Ο Νικόλας Βαγιονάκης στο koutipandoras.gr: "Τα φρικιά του Κάφκα σπάνε την πλασματική ελευθερία"

“Ο Κάφκα είναι συγγενής μας”, εξηγεί στο koutipandoras.gr με αφορμή την παράσταση που εμπνέεται από τα έργα «Αναφορά σε μία ακαδημία», «Ο καλλιτέχνης της πείνας» και η «Μεταμόρφωση».

Συνέντευξη στην Ηλέκτρα Ζαργάνη

Πείτε μας λίγα λόγια για την παράσταση «Kafka’s Freaks» που παρουσιάζεται για δεύτερη χρονιά.

Ξεκινήσαμε πέρσι από το θέατρο Φούρνος, ταξιδέψαμε στη Θεσσαλονίκη, κάναμε μία πρώτη παρουσίαση στο Λονδίνο και η παράσταση επαναλαμβάνεται ξανά εκεί στο τέλος του Απριλίου. Υπήρξε θετική αποδοχή από τον κόσμο και συγκινητικά σχόλια. Αυτό ήταν το ερέθισμα για να ανέβει για δεύτερο χρόνο στο θέατρο.

Τι σας γοήτευσε στο έργο του Κάφκα;

Ο Κάφκα είναι ένα κομμάτι μας, είναι μέσα σε όλους μας και αυτό τον κάνει διαχρονικό συγγραφέα. Έχει πιάσει όλες τις γκάμες και τις σχολές της ανθρώπινης ύπαρξης, υπόστασης και ψυχολογίας. Έχει νοιώσει όπως ο καθένας μας έχει νοιώσει σε κάποιες στιγμές της ζωής του περιθωριοποιημένος και μόνος, εκεί που ο προσωπικός του κώδικας συγκρούεται και γεννιέται ξανά. Ο Κάφκα μας προτείνει μία μίνιμαλ φιλοσοφημένη στάση ζωής. Το έργο του είναι μία μύηση στην ουσία και όχι στην ύλη. Δεν επέλεξα τυχαία τα τρία αυτά διηγήματα. Αυτά τα τρία πλάσματα, τα φρικιά όπως τα ονομάσαμε, έχουν κάτι το θεατράλε, έναν γκοτέσκο χαρακτήρα.

Κατά τη διάρκεια της παράστασης βρίσκεστε μέσα σε ένα κλουβί. Τι συμβολισμούς και νοήματα φέρει για εσάς αυτή η επιλογή;

Όποιος έχει μία διαφορετικότητα, μια άλλη προσέγγιση της δικιάς του αλήθειας, είναι αλλόκοτος στα μάτια των άλλων. Και εκεί υπάρχει μία καταγγελία των ηρώων αυτών. Αυτό συμβολίζει και το κλουβί. Τα όρια, την οριοθέτηση μιας ολόκληρης κοινωνίας που δρομολογεί τρόπους συμπεριφοράς και τρόπους σκέψης. Με το που γεννιέται ένας άνθρωπος η κοινωνία τον οριοθετεί μέσα σε μια συγκεκριμένη φόρμα. Οι ήρωες του Κάφκα σπάνε αυτή τη φόρμα και ανακαλύπτουν μέσα από την προσωπική τους διαδρομή και ιστορία, την πλασματική ελευθερία αυτού του κόσμου. Ο πολύς κόσμος δεν βλέπει την οριοθέτηση, την προσπερνάει και την αγνοεί, οι ήρωες όμως ξέρουν τι γίνεται και μέσα από αυτό δίνουν τη μάχη τους. Κοινός άξονας των ηρώων είναι η εσωτερική μεταμόρφωση, η οριακή στιγμή που τα πράγματα ανατρέπονται. Ο Κάφκα είναι συγγενής μας, έχει πιάσει όλη την ανθρώπινη φύση με τους φόβους, τον εγκλεισμό, την απομόνωση, την ακύρωση, την απόρριψη μέσα από μία διαφορετική σκέψη και από μία διαφορετική φόρμα.

Πόσο εύκολο είναι για τον θεατή και αναγνώστη να μπορέσει να πλησιάσει το έργο του Φραντς Κάφκα;

Τα κείμενα του Κάφκα είναι εύπεπτα μόνο με την έννοια ότι έχουν ροή, έχουν μία αρχή, μέση και τέλος. Αυτό που αξίζει όμως, είναι να βλέπεις μία ιστορία στην οποία υπάρχει ελευθερία στην αποκωδικοποίηση. Ο Κάφκα δεν κάνει διάλεξη, αλλά παρακινεί τους θεατές να έχουν μία προσωπική ματιά. Ο καθένας ανάλογα με τα προσωπικά του βιώματα και την προσωπική του στάση, μπορεί να διεισδύσει λιγότερο η περισσότερο στο κείμενο. Αυτό που είναι η πιο μεγάλη ουσία της στάσης του Κάφκα είναι η φράση του “υιοθέτησα τη συμπεριφορά σας και επέζησα με τους δικούς σας κανόνες, τη δική σας πλασματική ελευθερία”. Οι ήρωες ξέρουν ότι υπάρχει εισβολή στην ελευθερία και συμβιβάζονται, αλλά είναι γνώστες της κατάστασης τους. Ο φόβος μετατίθεται στους άλλους, που βλέπουν πλάσματα να βγαίνουν από τα κοινωνικά πλαίσια και με τον τρόπο τους να επαναστατούν. Αυτή είναι η μεταμόρφωση. Η δύναμη που παίρνει ο ήρωας και ο φόβος που σπέρνει στους άλλους με την αλλαγή του.

Αυτά τα έργα θα μπορούσαν να είναι ένας παραλληλισμός με τις κοινωνίες που ζούμε σήμερα;

Απόλυτα. Οι συνθήκες αλλάζουν, αλλά οι άνθρωποι σαν μοναχικές οντότητες που τραβούν τη δική τους πορεία παραμένουν οι ίδιοι. Αυτό είναι το όμορφο και το μοναδικό του ανθρώπου. Ο καθένας έχει τον δικό του τρόπο να αντιλαμβάνεται και να αποκωδικοποιεί τα πράγματα. Σε μια φράση του ο Κάφκα αναφέρει ότι στους χαλεπούς καιρούς που ζούμε, ο κόσμος εξοικειώθηκε με την ιδέα ότι κάποιος που πεινάει δεν τρώει. Και αυτή η εξοικείωση προκάλεσε την αδιαφορία. Τι πιο επίκαιρο από αυτό;

Οι αγωνίες των ανθρώπων είναι πάντα ίδιες. Ο συγγραφέας αυτός υπήρχε πριν και μετά την εποχή του. Έχει διεισδύσει πολύ βαθιά στο κομμάτι της ανθρώπινης ψυχολογίας με τα θετικά και τα αρνητικά της.

Υπάρχουν δυσκολίες για έναν άνθρωπο του θεάτρου που προσπαθεί να δημιουργήσει και να επιβιώσει με τις δικές του δυνάμεις;

Υπάρχουν πολλές δυσκολίες που είναι πολύ πιο έντονες τα τελευταία χρόνια λόγω της κρίσης και λόγω των ανακατατάξεων που πραγματοποιούνται. Είναι μία δύσκολη χρονιά για το θέατρο. Συνήθως σε καιρούς περίεργους το θέατρο ανθίζει. Ο κόσμος έχει τη διάθεση να βλέπει παραστάσεις, αλλά όταν τα πράγματα φτάνουν σε οριακό σημείο, οι δυνατότητες δυσκολεύουν και η κίνηση περιορίζεται. Το θέατρο είναι μία συναρπαστική, μοναχική και άνιση πορεία. Πολλές φορές οι απολαβές σου δεν αντιστοιχούν σε αυτό που παρουσιάζεις. Είναι όμως τόσο μεγάλο το κίνητρο, η ευκαιρία να κάνεις την υπέρβαση με αυτήν τη δουλειά, που αξίζει τον κόπο. Είναι μία μάχη όπως και η ζωή. Η τέχνη αντιγράφει τη ζωή, οπότε ισχύουν οι ίδιοι κανόνες. Ίσως να είναι ρομαντικό αυτό που λέω, αλλά πιστεύω ότι όλα θα πάρουν τον δρόμο τους και ο καθένας θα βρει τον τρόπο του να πει αυτό που θέλει.

Σε σχέση με τη δική μου πορεία, τον μισό χρόνο ζω στο Λονδίνο, για ένα διάστημα πήρα και τις αποστάσεις μου από τον χώρο και αυτό με βοήθησε γιατί παρατηρούσα με αυτόν τον τρόπο τα πάντα και πέρα από τη χώρα μου. Πλέον, αισθάνομαι έτοιμος σε μία φάση ωριμότητας να δώσω το προσωπικό μου στίγμα γιατί αυτό έχει σημασία για τον κάθε καλλιτέχνη. Η πορεία μου με έβαλε στον χώρο με πολλές αρμοδιότητες, αλλά και με πολύ μεγάλη σιγουριά. Είμαι ευχαριστημένος με τα θετικά σχόλια και με το πως αγκάλιασε ο κόσμος τη δουλειά μου. Όλοι έχουμε την ανάγκη και το δικαίωμα να κάνουμε την πρόταση μας στον χώρο που δραστηριοποιούμαστε.

Ποια είναι τα σχέδια σας για το μέλλον;

Τα επόμενα πλάνα μου θα είναι στο θέατρο. Είναι πολύ όμορφα αυτά τα χρόνια για μένα. Υπάρχουν όνειρα, σχέδια και πλάνα. Δεν με ενδιαφέρει να κάνω δέκα παραγωγές και παραστάσεις τον χρόνο. Ξεκίνησα τον Κάφκα πέρσι και ακόμα είναι μία δουλειά που χτίζεται, ήταν για μένα μία υπέρβαση. Του χρόνου έχω στο μυαλό μου να κάνω κάτι διαφορετικό. Όλα όμως θα τα δούμε στην πορεία.

Info: 

Ημέρες και ώρες παραστάσεων

Πέμπτη και Παρασκευή στις 21:15

Έως 27 Ιανουαρίου

Διάρκεια παράστασης: 60΄

Τιμές εισιτηρίων: 10€, Φοιτητές 8€, Άνεργοι & ατέλειες: 5€

Προπώληση: Στα ταμεία του θεάτρου Φούρνος, Μαυρομιχάλη 168,

Τηλ.210.6460748