Οδός… παλιού βιβλίου

Τα περίπτερα – βιβλιοπωλεία δρόμου στο κέντρο της Αθήνας  έχουν μυστικά που κρύβονται πίσω από το μεταχειρισμένο χαρτί. Οι πελάτες τους διαβάζουν φανατικά ιστορία και φιλοσοφία, ψάχνουν ξεχασμένα κείμενα του Βασίλη Ραφαηλίδη και του Κορνήλιου Καστοριάδη, αγοράζουν βιβλία για την αντίσταση και τον εμφύλιο, παλιά λευκώματα και βιογραφίες σημαντικών προσώπων.

BOOK STOP, Ακαδημίας και Ρήγα Φεραίου

Η πιο παλιά και μάλλον και  η πιο πολυσύχναστη πιάτσα, είναι αυτή που βρίσκεται στη γωνία της Ακαδημίας με τη Ρήγα Φεραίου. Αρκετός κόσμος  περνάει διαρκώς από το σημείο, χαζεύει τους πάγκους, κάνει ερωτήσεις και διαλέγει  σπάνια κομμάτια για τη βιβλιοθήκη του. Ο ιδιοκτήτης του BOOK STOP Λάμπρος Πανταζής μας μίλησε για μία προσπάθεια που ξεκίνησε σχεδόν κατά τύχη, σημείωσε απρόσμενη επιτυχία και τελικά ώθησε και άλλα περίπτερα στην περιοχή να ασχοληθούν με το βιβλίο.

«Βρισκόμαστε σε ένα πολύ καλό πέρασμα. Η ιστορία με τα βιβλία ξεκίνησε τυχαία από κάποια μυθιστορήματα που έδωσαν κάποτε στη γυναίκα μου, τα οποία αποφάσισε μόνη της να τοποθετήσει στο περίπτερο. Έφυγαν όλα μέσα σε μία μέρα. Στη συνέχεια, άρχισε να ψάχνει τρόπους για  να εξελιχθεί αυτή η πρωτοβουλία. Στην πορεία διαπιστώσαμε ότι υπήρξε κίνηση και ενδιαφέρον, φτιάξαμε τους πάγκους και εδώ και δέκα χρόνια είμαστε στο ίδιο σημείο». Ο κόσμος ενδιαφέρεται πολύ για την ιστορία, τη φιλοσοφία, την τέχνη και τη λαογραφία. «Πουλάει πολύ η αντίσταση και ο εμφύλιος, αλλά και ότι σχετίζεται με το Βυζάντιο. Οι φιλόσοφοι όπως ο Μάρτιν Χάιντεγκερ και ο Λούντβιχ Βιτγκενστάιν έχουν επίσης μεγάλη πέραση. Ο Κορνήλιος Καστοριάδης όμως είναι το νούμερο ένα σε μένα. Η αλήθεια είναι ότι ο κόσμος που περνάει είναι αρκετά ψαγμένος. Δεν κάνει συνηθισμένες επιλογές».

Η πλειοψηφία των πελατών του πάγκου είναι πάνω από 50 χρόνων και αποτελείται κυρίως από ανθρώπους που δεν γοητεύονται ιδιαίτερα από την τεχνολογία. Ψάχνουν κάτι χειροπιαστό για τη βιβλιοθήκη τους, κάτι που έχει συμβολική αξία και θα εμπλουτίσει τα ράφια του σπιτιού τους.  Παρά την πεσμένη κίνηση και την οικονομική κρίση, ο κόσμος έχει την ευκαιρία να ανακαλύψει καλά βιβλία, τα οποία βρίσκει σε πολύ ελκυστικές τιμές. «Δεν βιώνουμε την κρίση γιατί τα βιβλία μας μπορούν να τα αγοράσουν όλοι. Στα παλαιοβιβλιοπωλεία για παράδειγμα οι τιμές έχουν φτάσει στα ύψη. Το σημείο που βρισκόμαστε είναι πολύ κομβικό, ενώ αρκετός κόσμος πηγαίνει καθημερινά στο βιβλιοπωλείο Πολιτεία και κάνει προηγουμένως  ένα πέρασμα και από εμάς. Πάμε κόντρα στους καιρούς, με κάτι που έχει νόημα και αξία. Το βιβλίο είναι τρομερό πράγμα».

Περίπτερο με βιβλία

Ακαδημίας 64

Η δεύτερη στάση μας είναι έξω από τον κινηματογράφο Έλλη, εκεί που ο κύριος Νίκος μας ξεναγεί στους πάγκους του. «Γύρω στα τρία χρόνια υπάρχουν τα βιβλία. Ξεκινήσαμε με κόμικς και περιοδικά. Στη συνέχεια, επειδή υπήρξε ζήτηση και πολλές ερωτήσεις από τον κόσμο προχωρήσαμε και στα βιβλία». Στους πάγκους βρίσκει κανείς βιβλία για τη σύγχρονη ιστορία της Ελλάδας, την αρχαία ιστορία, τον εμφύλιο πόλεμο, τη φιλοσοφία και την πολιτική. «Έχουμε αναρχικά και κομμουνιστικά βιβλία λόγω των Εξαρχείων. Αλλά και κείμενα κάθε είδους. Ακόμα και δεξιάς ιδεολογίας. Είναι όλα δεύτερο χέρι, δεν έχουμε καθόλου καινούργια βιβλία. Σχεδόν όλα είναι εξαντλημένα με άρωμα από τα παλιά. Υπάρχουν συλλέκτες που δεν ακουμπάνε τα καινούργια βιβλία με τις λευκές σελίδες». Οι πελάτες του πάγκου είναι σταθεροί, πολλοί από αυτούς αγοράζουν σχεδόν κάθε μέρα και από κάτι. Είναι κατά κύριο λόγο ακαδημαϊκοί, συγγραφείς, άνθρωποι που ψάχνονται και έχουν περιέργεια. Ποια βιβλία συγκεντρώνουν το μεγαλύτερο ενδιαφέρον; «Η ιστορία, οι βιογραφίες, ο «Αγών μου» του Χίτλερ, η ζωή του Ιωσήφ Στάλιν και του Μάο. Ο κόσμος ψάχνει την ιστορία από κάθε πλευρά. Υπάρχει ζήτηση για τους σύγχρονους έλληνες συγγραφείς και ποιητές. Πιο συγκεκριμένα, ο Νίκος Καζαντζάκης, ο Αντρέας Εμπειρίκος, ο Γιάννης Ρίτσος, ο Τάσος Λειβαδίτης, ο Μενέλαος Λουντέμης, βρίσκονται στην κορυφή. Οι αρχαίοι έλληνες συγγραφείς πουλάνε επίσης αρκετά, όπως και οι λαογραφίες και τα παλιά λευκώματα».

Οι περισσότεροι πελάτες είναι πιο μεγάλης ηλικίας και δεν έχουν μυηθεί στα κατατόπια του διαδικτύου. Αγαπούν όμως το βιβλίο, παρά τις δυσκολίες. «Η οικονομική κρίση φαίνεται στην πιάτσα. Οι άνθρωποι δεν ξοδεύουν πια χρήματα. Τα βιβλία όμως με αυτόν τον τρόπο αποκτούν νέα ζωή και κυκλοφορούν ξανά. Ευτυχώς, ο κόσμος ψάχνεται αρκετά σε σχέση με αυτό και έτσι έσπασε και το μονοπώλιο των παλαιοβιβλιοπωλείων». Ποια είναι τα πιο σπάνια βιβλία που μπορεί κανείς να βρει;  «Υπάρχει ο κίνδυνος κάποια συλλεκτικά κομμάτια με μεγάλη αξία να πουληθούν σε εξευτελιστικές τιμές, εάν ο περιπτεράς δεν ξέρει να  εκτιμήσει την αξία τους. Αυτά που με γοητεύουν περισσότερο, είναι  οι χειρόγραφες αφιερώσεις και οι σπάνιες επιστολές. Κάποια στιγμή έπεσε στα χέρια μας και ένα βιβλίο με αφιέρωση του Νίκου Καζαντζάκη».

Συλλεκτικά βιβλία στο περίπτερο, Aσκληπιού 5 -7

Ακριβώς απέναντι από το βιβλιοπωλείο Πολιτεία, το οποίο συγκεντρώνει βιβλιόφιλους από κάθε γωνιά της Αθήνας, βρίσκεται ένα ιδιαίτερο περίπτερο,  για το οποίο μάλιστα οι ιδιοκτήτες του, έχουν δημιουργήσει τη δική τους σελίδα στο διαδίκτυο (www.tobiblio.gr).  

Και σε αυτό, στην κορυφή των προτιμήσεων του κόσμου, βρίσκονται τα βιβλία που σχετίζονται με την ελληνική επανάσταση, αλλά και τη σύγχρονη πολιτική ιστορία.  

«Τα βιβλία υπάρχουν στο περίπτερο εδώ και πέντε χρόνια . Στην αρχή πήραμε αυτή την πρωτοβουλία λόγω της κρίσης και της αναδουλειάς, στην πορεία όμως μας άρεσε πολύ και προσπαθούμε διαρκώς να το αναβαθμίζουμε. Στον πάγκο μας έχουμε τα πάντα. Από ένα απλό μυθιστόρημα μέχρι ένα συλλεκτικό ιστορικό βιβλίο», μας εξηγεί η ιδιοκτήτρια του περίπτερου Κατερίνα Σαρρή. Τα περισσότερα βιβλία είναι παλιά και εξαντλημένα, δεν μπορεί κάποιος να τα βρει στα μαγαζιά.

«Για αυτούς τους λόγους, οι τιμές τους είναι πολύ χαμηλές. Τα περισσότερα τα βρίσκουμε από βιβλιοπωλεία που κλείνουν, από παζάρια, από ιδιώτες που θέλουν να αδειάσουν τη βιβλιοθήκη τους. Ο κόσμος αγαπάει τα βιβλία και δεν τον απασχολεί που είναι από δεύτερο χέρι». Σχολιάζοντας αυτά που βλέπει κάθε μέρα γύρω της, πιστεύει ότι οι δρόμοι δεν έχουν τη ζωντάνια και την κίνηση που είχαν κάποτε. «Εγω είμαι πολλά χρόνια στο περίπτερο και δυστυχώς σταδιακά δημιουργήθηκε μία πιο δυσάρεστη εικόνα. Οσο βαθαίνει η κρίση, ο κόσμος είναι άνεργος και δεν έχει χρήματα, δεν κυκλοφορεί στο κέντρο της Αθήνας όπως τα προηγούμενα χρόνια για βόλτες και ψώνια».  

Φωτογραφίες: SOOC, Μενέλαος Μυρίλλας