Ο μουσικογράφος Γιώργος Χαρωνίτης μιλάει για τον γκουρού του, Ennio Morricone

Ο πρώτος άνθρωπος, με τον οποίο σκέφτηκα να συνομιλήσω, αμέσως μόλις μαθεύτηκε η είδηση του θανάτου του Ennio Morricone, ήταν ο καλός συνάδελφός Γιώργος Χαρωνίτης. Πριν λίγους μήνες, άλλωστε, τον είχα πετύχει τηλεφωνικά σε ένα αφιέρωμα του Συλλόγου «Φίλοι Ennio Morricone» της Λάρισας, που έχει ιδρύσει ο Κώστας Παπακώστας. 

AP 20188275318981

Γιώργο, θυμάμαι κάποτε που μου έλεγες πως καθόσουν κι έψαχνες πού θα έδινε συναυλίες ο Ennio Morricone για να πηγαίνατε με τη γυναίκα σου. 

Ισχύει, γιατί ξέραμε πως έδινε σπάνια συναυλίες. Ο μαέστρος πριν μερικά χρόνια είχε κάνει μία επέμβαση στη σπονδυλική του στήλη και ματαίωνε τις περισσότερες συναυλίες του. Αν και πρόσφατα είχε δηλώσει πως δεν θα ξανάκανε συναυλίες, είχε μερικές στο πρόγραμμα για το ερχόμενο φθινόπωρο. Ήρθε ο κορονοϊός και εκ των πραγμάτων ακυρώθηκαν κι αυτές. 

Λογικό. Πάντως πριν μερικούς μήνες που είχαμε μιλήσει στο τηλέφωνο, σε είχα πετύχει στη Λάρισα σε ένα αφιέρωμα πάλι στον Morricone.

Βρισκόμουν στη Λάρισα για μία εκδήλωση του συλλόγου που έχει ιδρύσει ο Κώστας Παπακώστας. Είναι ο μοναδικός σύλλογος «φίλων του Morricone», όχι μόνο στην Ελλάδα ίσως, αλλά και σ’ όλο τον κόσμο, εφόσον τέτοιοι σύλλογοι είναι μετρημένοι στα δάχτυλα. Εγώ, λοιπόν, είμαι μέλος αυτής της ομάδας «φανατικών του Ennio Morricone». 

Πιστεύεις ότι ήταν κάπου αναμενόμενος ο θάνατος του;

Όχι, δεν ήταν αναμενόμενος. Μάλιστα, τώρα με την ιστορία του κορονοϊού, επειδή πρόσεχα και μάθαινα νέα του, ήταν κι ο ίδιος πολύ προσεκτικός λόγω ηλικίας. Πιστεύω πως ο θάνατος του προήλθε απ’ όλα αυτά τα μυοσκελετικά του προβλήματα. 

Έχεις μια μεγάλη και σοβαρή θητεία στη μουσική δημοσιογραφία. Πότε ακριβώς «κόλλησες» με τον Morricone;

Από πολύ μικρή ηλικία, από τα δέκα μου χρόνια, ακούγοντας το θέμα από το «Για μια χούφτα δολάρια» και τα σπαγγέτι γουέστερν. Η μεγάλη στιγμή ήταν η θέαση της ταινίας «Ο καλός, ο κακός και ο άσχημος», όπου είδα και το όνομα του, «Ennio Morricone»: Ερωτεύθηκα και το όνομα, και τη μουσική του, και όλα! Στην ουσία, απ’ το ’67 – ’68, τελευταία τάξη δημοτικού – πρώτη γυμνασίου, άρχισα να ασχολούμαι με τη μουσική του και να παίρνω 45άρια δισκάκια. Ήταν σε real time η μουσική του στη ζωή μου, πάντα, εξ ου και τον θεωρώ πνευματικό μου πατέρα. Οποιαδήποτε άλλη μουσική και να άκουγα τη συγκεκριμένη περίοδο, pop ή rock και αργότερα jazz, πάντα είχα αναφορές στον Morricone της αντίστοιχης εποχής. 

Αλήθεια είναι πως ο Morricone ήταν απ’ τους λίγους κινηματογραφικούς συνθέτες που ελίχθηκαν με ταλέντο και άνεση μέσα σε όλα τα είδη της μουσικής. Έως και ψυχεδελική μουσική έγραψε στα τέλη των sixties.

Εγώ πιστεύω ότι έχει γράψει τα πάντα! Σίγουρα ξέρω ότι απλώς η κινηματογραφική μουσική ήταν η αφορμή για να γράφει ότι αυτός ήθελε. Έπαιρνε απ’ τον σκηνοθέτη την αφορμή να κάνει ότι επιθυμούσε και τον έπειθε ότι αυτή η μουσική ήταν η καλύτερη δυνατή, η οποία όντως ήταν η καλύτερη δυνατή! Υπάρχουν μέτριες ταινίες, ακόμη και κάποιες που δεν βλέπονται, όμως κάθεσαι και τις βλέπεις λόγω της μουσικής του Morricone.

Έχεις δίκιο, ο Morricone δεν δίσταζε να γράψει μουσική ακόμη και σε «τρασιές» των χρόνων εκείνων.

Ακριβώς, αλλά πολλές απ’ αυτές τις «τρασιές» αντιμετωπίζονται πλέον ως αριστουργήματα. Μπορεί ο κόσμος να ξέρει τις πιο προβεβλημένες ταινίες του, αλλά θα βρεις αριστουργήματα καθ’ όλη τη δημιουργική του φάση. Εγώ, που θεωρούμαι «συλλέκτης Morricone», δεν μου αρέσει καθόλου η λέξη «συλλέκτης», αφού το μόνο που αποζητώ πάντα απ’ τη μουσική του είναι η απόλαυση. Έπαιρνα μέχρι πρότινος οτιδήποτε έβγαινε με το όνομα του Morricone, αλλά τελευταία τό’χα κόψει αυτό το ακριβό σπορ, αφού δεν υπάρχει πια οικονομική δυνατότητα. 

Εννοείς έπαιρνες μέχρι και bootlegs Morricone, να υποθέσω.

Μπορεί να’παιρνα ένα soundtrack του Morricone σε όλες τις εκδόσεις, σε όλες τις βερσιόν του, ακόμη κι αν δεν είχε τίποτα παραπάνω. Κάπου έβαλα φρένο, είπα «Εντάξει, μην το παρακάνεις»…

Πότε σου έτυχε να τον συναντήσεις δια ζώσης για πρώτη φορά;

Την πρώτη φορά που ήρθε στην Ελλάδα το 2005, πριν από 15 χρόνια ακριβώς. Ένας φίλος, μάλιστα, μου θύμισε ότι προχθές ήταν η επέτειος της πρώτης εμφάνισης του στην Ελλάδα, στις 4 Ιουλίου. Σκεφτόμουν πως κάθομαι κι απασχολούμαι μ’ ένα κάρο μαλακίες και ξεχνάω ένα τέτοιο μεγάλο γεγονός! 

Είχατε ανταλλάξει λόγια στο πόδι τότε ή είχες την ευκαιρία να γνωριστείτε καλύτερα;

Το 2005 είχαμε απλά μιλήσει, το 2008 όμως που ξανάρθε, βγήκαμε έξω και φάγαμε μαζί. Είχαμε καλύτερη επαφή με μεταφραστή στα ιταλικά για πιο εκ βαθέων συζητήσεις.

Κι αν σε ρωτήσω τώρα τι αποκόμισες απ’ τον άνθρωπο Morricone;

Μπορώ να πω ότι ήδη τον ήξερα και σαν άνθρωπο, γιατί τον είχα μελετήσει. Είχα διαβάσει πολλά για τη ζωή του. Ήταν ένας κανονικός άνθρωπος, ο οποίος καθ’ όλη τη ζωή του ξύπναγε στις 5 το πρωί, καθόταν στο γραφείο του και συνέθετε ότι ήταν να συνθέσει, το μεσημέρι πήγαινε στο στούντιο και τα ηχογραφούσε, και το βράδυ, επιστρέφοντας στο σπίτι από το στούντιο, πέρναγε από το φούρνο κι έπαιρνε κάνα ψωμί για τη γυναίκα του και για την οικογένεια. Ήταν με λίγα λόγια ένας πολύ απλός άνθρωπος που όλα αυτά τα έκανε μέχρι πρόσφατα.

Ήταν κάτοικος Ρώμης, έτσι;

Στη Ρώμη ζούσε, ναι. 

Το σκέφτεσαι να πας στην κηδεία του; (σ.σ. την ώρα της συνέντευξης, δεν είχε ακόμη ανακοινωθεί η επιθυμία του Morricone για κλειστή τελετή).

Όχι, δεν το σκέφτομαι, αλλά ξέρεις γιατί; Για μένα ο Morricone δεν έχει πεθάνει! Νιώθω πλήρως ορφανός, γιατί μετά τους γονείς μου, πέθανε και ο πνευματικός μου πατέρας. Είμαι ορφανός, αλλά υπάρχει η μουσική του, υπάρχουν τα πάντα γι’ αυτόν. Χθες το βράδυ, πριν μαθευτεί ο θάνατος του, έκανα κάτι άλλο και λέω σε μια στιγμή «Δεν βάζω κάτι του Morricone ν’ ακούσω;» Έκατσα κι άκουσα στη μία μετά τα μεσάνυχτα Ennio Morricone, καταλαβαίνεις;

Ακούγεται κάπως μεταφυσικό.

Μπορεί να υπάρχει κάτι μεταφυσικό, όντως, δεν το αρνούμαι, δεν είμαι σίγουρος μ’ αυτά τα πράγματα. Έμαθα για το θάνατο του σήμερα το πρωί που πετάχτηκα στο σούπερ μάρκετ. Μου τηλεφώνησε ένας συνάδελφος και μου’ πε «Πέθανε ο Morricone» την ώρα που ψώνιζα. Παράτησα τα ψώνια και γύρισα πίσω γρήγορα για να γράψω κάτι κι εγώ. Αυτή τη στιγμή με παίρνουν απ’ όλα τα ραδιόφωνα, αλλά επειδή είμαι ευσυγκίνητος τύπος και την ώρα που μιλάω μπορεί να με πάρουν τα ζουμιά, δεν θέλω να βγαίνω και τους λέω: «Παιδιά, ευχαριστώ πάρα πολύ, αλλά δεν είμαι σε θέση τώρα να μιλήσω»…

Αναρωτιέμαι αν ο ίδιος είχε ενημερωθεί για την ύπαρξη του συλλόγου «Φίλοι Ennio Morricone» στη Λάρισα.

Είχε ενημερωθεί απ’ τον Κώστα Παπακώστα, σίγουρα θα έγιναν κινήσεις, αλλά δε νομίζω να πολυενδιαφερόταν λόγω των προβλημάτων με την υγεία του. Ωστόσο, ένα συνεργείο του Giuseppe Tornatore είχε πάει στη Λάρισα κι είχε κάνει λήψεις.

Δεν το λες αμελητέο αυτό.

Όχι, καθόλου αμελητέο δεν είναι! Μάλιστα, στο ντοκιμαντέρ που γύριζε ο Tornatore για τον Morricone και που ήταν να παιχτεί στις Κάνες, αλλά πήρε αναβολή, θα πρέπει να υπάρχει αναφορά σίγουρα στον σύλλογο της Λάρισας. 

Ποια είναι η αγαπημένη σου ταινία σε μουσική Morricone;

Θα έλεγα το «The Mission»! Το ξεχωρίζω, γιατί κι εκείνου ήταν απ’ τα αγαπημένα του soundtracks. Τό’χαμε συζητήσει το 2005 και μου’χε πει πως μπόρεσε να συμπεριλάβει μέσα πολλά αγαπημένα του πράγματα, από παραδοσιακή μουσική μέχρι γρηγοριανά μέλη κλπ. Σου τα εξηγούσε ο Morricone και τρελαινόσουν, γιατί πράγματι υπήρχαν όλα αυτά μέσα στο συγκεκριμένο soundtrack! Κι η ταινία, όμως, ήταν εκπληκτική, ακόμη τη βλέπω και τη φχαριστιέμαι!

Είχατε πει κάτι και για τη συνεργασία του με τη Joan Baez στο «Sacco e Vanzetti»;

Η Baez δήλωνε πολύ ευχαριστημένη απ’ τη συνεργασία τους και ο ίδιος είχε γράψει εξαιρετική μουσική πέρα απ’ τη μπαλάντα με τους στίχους της Baez. Είχαν άριστη συνεργασία, αλλά νομίζω πως το σήκωνε και η εποχή, αφού ήταν έντονα πολιτικοποιημένη.

Ο ίδιος υπήρξε έντονα πολιτικοποιημένος;

Απόλυτα, όχι, αλλά πάντα ήταν με την προοδευτική πλευρά. Έχει γράψει μουσική,ας πούμε, για ταινίες σαν τη «Μάχη του Αλγερίου»…

Και κάποιες του Pier Paolo Pazolini.

Η συνεργασία με τον Pazolini μπορεί να φαίνεται μεγάλη, αλλά δεν είναι. 

Δεν αντιλέγω, του Pazolini του άρεσε να κάνει μουσική επιμέλεια ο ίδιος στις ταινίες του.

Ναι, στο «Θεώρημα» λόγου χάριν, έβαλε μουσική Mozart και ο Morricone έγραψε τέσσερα θέματα. Σίγουρα, πάντως, η συνεργασία με τον Pazolini τού άρεσε του Morricone, παρότι δεν ήταν τόσο δημιουργική όσο με τον Tornatore ή με τον Leone.

Αν σε ρωτούσα να μου επισημάνεις κάποια κοινά στοιχεία ή διαφορές του με τον Nino Rota;

Κατά τη γνώμη μου δεν έχουν πολλές διαφορές, υπό την έννοια ότι και οι δύο έχουν την κινηματογραφική, αλλά και την κλασική τους πλευρά. Και ο Rota έγραφε συμφωνικά έργα ή μουσικές δωματίου, όπως έγραφε και ο Morricone. Τον Rota θα τον χαρακτήριζα λίγο πιο «ευανάγνωστο» και οπωσδήποτε πιο αναγνωρίσιμο από τη συνεργασία του με τον Fellini. Ο Morricone δεν έγινε τόσο αναγνωρίσιμα τυποποιημένος, ακόμη και με την περίπτωση του Sergio Leone. Ακόμη δηλαδή κι αν τα συγκεκριμένα soundtracks του μοιάζουν λίγο, με το «Κάποτε στην Αμερική» ξέφυγε! Το πράγμα πήγε αλλού, επειδή κι η ταινία ήταν ιδιαίτερη. 

Άρα μου λες ότι δεν ταυτίστηκε με έναν σκηνοθέτη, όπως έχουμε Federico Fellini – Nino Rota ή, για να πάμε και στα καθ’ημάς, Θόδωρο Αγγελόπουλο – Ελένη Καραΐνδρου.

Όχι, ο Morricone περισσότερο διατηρούσε δημιουργικές φιλίες. Ήταν φίλος με τον Sergio Leone και συμμαθητές στο σχολείο. Το συνειδητοποίησαν πολύ αργότερα, ο Ennio είπε δηλαδή του Sergio ότι κάνανε μαζί στο δημοτικό πιτσιρικάδες. Υπάρχει και μία σχετική φωτογραφία τους. 

Είναι ένα τεράστιο πλήγμα για τον πολιτισμό διεθνώς ο θάνατος του Morricone;

Κοίταξε, επειδή τον ήξερα τον Morricone, ήταν συνεχώς παραγωγικός. Σηκωνόταν το πρωί, όπως είπα, κι έγραφε! Δεν πίστευες ότι αυτό θα σταμάταγε ποτέ! Μπορεί να πέθαινε δηλαδή πάνω στο γραφείο συνθέτοντας, αυτή την εικόνα είχα! Έλεγα πως θα πεθάνει κάποια στιγμή από γηρατειά, όχι από αρρώστια. Ψάχνοντας τώρα στα γρήγορα, ανακάλυψα πως μάλλον πέθανε απ’ τα μυοσκελετικά θέματα που είχε, έχοντας κάνει εγχείρηση, η οποία του προξένησε επιπλοκές. Φοβόμουν για κορονοϊό, αλλά..Αν κάτσεις και δεις όλες τις ταινίες με μουσικές του, ο κόσμος του Morricone είναι παράλληλος με τον κόσμο που ζήσαμε. Κάποιοι μπορεί να τον γνωρίσαμε απ’ τη δεκαετία του ’60, εσύ που’σαι νεότερος όμως, μπορεί να τον γνώρισες πιο μετά, τη δεκαετία του ’80 και του ’90. Η μουσική του αντικατοπτρίζει τον πολιτισμό και τις αλλαγές του, καθώς δεν έγραφε ποτέ μανιερίστικα, αλλά σύγχρονα. 

Γιώργο Χαρωνίτη, δέξου τα συλλυπητήρια μου. Σ’ ευχαριστώ γι’ αυτή τη συνομιλία μας.

Εγώ σ’ ευχαριστώ πολύ. Να’μαστε όλοι καλά. 

* Νομίζω πως ο Morricone «έφυγε» στο σωστό timing. Έζησε τη δόξα, την αποδοχή, συναντήθηκε με τους μεγαλύτερους σκηνοθέτες διεθνώς, άφησε ένα μεγαλειώδες – ποσοτικά και ποιοτικά – έργο, πρόσφερε πολλά στον πολιτισμό, διέσχισε δεκαετίες αλλαγών πάντα με τη μπαγκέτα στο χέρι, άφησε ένα όνομα – συνώνυμο της πιο καλαίσθητης κουλτούρας και έσβησε πλήρης ημερών. Τουλάχιστον ας πάει όπου πάει με τις εικόνες ενός ωραίου παλιού κόσμου, που οι μεγαλύτεροι μας επίσης έζησαν κι εμείς προλάβαμε να τις ζήσουμε στον απόηχο τους. Λογικά στη γειτονική Ιταλία θα’χει κηρυχθεί εθνικό πένθος. Αντίο, τεράστιε!

ΣΥΡΙΖΑ: «Οι προκλητικές δηλώσεις του Ερντογάν υπονομεύουν και τις ελληνοτουρκικές σχέσεις»

mist erdo

ΣΥΡΙΖΑ: «Οι προκλητικές δηλώσεις του Ερντογάν υπονομεύουν και τις ελληνοτουρκικές σχέσεις»

«Καλούμε την κυβέρνηση, να προβεί άμεσα στις απαραίτητες διπλωματικές ενέργειες απέναντι στη νέα αυτή τουρκική…

Νέα πρόκληση Ερντογάν: Δήλωσε «μετανιωμένος» που η Τουρκία δεν κατέκτησε ολόκληρη την Κύπρο το 1974

8ce56d6d499047e58e6fa1054f091391

Νέα πρόκληση Ερντογάν: Δήλωσε «μετανιωμένος» που η Τουρκία δεν κατέκτησε ολόκληρη την Κύπρο το 1974

«Λάδι στη φωτιά» γύρω από το Κυπριακό έριξε το βράδυ της Δευτέρας (18/3) ο Τούρκος…