Ο τελευταίος (Ιταλός) αυτοκράτορας

Μια εβδομάδα αφιερωμένη στον Μπερνάρντο Μπερτολούτσι είναι μια καλή εβδομάδα.

μπερτολουτσι2

Το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας Νύχτες Πρεμιέρας παρουσιάζει για πρώτη φορά στην Ελλάδα μια πλήρη ρετροσπεκτίβα στις ταινίες μυθοπλασίας ενός από τους κορυφαίους του παγκόσμιου σινεμά, του Μπερνάρντο Μπερτολούτσι με τίτλο «Ο τελευταίος ονειροπόλος».

Με αυτή την αφορμή ο κριτικός του Documento Κωνσταντίνος Καϊμάκης, αφού επέλεξε το δικό του αγαπημένο φιλμ, κάλεσε δύο κριτικούς κινηματογράφου να γράψουν για την ταινία που ξεχωρίζουν από το φιλμικό σώμα του Ιταλού δημιουργού.

Οι δρόμοι της εξέγερσης είναι ερωτικοί

Ομολογώ πώς δεν του το ’χα, ειδικά μετά την απογοήτευση από τον «Μικρό Βούδα». Ομως το 2003 ο Μπερτολούτσι αποφάσισε να επιστρέψει στη νιότη του με τρόπο που δεν άφηνε την πολιτικοποιημένη ματιά του να φθείρει τον ρομαντισμό του. Η ιστορία του Αμερικανού φοιτητή που «παγιδεύεται» από τα δύο αδέρφια (ο Μάικλ Πιτ ανάμεσα στην πρωτοεμφανιζόμενη Εύα Γκριν και τον επίσης φρέσκο Λουί Γκαρέλ) για να βρεθεί μαγεμένος σε μια ονειρική σχεδόν κατάσταση και έρμαιο των πολιτικο-ερωτικών παθών στο Παρίσι του Μάη του 1968 δεν έχει προηγούμενο στην ιστορία του σινεμά.

Σεξουαλική επανάσταση, μια αδιόρατη αίσθηση απειλής, απελευθέρωση και εγκλεισμός μαζί, ο Μαρξ να στοιχειώνει τους χώρους της Ταινιοθήκης, η σινεφιλία να επισκιάζει κάθε πολιτικό τσιτάτο του οργισμένου πλήθους. Και μόνο για την ιδιότυπη νοσταλγική ατμόσφαιρα που κατασκεύασε ο οργισμένος Ιταλός με θέμα τη ζωή που αξίζει να ζήσουμε και την ανάγκη να υπερασπιστούμε το όνειρο μέχρι θανάτου, αυτοί οι «Ονειροπόλοι» έχουν εγκατασταθεί μόνιμα σε μια άκρη της καρδιάς μας.

Ρόμπυ Εκσιέλ

Κινηματογραφώντας στην Απαγορευμένη Πόλη

Προσωπικά δεν εντυπωσιάζομαι εύκολα από την τρισδιάστατη εικόνα στο σινεμά (μετρώ το «Gravity» του Αλφόνσο Κουαρόν ή το ντοκιμαντέρ του Βιμ Βέντερς «Πίνα Μπάους» ανάμεσα στις λιγοστές εξαιρέσεις), κρατώ δε πολύ μικρό καλάθι όταν πρόκειται για μετατροπές σε 3D ταινιών που γυρίστηκαν εξαρχής σε δισδιάστατο φορμά. Είμαι, ωστόσο, πολύ περίεργος να ανακαλύψω στο προσεχές αφιέρωμα των Νυχτών Πρεμιέρας στον «μεγάλο ονειροπόλο» πώς επιμελήθηκαν ο Μπερτολούτσι, ο παραγωγός Τζέρεμι Τόμας και ο διευθυντής φωτογραφίας Βιτόριο Στοράρο το πέρασμα σε 3D του οσκαρικού τους υπερθεάματος «Ο τελευταίος αυτοκράτορας», ο οποίος σε τρεις ώρες συμπυκνώνει μαεστρικά –μαζί με ολόκληρη σχεδόν την πολυτάραχη ιστορία της Κίνας του 20ού αιώνα– τον βίο και την πολιτεία του Που Γι, τελευταίου αυτοκράτορα της Κίνας, από τη στέψη του το 1908, σε ηλικία δύο μόλις χρόνων, έως τις τελευταίες ημέρες της ζωής του το 1967, όταν εργαζόταν ως ταπεινός κηπουρός στους Βοτανικούς Κήπους του Πεκίνου.

Να δω τι έξτρα βάθη πρόσθεσαν σε τούτη την ήδη πολυδιάστατη κινηματογραφική εξερεύνηση, όπου το πολιτικοκοινωνικό συμπλέει με το προσωπικό σε μια κοινή πορεία ωρίμανσης ενός ανθρώπου και μιας χώρας, με τις λεπτές αποχρώσεις και τους υπαινιγμούς να απαλύνουν καίρια το θυελλωδώς επικό και το φυσικό ντεκόρ της –υποδεχόμενης για πρώτη φορά δυτικό κινηματογραφικό συνεργείο– Απαγορευμένης Πόλης να πολλαπλασιάζει τον αντίκτυπο απορροφώντας σε στους δαιδάλους της.

Γιάννης Ζουμπουλάκης

Γιατί με στοίχειωσε ο «Κομφορμίστας» με την καπαρντίνα

Είδα για πρώτη φορά τον «Κομφορμίστα» την εποχή που τελείωνα το λύκειο και ήταν η πρώτη ταινία του Μπερνάρντο Μπερτολούτσι που έβλεπα ποτέ. Εντέλει ήταν και η καλύτερή του δημιουργία, το αριστούργημά του (μακράν μπροστά από όλες τις άλλες ταινίες του) γιατί και μόνο αυτή να είχε σκηνοθετήσει δεν θα χρειαζόταν να γυρίσει τίποτε άλλο. Η εικόνα του Ζαν-Λουί Τρεντινιάν με την καπαρντίνα και το τσόχινο καπέλο καβουράκι να περπατά αμίλητος, αγέλαστος, άκαρδος μέσα στην παγωμένη, μελαγχολική Ρώμη του 1936 έμελλε να με στοιχειώσει για πάντα. Η ταινία μου έγινε κάτι σαν εμμονή, δεκαετίες αργότερα μια πρωτότυπη (και πανάκριβη) γαλλική αφίσα της θα ερχόταν στην κατοχή μου και θα στόλιζε το σαλόνι του σπιτιού μου όπου ακόμη βρίσκεται.

Δεν νομίζω ότι κατάλαβα και πολλά πράγματα τότε, στο λύκειο, εξάλλου δεν με ενδιέφερε και να καταλάβω. Το σινεμά είναι πάνω απ’ όλα εικόνα και, διάβολε, αυτές οι εικόνες του Μπερτολούτσι μέσα από το μάτι του διευθυντή φωτογραφίας Βιτόριο Στοράρο με είχαν γοητεύσει τόσο πολύ που μου αρκούσε.

Αργότερα, μετά τη δεύτερη, την τρίτη θέαση της ταινίας και προτού ακόμη διαβάσω το μυθιστόρημα του Αλμπέρτο Μοράβια (κάτι που θα έκανα μόλις το 2012 όταν επανακυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Πατάκη), ανακάλυψα πόσο έντεχνα ο Μπερτολούτσι είχε συνδέσει το τραυματικό βίωμα της παιδικής ηλικίας του Μαρτσέλο (Τρεντινιάν) με τη μετέπειτα φρικώδη πορεία του. Το πώς για να εξορκίσει αυτό το τραύμα (που εντέλει δεν ξορκίζεται ποτέ), ο Μαρτσέλο υπέταξε τον εαυτό του στην καθεστηκυία τάξη και την υπηρεσία του φασισμού, το πώς ένα τέρας ξετρύπωσε μέσα από την ψυχή ενός μικρού, αθώου παιδιού σε μια ιστορία που μας αφορά όλους γιατί ίσως όλοι κρύβουμε μέσα μας αυτό το τέρας.

7 μέρες Μπερτολούτσι

Πέμπτη 2/5

19.30 «Ο τελευταίος αυτοκράτορας 3D» (The last emperor 3D, 1987)

Προλογίζει ο κριτικός κινηματογράφου Θοδωρής Κουτσογιαννόπουλος

Παρασκευή 3/5

18.00 «Βίαιος θάνατος» (La commare secca, 1962)

20.00 «Πριν την επανάσταση» (Prima della rivoluzione, 1964)

22.30 «Ο κομφορμίστας» (Il conformista, 1970)

Σάββατο 4/5

17.45 «Εγώ κι εσύ» (Io e te, 2012)

20.00 «Οι ονειροπόλοι» (The dreamers, 2003)

Προλογίζει η σκηνοθέτρια Ζακλίν Λέντζου

22.30 «Το τελευταίο τανγκό στο Παρίσι» (Ultimo tango a Parigi, 1972)

Πριν από την προβολή θα προηγηθεί σύντομη συζήτηση με θέμα «Το τελευταίο τανγκό στο Παρίσι: Το αντρικό βλέμμα μπροστά και πίσω από την κάμερα»

Κυριακή 5/5

17.00 «Ο μικρός Βούδας» (Little Buddha, 1993)

19.45 «Τσάι στη Σαχάρα» (The sheltering sky, 1990)

Προλογίζει ο συγγραφέας Γιώργος-Ικαρος Μπαμπασάκης

22.30 «Πολιορκία μιας γυναίκας» (Besieged, 1998)

Δευτέρα 6/5

17.30 «Σύντροφος» (Partner, 1968)

19.45 «Η τραγωδία ενός γελοίου ανθρώπου» (La tragedia di un uomo ridicolo, 1981)

Προλογίζει ο θεωρητικός και κριτικός κινηματογράφου Μισέλ Δημόπουλος.

22.00 «Η στρατηγική της αράχνης» (Strategia del ragnο, 1970)

Προλογίζει η βουλευτής και δημοσιογράφος Λιάνα Κανέλλη.

Τρίτη 7/5

18.30 «Κλεμμένη ομορφιά» (Stealing beauty, 1996)

21.00 «Το φεγγάρι» (La luna, 1979)

Προλογίζει ο κριτικός κινηματογράφου και ψυχολόγος Νεκτάριος Σάκκας.

Τετάρτη 8/5

18.00 «1900» (Novecento, 1976)

Προλογίζει ο σκηνοθέτης Σύλλας Τζουμέρκας.

Οι προβολές θα γίνουν στον κινηματογράφο Ιντεάλ

Μητσοτάκης: Σε πανικό στη Βουλή – Αντί για απαντήσεις, επίθεση και «δεν ντρέπεστε» στην αντιπολίτευση (video)

6167665

Μητσοτάκης: Σε πανικό στη Βουλή – Αντί για απαντήσεις, επίθεση και «δεν ντρέπεστε» στην αντιπολίτευση (video)

«Ουδέποτε, δόθηκε καμία εντολή για συγκάλυψη», τόνισε ο Κυριάκος Μητσοτάκης κοιτώντας τους συγγενείς των θυμάτων

Βουλή: Ο λόγος για τα άδεια έδρανα του ΚΚΕ και της Νέας Αριστεράς στην ομιλία της Κωνσταντοπούλου

6167422

Βουλή: Ο λόγος για τα άδεια έδρανα του ΚΚΕ και της Νέας Αριστεράς στην ομιλία της Κωνσταντοπούλου

Μετά την ολοκλήρωση της ομιλίας της Ζωής Κωνσταντοπούλου, οι βουλευτές των δύο κομμάτων επέστρεψαν στις…

Μητσοτάκης: Όλο το παρασκήνιο για τις εκκαθαρίσεις Μπρατάκου και Παπασταύρου

InCollage 20240328 205245331

Μητσοτάκης: Όλο το παρασκήνιο για τις εκκαθαρίσεις Μπρατάκου και Παπασταύρου

O Κυριάκος Μητσοτάκης φαίνεται πως «παραίτησε» τους δύο στενούς του συνεργάτες προκειμένου να μην απολογηθεί…