Ο Μεγάλος Ποδηλατόδρομος… πήγε Περίπατο

Τα τελευταία χρόνια το ποδήλατο κερδίζει συνεχώς έδαφος στην προτίμηση των  ανθρώπων στην Ελλάδα.

Η πρώτη μεγάλη “έκρηξη” συνέβη κάπου στο 2007. Όσοι  κυκλοφορούμε στους δρόμους της Αθήνας, σίγουρα κάποια Παρασκευή θα είχαμε  πετύχει την …ποδηλατοπομπή του “Freeday”, η οποία είχε φτάσει σε επίπεδο να  αριθμεί ακόμα και 3.000 ποδήλατα σε κάποιες βόλτες.

Η έξαρση αυτή σε κάποιους άφησε …κουσούρι και κάπως έτσι, το να βλέπεις κάποιον με ποδήλατο στους  δρόμους της Αθήνας έπαψε να αποτελεί έκπληξη.

Στο 2020 όπου ο covid19 έχει  δημιουργήσει πρωτόγνωρες συνθήκες σχεδόν σε όλα τα επίπεδα, η μαζική χρήση ποδηλάτου αναβιώνει και πάλι.

Τόσο πολύ που ο Δήμος Αθηναίων αποφάσισε να  βγάλει από τα συρτάρια του τις -εδώ και χρόνια εκπονημένες- μελέτες για ένα κέντρο  πόλης φιλικό προς τον ποδηλάτη και τον πεζό. Το εγχείρημα ονομάστηκε “Ο Μεγάλος  Περίπατος”.

Σαν άνθρωποι που χρησιμοποιούμε το ποδήλατο σε μέγιστο βαθμό, όχι  μόνο για τη βόλτα μας αλλά και για την μετακίνηση μας γενικότερα,  παρακολουθήσαμε τις εξελίξεις από κοντά. Γνωρίζουμε καλά τι σημαίνει “δημόσια  έργα υποδομής” στην Ελλάδα αλλά θέλαμε να δούμε θετικά αυτή την κίνηση και τον  αντίκτυπο που θα έχει στην κοινωνία.

Η Αθήνα είναι μία πόλη καθόλου φιλική προς  το ποδήλατο. Οι ποδηλατικές υποδομές είναι σχεδόν στο μηδέν. Ακόμα και όπου  υπάρχουν, είναι πολύ συχνό φαινόμενο να μην γίνονται σεβαστές από όλους τους  υπόλοιπους που κινούνται στους δημόσιους χώρους με οποιοδήποτε όχημα, ακόμα  και χωρίς όχημα.

Τα αυτοκίνητα, το μποτιλιάρισμα, η νευρική συμπεριφορά είναι  στοιχεία που κυριαρχούν στους δρόμους της Αθήνας. Όλα αυτά, καθιστούν  απαγορευτικό το ενδεχόμενο για πάρα πολλούς ανθρώπους να τολμήσουν να  καβαλήσουν ποδήλατο. Ειδικά αν μιλάμε για ανθρώπους που δεν έχουν  προηγούμενη εμπειρία σαν οδηγοί. Και είναι όντως επικίνδυνο να εμπλακείς για  πρώτη φορά στο κυκλοφοριακό της πόλης, σαν ποδηλάτης.  

Έτσι, το πρώτο και κυριότερο πράγμα που θα κατόρθωνε ο Μεγάλος Περίπατος, θα  ήταν το γεγονός πως θα πρόσφερε μια δόση ασφάλειας και σιγουριάς σε όσους  σκέφτονται να ξεκινήσουν να χρησιμοποιούν το ποδήλατο. Όχι επειδή με 2 χιλιόμετρα ποδηλατόδρομο θα λυνόταν το πρόβλημα αλλά γιατί θα ήταν μια εγγύηση  ότι πλέον το ποδήλατο μπαίνει για τα καλά στο χάρτη των μεταφορικών μέσων.

Ο Μεγάλος Περίπατος θα ήταν ένα πρώτο και αποφασιστικό βήμα προς αυτή την  κατεύθυνση. Κάθε αρχή και δύσκολη και ας είμαστε ρεαλιστές, δεν υπάρχει  περίπτωση να σχεδιαστεί και να υλοποιηθεί από τη μία μέρα στην άλλη ένα  ποδηλατικό δίκτυο για όλο το λεκανοπέδιο. Αν όμως το ποδήλατο μπει στην ατζέντα  από τον μεγαλύτερο δήμο της χώρας, θα ακολουθήσουν και οι υπόλοιποι κι έτσι σε  βάθος χρόνου ίσως να μπορέσουμε να έχουμε ένα αξιοπρεπές ποδηλατικό δίκτυο. 

Το ποδήλατο στην Ελλάδα ήταν ανέκαθεν παρεξηγημένο και ενοχλούσε όσους δεν το  χρησιμοποιούσαν. Το βιώνουμε ακόμα και σήμερα αυτό. Στο πεζοδρόμιο, ενοχλείς  τον πεζό. Στον δρόμο, ενοχλείς τον οδηγό. Στο Μετρό και στα άλλα τρένα, ενοχλείς  τους υπόλοιπους επιβάτες. Η πλειοψηφία του κόσμου ακόμα δεν έχει αντιληφθεί ότι  το να καβαλάς ποδήλατο, δεν είναι απλά ανεμελιά και παιχνίδι. Δεν έχει αντιληφθεί  πως μπορεί να χρησιμοποιείς το ποδήλατο σου για να πας από και προς τη δουλειά  σου, ότι είναι το μεταφορικό σου μέσο. Ακόμα και ότι μπορεί να είναι η στάση σου  και η άποψη σου απέναντι στα δεδομένα της εποχής.

Κάτω από όλες αυτές τις  συνθήκες, όπως είδαμε όλοι, η ανακοίνωση του πλάνου για τον Μεγάλο Περίπατο  δεν έγινε και πολύ ευπρόσδεκτο σχεδόν από όλους όσους δεν χρησιμοποιούν το  ποδήλατο για την μετακίνηση τους. Η γενική αντίληψη ήταν ότι ο Δήμος θα κλέψει  χώρο από όλους αυτούς που ούτως ή άλλως ταλαιπωρούνται στο κυκλοφοριακό χάος  του κέντρου, για να φτιάξει παιδική χαρά για τους ανέμελους με τα ποδήλατα. Ο  περισσότερος κόσμος ‘βγήκε στα κάγκελα’ στην ανακοίνωση ότι το κέντρο της  Αθήνας πρέπει να σωθεί από το κυκλοφοριακό χάος.  

Εκεί ήταν και το μεγάλο στοίχημα για τον Δήμο Αθηναίων.

Αν θα κατάφερνε να πάρει  τον κόσμο μαζί του μέσα από την πραγματικά καλή δουλειά που θα έκανε στις  υποδομές, σε καμπάνιες για την ενημέρωση των πολιτών, στην εκπαίδευση – γενικότερα- των ανθρώπων ότι οι πόλεις γίνονται περισσότερο ανθρώπινες όταν τα  αυτοκίνητα λιγοστεύουν. Το τι έγινε στην πραγματικότητα, δυστυχώς το είδαμε όλοι.

Ακόμα κι εμείς που είμαστε ποδηλάτες στο χάος της μεγαλούπολης και θέλαμε να  είμαστε καλοπροαίρετοι απέναντι στο εγχείρημα, απογοητευτήκαμε ολοκληρωτικά.  Και σε αυτό το κείμενο δεν θα θέλαμε να σταθούμε στο πολιτικό κομμάτι της υπόθεσης “Μεγάλος Περίπατος”. Η μεγαλύτερη πληγή που αφήνει αυτή η πρόχειρη  και εντελώς αποτυχημένη απόπειρα είναι ότι, στην αντίληψη των πολιτών, η  παρέμβαση για μια πόλη φιλική προς τον πεζό και τον ποδηλάτη “ποινικοποιήθηκε”. 

Ποτέ δεν ήταν εύκολες οι αλλαγές τέτοιου μεγέθους. Το 2003 και όλοι από  κάποια ηλικία και πάνω θα θυμόμαστε το σάλο που είχε ξεσπάσει όταν η τότε  Δημοτική αρχή μαζί με το Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε έβαλαν μπροστά να πεζοδρομοποιήσουν τη Διονυσίου Αρεπαγίτου και την Αποστόλου Παύλου. Λίγο αργότερα ακολούθησαν και  η Ερμού μαζί με την Αιόλου. Στα κάγκελα ίσως η μεγαλύτερη μερίδα των πολιτών της  Αθήνας. Πάλι το κυκλοφοριακό ήταν και τότε το βασικό αντεπιχείρημα για τα έργα,  πάλι φωνάζανε ότι η Αθήνα θα γίνει ένα απέραντο εργοτάξιο, λες και υπάρχει το  μαγικό ραβδί και δε το χρησιμοποιούμε από καπρίτσιο. Το αποτέλεσμα… Όλοι το απολαμβάνουμε.

Αυτοί οι πεζόδρομοι έγιναν σε πείσμα του πολιτικού κόστους και  μας ομόρφυναν τη καθημερινή μετακίνηση και βόλτα στην Αθήνα. Έγιναν με κόστος  το οποίο δε μπορούμε να ξέρουμε σε τι βαθμό υπήρξαν μίζες κτλ, αλλά θεωρούμε  δύσκολο να μην βγήκε κάποιο κέρδος. Αυτή τη στιγμή διαφωνούντες του τότε αλλά  και μη, απολαμβάνουμε τα συγκεκριμένα έργα που δεδομένα αναβάθμισαν τη ζωή  όλων μας.

Τα έργα υποδομών όταν γίνονται με οργανωμένο από ειδικούς πλάνο, με σοβαρότητα στις μελέτες, με όραμα, με μεράκι, με γούστο και φυσικά με γνώμονα τη λειτουργικότητα έρχονται για να μας αναβαθμίσουν τη ζωή και όχι να μας διχάσουν στη καθημερινότητα, όπως πέτυχε απόλυτα ο Μεγάλος Περίπατος.

Ένα έργο ημιτελές, άρπα κόλα, λίγο από εδώ, λίγο από εκεί, πανάκριβο, καθόλου χρηστικό  έκανε εισβολή στην καθημερινότητα μας με τρόπο απίθανο σε μια συγκυρία που κάθε  άλλο παρά δυσκόλευε την εφαρμογή μιας ανάλογης ιδέας. Αυτό είναι και το βασικό  πρόβλημα στην ουσία του, ότι για τους παραπάνω λόγους φαίνεται ως πολίτες να  χάσαμε μια χρυσή ευκαιρία για να ξεκινήσει ένα δεύτερο ουσιαστικό λιφτινγκ στην  Αθήνα που θα το χαρούμε όλοι, όχι μόνο οι ποδηλάτες και οι πεζοί.

Αντ’ αυτού πέτυχε  ο διχασμός, οι οδηγοί αυτοκινήτων να βλέπουν τους πεζούς και τους ποδηλάτες ως  εχθρούς και οι δεύτεροι τους πρώτους ως εμπόδιο. Συγχαρητήρια. Αντί να  γουστάρουμε με ένα όραμα που μπαίνει σε πράξη βουτηχτήκαμε πάλι στη μιζέρια σε  μια εποχή μίζερη αρκετά έτσι και αλλιώς.

Μόνοι υπεύθυνοι, όσοι έπαιξαν στην πράξη  για τα δικά τους οφέλη με τη συγκεκριμένη ιδέα σπαταλώντας μια χρυσή ευκαιρία  που δημιούργησαν οι πρωτόγνωρες συνθήκες που ζούμε όλοι μας, ή σχεδόν όλοι  μας.

Ελπίζουμε κάποια στιγμή να δούμε σχετικούς και γνώστες να ασχολούνται με τα  ανάλογα θέματα και όχι κομπάρσους να παριστάνουν τους πρωταγωνιστές.  Ελπίζουμε κάποια στιγμή να δούμε ανθρώπους να διαχειρίζονται την τύχη αυτής της  πόλης και κατ’ επέκταση της καθημερινότητας μας που να έχουν τουλάχιστον την  υστεροφημία να αφήσουν το όνομα τους με χρυσά γράμματα στην ιστορία αυτής της  πόλης. Βαρεθήκαμε τους τυχοδιώκτες της λεζάντας και του “φαίνεσθαι”.

Δε χωράει  στο μυαλό μας ότι δεν υπάρχουν τα ικανά μυαλά να σχεδιάσουν αλλά και να  εφαρμόσουν τις αλλαγές που χρειάζεται δεδομένα η Αθήνα για να γίνει μια πόλη  ακόμα πιο ευχάριστη στην καθημερινότητα όλων μας. Μια πόλη ακόμα πιο ανθρώπινη  κόντρα σε μια απάνθρωπη εποχή. Λεφτά για όλα αυτά, τα βρίσκετε… Ας βρούμε και  τους ανθρώπους να τα υλοποιήσουν. 

Υ.Γ.1 Δε θέλει κόπο, θέλει τρόπο.

Υ.Γ.2 Το ποδήλατο είναι εικόνα από το μέλλον.

Υ.Γ.3 Το ποδήλατο δε χρειάζεται να εκτοπίσει κανέναν και τίποτα. Το ποδήλατο  χωράει μια χαρά παντού.

Υ.Γ.4 Είναι δεδομένο ότι αυτές οι κινήσεις χρειάζονται και τις ανάλογες επενδύσεις  στα ΜΜΜ. Όταν σε κάποιον/α θες να του περιορίσεις τη μετακίνηση με το  αυτοκίνητο πρέπει να φροντίζεις να του παρέχεις και την εναλλακτική οδό. Σίγουρα  
δε θα βολευτούμε όλοι από την πρώτη μέρα. Κάτι θα χάσουμε αλλά σίγουρα κάτι να  έχουμε να κερδίσουμε ίδιας αν όχι και μεγαλύτερης αξίας.

Υ.Γ.5 Να αποφασίσουμε λοιπόν τι έχει αξία για τις ζωές μας. Εδώ μιλάμε για τη ζωή  μας. 

Υ.Γ.6 Ο καθένας μας βέβαια έχει την αισθητική του. Η πραγματικότητα δείχνει ότι  όταν κάτι είναι σωστό και καλαίσθητο δε γίνεται στο τέλος να μη σε κερδίσει.

Υ.Γ.7 Αθήνα φυσικά δεν είναι μόνο το κέντρο. Εμείς έτσι και αλλιώς δε μένουμε στο  κέντρο. Σχολιάζουμε το τι έχει γίνει μέχρι τώρα στο κέντρο γιατί είναι το επίκεντρο  των εξελίξεων.

Υ.Γ.8 Η “Ζωή… Ποδήλατο” είναι μια ποδηλατοπαρέα που ζει και αναπνέει στους  δρόμους της Αθήνας και όχι μόνο. Χρησιμοποιεί το πιο ελευθεριακό μέσο  μετακίνησης, για το καθημερινό της δρομολόγιο αλλά και για τη ψυχαγωγία της.

* Οι εικόνες χρησιμοποιούνται με την άδεια της «Ζωής Ποδήλατο»