O Σίνισα Μιχαΐλοβιτς δεν φοβάται τίποτα πια

Ποτέ δεν ήταν το καλό παιδί του ποδοσφαίρου. Έχει ταυτιστεί με εγκληματίες πολέμου, έχει πάρει μέρος σε καυγάδες εθνικιστικών αποχρώσεων, έχει μιλήσει μειονεκτικά για γυναίκες. Ο Σίνισα Μιχαΐλοβιτς, σκληροτράχηλος κεντρικός αμυντικός με “μαγικό” αριστερό πόδι στα νιάτα του και νυν προπονητής της Μπολόνια, απασχόλησε πρόσφατα τα ΜΜΕ του κόσμου με το μήνυμά του που έστειλε σχετικά με τον κορονοϊό και τον θρήνο που έχει σκορπίσει στην Ιταλία. Μεγαλώνοντας στον πόλεμο και έχοντας αντιμετωπίσει πρόσφατα την λευχαιμία, δεν θα μπορούσε να κάνει αλλιώς.

Η μάχη με την λευχαιμία και η αλλαγή της εικόνας

«Θα τελειώσουμε το πρωτάθλημα κι όλα θα είναι ωραία. Οι γιατροί κάνουν εξαιρετική δουλειά και θα πρέπει να τους βοηθήσουμε κι εμείς, αποφεύγοντας την αύξηση των κρουσμάτων. Λέω σε όλους τους Ιταλούς να συνεχίσουν ν’ ακολουθούν τις οδηγίες. Θα έρθει η κανονικότητα στις ζωές μας. Θα επανέλθει η χαρά του ποδοσφαίρου. Υποφέρουμε τώρα, αλλά όταν θα τελειώσουν όλα, η ομαλότητα θα είναι τόσο όμορφη. Πάλεψα με τη λευχαιμία και τη νίκησα. Δεν εγκατέλειψα το ποδόσφαιρο ούτε από το κρεβάτι του νοσοκομείου. Πέρασα δύο πολέμους και καρκίνο. Πιστεύεις ότι είναι πρόβλημα να είσαι με την οικογένειά σου, στο σπίτι σου και να βγαίνεις στο μπαλκόνι για τσιγάρο; Για μένα είναι υπέροχο», δήλωσε χαρακτηριστικά ο προπονητής της Μπολόνια και η αλήθεια είναι πως το τελευταίο διάστημα η εικόνα του απέχει αρκετά με εκείνη του νεότερου εαυτού του.

Το καλοκαίρι του 2019 αποκάλυψε για πρώτη φορά ότι πάσχει από λευχαιμία, κρατώντας μαχητική στάση και ξεκαθαρίζοντας: «Είμαι εξοργισμένος, αλλά ελπίζω πως θα κερδίσω αυτή τη μάχη και θα τα αφήσω πίσω μου. Δυστυχώς στη ζωή τίποτα δε μου δόθηκε, έπρεπε να αγωνιστώ για όλα». Εμφανώς καταβεβλημένος αλλά με μια σπάνια αποφασιστικότητα, περίπου ενάμιση μήνα μετά κάθισε στον πάγκο της Μπολόνια για την αναμέτρηση με την Βερόνα. Όλο το διάστημα αυτό συμμετείχε στον σχεδιασμό και την εκτέλεση των προπονήσεων με τη βοήθεια της τεχνολογίας, συνεχίζοντας με κάθε τρόπο να μένει κοντά στο ποδόσφαιρο. Τον Νοέμβριο, όταν και έδωσε για πρώτη φορά μετά τη γνωστοποίηση του προβλήματος υγείας σε συνέντευξη Τύπου, συγκλόνισε τους πάντες. «Όλοι όσοι υποφέρουν από οποιαδήποτε αρρώστια πρέπει να αντιμετωπίζουν στα ίσια το πρόβλημα. Πρέπει πάντα να έχεις θέληση για ζωή. Δεν βλέπω τον εαυτό μου σαν ήρωα. Είμαι απλά ένας άνδρας», είχε πει μεταξύ άλλων, εκφράζοντας  θαυμασμό για τη σύζυγό του που του στάθηκε σε αυτή τη μάχη. Ως άνθρωπος που ανήκει σε ευπαθή ομάδα, ο κίνδυνος για την υγεία του είναι μεγαλύτερος. Η μάχη με την λευχαιμία ή τον κορονοϊό όμως δεν ήταν οι μοναδικές που ο Μιχαϊλοβιτς έδωσε στη ζωή του.

Ο κακός του εαυτός

Oι συνηθισμένες κατηγοριοποιήσεις δεν αρκούν για τους ανθρώπους που έχουν βιώσει έναν πόλεμο, πόσω μάλλον για μία σύγκρουση σαν αυτή της πρώην Γιουγκοσλαβίας. Το Μπόροβο Νασέλιε αποτελεί στην ουσία προάστειο του Βούκοβαρ, της κροατικής πόλης που κατοικούταν τόσο από Σέρβους, όσο και από Κροάτες και άλλες εθνικότητες πριν τον πόλεμο που οδήγησε στη διάσπαση της Γιουγκοσλαβίας. Το Βούκοβαρ έμεινε στην ιστορία για τη σφαγή και τις απελάσεις που ακολούθησαν την επέλαση του Σέρβων στην πόλη. Ανάμεσα στα σπίτια που καταστράφηκαν ήταν και του Μιχαϊλοβιτς, ο οποίος άνηκε σε εκείνες τις περίπλοκες περιπτώσεις Γιουγκοσλάβων,  που ήταν αδύνατον να πάνε απλά με την μία πλευρά ή με την άλλη. Ο πατέρας του ήταν Σέρβος και η μητέρα του Κροάτισσα. Ήταν πολύ πιθανόν να είχε συνδεθεί και ποδοσφαιρικά με την πλευρά της μητέρας του, καθώς τέσσερα χρόνια πριν τη σφαγή του Βούκοβαρ, βρέθηκε κοντά στη Ντιναμό Ζάγκρεμπ.

Ο λόγος που δεν υπέγραψε ήταν ότι τον εκβίασαν πως θα αποτελέσει μέλος της Εθνικής Γιουγκοσλαβίας κ-20 μόνο αν υπέγραφε. Αντ΄ αυτού προτίμησε την Βοϊβοντίνα του Νόβι Σαντ κι έπειτα τον Ερυθρό Αστέρα του Βελιγραδίου, με τον οποίο κατέκτησε και το Κύπελλο Πρωταθλητριών Ευρώπης, πριν περάσει το 1992 στην Ιταλία για να κάνει μια μεγάλη καριέρα σε Ρόμα, Σαμπντόρια, Λάτσιο και Ίντερ. Με αρκετά περιστατικά έντασης εντός αγωνιστικού χώρου και σκοτεινές στιγμές να τον συνοδεύουν. Λίγο πριν σκοράρει στον ημιτελικό του Ερυθρού Αστέρα με την Μπάγερν Μονάχου, οι εχθροπραξίες είχαν ξεκινήσει από την άλλη πλευρά της γειτονιάς του. Από το Μπόροβο Σέλο. Μια βδομάδα αργότερα, ο Αστέρας αντιμετώπισε την Χάιντουκ Σπλιτ στον τελικό του Κυπέλλου και ο Μιχαΐλοβιτς ενεπλάκη σε μία από αυτές τις συγκρούσεις που τον σημάδεψαν. Όπως αποκάλυψε αργότερα, ο Ίγκορ Στίματς έσκυψε κοντά του και του είπε: «Προσεύχομαι όλη σου η οικογένεια στο Μπόροβο να δολοφονηθεί». Η κατάσταση ξέφυγε, οι δυο τους συγκρούστηκαν ξανά μετά από έναν μήνα σε αδιάφορο βαθμολογικά παιχνίδι, ενώ το μέλλον τούς έφερε αντιμέτωπους και σε επίπεδο εθνικών ομάδων μετά το τέλος της καριέρας τους, καθώς ο Στίματς ήταν προπονητής της Εθνικής Κροατίας και ο Μιχαΐλοβιτς της Σερβίας. Ο δεύτερος προκάλεσε ξανά, ως Ομοσπονδιακός τεχνικός, όταν δημιούργησε έναν κώδικα συμπεριφοράς για τους παίκτες. Απαράβατος όρος του ήταν να τραγουδούν δυνατά τον Εθνικό Ύμνο. Όταν o Άντεμ Λιάγιτς δεν το έκανε, τον «έκοψε» από την Εθνική.

Η σχέση με τον Αρκάν

Το μεγαλύτερο στίγμα του όμως είναι οι σχέσεις με τον διαβόητο παραστρατιωτικό και εγκληματία πολέμου, Ζέλικο Ραζνάτοβιτς, ή απλά Αρκάν. Ο Αρκάν, ο οποίος ήταν και «κεφάλι» στους οργανωμένους οπαδούς του Ερυθρού Αστέρα, είχε βοηθήσει τον Μιχαΐλοβιτς  στα πρώτα χρόνια των συγκρούσεων, όταν η διπλή εθνικότητα τού προκαλούσε προβλήματα. Είχε επίσης σώσει τη ζωή και στον θείο του, τον αδερφό της μητέρας του, ο οποίος υπηρετούσε στον κροατικό στρατό και ήταν από τους αιχμαλώτους που προορίζονταν για εκτέλεση μετά την πτώση του Βούκοβαρ. Ο Αρκάν δολοφονήθηκε τον Ιανουάριο του 2000, πριν δικαστεί για τα εγκλήματά του και ο Σίνισα τον τίμησε, ζητώντας μάλιστα από τους οπαδούς της Λάτσιο να κάνουν το ίδιο.

Ο δημοσιογράφος, ερευνητής και συγγραφέας Τζόναθαν Γουίλσον, είχε συνομιλήσει με άτομα από το περιβάλλον του προσπαθώντας να εμβαθύνει στην προσωπικότητά του Μιχαΐλοβιτς. Ο παιδικός του φίλος και παλιός του συμπαίκτης, Σίνισα Λάζιτς του είχε πει: «Πιστεύεις στα αλήθεια ότι μπορεί να είναι εθνικιστής, όπως λένε, ενώ η μητέρα του είναι Κροάτισσα;». Τα λόγια ενός άλλου φίλου του, του Σίνισα Κούσκοβιτς, είναι χαρακτηριστικό δείγμα της κατάστασης που υπήρξε στη Γιουγκοσλαβία: «Μέχρι το 1991 ήταν ήρωας για όλους. Αν τελικά πήγαινε στην Ντιναμό και έπαιζε για την εθνική Κροατίας, θα ήταν οι Σέρβοι εκείνοι που θα τον μισούσαν». Για τις νεότερες γενιές, η εικόνα του βασανισμένου από τη λευχαιμία προπονητή, ο οποίος έστειλε ένα πανίσχυρο μήνυμα για τον κορονοϊό ίσως είναι εκείνη που μένει. Για τους παλιότερους, ο «αλήτης», εθνικιστής, αλλά παιχταράς αμυντικός, δεν θα αλλάξει ποτέ. Τι είναι τελικά ο Μιχαΐλοβιτς; Ένα από ‘κείνα τα παιδιά που διαμορφώνονται σε συνθήκες ακραίου εθνικισμού και εμφύλιου πολέμου, με ανεξίτηλα τα σημάδια στις αφιλεγόμενες και συχνά παραβατικές προσωπικότητές τους. Και σίγουρα ένας άνθρωπος που σκλήρυνε νωρίς, μαθαίνοντας σιγά-σιγά να μην αισθάνεται τους καθημερινούς φόβους των υπόλοιπων.