«Ο παρεμβατικός γονιός καταπνίγει τον ενθουσιασμό του παιδιού για τον αθλητισμό!»

Η παρουσία ψυχολόγων σε ομάδες και οργανισμούς θεωρείται ως κάτι το αυτονόητο σε προηγμένες αθλητικά χώρες. Στην Ελλάδα έχουν αρχίσει τελευταία και γίνονται κάποια βήματα ως προς αυτό το τόσο σημαντικό κομμάτι, χωρίς όμως να είναι ικανοποιητικά. Ο Δημήτρης Πετρούνιας ανήκει στις εξαιρέσεις.

Έχοντας εξειδικευτεί στην αθλητική ψυχολογία, ο Πετρούνιας συνεργάζεται με τον Ερασιτέχνη Παναθηναϊκό, την Εθνική Παραολυμπιακή Ομάδα, αλλά και την Εθνική Ακρωτηριασμένων. Βρίσκεται καθημερινά στο πλευρό παιδιών που λατρεύουν τον αθλητισμό, αλλά και άλλων, που βλέπουν τα φτερά τους να κόβονται, που απομακρύνονται από τις δραστηριότητες που αγαπούν λόγω διαφόρων παραγόντων.

Ο Δημήτρης Πετρούνιας ήταν ανάμεσα στους ομιλητές της πολύ ενδιαφέρουσας συζήτησης με τίτλο «το παιδί στον σύγχρονο αθλητισμό», που έγινε με αφορμή την παρουσίαση του Graphic Novel «1908», της ιστορίας του Παναθηναϊκού σε κόμικ. Με αφορμή την παρουσία του εκεί, αλλά και τα πολύ σημαντικά ζητήματα που αφορούν την ψυχική υγεία, αναλύει στο Κουτί της Πανδώρας τις προκλήσεις για το παιδί που πορεύεται έχοντας στη ζωή του τον αθλητισμό, αναφέρεται στην ομάδα ΑΜΕΑ του «τριφυλλιού» και μιλά για άλλα ζητήματα που προκύπτουν στα επόμενα βήματα ενός αθλητή.

«Το παιδί στον σύγχρονο αθλητισμό», ήταν το πολύ ενδιαφέρον θέμα συζήτησης που συνόδευσε την παρουσίαση του Graphic Novel 1908, στην οποία ακούστηκαν πολύ ενδιαφέρουσες τοποθετήσεις. Τι κρατάς εσύ και ποια θεωρείς ότι είναι τα κλειδιά για την διαχείριση του παιδιού στον σύγχρονο αθλητισμό;

Η παρουσίαση του Graphic Novel 1908 δεν θύμιζε τις στείρες παρουσίασεις βιβλίων που παρακολουθούμε κατά καιρούς. Αυτός ενδεχομένως ήταν ακόμα ένας λόγος της τόσο μεγάλης επιτυχίας της. Το παρελθόν και το παρόν κινούμενα παράλληλα με αποδέκτη τον αθλητή των ακαδημιών μας κι όχι μόνο. Άλλωστε αυτό είναι και το βασικό σημείο αναφοράς μας στα τμήματα υποδομών, η γνώση της ιστορίας του συλλόγου και η νουθέτηση των αξιών και των ιδανικών. Στον Παναθηναικό δεν επιθυμούμε να δημιουργούμε μόνο πολύ καλούς αθλητές αλλά και σωστούς πολίτες που θα αποτελέσουν πρότυπα για την κοινωνία. Μόνο κατά αυτό τον τρόπο ο σύγχρονος αθλητισμός θα εξέλθει από το τέλμα και την απαξίωση,με γενιές ανταγωνιστικών αλλά και πολιτισμένων αθλητών. Ως σύλλογος έχουμε αντιληφθεί την κοινωνική ευθύνη μας και κινούμαστε πάντα με γνώμονα το κοινό καλό.

Είναι πλέον κατανοητή από όλους η ανάγκη για συνεργασία με αθλητικό ψυχολόγο τόσο σε επίπεδο ακαδημιών, όσο και στην πρώτη ομάδα ενός συλλόγου. Πόσο πίσω είναι η Ελλάδα σε αυτόν τον τομέα σε σχέση με το εξωτερικό;

Στο σύγχρονο αθλητισμό όπου οι πιέσεις είναι συνεχείς κι επώδυνες η υπηρεσία του αθλητικού ψυχολόγου θεωρείται πλέον απαραίτητη. Η προσέγγιση κάθε φορά διαφοροποιείται ανάλογα την ηλικία, το φύλο και τη στοχοθέτηση του συλλόγου. Στις ακαδημίες προσπαθούμε να εξυπηρετήσουμε όλο το φάσμα παρακολουθώντας τα παιδιά σε ατομικό αλλά και σε ομαδικό επίπεδο έχοντας σε παράλληλο πλαίσιο και την ενημέρωση των γονέων. Στην πρώτη ομάδα όπως αντιλαμβάνεστε όλα είναι διαφορετικά, γιατί κάνεις πρωταθλητισμό, οπότε πρέπει οι παίκτες της να έχουν ψυχικές αντοχές και να λειτουργούν πάντα με σύμπνοια και στοχοπροσήλωση. Δύσκολα θα βρείς παίκτη της ομάδας να εγκαταλείπει τον αγώνα ή να φέρεται λιγόψυχα. Ένα από τα motto μας είναι «Ποτέ μην τα παρατάς.Αν παραιτηθείς μια φορά γίνεται συνήθεια» και πορευόμαστε με αυτό.

Στην Ελλάδα στερούμαστε βασικών υποδομών οπότε οι περισσότεροι σύλλογοι, έχοντας προβλήματα στην καθημερινότητά τους, θεωρούν τον αθλητικό ψυχολόγο ως πολυτέλεια και δεν μπορούν να τον εντάξουν στο αγωνιστικό τους πλάνο. Παρόλα αυτά, επειδή τα αποτελέσματα είναι εμφανή συχνά γίνονται εμβόλιμες ομιλίες σε αθλητές και γονείς. Είναι το πρώτο βήμα εισαγωγής στην αθλητική κουλτούρα των συλλόγων της χώρας, θεωρώ πως σε λίγα χρόνια σχεδόν όλοι οι σύλλογοι θα εντάξουν κι αυτή την υπηρεσία.

Πιστεύεις πως στις μικρές ηλικίες στον αθλητισμό το αποτέλεσμα πρέπει να περνά σε δεύτερη μοίρα, μπροστά στην παιδαγωγική διαδικασία;

Πρωτίστως το παιδί πρέπει να αγαπήσει το άθλημα, οπότε στις μικρές ηλικίες επιβάλεται το παιχνίδι χωρίς σκοπιμότητες και αποτελέσματα. Είναι μια πολύ καλή ευκαιρία μέσω του παιχνιδιού, που θα έχει επιλέξει το ίδιο , να του μεταφέρεις αξίες που σύντομα θα διαμορφώσουν την προσωπικότητά του. Ο προπονητής στην παρούσα φάση θεωρείται παιδαγωγός και για αυτό τα κριτήρια επιλογής του πρέπει να είναι αυστηρά. Μεγαλώνοντας υπάρχουν μετέπειτα δύο επιλογές, αυτή του αθλητισμού κι αυτή του πρωταθλητισμού. Αν επιλέξει την δεύτερη θα πρέπει να γαλουχηθεί με το να ζει κυνηγώντας πάντα το βέλτιστο αποτέλεσμα.

 

Πόσο σημαντικό ρόλο παίζει στην μετέπειτα εξέλιξη της προσωπικότητας του παιδιού, είτε ασχοληθεί με τον αθλητισμό, είτε όχι, η παιδεία που λαμβάνει μέσα από τις προπονήσεις;

Όσο παράτολμο κι αν ακούγεται ο χαρακτήρας του παιδιού φαίνεται απο τον τρόπο που παίζει. Βασική αρχή μας είναι η προβολή σεβασμού και ήθους στον ανταγωνισμό. Δεν είναι τυχαίο πως τα περισσότερα βραβεία Fair Play τα κατακτούν τμήματα των υποδομών μας κι είμαστε υπερήφανοι για αυτό. Μεγαλώνοντας αυτά τα παιδιά θα έχουν αποκτήσει τον σεβασμό προς τον εαυτό τους κι αυτό αποτελεί την βάση των μεγάλων αθλητών. Αυτή η «συνταγή» αποδίδει και αυτά τα παιδιά στέφονται πρωταθλητές μετά από λίγα χρόνια γιατί έχουν σταθερές αξιακές βάσεις και δεν παρεκτρέπονται της πορείας τους. Ο Παναθηναικός άλλωστε έχει αποδείξει πως χτίζει αυτοκρατορίες, δεν τις εξαγοράζει…

 

Στον Ερασιτέχνη Παναθηναϊκό κάνετε διάφορα σεμινάρια που συντελούν σε αυτή ακριβώς την παιδαγωγική διαδικασία. Μίλησέ μας λίγο γι’ αυτά και τον τρόπο που ουσιαστικά μαθαίνετε στα παιδιά το πώς ο αθλητής πρέπει να φροντίσει για την παιδεία και την μόρφωσή του.

Ο Ερασιτέχνης Παναθηναϊκός είναι πρωτοπόρος και σε αυτό το πλαίσιο. Με την ανάληψη του κου Δημήτρη Γιαννακόπουλου δόθηκε μεγάλη βαρύτητα στο θέμα της οργάνωσης και της εκπαίδευσης των ακαδημιών. Επικοινωνούμε στους αθλητές πως η παιδεία κι ο αθλητισμός είναι συγκοινωνούντα δοχεία, το ένα επηρεάζει την απόδοση του άλλου οπότε πρέπει να υφίσταται ισορροπία. Αναλογιζόμενοι τα παραπάνω, η ενασχόλησή μου ως βασικός ομιλητής επί αρκετά χρόνια για θέματα στοχοθεσίας και προγραμματισμού μαθητών για τις πανελλήνιες εξετάσεις αλλά και για κύρια θέματα της οδικής ασφάλειας αποτέλεσαν αφορμή για τα πρώτα σεμινάρια. Μετέπειτα ακολούθησαν για μαθησιακές δυσκολίες, για τον σχολικό εκφοβισμό και για τα δικαιώματα των ΑμεΑ. Επίσης η ίδρυση του τμήματος ΑμεΑ υπάγεται και στην παιδαγωγική διαδικασία αφού αρκετοί αθλητές των ακαδημιών μας παρακολουθούν αγώνες κι έχουν γίνει υπέρμαχοι της ελεύθερης προσβασιμότητας αυτών των ατόμων.

Ο γονιός-προπονητής ή μάνατζερ είναι από το πιο σημαντικά αγκάθια στην αθλητική ζωή ενός παιδιού;

Δυστυχώς ο παρεμβατικός γονιός καταπνίγει τον ενθουσιασμό του παιδιού επηρεάζοντας την ψυχολογία και την απόδοσή του. Οι ρόλοι επιβάλεται να είναι διακριτοί, ο γονιός δεν μπορεί να γίνει ούτε προπονητής ούτε μάνατζερ αλλά να εξυπηρετεί μόνο τις βασικές ανάγκες του παιδιού. Τα περισσότερα παιδιά δεν χαίρονται το παιχνίδι φοβούμενα την κριτική των γονιών, οπότε είτε έχουν μια μέτρια καριέρα είτε σταματούν τον αθλητισμό. Δώστε χώρο και χρόνο στα παιδιά σας, κάντε τα ευτυχισμένα κι αργά ή γρήγορα θα αποδώσουν αυτό που μπορούν.

Τα Social Media έχουν μπει για τα καλά στη ζωή και των αθλητών και έχω ακούσει αρκετές ιστορίες από αποδυτήρια για το πόσο μπορεί να επηρεάσουν την ψυχική ισορροπία ενός νεαρού που κάνει τα πρώτα του βήματα στο χώρο. Ποια είναι η δική σου γνώμη;

Η χρήση των Social Media για έναν αθλητή πρέπει να είναι πάντα με μέτρο. Η υπερέκθεση έχει την τάση να δημιουργεί ναρκισσιστικές συμπεριφορές, οι οποίες ενδέχεται να αλλοιώσουν ακόμα και τη σύμπνοια της ομάδας. Επίσης σχόλια φιλάθλων είναι εύκολο να επηρεάσουν την ψυχική ισορροπία του νεαρού αθλητή και να τον αποδυναμώσουν ψυχικά. Τέλος, η διαχείριση της ήττας μέσα από τα Social Media αρκετές φορές ελοχεύει κινδύνους γιατί ενδέχεται να μεταφραστούν διαφορετικά από τους φιλάθλους και να ασκηθεί περαιτέρω πίεση.

Βλέπουμε όλο και περισσότερους να μιλούν για τις ψυχικές διαταραχές που μπορεί να τους προκαλέσει η τριβή με τον επαγγελματικό αθλητισμό ή η στιγμή που τα φώτα της καριέρας τους σβήνουν. Ποιος είναι για σένα ο τρόπος για να το αντιμετωπίσουν;

Ο πρωταθλητισμός είναι ένας διαρκής αγώνας με τον εαυτό σου. Καθημερινά τον αντιμετωπίζεις ως τον καλύτερο σύμμαχο ή τον χείριστο αντίπαλο σου. Πραγματικά όποιος δεν έχει κάνει πρωταθλητισμό δεν μπορεί να αντιληφθεί τις τεράστιες δυσκολίες του. Οι θυσίες είναι πάρα πολλές και οι πιέσεις αφόρητες σε μια χώρα που δυστυχώς κωφεύει στις φωνές τους. Συνεργάζομαι επί σειρά ετών με αθλητές που έχουν παγκόσμια και ολυμπιακά-παραολυμπιακά μετάλλια και τολμώ να ομολογήσω πως ο Έλληνας πρωταθλητής συναντά περισσότερες δυσκολίες από τον οποιοδήποτε αντίπαλο του στα προηγμένα κράτη. Προφανώς η ψυχική φθορά είναι αρκετά έντονη, όμως το πρώτο που εκπαιδεύται να κάνει είναι να έχει πλήρη έλεγχο του μυαλού του. Αν καταφέρει αυτό, θα καταφέρει τα πάντα, αντιμετωπίζοντας μετέπειτα οποιαδήποτε δυσκολία προσαρμογής κατά την αποχώρηση από την ενεργό δράση.

Ο αθλητισμός προάγει πολιτισμό, είπες στην ομιλία σου. Είναι κάτι που θεωρείς ότι ισχύει στο σύγχρονο επαγγελματικό ποδόσφαιρο;

Το σύγχρονο επαγγελματικό ποδόσφαιρο αναμφισβήτητα βρίσκεται σε τέλμα τα τελευταία χρόνια. Δυστυχώς, υπάρχουν ακόμα ορισμένοι που προσπαθούν με κάθε τρόπο να αφαιρέσουν ό,τι σου ανήκει. Να οικειοποιούνται τον κόπο σου, τη δουλειά σου, τα όσα έκανες με ιδρώτα δικά σου. Ο πολιτισμός προφανώς δεν προάγεται κατά αυτό τον τρόπο κι ενισχύεται η πόλωση. Το να ακολουθήσεις την ίδια τακτική θα ήταν το μόνο εύκολο όμως εκείνο που έχεις ως χρέος σου στην κοινωνία είναι να δημιουργήσεις νέες γενιές παικτών που θα αρνούνται να πράξουν κατά αυτό τον τρόπο. Εκεί θα έχεις πετύχει ολική ανατροπή του τοξικού καθεστώτος. Εκεί θα έχεις προάγει πολιτισμό. Το πιστεύουμε. Θα τα καταφέρουμε.

Η δημιουργία του Παναθηναικού ΑμεΑ κατά πόσο ενισχύει το κοινωνικό πρόσωπο του Παναθηναικό Α.Ο;

Η δημιουργία του Παναθηναικού ΑμεΑ ήταν ένα όνειρο χρόνων που εντέλει έγινε πραγματικότητα. Θυμάμαι έντονα την πρώτη συζήτηση που είχαμε με τον Άγγελο Σκλαβουνάκη στην Κεφαλονιά πριν αρκετά χρόνια για την ίδρυση τμήματος ΑμεΑ. (Κι όμως κι αυτό το τμήμα «γεννήθηκε» ως σκέψη στην γενέτειρα του ιδρυτή μας, Γιώργου Καλαφάτη).Μετά από πολλές δυσκολίες ετών ήρθε η τωρινή διοίκηση κι αγκάλιασε την πρόταση μας. Πλέον, με συνοδοιπόρο και τον Βαγγέλη Παπαλιό, που είχε εκφράσει κι αυτός την επιθυμία του για την δημιουργία μπάσκετ με αμαξίδιο, πορευόμαστε για κάτι μοναδικό. Πρωταρχικός μας στόχος είναι η κοινωνικοποιήση ατόμων με αναπηρία που είναι «εγκλωβισμένα» στο σπίτι μέσω του αθλητισμού. Εκτός αυτού επιθυμούμε να αναπτύξουμε τον αθλητισμό ΑμεΑ στην χώρα μας. Ήδη δημιουργήσαμε το Ινστιτούτο Έρευνας και Καινοτομίας για αθλητές με αναπηρία και δημιουργούμε καινοτομίες. Αυτό είναι πολιτισμός. Αυτό είναι Παναθηναϊκός.