Ψυχαναλύοντας τις… ενδυματολογικές επιλογές του Γιάνη

Αρκετό πολιτικό, επιστημονικό και κοινωνικό ενδιαφέρον αναμένεται να παρουσιάσει το νέο βιβλίο του σημαντικού φιλέλληνα ψυχαναλυτή Ρεζινάλντ Μπλανσέ, «Πολιτικές του Ψυχαναλυτή».

Στις σελίδες του βιβλίου μπορεί να διαβάσει κανείς από τα πορτρέτα πολιτικών όπως του Γιώργου Παπανδρέου, του Αντώνη Σαμαρά, του Αλέξη Τσίπρα και του Γιάνη Βαρουφάκη μέχρι και αναλύσεις για την αύξηση της βίας και των αυτοκτονιών την περίοδο της κρίσης. Μία ιδιαίτερη ψυχαναλυτική ματιά πάνω σε κορυφαίες στιγμές της σύγχρονης ιστορίας όπως η είσοδος στα μνημόνια, το κλείσιμο της ΕΡΤ, η άνοδος της Χρυσής Αυγής και το δημοψήφισμα. 

Το Κουτί της Πανδώρας παρουσιάζει μερικά επιλεγμένα ενδιαφέροντα αποσπάσματα από το κεφάλαιο «Ο κύριος Βαρουφάκης ή η ρητορική της εμφάνισης», στο οποίο ο ψυχαναλυτής εξηγεί τους συμβολισμούς και τα βαθύτερα νοήματα που κρύβονταν πίσω τις πολυσυζητημένες ενδυματολογικές επιλογές του Γιάνη Βαρουφάκη όταν ήταν υπουργός Οικονόμικών, αλλά και την επιλογή του Αλέξη Τσίπρα να μη φοράει γραβάτα στις επίσημες επισκέψεις του σε άλλες χώρες.

Παραθέτουμε από το βιβλίο του Ρεζινάλντ Μπλανσέ, «Πολιτικές του ψυχαναλυτή: Χρονογραφήματα της κρίσης (2011 – 2017) και άλλες μελέτες εφαρμοσμένης ψυχανάλυσης».  

«H εικόνα μιλάει από μόνη της. […]. Από τη μια πλευρά ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε σκυθρωπός, ξέπνοος σχεδόν σαν να υποφέρει, σφιγμένος και ζωσμένος το γκρι σύνολο που αρμόζει στην περίσταση. Από την άλλη ο Γιάνης Βαρουφάκης, αγέρωχος, με το χαμόγελο της υπεροχής, με άνετες κινήσεις και προκλητικό ντύσιμο. Εν ολίγοις, ο θλιβερός ενδοιασμός ενώπιον της γελαστής ελαφρότητας, ο γηραιός προύχοντας που νουθετεί τον οφειλέτη στο άνθος της ηλικίας του, ο άκαμπτος παρωχημένος που αντιστέκεται μπροστά στην υπόσχεση του μέλλοντος.

[…] Ο τρόπος ντυσίματος του Γιάνη Βαρουφάκη, απαλλαγμένος από τα πρωτόκολλα, είναι ο λόγος χωρίς λόγια που εκφράζει την αμφισβήτηση που ένας ολόκληρος λαός απευθύνει προς το κατεστημένο που τον κακομεταχειρίζεται. Βάζει επί σκηνής ένα ανέμελο στήσιμο, και μάλιστα μια χαλαρότητα στα όρια του επιμελώς ατημέλητου. Είναι αριστοτεχνικό. Το πουκάμισο, μπλε ελεκτρίκ, που πέφτει πάνω στο παντελόνι δηλώνει την απαλλαγή από τους εξαναγκασμούς, από το αυτό τον σωματικό εξαναγκασμό, θα λέγαμε, ενός λαού που βρίσκεται υπό τη δαμόκλειο σπάθη μιας αυστηρής οικονομικής πειθαρχίας. Επιδεικνύοντας τον ανοικτό γιακά, χωρίς καμία επισημότητα, το ντύσιμο του Γιάνη Βαρουφάκη προσφέρει στο βλέμμα την εικόνα του απέριττου. Είναι λιτός. Δεν είναι σημάδι ξεπεσμού, αλλά το απαύγασμα της ανακτημένης, της δεδηλωμένης, της επιδεικνυόμενης της απαιτούμενης χωρίς περιστροφές περηφάνειας.

[…] Ο υπουργός του ΣΥΡΙΖΑ είναι ένας Διαμαρτυρόμενος. Αυτό δείχνει το ένδυμά του, απέριττο και σκούρο, του κοσμοκαλόγερου. Απόστολος του καπιταλισμού των μεταρρυθμίσεων, έχοντας συνείδηση της αναγκαιότητας των θυσιών στις οποίες θα πρέπει να συναινέσει εκ νέου το μεγαλύτερο τμήμα του πληθυσμού, ανεξαρτήτως «της ανθρωπιστικής κρίσης» που η οδύνη της πρέπει να ανακουφιστεί, ο Γιάνης Βαρουφάκης το δηλώνει χωρίς περιστροφές στη συνέντευξη τύπου που δόθηκε στις 28 Ιανουαρίου, τη στιγμή που αναλάμβανε τα ηνία του υπουργείου Οικονομικών: «Είμαστε υπέρ του λιτού βίου, δεν πιστεύουμε ότι ανάπτυξη σημαίνει να έχουνε τόσο πολλές Porche Cayenne στους στενούς δρόμους των πόλεών μας, ούτε περισσότερα σκουπίδια στις παραλίες μας, ούτε περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα στην ατμόσφαιρά μας».

[…] Κατά τον ίδιο τρόπο που το σύστημα της γλώσσας κατανέμεται σε γλώσσα και ομιλία, το ένδυμα αποτελεί τη σύνθεση των ρούχων και του ντυσίματος. Δικαιούμαστε να μιλήσουμε εφεξής για μια «πράξη ένδυσης» με την έννοια που μιλάμε για μια πράξη ομιλίας. Το ντύσιμο θα ήταν έτσι αυτή η πράξη ένδυσης. Μπορούμε να πούμε εφεξής πως η ήδη καταχωρημένη πράξη της πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία συνίσταται σε μια πράξη ένδυσης. Προσφέροντας στον Αλέξη Τσίπρα κατά τη διάρκεια μιας επίσημης επίσκεψης τη γραβάτα που του λείπει, ο Ματέο Ρεντσι το αναγνώρισε εμπράκτως. Αυτό επίσης προκάλεσε το ενδιαφέρον που εκδηλώθηκε με τόσο ηχηρό τρόπο από τους πολιτικούς παρατηρητές σε όλο τον κόσμο.»

Υπενθυμίζεται ότι το βιβλίο θα παρουσιαστεί τη Δευτέρα, 10 Ιουνίου 2019, στις 19:00 στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.