιστορίες του Γουέμπλεϊ;

Αυτό που προσπάθησα από την αρχή ήταν να μπω σε μια διαφορετική διαδικασία και να ξεφύγω λίγο από τα τετριμμένα. Ναι, καλή είναι η ποδοσφαιρική ιστορία, ωστόσο όλοι οι φίλαθλοι λίγο-πολύ γνωρίζουν τα βασικά της σπουδαίας πορείας του Παναθηναϊκού μέχρι τον τελικό του Κυπέλλου Πρωταθλητριών. Η πρόκληση που βρήκα μπροστά μου ήταν να “ανακαλύψω” ή να βγάλω από το χρονοντούλαπο ορισμένες ιστορίες από εκείνη τη “χρυσή” περίοδο του Παναθηναϊκού και του ελληνικού ποδοσφαίρου. Με ρεπορτάζ, μπόλικες ώρες συνομιλιών με τους πρωταγωνιστές και αρκετή ανάγνωση του Τύπου της εποχής, βρέθηκαν “διαμαντάκια”.

Το βιβλίο είναι γεμάτο μικρές, άγνωστες ιστορίες, οι οποίες έχουν τεράστιο ενδιαφέρον. Θέλεις να μας πεις δυο-τρεις που ξεχώρισες εσύ;

Με συγκίνησε το γράμμα που έστειλε στους παίκτες του Παναθηναϊκού μια Αθηναία μητέρα, η οποία αποκαλούσε “παιδιά της” τους ποδοσφαιριστές και είχε κάνει τάμα για να πάρει η αγαπημένη της ομάδα το ευρωπαϊκό τρόπαιο.

Ακόμα δεν μπορώ να βγάλω από το μυαλό μου την απίθανη κίνηση που έκανε ο σπουδαίος Μπιλ Σάνκλι, πριν από το πρώτο παιχνίδι με την Έβερτον. Αυτή η τεράστια προσωπικότητα της Λίβερπουλ και του παγκόσμιου ποδοσφαίρου, στάθηκε στο πλευρό του Παναθηναϊκού και βοήθησε σημαντικά τους πράσινους. Ποιος θα το φανταζόταν!

Στην αναζήτησή σου ανακάλυψες κάποιον αφανή ήρωα του έπους εκείνου; Κάποιον, που ίσως να μην του έχει δοθεί η απαραίτητη προσοχή;

Οι φίλαθλοι του Παναθηναϊκού ήταν οι αφανείς ήρωες. Αυτοί που ταξίδεψαν σε κάθε γωνιά της Ευρώπης για να βρεθούν στο πλευρό του τριφυλλιού. Και ιδιαίτερα οι μετανάστες, οι οποίοι δούλεψαν διπλοβάρδιες και τριπλοβάρδιες για να μπορέσουν να φύγουν από τα εργοστάσια και να σταθούν στις εξέδρες για δύο ώρες, μόνο και μόνο για να φωνάξουν και να χειροκροτήσουν τους παίκτες του Παναθηναϊκού.

Πέρασαν 50 χρόνια από τον τελικό του Παναθηναϊκού με τον Άγιαξ και παραμένει η μεγαλύτερη στιγμή του ελληνικού ποδοσφαίρου, σε συλλογικό επίπεδο, στην Ευρώπη. Πιστεύεις ότι θα υπάρξει ποτέ κάτι που θα το ξεπεράσει;

Στην “ολιγαρχική” φάση που βρίσκεται πλέον το ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο και στην ελιτίστικη προοπτική που ονειρεύονται ορισμένοι (βλέπε European Super League), γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι οι μικροί θα μικρύνουν κι άλλο και οι μεγάλοι θα γιγαντωθούν ακόμα περισσότερο. Κυρίως στο οικονομικό κομμάτι. Ο Παναθηναϊκός πήγε κόντρα στο… ρεύμα άλλες δύο φορές, έφτασε μια ανάσα μέχρι τον τελικό και αν με κάποιον τρόπο μια ελληνική ομάδα μπορέσει μελλοντικά να πετύχει κάτι ανάλογο, μάλλον θα είναι πάλι ο Παναθηναϊκός. Αν και τούτη τη στιγμή φαίνεται κάτι εξωπραγματικό και τρελό! Αλλά και τότε, στο μακρινό 1971, κάτι τρελό δεν ήταν;

Τελικά, υπήρξε κάποιο “μυστικό” για την πορεία της ομάδας εκείνης; Από την έρευνά σου, αν έπρεπε να τη βασίσεις σε 3 άξονες, ποιοι θα ήταν αυτοί;

Η πειθαρχία, ο επαγγελματικότερος τρόπος δουλειάς που έφερε ο Πούσκας στον Παναθηναϊκό και η αύρα του “Πάντσο” έπαιξαν σημαντικό ρόλο. Ξάφνου, ο Παναθηναϊκός είχε αποκτήσει έναν παγκόσμιο πρεσβευτή εξαιτίας της παρουσίας του Πούσκας στο σύλλογο και αυτός ο σεβασμός από τους αντιπάλους, τους φιλάθλους, ακόμα και από την ΟΥΕΦΑ, τελικά βγήκε σε καλό.

Το αστείρευτο ταλέντο εκείνης της ομάδας. Οι περισσότεροι παίκτες ήταν Αθηναίοι, μια παρέα, χρόνια μαζί έπαιζαν και απλά είχαν ανάγκη από ένα “σπρώξιμο”. Μια ώθηση, μια ψυχολογική τόνωση για να το πιστέψουν.

Το υψηλό μορφωτικό και αγωνιστικό επίπεδο που είχαν οι παίκτες του Παναθηναϊκού. Μια ομάδα επιστημόνων, καλλιεργημένων ανθρώπων που ήξεραν τι θέλουν στη ζωή τους και πως να τα καταφέρουν.

Στο βιβλίο υπάρχει πάρα πολύ ακυκλοφόρητο φωτογραφικό υλικό. Πώς ήταν η εμπειρία της εύρεσης ντοκουμέντων που δεν είχαν δει ποτέ το φως της δημοσιότητας;

Σε αυτό το κομμάτι είχα την πολύτιμη βοήθεια του Ανδρέα Οικονόμου, ο οποίος είναι εξαιρετικός συνεργάτης, αλλά και του απίθανου συλλέκτη Γιώργου Καλλιτζή, ο οποίος διαθέτει ένα μικρό Παναθηναϊκό “μουσείο” στο σπίτι του. Με βοήθησαν τόσο πολύ που έκαναν τη ζωή μου αρκετά ευκολότερη.

Πόσο κράτησε η έρευνά σου και τι δυσκολίες συνάντησες;

Η έρευνα κράτησε περίπου τέσσερις μήνες και μόλις ολοκληρώθηκε ήταν το δύσκολο κομμάτι. Αυτό της διασταύρωσης των πληροφοριών. Υπήρχαν ορισμένα θέματα που χρειάστηκαν αρκετό κόπο και πολλές ώρες συζήτησης για να επιβεβαιωθούν, ενώ εξαιτίας της πανδημίας η μεγαλύτερη δυσκολία ήταν το γεγονός ότι πολλά αρχεία του Τύπου της εποχής δεν ήταν εύκολα προσβάσιμα.

Θεωρείς ότι δεν έχει δοθεί η δέουσα σημασία στην ομάδα εκείνη, σε επίπεδο ιστορικής καταγραφής και αναβίωσης των ιστοριών στις νεότερες γενιές;

Δυστυχώς, υπάρχει ένα πολύ μεγάλο κενό στην ιστορική καταγραφή εκείνης της ποδοσφαιρικής περιόδου και ιδιαίτερα της πορείας του Παναθηναϊκού μέχρι το Γουέμπλεϊ. Δεν σου κρύβω, ότι αυτός ήταν και ο κύριος λόγος της ενασχόλησης μου με το “Έντεκα Εμείς”. Περισσότερο πείσμωσα, όταν αντιλήφθηκα ότι είχαν “αγνοηθεί” στο κομμάτι της βιβλιογραφίας οι πρώτοι “ήρωες” του ελληνικού ποδοσφαίρου.

Αν έπρεπε να διαλέξεις μόνο μια στιγμή της πορείας, την οποία θα μπορούσες να παρακολουθήσεις από κοντά, ποια θα ήταν αυτή;

Ακόμα και τώρα, πενήντα χρόνια μετά, που όλοι γνωρίζουμε το σκορ και όσα έγιναν στον τελικό του Κυπέλλου Πρωταθλητριών ανάμεσα στον Παναθηναϊκό και τον Άγιαξ, θα ευχόμουν στο τζίνι μου να μου δώσει για λίγα λεπτά μια χρονομηχανή και να γυρίσω πίσω, σε εκείνη τη μαγική βραδιά της 2ης Ιουνίου του 1971 στο Wembley. Να έβλεπα έστω για δευτερόλεπτα τη μοναδική συμμετοχή ελληνικού συλλόγου σε ευρωπαϊκό τελικό.

Το βιβλίο κυκλοφόρησε ως μέρος της “Παναθηναϊκός Εγκυκλοπαίδειας”. Πόσο σημαντικό είναι για σένα η προσπάθεια που γίνεται από την Belle Epoque για την καταγραφή της ιστορίας του Παναθηναϊκού;

Ο Ανδρέας Οικονόμου και όλα τα παιδιά που βρίσκονται στην Belle Epoque κάνουν κάτι… τρελό, αλλά μοναδικό. Τρελό γιατί η προσπάθεια καταγραφής της ιστορίας του Παναθηναϊκού γίνεται στα δυσκολότερα χρόνια του συλλόγου και μοναδικό, γιατί πρόκειται για ένα τολμηρό εγχείρημα το οποίο δεν έτυχε, αλλά… πέτυχε! Και πέτυχε, γιατί πολύ απλά υπάρχει το μεράκι, η όρεξη, η “δίψα”, το πάθος για να καταγραφεί η ιστορία του Παναθηναϊκού και να μάθει η νέα γενιά περισσότερα πράγματα για το μεγαλείο αυτού του συλλόγου. Η “Παναθηναϊκή Εγκυκλοπαίδεια” της Belle Epoque έφτασε στα χέρια μου ως αναγνώστης και πλέον έχω την τιμή να είμαι και εγώ – έστω και μικρό – μέρος της.

Τα άρθρα που δημοσιεύονται στην κατηγορία «Απόψεις» εκφράζουν τον/την συντάκτη/τριά τους και οι θέσεις δεν συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του koutipandoras.gr

Σοκαριστικές λεπτομέρειες για το ακέφαλο πτώμα στην Καρδίτσα: Άγριο ζώο μπήκε στο σπίτι της

ΕΚΑΒ

Σοκαριστικές λεπτομέρειες για το ακέφαλο πτώμα στην Καρδίτσα: Άγριο ζώο μπήκε στο σπίτι της

Σοκάρει η ιατροδικαστική εξέταση της 85χρονης που βρέθηκε χωρίς κεφάλι στην Καρδίτσα

Καραμανλής: Θλιμμένη παράσταση στον αέρα του ΣΚΑΪ – «Δεν ήταν εύκολο το να κατέβω ξανά υποψήφιος» (video)

6028608

Καραμανλής: Θλιμμένη παράσταση στον αέρα του ΣΚΑΪ – «Δεν ήταν εύκολο το να κατέβω ξανά υποψήφιος» (video)

«Στην πολιτική δεν μπήκα στα 20, μπήκα στα 40 μου. Δεν είναι σκοπός για μένα…

Δικηγόρος μητέρας 12χρονης: «Κατήγγειλε τον βιαστή του παιδιού της και πήγε φυλακή. Μόνο εδώ συμβαίνουν αυτά» (Video)

6167994

Δικηγόρος μητέρας 12χρονης: «Κατήγγειλε τον βιαστή του παιδιού της και πήγε φυλακή. Μόνο εδώ συμβαίνουν αυτά» (Video)

Αθώα κρίθηκε η μητέρα της 12χρονης από τον Κολωνό από το Μικτό Ορκωτό Δικαστήριο Αθηνών.…

Πρώτη αντίδραση Κούγια για ενοχή Πισπιρίγκου: «Τεράστιο δικαστικό σκάνδαλο – Έχω πειστεί για την αθωότητά της» (Video)

image 1 2

Πρώτη αντίδραση Κούγια για ενοχή Πισπιρίγκου: «Τεράστιο δικαστικό σκάνδαλο – Έχω πειστεί για την αθωότητά της» (Video)

«Εξεπλάγην από την απόφαση. Πρόκειται για τεράστιο δικαστικό σκάνδαλο και μεγάλη δικαστική πλάνη».

Βερύκιος «καρφώνει» Μητσοτάκη: «Αυτός έστειλε τους 2 στον Μαρινάκη και τους έδιωξε επειδή μαθεύτηκε» (video)

δημος βερυκιοσ

Βερύκιος «καρφώνει» Μητσοτάκη: «Αυτός έστειλε τους 2 στον Μαρινάκη και τους έδιωξε επειδή μαθεύτηκε» (video)

Μια αρκετά σημαντική αποκάλυψη για τις παραιτήσεις Παπασταύρου και Μπρατάκου έκανε ο Δήμος Βερύκιος