Ο Ομάρ Αμπουσαάντα στο koutipandoras.gr: "Το θέατρο μπορεί να γίνει πράξη αντίστασης για τη Συρία"

Στο όριο μεταξύ θεάτρου ντοκουμέντου και θεάτρου επινόησης και κάνοντας χρήση οπτικοακουστικών μέσων και αρχειακού υλικού, ο Αμπουσαάντα αναγνωρίζει σε μια ιστορία μυθοπλασίας τη σύγχρονη ιστορία μιας χώρας.  

Με αφορμή την παράσταση «While I Was Waiting» που παρουσιάζεται στις 26 και 27 Οκτωβρίου στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, μιλάει στο koutipandoras.gr για τις τραυματικές μνήμες του από τη Συρία, την πίστη του στη ζωή και τα οράματα της Αραβικής Άνοιξης, αλλά και την οπτική του για το θέατρο ως πράξη αντίστασης, ως μία κραυγή διαμαρτυρίας απέναντι στην κατάσταση που έχει διαμορφωθεί στην πατρίδα του.

Συνέντευξη στην Ηλέκτρα Ζαργάνη

While I was waiting. Μια πολιτική αλληγορία βγαλμένη από τα ερείπια της Δαμασκού. Πείτε μας λίγα λόγια για αυτή τη δουλειά.

To While I Was Waiting είναι ένα έργο εμπνευσμένο από την προσωπική ιστορία που συνέβη σε κάποιον που ξέρω στη Δαμασκό. Το 2013 ένας φίλος μου βρέθηκε ξαφνικά στο νοσοκομείο σε κώμα, μετά από ένα μυστηριώδες ατύχημα σε ένα σημείο ελέγχου στη Δαμασκό.

Πέρυσι, ενώ σκεφτόμουν για το νέο μου έργο, ήρθε ξανά στο μυαλό μου αυτή η ιστορία και αποφάσισα να ξεκινήσω να δουλεύω πάνω σε αυτό το θέμα. Σκέφτηκα ότι θα ήταν πολύ ενδιαφέρον να μιλήσω για την συνολική κατάσταση στη Δαμασκό το 2015 μέσα από την ιστορία μιας οικογένειας που το παιδί τους βρίσκεται σε κώμα. Αυτή η ιστορία είναι μία εξαιρετική μεταφορά της συνολικής κατάστασης της Συρίας αυτές τις μέρες.

Πώς μπορεί κατά τη γνώμη σας να επιδράσει η μυθοπλασία πάνω στην πραγματικότητα;

Πιστεύω ότι το θέατρο έχει πραγματική επίδραση στην κοινωνία. Εγώ έκανα πολλά έργα με πρόσφυγες από τη Συρία, ιδιαίτερα στη Βηρυτό και το Αμάν. Μέσα από αυτά τα έργα, ανακάλυψα ότι το θέατρο μπορεί να αλληλεπιδράσει με τις ανθρώπινες ιδέες και να τις αλλάξει. Όταν κάποιος συμμετέχει σε ένα θεατρικό εγχείρημα, ξεκινάει να θέτει στον εαυτό του νέα ερωτήματα και προβληματισμούς, τους οποίους προηγουμένως αγνοούσε. Σε αυτό το θέατρο πιστεύω.

Τι σημαίνει για εσάς το θέατρο ως πράξη αντίστασης;

Όταν ξεκίνησα να δουλεύω στο θέατρο το 2001, ανακάλυψα ότι μπορούσα μέσα από αυτό να διαμαρτυρηθώ ενάντια στην πολιτική και κοινωνική κατάσταση στη Συρία. Τότε βέβαια ο έλεγχος του καθεστώτος ήταν ακόμα πολύ ισχυρός και έπρεπε να δουλεύουμε με αρκετούς περιορισμούς. Εκείνη τη στιγμή κατάλαβα ότι το θέατρο είναι μία πλατφόρμα που μπορεί να δώσει φωνή τόσο σε μένα, όσο και σε όλους τους ανθρώπους που δουλεύουν μαζί μου. Με αυτό το σκεπτικό, προσπαθήσαμε να μιλήσουμε μέσα από γυναίκες πρόσφυγες, πολιτικούς κρατούμενους, ακτιβιστές των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Με αυτόν τον τρόπο, το θέατρο μεταμορφώνεται σε μία πράξη αντίστασης.

Τι είναι αυτό που ελπίζετε για το μέλλον της Συρίας;

Ελπίζω να εκπληρωθούν οι διεκδικήσεις του 2011, όταν οι άνθρωποι βγήκαν μαζικά στους δρόμους. Όλοι ήθελαν να απαλλαχθούν από ένα καθεστώς που κατέστρεψε τη χώρα της Συρίας για περισσότερα από 40 χρόνια. Έχουμε ονειρευτεί μία χώρα δικαιοσύνης, ισότητας, ελευθερίας, χωρίς φόβο. Και εξακολουθούμε να πιστεύουμε σε όλα αυτά.

Πόσο έχουν αλλάξει τα πράγματα από την Αραβική Άνοιξη και μετά; Πόσες ελπίδες γέννησε αυτή η εποχή και πως τελικά αυτές μετασχηματίστηκαν,

Τα πάντα άλλαξαν και συνεχίζουν να αλλάζουν, καθώς μετά την εξέγερση στην Τυνησία, τίποτα δεν θα είναι το ίδιο ξανά. Οι περισσότερες Αραβικές χώρες βρίσκονται σε μία πολύ έκρυθμη κατάσταση και χρειάζεται πραγματικά σκληρή δουλειά και αρκετός χρόνος μέχρι να μπορέσουν να βγουν από τα αδιέξοδα και να περάσουν σε μία πιο ελπιδοφόρα εποχή.

Θα μιλήσω για τη δική μου ζωή. Οι αλλαγές που προέκυψαν το 2011 μου δημιούργησαν στην αρχή μεγάλα όνειρα. Σκέφτηκα πως σύντομα όλα αυτά που ζητούσαμε, όλα αυτά που μας έβγαλαν στους δρόμους, θα γίνονταν πραγματικότητα. Μετά από αυτό όμως, άρχισα να συνειδητοποιώ τις πραγματικές επιπλοκές που θα προέκυπταν από την κατάσταση στην οποία βρισκόμασταν. 

Την ίδια στιγμή, τεράστιες αλλαγές προέκυψαν στη ζωή μου. Η οικογένεια μου μετακόμισε στο Κάιρο, οι περισσότεροι φίλοι μου εγκατέλειψαν τη Συρία, πολλοί άνθρωποι γύρω μου σκοτώθηκαν ή συνελήφθησαν. Μερικές φορές έχω την αίσθηση ότι έχουμε ηττηθεί ολοκληρωτικά. Και αυτό γιατί έχουμε περάσει από πάρα πολλά σκαμπανεβάσματα όλα αυτά τα χρόνια. Αλλά τώρα, μετά από όλα αυτά που έχουν συμβεί, νοιώθω ότι είμαι πολύ πιο δυνατός από πριν. Η κατανόηση μου για τη ζωή και τον κόσμο είναι πολύ πιο ρεαλιστική και ολοκληρωμένη και οι εμπειρίες μου με βοήθησαν να ανακαλύψω κρυμμένες δυνάμεις που υπήρχαν μέσα μου.

Συντελεστές

Σκηνοθεσία: Omar Abusaada

Κείμενο: Mohammad Al Attar

Ερμηνεύουν: Amal Omran, Mohammad Alarashi, Nanda Mohammad, Fatina Laila, Mouiad Roumieh, Mohamad Al Refai

Σκηνικά: Bissane Al Charif

Φωτισμοί: Hasan Albalkhi

Βίντεο: Reem Al Ghazzi

Μουσική: Samer Saem Eldahr (Hello Psychaleppo)

Τεχνική Διεύθυνση: Camille Mauplot

Κατασκευή Σκηνικών: Sylvain Georget & Patrick Vindimian

Παραγωγή: Festival d’Avignon (Γαλλία), Napoli Teatro Festival (Ιταλία), AFAC (Arab Fund for Art and Culture), Pôle Arts de la scène – Friche La Belle de Mai Marseille (Γαλλία), Theater Spektakel Zürich (Ελβετία), Στέγη Ιδρύματος Ωνάση (Αθήνα), Vooruit Gent (Βέλγιο), La Batie Festival de Genève (Ελβετία), Les Bancs publics / Les Rencontres à l’échelle Marseille (Γαλλία), Festival d’Automne à Paris (Γαλλία)

Με τη βοήθεια των La Criée Marseille και Le Tarmac Paris (Γαλλία)

ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ

Τετάρτη 26 Οκτωβρίου

Μετά την παράσταση, συζήτηση του κοινού με τους συντελεστές

Πέμπτη 27 Οκτωβρίου

Εργαστήριο με τον Omar Abusaada

Το While I was waiting είναι μια συμπαραγωγή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάσης με τα φεστιβάλ της Αβινιόν (Festival d’Avignon), της Νάπολης (Napoli Teatro Festival), της Ζυρίχης (Zürcher Theater Spektakel), της Γάνδης (Vooruit Gent), της Γενεύης (La Bâtie Festival de Genève), του Παρισιού (Festival d’Automne à Paris), καθώς και με το πολιτιστικό κέντρο Friche (La Friche La Belle de Mai Marseille) και το AFAC (Αραβικό Ινστιτούτο Τεχνών και Πολιτισμού).

Ο Ομάρ Αμπουσαάντα γεννήθηκε και ζει στην Δαμασκό. Απόφοιτος της Ανώτατης Σχολής Δραματικής Τέχνης της πόλης, εργάζεται ως συγγραφέας και σκηνοθέτης. Το 2002 ίδρυσε την ομάδα Studio Theater, η οποία έκανε το ντεμπούτο της με το έργο Insomnia, το 2004.

Η Συγχώρεση (El affich, στα αραβικά), η δεύτερη δουλειά του Αμπουσαάντα με το Studio Theater, βασίστηκε σε αυτοσχεδιασμούς, σε συνεργασία με μια ομάδα τροφίμων κέντρου κράτησης ανηλίκων.

Το Μάρτιο του 2012, o Αμπουσαάντα συμμετείχε με το θεατρικό αναλόγιο Look at the Streets… This is how Hope looks like στο φεστιβάλ σύγχρονης τέχνης από τον αραβικό κόσμο, Meeting Points 6, προσκεκλημένος της Στέγης. Επρόκειτο για μια κριτική αναδρομή στα γεγονότα της Αραβικής Άνοιξης, της εξέγερσης που αποτέλεσε την εκκίνηση για τον τρομερό εμφύλιο που μαίνεται με αμείωτη ένταση έως σήμερα στη Συρία.

Το 2013, o Αμπουσαάντα έκανε την πρώτη του απόπειρα στην αρχαία τραγωδία, σκηνοθετώντας μια εκδοχή των Τρωάδων του Ευριπίδη. Η παράσταση προέκυψε ως αποτέλεσμα ενός εργαστηρίου με 60 γυναίκες πρόσφυγες από την Συρία και, μεταξύ άλλων, παρουσιάστηκε στο θέατρο Young Vic του Λονδίνου, υπό τον τίτλο Queens of Syria, ενώ προηγουμένως είχε κάνει πρεμιέρα στο Αμάν της Ιορδανίας. Στο πλαίσιο αυτού του πρότζεκτ, 15 καταδιωγμένες Σύριες πήραν το βάπτισμα της σκηνής εξιστορώντας, ως γνήσιες μάρτυρες, βιώματα απώλειας, προσφυγιάς και εξορίας.

Για πολλά χρόνια, ο Αμπουσαάντα ταξίδευε σε απομακρυσμένες περιοχές της υπαίθρου της Συρίας, της Αιγύπτου και της Υεμένης, ανεβάζοντας παραστάσεις και παροτρύνοντας τους ντόπιους να συμμετάσχουν σε αυτές. Έκτοτε, το θέατρό του έχει ενσωματώσει στοιχεία από τη συριακή παράδοση πάνω σε νέες φόρμες όπως είναι το θέατρο ντοκουμέντο.

Παιδί και αυτός της δοκιμαζομένης Δαμασκού, ο Μοχάμαντ Αλ Άταρ γεννήθηκε το 1980. Έχοντας κάνει σπουδές αγγλικής φιλολογίας, θεατρολογίας και παιδαγωγικής του θεάτρου, υπήρξε συνεργάτης πλήθους εντύπων και εφημερίδων της χώρας του, εκδηλώνοντας εκτενές ενδιαφέρον για να γεγονότα της Αραβικής Άνοιξης. Από το 2006, οπότε και εντάχθηκε στην ομάδα του Studio Theater, συμμετέχει τόσο ως περφόρμερ όσο και ως δραματουργός σε παραγωγές του θιάσου. Έργα του έχουν ανέβει, μεταξύ άλλων, στο Λονδίνο, τη Νέα Υόρκη, το Βερολίνο, τις Βρυξέλλες, το Εδιμβούργο και τη Σεούλ.

Info:

Omar Abusaada & Mohammad Al Attar

While I was waiting / FOCUS: SYRIA

Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών

26-27 ΟΚΤ 2016

21:00

Κεντρική Σκηνή

Κανονικό: 7 – 10 – 15 – 18 €

Μειωμένο, Φίλος ή Μικρή Παρέα (5-9 άτομα): 8 – 12 – 14 €

Μεγάλη Παρέα (10+ άτομα): 7 – 11 – 13 €

ΑΜΕΑ & Άνεργοι: 5 €

Συνοδός ΑΜΕΑ: 10 €

Combo 1+1 (με μειωμένη τιμή): 1 εισιτήριο της παραγωγής “While I was Waiting” & 1 εισιτήριο της παραγωγής “Displacement”

Combo 2×1 (με μειωμένη τιμή): 2 εισιτήρια για την ίδια ημέρα