Newsroom

Newsroom

Ο Μαυροθαλασσίτης Κώστας Βάρναλης αποκτά τον δικό του ανδριάντα στη γενέτειρά του

Τη δική του θέση στην αλέα των διάσημων προσωπικοτήτων που γεννήθηκαν στην πόλη Μπουργκάς (Πύργος) της Βουλγαρίας θα αποκτήσει σε λίγο καιρό ένας από τους κορυφαίους Έλληνες λογοτέχνες και ποιητές, ο Κώστας Βάρναλης, με την τοποθέτηση ανδριάντα του πλάι σε εκείνους των φημισμένων συμπολιτών του, Βούλγαρων ηθοποιών Γκεόργκι Καλογιάντσεβ και Απόστολ Καραμίτεβ.

κώστας βάρναλης

Γεννημένος το 1884 στον τότε Πύργο της Ανατολικής Ρωμυλίας (σημερινό Μπουργκάς), ο Κώστας Βάρναλης πέρασε τα παιδικά του χρόνια εκεί και 45 χρόνια μετά τον θάνατό του, τον περασμένο Μάιο, η ελληνική κοινότητα της Βουλγαρίας διοργάνωσε σειρά εκδηλώσεων για να τιμήσει τη μεγάλη αυτή προσωπικότητα των Γραμμάτων.

Όπως αναφέρει η εφημερίδα ευρείας κυκλοφορίας της Σόφιας «24 chasa» (24 Ώρες) σε πρόσφατο δημοσίευμά της, με τον χαρακτηριστικό τίτλο «Ανδριάντας ενός από τους πιο γνωστούς Έλληνες ποιητές στην αλέα των διάσημων Μπουργκασλήδων (Πυργιωτών)», η πρόταση για την τοποθέτηση του ανδριάντα στην αλέα δίπλα στην είσοδο του θερινού θεάτρου στο παραθαλάσσιο πάρκο της πόλης, έγινε στο πλαίσιο των εκδηλώσεων που διοργανώθηκαν τον περασμένο Μάιο στη γενέτειρα του ποιητή για τα 45 χρόνια από τον θάνατό του.

Σύμφωνα με την πρόταση που φέρνει στο φως της δημοσιότητας η βουλγαρική εφημερίδα, ο ανδριάντας θα φιλοτεχνηθεί από Έλληνα γλύπτη, ενώ για τα αποκαλυπτήριά του θα έρθουν συγγενείς και κοντινά πρόσωπα του ποιητή, καθώς και εκπρόσωποι της ελληνικής πρεσβείας στη Σόφια.

«Τώρα, με τον ανδριάντα του, που θα τοποθετηθεί στην αλέα των διάσημων προσωπικοτήτων που γεννήθηκαν στο Μπουργκάς, ο Βάρναλης θα μείνει για πάντα κοντά στη θάλασσα που τόσο αγάπησε, στη γενέτειρα πόλη του, μια ανάσα απόσταση από την Πέτια Ντουμπάροβα (σ.σ. στα ελληνικά κυκλοφορεί από τις εκδ. Χαραμάδα, 2008, σε μετάφραση Μάια Γκιόλα-Γκράχοβσκα, συλλογή διηγημάτων της Πέτια Ντουμπάροβα με τίτλο «Κείμενα ενός κοριτσιού»), μια συγκλονιστικά λυρική Βουλγάρα και παγκόσμια ποιήτρια (1962-1979)», αναφέρει σχετικά με την τοποθέτηση του ανδριάντα ο Βασίλης Μιχαλέλης, χημικός μηχανικός και μεταφραστής, μέλος του ελληνοβουλγαρικού Συνδέσμου «Αριστοτέλης-Γέφυρα πολιτισμού».

Έχοντας διαμείνει πολλά χρόνια στην πόλη και γνωρίζοντας πολύ καλά την ιστορία και την πνευματική της ατμόσφαιρα, ο κ. Μιχαλέλης θεωρεί πως τόσα χρόνια ήταν ένα μείον για την πόλη του Μπουργκάς να μην αξιοποιήσει ένα πνευματικό μέγεθος σαν τον Κώστα Βάρναλη.

Το, δε, σπίτι όπου γεννήθηκε ο ποιητής κατεδαφίστηκε στο μεταίχμιο των δεκαετιών ’70 – ’80 και στη θέση του ανεγέρθηκε ένα κτίριο, στην πρόσοψη του οποίου έχει τοποθετηθεί αναμνηστική πλάκα με την εξής επιγραφή: «Εδώ βρισκόταν το σπίτι όπου γεννήθηκε ο μεγάλος Έλληνας ποιητής κομμουνιστής και αγωνιστής για την ειρήνη Κώστας Βάρναλης (1884-1974)». Για πολλά χρόνια, δε, συζητείται η ιδέα δημιουργίας ενός μουσείου αφιερωμένου στον Κώστα Βάρναλη και μάλιστα, τη δεκαετία του ’70 (σύμφωνα με όσα μας μεταφέρει η κ. Μιχάιλοβα επικαλούμενη τον κ. Μιχαλέλη) με τις τοπικές αρχές του Μπουργκάς, για το θέμα αλληλογραφούσε ο γεννημένος στη Νάξο πρόεδρος της τότε τοπικής οργάνωσης των Ελλήνων πολιτικών προσφύγων Γ. Δρόσος.

Παράλληλα με τον ανδριάντα, σε λύκειο του Μπουργκάς θα δημιουργηθεί τάξη για την εντατική εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας. «Συναντηθήκαμε με τον δήμαρχο Ντιμίταρ Βασίλεβ και την αντιδήμαρχο για θέματα παιδείας Γιορντάνκα Μπένοβα-Ανάνιεβα, και μαζί καταλήξαμε στην απόφαση αυτή. Συζητήσαμε επίσης στην πόλη να υπάρχει σχολή για την εκμάθηση των ελληνικών, η οποία να αποτελεί γέφυρα σύνδεσης των πολιτισμών των δύο χωρών», εξήγησε, μιλώντας στη βουλγαρική εφημερίδα, ο Θωμάς Λαφτσής, πρόεδρος της Δημοκρατικής Οργάνωσης για τη Μόρφωση και τον Πολιτισμό (ΔΟΜΕ) στη Βουλγαρία, η οποία είχε την ευθύνη της διοργάνωσης των εκδηλώσεων.

Μία από τις σημαντικές εκδηλώσεις μνήμης και αναφοράς στο έργο του Κώστα Βάρναλη που διοργανώθηκαν ήταν και το αφιέρωμα με τίτλο «Το φως που καίει: 45 χρόνια από τον θάνατο του Κ. Βάρναλη», που πραγματοποιήθηκε στις 9 Μαΐου, στον χώρο UniArt του Νέου Βουλγάρικου Πανεπιστήμιου της Σόφιας (NBU), σε συνδιοργάνωση με το Γραφείο Τύπου της Ελληνικής πρεσβείας στη Σόφια και σε συνεργασία με το προπτυχιακό πρόγραμμα «Νεοελληνικών Σπουδών» του Νέου Βουλγάρικου Πανεπιστημίου, την έδρα «Νεοελληνικής Φιλολογίας» του κρατικού πανεπιστήμιου της Σόφιας «Άγιος Κλήμης της Αχρίδας» και τον ελληνοβουλγαρικό σύνδεσμο «Αριστοτέλης – Γέφυρα πολιτισμού».

«Ένας Μαυροθαλασσίτης Έλληνας της διασποράς»

Για τον Κώστα Βάρναλη, τον «Μαυροθαλασσίτη Έλληνα της διασποράς», τη διαμόρφωσή της λογοτεχνικής και ιδεολογικής του ταυτότητας αλλά και την απήχησή του στη βουλγαρική λογοτεχνία μίλησε στο Αθηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων η νεοελληνίστρια, αρθρογράφος και μεταφράστρια ελληνικής λογοτεχνίας στα βουλγάρικα, Ζντράβκα Μιχάιλοβα, με τη δική της πολύ σημαντική συμβολή στη διάδοση των ελληνικών Γραμμάτων στη Βουλγαρία.

«Η πνευματική προσωπικότητα του Κ. Βάρναλη ξεπερνάει κατά πολύ τα σύνορα της Ελλάδας. Το γεγονός ότι ο Κ. Βάρναλης κατάγεται από τον Πύργο της Ανατολικής Ρωμυλίας, το σημερινό Μπουργκάς της Βουλγαρίας, τον καθιστά θέμα ευρύτερης έλξης για το αναγνωστικό κοινό στη χώρα μου», εξηγεί η κ. Μιχάιλοβα. «Ο Κώστας Βάρναλης», προσθέτει, «λόγω των λογοτεχνικών αρετών που διακρίνουν το έργο του, αλλά και των ιδεολογικών του καταβολών, συγκαταλέγεται ανάμεσα στους πιο πολυμεταφρασμένους, πολυδιαβασμένους και αγαπημένους στη Βουλγαρία Έλληνες συγγραφείς και ποιητές».

Πολλά έργα του Κώστα Βάρναλη, όπως «Οι διχτάτορες», «Το ημερολόγιο της Πηνελόπης», «Η αληθινή απολογία του Σωκράτη» και άλλα έχουν κατά κόρον μεταφραστεί τη δεκαετία του ’70 και ’80 του 20ου αι., ενώ η πιο πρόσφατη έκδοση ποιημάτων του, σε μετάφραση του Κωνσταντίνου Μαρίτσα, κυκλοφόρησε το 2018, επισημαίνει η γνωστή Βουλγάρα νεοελληνίστρια.

Σχεδόν όλα τα έργα του μεγάλου Έλληνα ποιητή, σύμφωνα με την κ. Μιχάιλοβα, έχουν αποδώσει στα βουλγάρικα οι καταξιωμένοι μεταφραστές Γκεόργκι Κούφοβ (1923-2003) και Στέφαν Γκέτσεβ (1911-2000). Στα απομνημονεύματα του δεύτερου, με τίτλο «Οι φίλοι μου οι Έλληνες» (δίγλωσση έκδοση βουλγάρικα και ελληνικά, εκδ. «Epsilon», 2008, μτφρ. Φανή Αγγελίεβα, Ζντράβκα Μιχάιλοβα), ο Στ. Γκέτσεβ αναφέρει πως όταν υπηρετούσε στη βουλγάρική διπλωματική αντιπροσωπεία στην Αθήνα κατά την περίοδο 1937-1942 κατάφερε να μεσολαβήσει με τις γερμανικές αρχές της Κατοχής, ώστε ο Βάρναλης να αφεθεί ελεύθερος από τους κατακτητές, οι οποίοι τον είχαν συλλάβει λόγω της κομμουνιστικής του ιδεολογίας και της αντιφασιστικής του δράσης.

«Μετά την απονομή το 1959 του Διεθνούς Βραβείου Λένιν για την Ειρήνη, ανάμεσα στους συνθέτες που μελοποίησαν ποιήματα του Βάρναλη συγκαταλέγεται και ο Βούλγαρος Συμεών Πιρόνκοφ (1927-2000). Ο κάθε Βούλγαρος με ευρείς πνευματικούς ορίζοντες είχε διαβάσει κάποιο κείμενό του. Λόγω, μεταξύ άλλων, και των ιδεολογικών του καταβολών ως μαρξιστή διανοούμενου, ήταν πολυδιαβασμένος στα βουλγαρικά», σημειώνει η κ. Μιχάιλοβα.

«Μαυροθαλασσίτης και Θράκας, δημιούργημα της ακμής του ελληνισμού της Βόρειας Θράκης των παραλίων του Εύξεινου Πόντου, ο Βάρναλης κατεβαίνει στην Αθήνα την ίδια εποχή μαζί με ένα σμήνος λογίων, ποιητών, στοχαστών που διακρίθηκαν για τις νέες ιδέες και το ήθος τους, όπως οι Κ. Παράσχος, Η. Αποστολίδης, Ν. Σαντοριναίος, συνεχίζοντας το έργο μιας παλαιότερης θρακιώτικης γενεάς (των Βιζυηνού, Σκορδέλη κ.ά). Φέροντας ένα νέο εξευρωπαϊσμένο πνεύμα του αστικού διαφωτισμού που το χαρακτηρίζει η εγρήγορση, η μαχητικότητα και ο προοδευτισμός. Στα ενενήντα χρόνια της ζωής που συνδέονται με κρίσιμες περιόδους της ελληνικής και της παγκόσμιας ιστορίας, αναμετρήθηκε με τον αιώνα του μέσα από τον συγγραφικό και δημοσιογραφικό του λόγο. Η πορεία του φωτίζει τους ιδεολογικούς και αισθητικούς προβληματισμούς στην Ελλάδα και στην Ευρώπη του 20ού αιώνα, παρέχοντας πληθώρα στοιχείων και πληροφοριών για τη νεότερη πολιτική και κοινωνική ιστορία τους», επισημαίνει η κ. Μιχάιλοβα.

«Αρχικά, η παιδεία του Βάρναλη διαμορφώθηκε στην ελληνική παροικία της Βουλγαρίας, όπου το αίτημα της ελληνικότητας επωάζεται μέσα σε διαπαιδαγώγηση με το όραμα της Μεγάλης Ιδέας. Στο μέλλοντα συγγραφέα καλλιεργείται από τα παιδικά του χρόνια μία αμφίθυμη σχέση με την πατρίδα, με το μακρινό και αγαπημένο είδωλό και το ένδοξο παρελθόν της. Η διάπλασή του γίνεται μέσα σε ατμόσφαιρα συλλογικής πατριωτικής έξαρσης, όμως η μετέπειτα ιδεολογική του πορεία αποκλίνει ριζικά», προσθέτει η γνωστή νεοελληνίστρια.

Μητσοτάκης: Σε πανικό στη Βουλή – Αντί για απαντήσεις, επίθεση και «δεν ντρέπεστε» στην αντιπολίτευση (video)

6167665

Μητσοτάκης: Σε πανικό στη Βουλή – Αντί για απαντήσεις, επίθεση και «δεν ντρέπεστε» στην αντιπολίτευση (video)

«Ουδέποτε, δόθηκε καμία εντολή για συγκάλυψη», τόνισε ο Κυριάκος Μητσοτάκης κοιτώντας τους συγγενείς των θυμάτων

Βουλή: Ο λόγος για τα άδεια έδρανα του ΚΚΕ και της Νέας Αριστεράς στην ομιλία της Κωνσταντοπούλου

6167422

Βουλή: Ο λόγος για τα άδεια έδρανα του ΚΚΕ και της Νέας Αριστεράς στην ομιλία της Κωνσταντοπούλου

Μετά την ολοκλήρωση της ομιλίας της Ζωής Κωνσταντοπούλου, οι βουλευτές των δύο κομμάτων επέστρεψαν στις…

Μητσοτάκης: Όλο το παρασκήνιο για τις εκκαθαρίσεις Μπρατάκου και Παπασταύρου

InCollage 20240328 205245331

Μητσοτάκης: Όλο το παρασκήνιο για τις εκκαθαρίσεις Μπρατάκου και Παπασταύρου

O Κυριάκος Μητσοτάκης φαίνεται πως «παραίτησε» τους δύο στενούς του συνεργάτες προκειμένου να μην απολογηθεί…