Ο Θανάσης Κριτσάκης στο koutipandoras.gr: «Ήρωες βουτηγμένοι στο κρασί, το ελαιόλαδο και την υπερωρία»

Έξι ηθοποιοί συναντιούνται σε έναν θεατρικό χώρο.  Συζητούν όπως συμβαίνει μέσα στα καφενεία, στα πασχαλινά γλέντια και στα τραπέζια των αυλών. Ο Θανάσης Κριτσάκης μίλησε στο koutipandoras.gr για την «ελληνικότητα» και την «καφενειακή» λογική, για τις συνεντεύξεις με πρόσωπα της εργατικής τάξης, για την προσπάθεια να «ερεθίσουν» μέσω της παράστασης παγιωμένους μηχανισμούς σκέψης.

Γιατί επιλέξατε να παρουσιάσετε μία παράσταση για κομμάτια «της ελληνικότητας», όπως τα γνωρίζουμε μέσα από την «καφενειακή λογική»;

Η αλήθεια είναι πως δεν είμαι ικανοποιημένος με τους έλληνες. Όχι μόνο εγώ, υποθέτω, αλλά και ένα μεγάλο κομμάτι των πολιτών. Εγώ είμαι με αυτούς, με τους ανικανοποίητους. Μου φαίνεται αδιανόητο ότι οι πολίτες, μέσα σε τόσες ευκαιρίες που είχαν όσο ζω, δεν έκαναν κάτι δραστικό και μαζικό για να αλλάξουν το πολιτικό τοπίο. Και εδώ δεν μιλάω για επαναστάσεις, αλλά για μία αλλαγή του πολιτικού τοπίου μέσα στα όρια της αστικής δημοκρατίας.

Κάθε έθνος-κράτος χρειάζεται ένα κεντρικό αφήγημα για να παραμένει ζωντανό. Το αφήγημα διοχετεύεται στους πολίτες μέσα από κρατικούς θεσμούς και οργανισμούς. Αυτό το αφήγημα, για την Ελλάδα ας το ονομάσουμε “ελληνικότητα” και ας υποθέσουμε ότι παίρνει διαφορετικές μορφές:  στα λαϊκά στρώματα παρουσιάζεται αλλιώς, με άλλες μορφές στα αστικά, με άλλο τρόπο εμφανίζεται στην επαρχία και με άλλο στην πρωτεύουσα κ.ο.κ. Υπάρχουν πολλές μικρές και μεγάλες διαφορές. Εγώ γνωρίζω την ελληνικότητα του καφενείου. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον μεγάλωσα και για αυτό μπορώ να μιλήσω. Οι λόγοι που καταπιάνομαι με αυτό το θέμα είναι δύο. Πρώτον, γιατί πιστεύω ότι αν δείξεις κομμάτια αυτού του αφηγήματος θα ερεθίσεις παγιωμένους μηχανισμούς σκέψης ώστε να προκαλέσεις προσωπικές και συλλογικές ζυμώσεις. Και δεύτερον, γιατί πάντα το θέατρο λειτουργεί για μένα ως προσωπικός αναστοχασμός και ψυχοθεραπεία.

Συγκεντρώσατε υλικό από έξι υπαρκτά πρόσωπα της εργατικής τάξης. Πώς δουλέψατε σε σχέση με τις συνεντεύξεις και τις μαρτυρίες που καταγράψατε; Τι κρατάτε από τις ιστορίες που συγκεντρώσατε;

Στην αρχή έκανα μια πλήρη αποδελτίωση του υλικό. Έπειτα πέρασα στην κατηγοριοποίηση και στον διαχωρισμό του σε κεφάλαια. Σκοπός μου ήταν μέσα από τις συνεντεύξεις να μπορέσω να διακρίνω εκείνα τα κοινά κομμάτια που διαμορφώνουν την “ελληνικότητα” και να τα χωρίσω σε σκηνές. Έπειτα, τις έδωσα στους ηθοποιούς, με τους οποίους αρχίσαμε να φτιάχνουμε ένα εξ΄ολοκλήρου νέο σύμπαν. Για εμάς οι συνεντευξιαζόμενοι λειτούργησαν ως βάση πάνω στην οποία δημιουργήσαμε έναν παροξυσμικό κόσμο βουτηγμένο μέσα στο κρασί, το ελαιόλαδο και την υπερωρία.  Εντέλει αυτό που παρέμεινε ανέγγιχτο είναι κομμάτια λόγου. Το κείμενο, στον μεγαλύτερο βαθμό του, αποτελείται από κομμάτια των συνεντεύξεων. Θέλω να ξεκαθαρίσω εδώ, ότι η σκηνική απόδοση των κειμένων και η προσέγγιση των χαρακτήρων έχουν περάσει από τα δικά μας καλλιτεχνικά και ιδεολογικά φίλτρα ώστε να δημιουργήσουμε έναν εξ’ ολοκλήρου μυθοπλαστικό κόσμο.

Αναφέρετε ότι η παράσταση έχει «μοναδικό σκοπό να ερεθίσει, ξανά και ξανά, έναν παγιωμένο μηχανισμό καθημερινής σκέψης και πράξης». Με ποιον τρόπο νοηματοδοτείτε εσείς αυτή τη φράση σε σχέση με το περιεχόμενο της αλλά και τη διάδραση της με το κοινό; 

Αφηγήματα, όπως η ελληνικότητα, δεν είναι απλά ιδέες αλλά και μηχανισμοί. Είναι τρόποι με τους οποίους αντιλαμβανόμαστε την καθημερινότητα μας, τον τρόπο που δουλεύουμε, που ερωτευόμαστε, που αγοράζουμε κ.ο.κ. Είναι κανάλια μέσω των οποίων περνάμε την σκέψη μας ώστε να καταλήξουμε σε συγκεκριμένες πράξεις. Πράξεις οι οποίες εκτελούνται καθημερινά  από τους πολίτες αναπαράγωντας, ταυτόχρονα, και την ίδια την διαιώνιση του κράτους. Αν κατανοήσουμε την “ελληνικότητα” έτσι τότε θα δούμε ότι αποτελεί έναν κεντρικό άξονα χειραγώγησης του ατόμου. Η υπόθεσή μου λοιπόν είναι η εξής: Τι θα γίνει αν δείξεις στο κοινό αυτό τον μηχανισμό και μάλιστα αν τον δείξεις με τρόπο που το κοινό θα αρέσκεται να το βλέπει; Την ίδια στιγμή που η σκηνική λειτουργία είναι κατανοητή, με χιούμορ και ρυθμό παρουσιάζονται προβλήματα και ασκείται κριτική. Η παράσταση δεν διαδρά, δείχνει. Δείχνει σε πολύ κοντινή απόσταση, πολύ μεγάλα σχήματα. Δίνει μεγάλα κομμάτια βίας που αμέσως μετά τα κρύβει “κάτω από το χαλί”.

Οι ηθοποιοί γλεντούν, συζητούν, καταγγέλλουν και συγκρούονται πολιτικά γύρω από ένα τραπέζι. Όλα αυτά αποτελούν κατά τη γνώμη σας κομμάτια της «ελληνικότητας» όπως τα γνωρίζουμε σήμερα; 

Ναι αποτελούν κομμάτια της ελληνικότητας όπως εμφανίζονται μέσα στα καφενεία, στα πασχαλινά γλέντια, στα τραπέζια των αυλών, στις μπύρες μπροστά στα παντοπωλεία και στις παραλίες. Τα θέματα που πραγματεύονται, λίγο πολύ γνωστά: εργασιακή καταπίεση, χρέη, διαφθορά, ιστορία, εισοδήματα, πολιτική, ΠΑΣΟΚ, σεξισμός, καθημερινότητα, θρησκεία κ.ο.κ.

INFO: 

Από 23/03/23 έως 01/04/23

Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο: 21.00

Απαράμιλλον, Παράσχου 87, Αθήνα

Eισιτήρια:
10 ευρώ

Πληροφορίες / Κρατήσεις:
Τηλ: 6983483820 | aparamillon.gr