«Όχι, κύριε, το φιλοδώρημα απαγορεύεται»

Δεκαπέντε μέρες τώρα, δεκαπέντε δύσκολες μέρες, τα νέα από την πατρίδα έφταναν στη μακρινή Κίνα φιλτραρισμένα με κάποιου είδους νοσταλγία για τον αμίμητο τόπο της γαλάζιας παρακμής.

Υπουργοί Παιδείας τσακωμένοι με την παιδεία. Δημοσιογράφοι εκπορνευμένοι στο σύστημα εξουσίας, να επιβραβεύονται με πόστα άσχετα με τα όποια προσόντα τους. Σκάνδαλα να εξαφανίζονται από προσώπου γης από μία τρομακτική χούντα των μέσων δήθεν ενημέρωσης.

Κατακτήσεις να εξανεμίζονται σε χρόνο μηδέν, γιατί έτσι. Ένας χορός αυτοδύναμης  οπισθοδρόμησης, που βυθίζει το προοδευτικό πολίτη σε θάλασσες μελαγχολίας.
Και θάνατοι. Πολλοί θάνατοι. Ο Λαυρέντης Μαχαιρίτσας. Ο Τάκης Σπυριδάκης. Ο Νάνος Βαλαωρίτης. Θάνατοι νέων και λιγότερο νέων παανθρώπων, που σε κάνουν να αναρωτιέσαι αν οι μέρες είναι πράγματι καταραμένες. Έχει πέσει στον τόπο θανατικό ή απλώς οι άξιοι και οι ηθικοί φεύγουν ένας ένας για να γλιτώσουν;

Ήρθαμε στην Κίνα (απεσταλμένος του gazzetta.gr και του Real FM) για να μετρήσουμε ποιος από τους δύο γιαλούς είναι πιο στραβός και καταλάβαμε ότι αυτοί που αρμενίζουν στραβά είμαστε εμείς. Η χώρα που γαλουχήθηκε με τον στρεβλό σοσιαλισμό του Μάο και παραδίδεται αύτανδρη σε έναν αχαλίνωτο καπιταλισμό, πολύ πιο κοντινό στην άκρα δεξιά παρά σε σφυροδρέπανα, τρέχει προς το μέλλον με διαστημική ταχύτητα.

Το 99% των ταξί σε τερατουπόλεις όπως η Σεντζέν (το ήσυχο μισό του ταραγμένου Χονγκ Κονγκ) είναι ηλεκτρικά. Το πλαστικό είναι είδος προς εξαφάνιση και η ατμοσφαιρική ρύπανση σιγά σιγά περιορίζεται. Ο αριθμός των δασκάλων στη χώρα παρουσιάζει αύξηση 79% την τελευταία εικοσαετία και η κοινωνία τους τιμά σαν μικρούς θεούς.

Στις εφημερίδες διαβάζεις αγγελίες για νόμιμη κλωνοποίηση κατοικίδιων ζώων έναντι αμοιβής 30.000 δολαρίων. Στα δωμάτια των ξενοδοχείων υπάρχουν μάσκες πυρασφάλειας για το ενδεχόμενο πυρκαγιάς. Ναι, είναι κάπως δυστοπικό το μέλλον, όταν μιλάμε για τον πλανήτη Κίνα. Και οι διαβάτες φτύνουν συνεχώς στο πεζοδρόμιο.

Εκεί όπου συναντά ο δρόμος του επισκέπτη νοοτροπίες προσκολλημένες στο παρελθόν, δεν είναι απαραίτητα κακό. “Τα φιλοδωρήματα είναι αντίθετα προς την κουλτούρα μας”, προσπάθησε να εξηγήσει ένας από τους ελάχιστους ταξιτζήδες που μιλούν αγγλικά στο Πεκίνο. “Πιστεύουμε ότι αποτελεί ηθική ανακολουθία, να δεχόμαστε χρήματα από ξένους για υπηρεσίες που δεν προσφέραμε”.

Σε καμία από τις τέσσερις πόλεις δεν αισθανθήκαμε ίχνος απειλής ή απατεωνιάς. Το πορτοφόλι σου το άφηνες πάνω στο τραπέζι και ήξερες ότι θα το βρεις να σε περιμένει δέκα λεπτά αργότερα άθικτο. Εκτός αν τύχαινε να περάσει κάποιος λιγούρης ξένος.

Ένστολοι υπάρχουν παντού, όπως και έλεγχοι ασφαλείας. Ανιχνευτές μετάλλων στο μετρό, ανιχνευτές μετάλλων στο γήπεδο του μπάσκετ. Στο αεροπλάνο δεν μπαίνουν τα ισχυρά power bank ούτε οι μπαταρίες λιθίου ούτε οι κοινοί αναπτήρες.

Οι διαπιστεύσεις των δημοσιογράφων για το Παγκόσμιο Κύπελλο πέρασαν από πολλαπλό σκανάρισμα μέχρι να εγκριθούν, αλλά και πάλι η γραφειοκρατία νίκησε στα σημεία. “Η αστυνομία δεν έχει ανάψει ακόμη το πράσινο φως, οπότε η κάρτα σας δεν είναι έτοιμη”, μας είπαν στη Ναντζίνγκ και ξανά στη Σανγκάη και ξανά στο Πεκίνο. Αυτό δεν εμπόδισε τους διοργανωτές να μας παραδώσουν στα γρήγορα και χωρίς πολλά – πολλά ένα πάσο επισκέπτη.

Σε κάθε περίπτωση, οι έλεγχοι στην Κίνα μοιάζουν να διεξάγονται για τα μάτια του κόσμου και επειδή έτσι γαλουχήθηκε το κράτος της. Τηλέφωνα και άλλα τσίγκινα αντικείμενα του διαβόλου περνούσαν πολύ εύκολα από το πλάι των ανιχνευτών μετάλλου, ενώ οι “εθελοντές σεκιουριτάδες” στις γειτονιές ήταν γιαγιάδες 70-80 χρονών. Χαρωπές επειδή βοηθούσαν τη μαμά πατρίδα, αλλά γιαγιάδες.

Η Νέα Κίνα εορτάζει φέτος τα 70 χρόνια από την ίδρυσή της, αλλά δεν μοιάζει σε τίποτε με το όραμα του Μεγάλου Τιμονιέρη. Ο Μάο Τσετούνγκ θα πανηγύριζε φυσικά αν μελετούσε τους δείκτες της οικονομικής προόδου, αλλά θα έτρεχε στον πρωραίο ιστό να κρεμαστεί, αντιμέτωπος με το αλα-Βέγκας θέαμα των φουτουριστικών ουρανοξυστών της Σανγκάης.

Το χρήμα τρέχει από τα μπατζάκια και το εμπορικό εμπάργκο του Τραμπ αντιμετωπίζεται σαν γραφικό καπρίτσιο ενός πλανητάρχη που κάνει κύκλους γύρω από τον εαυτό του. Τα δυτικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι μπλοκαρισμένα, αλλά οι Κινέζοι έχουν το δικό τους Facebook και πρσαγματοποιούν όλες ανεξαιρέτως τις καθημερινές οικονομικές συναλλαγές μέσω μίας εφαρμογής παρόμοιας με το Whatsapp.

Ποιος χρειάζεται μετρητά γιουάν όταν έχει πρόχειρο το κινητό του; Αλλωστε, τα φιλοδωρήματα βλάπτουν σοβαρά την υγεία.

Για την πρώτη εβδομάδα της παραμονής μας στην Κίνα, είχαμε κλείσει μέσω Booking.com ένα ξενοδοχείο που φαινόταν συμπαθητικό και βρισκόταν σε βολική απόσταση από το γήπεδο του μπάσκετ. Νιώθαμε ικανοποιημένοι από την επιλογή μας, μέχρι που φτάσαμε ταλαίπωροι στη ρεσεψιόν.

“Δυστυχώς, δεν μπορούμε να τιμήσουμε την κράτησή σας”, μας ενημέρωσε περίλυπη μία Κινέζα κοπελίτσα μέσα από το μεταφραστήρι της μπλοκαρισμένης Google. “Το ξενοδοχείο μας κόπηκε στον τελευταίο έλεγχο της αστυνομίας, οπότε έχασε το δικαίωμα να φιλοξενεί αλλοδαπούς επισκέπτες”.

Η παράξενη Κίνα προσέχει, πρώτα απ’ όλα, τους ξένους πελάτες της και κουκουλώνει κάτω από το κόκκινο χαλί ό,τι της φαίνεται ακατάλληλο προς διεθνή έκθεση. Χρειάστηκε να αναζητήσουμε άλλο ξενοδοχείο με τις βαλίτσες στο χέρι, σιχτιρίσαμε για την αναποδιά και για την έλλειψη ενημέρωσης, αλλά ένα κομμάτι του εαυτού μας ένιωσε ικανοποίηση.

Τουλάχιστον, υπάρχει έλεγχος ποιότητας. Άλλο χαλί βλέπουν οι ντόπιοι, άλλο οι ξένοι. Μήπως εμείς δεν κάναμε το ίδιο όταν είχαμε Ολυμπιακούς Αγώνες; Ηλεκτρικά ταξί, πάντως, δεν αποκτήσαμε ποτέ. Μόνο μετρό και αυτό πληρωμένο κερατιάτικα.

Από τον καιρό του Μάο αλλά και πιο παλιά, οι φυσικές καταστροφές θεωρούνται στην Κίνα ένδειξη δυσαρέσκειας “του Ουρανού” για τα ασεβή έργα της επίγειας κυβέρνησης. Σήμερα, πια, γελάνε όταν ακούνε κάτι τέτοια. Κύριος οίδε, τι θα πίστευαν οι Κινέζοι, αν είχαν στο προεδρικό μέγαρο κανέναν Μητσοτάκη. Με κάθε σεισμό, θα προκήρυτταν εκλογές για να τον ξεφορτωθούν. Και κάνει πολλούς στην Κίνα. Πολλούς και καταστροφικούς.

Έκλεισα το πειρατικό Twitter και επιβιβάστηκα στο αεροπλάνο της επιστροφής μελαγχολικός. Όχι, δεν μου έλειψε καθόλου η Ελλάδα, όσο βρισκόμουν στη χώρα όπου προσφέρουν δωρεάν ομπρέλες στο μετρό τις βροχερές μέρες και τρώνε τις πίτσες με πλαστικό γάντι. Οι Κινέζοι χορεύουν τα απογεύματα μπροστά στα δημόσια κτίρια, σαν να σταμάτησε ο χρόνος τους σε κάποιο ρομαντικό χτες. Όταν σου παραδίδουν ένα αντικείμενο, το κρατάνε με τα δύο χέρια. H ευγένεια θα τους εγκαταλείψει τελευταία.