Ο πρώτος μετεκλογικός μήνας εν μέσω καλοκαιρινής ραστώνης και (πιθανά) απρόβλεπτων εξελίξεων

Η πρώτη περίοδος μετά τις διπλές εκλογές είναι μεταβατική. Εύλογο είναι μετά τις εντυπωσιακές μετακινήσεις, οι πρόσφατοι τουλάχιστον ψηφοφόροι των διαφόρων κομμάτων να μην έχουν αφομοιώσει τον πολιτικό λόγο εκείνων που επέλεξαν το τελευταίο διάστημα και να μην έχουν απογαλακτισθεί από χαρακτηριστικά αρνητικής ψήφου, που σε σημαντικό βαθμό τους ώθησε στην τελική τους εκλογική επιλογή.

Στις πρώτες μετεκλογικές έρευνες οι πολίτες δείχνουν να μην είναι ικανοποιημένοι από το καταγραφέν εκλογικό αποτέλεσμα, όπως πριν δυο μήνες η ίδια εικόνα παρουσιαζόταν με εκείνο των εκλογών του Μαΐου. Οι έρευνες αλλά και η κοινή αίσθηση δείχνει ότι οι ψηφοφόροι που επέλεξαν τα κόμματα τα οποία στήριξαν την κυβέρνηση, δεν αιφνιδιάστηκαν από τη στάση τους. Και η εκτιμώμενη από τους ίδιους στάση τους καθοδήγησε σε σημαντικό βαθμό και την εκλογική προτίμηση τους.

Παρ’ όλα αυτά πιστεύουν ότι η νέα κυβέρνηση δεν είναι ικανή να βγάλει τη χώρα από την κρίση, αλλά και ούτε τους πείθει ότι θα μακροημερεύσει. Η δυσπιστία στο πολιτικό σκηνικό και το πολιτικό προσωπικό παραμένει. Η ουσιαστική διαπραγμάτευση για αλλαγή των όρων των μνημονίων, περισσότερο θεωρείται ως μια συνήθης στις προεκλογικές περιόδους «κουβέντα παραπάνω»…

Από πρώτη ματιά, το σκηνικό θυμίζει μια άτυπη ανοχή μικρής διάρκειας, μέχρι να τελειώσουν «τα μπάνια του λαού». Την ίδια ανοχή πάνω κάτω παρουσιάζει και η τρόικα, αφού ουδεμία εικόνα από την ευρωπαϊκή πολιτική ηγεσία για σχεδιασμένες κινήσεις υπάρχει.

Αλλά οι εξελίξεις κρύβουν απρόοπτα. Στο εσωτερικό η ανεργία θα συνεχίσει να κλιμακώνεται, η ύφεση και η επενδυτική άπνοια πιθανότατα θα αποκτήσουν εντονότερη αρνητική απόκλιση και τα επιπλέον «λουκέτα» τον Σεπτέμβριο καθίστανται μάλλον αναπόφευκτα. Στο μεταξύ οι ιδιαίτερα αυξημένες φορολογικές υποχρεώσεις, προϊόν εφαρμογής ήδη ψηφισμένων διατάξεων, απειλούν την ισχνή φοροδοτική ικανότητα των πολλών πλέον.
Η κυριαρχούσα ατομικιστική συλλογιστική, σε συνδυασμό με την πλειάδα καθημερινών συμβάντων, ανά πάσα στιγμή μπορεί να ανάψει το …φυτίλι. Υπ’ αυτές τις προϋποθέσεις και με δεδομένη την απουσία της κοινωνικής συνοχής και συλλογικής νοοτροπίας, οι μόνοι που μπορούν να εκμεταλλευτούν το χαοτικό κλίμα είναι λαϊκιστικές πολιτικές δυνάμεις. Και με τη «Χρυσή Αυγή» να καραδοκεί στις πρώτες θέσεις…

Στο διεθνές επίπεδο, τα ημίμετρα που βαπτίζονται «αποφάσεις» δεν μπορούν πια να λειτουργήσουν ούτε καν ως καταπραϋντικό. Η διασπορά της κρίσης στην ευρωζώνη δεν φαίνεται να έχει τελειωμό. Ιταλία και Ισπανία είναι εδώ και ένα περίπου χρόνο στη μέση του κάδρου. Στο ίδιο κάδρο κάπου στο μεσοδιάστημα εμφανίστηκε και το Βέλγιο, ενώ σε δημοσιονομικές προσαρμογές μάλλον ήσσονος κλίμακας, οι κυβερνήσεις στην Ολλανδία και στη Σλοβακία δεν μπόρεσαν να σταθούν στα πόδια τους.

Όλο και περισσότεροι πλέον ψιθυρίζουν ότι το επόμενο «μπαμ» θα ακουστεί από Γαλλία πλευρά. Και παρά την «πυγμή» που θέλει να καλλιεργεί ότι διαθέτει η Γερμανία, η πολιτική ηγεσία και η διάρθρωση της οικονομίας της δύσκολα θα παραμείνουν στο απυρόβλητο. Η Μέρκελ περισσότερο από παλιότερα παίζει πλέον στο γηπεδάκι της εσωτερικής κατανάλωσης εντυπώσεων.

Κανείς πλέον δεν αμφισβητεί τη διεθνή διάσταση και τη συστημικότητα της κρίσης. Αλλά αν συμπεράνουμε από τις προτάσεις και τις «λύσεις» που προτείνονται, η διεθνής και ελληνική κοινή γνώμη δεν έχει συνειδητοποιήσει το πολύπλευρο των διαστάσεων της. Οι διάφορες πτυχές του όλου ζητήματος απομονώνονται αυθαίρετα από τις υπόλοιπες. Και ως «φάρμακο» κανοναρχείται μια στενή λογιστική και λιγότερο οικονομική αντιμετώπιση του.

Ζητήματα όπως η τεράστια απόκλιση του κυκλοφορούντος χρήματος απ’ αυτό που θεωρείται παγκόσμιο ΑΕΠ και η οποία συμβάλει στο παράδοξο όλοι να χρωστάνε της …Μιχαλούς και προπαντός στις επόμενες γενιές, η παραγωγή σε μεγάλο βαθμό να γίνεται στην Άπω (ή και λίγο ευρύτερη) Ανατολή και η κατανάλωση στη Δύση, η τεράστια αναντιστοιχία στα λεγόμενα «ακριβά» και «φθηνά» προϊόντα (παγκόσμιος καταμερισμός εργασίας), ο εκτροχιασμός της ανάπτυξης σε αντιστοίχηση με μια ευημερία αριθμών και όχι των (διαγενεακών) κοινωνικών αναγκών και επιλογών και της φέρουσας ικανότητας των περιοχών, παραμένουν αυστηρά εκτός ημερήσιας διάταξης.

Έχει παραγνωριστεί επίσης ότι η κρίση αυτή χτυπάει πάνω απ’ όλα μια κατηγορία χωρών, που με κάπως αυθαίρετη κατάταξη θα μπορούσαμε να τις ονοματίσουμε «νεόπλουτες». Το Μπαγκλαντές ότι ήταν να πάθει, το έχει υποστεί προ κρίσης. Ενώ σε χώρες όπως οι Σκανδιναβικές, η κρίση τις αγγίζει μόνο στην …επιδερμίδα.

Πόσο μάλλον ζητήματα θεσμικά, που έφεραν την Πολιτική υποτελή σε μια πρόσκαιρη Οικονομία, κοινωνικά με τις διευρυμένες παντοειδείς ανισότητες και την αδυναμία επαρκούς πρόσβασης όλο και περισσότερο στρωμάτων σε συλλογικά δρώμενα, περιβαλλοντικής επιβίωσης και υποβάθμισης της ποιότητας ζωής, που είναι (ενίοτε όμως όχι) μια βραδυφλεγής βόμβα στο όλο οικοδόμημα. Και φυσικά Αξιακά –Υπαρξιακά: που βαδίζει η οικουμένη…
Αν περιοριστούμε στον ευρωπαϊκό χώρο, το ευρώ με τη σημερινή μορφή του (απουσία οικονομικής, πολιτικής και θεσμικής ενοποίησης) δεν μπορεί να επιβιώσει. Δεν μπορεί να παραγνωριστεί όμως η δυναμική μιας στρατηγικής δεκαετιών για την Κοινή Αγορά. Κατά συνέπεια, μια διαφορετική προσέγγιση ή εκδοχή κοινού νομίσματος θα μας απασχολήσει τους επόμενους μήνες. Στην περίπτωση που μικροπολιτικές σκοπιμότητες (βλέπε Γερμανικές εκλογές) επιμηκύνουν τις διαδικασίες, η κρίση στον ευρωπαϊκό χώρο θα φανεί σε μεγαλύτερο βάθος και πλάτος.

Η χώρα μας υποχώρησε το τελευταίο διάστημα από την πρωτοκαθεδρία που κατείχε στα διεθνή πρωτοσέλιδα και τις διάφορες συνόδους. Το φαινόμενο κάθε άλλο παρά δείχνει «πίστωση χρόνου». Το ευμετάβλητο διεθνώς περιβάλλον δεν μπορεί να το κατατάξει αυτόματα σαν όμοιο «μιας νηνεμίας πριν την καταιγίδα». Δίνει πάντως λαβές, ότι πολλά μπορούν να γίνουν «για μας χωρίς εμάς»…

Σε όλα αυτά το πολιτικό σκηνικό στο σύνολο του δείχνει ανεπαρκές. Οι κυβερνητικοί εταίροι συμφώνησαν σε μια γενικόλογη προγραμματική συμφωνία, που απέχει πολύ από το να χαρακτηριστεί επαρκής, τόσο για τα χρονίζοντα ζητήματα και εστίες της κρίσης, όσο και ως απάντηση σ’ ένα διεθνές και εσωτερικό περιβάλλον που χαρακτηρίζεται ως «κινούμενη άμμος».

Παράλληλα οι δυο απ’ αυτούς (ΠΑΣΟΚ, ΔΗΜΑΡ) έδωσαν την πρωτοκαθεδρία των πρωτοβουλιών στη ΝΔ, αφού από μικροκομματικούς υπολογισμούς επιλέγουν να εμφανίζονται σε «δυο βάρκες». Έτσι στο επικοινωνιακό μέρος κάποια συστατικά της υπό χάραξη –εμφανιζόμενης-κυβερνητικής πολιτικής, αποπνέουν εντονότατο άρωμα λαϊκής δεξιάς και αποκλίνουν σημαντικά από τις -κατά τας γραφάς- προγραμματικές διακηρύξεις τους.
Το παιχνίδι φαίνεται να το μοιράζει στα κύρια σημεία του ο νυν υπουργός Οικονομικών. Με μια εύηχη ρητορική που λίγο πολύ αναπαραγόταν χρόνια από τους κύριους διαμορφωτές της κοινής γνώμης. Κατ’ αυτήν η λύση για «πάσα νόσον και πάσα μαλακίαν» κρύβεται σε δυο λεξούλες: τις ιδιωτικοποιήσεις και τις Αποκλειστικές Οικονομικές Ζώνες (ΑΟΖ).

Γι’ αυτές φυσικά, το πλάνο για την ώρα παραμένει παρά τις διαρροές αδημοσίευτο και το πιθανότερο πλήρως ασχεδίαστο. Όπως εδώ και δεκαετίες, που διαλαλούνται οι πρώτες ιδιωτικοποιήσεις και τα αποτελέσματα απ’ όσα κομμάτια ως τώρα έχουν υλοποιηθεί κάθε άλλο παρά «διαρθωτικά» -όπως τις επικαλούνται- είναι. Το γεγονός πάντως ότι οτιδήποτε κρύβει κάποια αλλαγή σε ιδιοκτησιακό καθεστώς μπαίνει στο ίδιο τσουβάλι, είναι σίγουρα πολύ κακός οιωνός για να αναδείξεις -και στις περιπτώσεις που υπάρχουν- πλεονεκτήματα.

Αλλά οι απλουστεύσεις όσο καλές μπορούν να θεωρηθούν επικοινωνιακά, τόσο επικίνδυνες καθίστανται όταν επί του συγκεκριμένου, καλείται ο οποιοσδήποτε να τις διαχειριστεί. Ή όταν επιλέγει αυθαίρετα να βαπτίσει μια από τις τόσες διαδικασίες ως κύρια αιτία εξελίξεων.
Το θέμα των ιδιωτικοποιήσεων ή και της ΑΟΖ, που για την ώρα παραμένει αδιευκρίνιστη η εξειδίκευση του, είναι πολυδιάστατο και ξεφεύγει μιας ανάλυσης για την πολιτική συγκυρία. Χρησιμοποιείται όμως ήδη κατά κόρον και από την κυβέρνηση και από την αντιπολίτευση. Απευθυνόμενοι και οι μεν και δε σε διαφορετικά ακροατήρια.

Ο ΣΥΡΙΖΑ ποντάρει στην προφανή ανομοιογένεια του κυβερνητικού σχήματος. Η ανομοιογένεια δεν οφείλεται βασικά στη συμμετοχή διαφορετικών κομμάτων. Η πρόσφατη ανακοίνωση της ίδιας της ΔΑΚΕ εύγλωττα και σαφώς τάσσεται κατά των κύριων αποκρατικοποιήσεων. Και αν έχεις αντίστοιχους φίλους, περισσεύουν όλοι οι υπόλοιποι!

Πριν 22 χρόνια, ο τότε πρωθυπουργός Κ. Μητσοτάκης ίδρυσε τον περίφημο Οργανισμό Αποκρατικοποιήσεων. Δυο χρόνια μετά, όταν δεν είχε γίνει σχεδόν το παραμικρό, ζήτησε το λογαριασμό και την παραίτηση του διορισμένου από την κυβέρνηση του Διοικητικού Συμβουλίου. Η απάντηση του Προέδρου του επιβεβαίωνε ότι το παραμικρό δεν είχε προχωρήσει. Απλώς δεν ευθύνονταν ο Οργανισμός ώστε να παραιτηθεί της αμοιβής του! (Η Καλτσεστρούτσι, το μοναδικό στον τομέα επίτευγμα εκείνης της κυβέρνησης, ήταν αποτέλεσμα βασικά επαφών και συναλλαγών του πρωθυπουργικού κύκλου).

Για τους επόμενους μήνες (και σχεδόν εκ του ασφαλούς) ο ΣΥΡΙΖΑ προκρίνει το στεντόρειο όχι για όλες τις ιδιωτικοποιήσεις (εταιρειών και γης). Άλλωστε και σημαντική μερίδα της κοινής γνώμης ασπάζεται τις ίδιες απόψεις και η μαχητικότητα των συνδικαλιστών των ΔΕΚΟ είναι δεδομένη. Από κοντά και η ελάσσονα αντιπολίτευση. Με στόχο τη φθορά και την …ωρίμανση του σάπιου κυβερνητικού φρούτου. Και όχι την πρόκληση μιας ουσιαστικής συζήτησης.

Γιατί στη χώρα μας έχουμε πλειάδα ΔΕΚΟ και δημόσιων υπηρεσιών με κρατική κατά κύριο λόγο ιδιοκτησία, αλλά με ανύπαρκτο δημόσιο έλεγχο και σαφώς όχι ξεκάθαρο κοινωνικό ρόλο. Η Siemens δεν έδρασε στο κενό! Αυτό δεν σημαίνει φυσικά ότι η απουσία του σχεδιασμού, οι λάθος προσανατολισμοί, αλλά και οι δεδομένες παθογένειες θεραπεύονται με τις ιδιωτικοποιήσεις.

Αν δεν δούμε προσεκτικά μια προς μια τις παραμέτρους, απλώς επιδιώκουμε να κλείσουμε βαρύγδουπα την πόρτα των συζητήσεων, αλλά και των αναζητήσεων, για την μεγιστοποίηση του ωφέλιμου από το ρόλο της κάθε μιας ξεχωριστά για την κοινωνία.

Πέρα όμως από τις ιδιωτικοποιήσεις υπάρχει και η φρικτή πλέον καθημερινότητα των πολλών συμπολιτών μας. Ο ελάχιστος πια χρόνος που απομένει για την εκπόνηση σοβαρού εναλλακτικού σχεδίου διεξόδου από την κρίση. Αποκεντρωμένου πλήρως, μακριά από τετριμμένες προδιαθέσεις και σκοπιμότητες ή άλλα υλικά, φθαρμένα ή ληγμένα από τον χρόνο.

Με έμφαση στα συγκριτικά πλεονεκτήματα και τη φέρουσα ικανότητα των επιμέρους περιοχών. Με πυξίδα την προστιθέμενη αξία, την καινοτομία την παραγωγή ποιοτικών προϊόντων και υπηρεσιών και τις πράσινες λύσεις. Με μια κοινωνία όρθια, για μια οικονομία με προοπτική. Βιώσιμη και αειφόρα. Με το παρόν να ανοίγεται στο μέλλον και όχι στο παρελθόν.

Και που οι Οικολόγοι Πράσινοι το θεωρούν ως το δικό τους γήπεδο άσκησης πολιτικής. Όχι με τάσεις ή επιδιώξεις ιδιοκτησίας. Όσοι πιστοί (και δεν είστε λίγοι) προσέλθετε…

*Ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου είναι εκπρόσωπος Τύπου των Οικολόγων Πράσινων

Τα άρθρα που δημοσιεύονται στην κατηγορία «Απόψεις» εκφράζουν τον/την συντάκτη/τριά τους και οι θέσεις δεν συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του koutipandoras.gr