O κορονοϊός αλλοιώνει το DNA του ποδοσφαίρου

«Το ποδόσφαιρο χωρίς τους οπαδούς είναι ένα τίποτα», έλεγε ο Σκτωτσέζος πρώην παίκτης και προπονητής Τζοκ Στάιν, αφήνοντας στην ιστορία μια φράση που συμπυκνώνει όσο ελάχιστες την πεμπτουσία του ποδοσφαίρου. Αν δεν υπήρχε ο κόσμος να του δίνει ζωή, θα ήταν απλά 22 άνθρωποι που κλοτσούν ένα τόπι. Στις μέρες του κορονοϊού, φυσιολογικά, δεν γίνεται ούτε αυτό. Η διακοπή στην αγωνιστική δράση έχει επιφέρει ευνόητη ανησυχία για το μέλλον του ποδοσφαίρου κι όλης της βιομηχανίας του. Kι η ανησυχία αυτή δεν αφορά μόνο το πότε και αν θα ολοκληρωθεί η φετινή σεζόν στα ευρωπαϊκά πρωταθλήματα.

Ο ιός εναντίον του ποδοσφαίρου

Οι περισσότερες Ποδοσφαιρικές Ομοσπονδίες βρίσκονται σε συνεχείς συζητήσεις με τις κυβερνήσεις των χωρών τους, αναζητώντας ένα πλάνο για την ολοκλήρωση των τρεχόντων πρωταθλημάτων. Κανείς, φυσικά, δεν γνωρίζει το πώς οι προσπάθειες αυτές θα εξελιχθούν. Το ποδόσφαιρο προφανώς και δεν είναι το πιο σημαντικό πράγμα στη ζωή, κυρίως εν μέσω μια πανδημίας που αφήνει πίσω της τόσους νεκρούς. Όμως για κάποιους είναι η ίδια η ζωή. Η καθημερινότητα και η διαβίωσή τους εξαρτάται από αυτό.

 Όπως φαίνεται, για την επιστροφή της κανονικότητας στο ποδόσφαιρο, στα γεμάτα γήπεδα και σ’ όλες τις συνήθειες που σχετίζονται μ’ αυτά, χρειάζεται ακόμα πολύς χρόνος. «Το θέμα με τους ποδοσφαιρικούς αγώνες είναι περίπλοκο. Γνωρίζουμε πως οι αγώνες που έγιναν στον ιταλικό βορρά έπαιξαν τον ρόλο τους», είπε ο Πέτερ Γοδόι, πρόεδρος της Ισπανικής Κοινότητας Επιδημιολογίας, αναφερόμενος στον αγώνα του Champions League ανάμεσα στην Αταλάντα και την Βαλένθια. «Περίπου 40.000 κάτοικοι του Μπέργκαμο συγκεντρώθηκαν στο Σαν Σίρο. Με λεωφορεία, αυτοκίνητα, τρένα. Δυστυχώς, αποτέλεσαν μια βιολογική βόμβα», δήλωνε χαρακτηριστικά ο Φαμπιάνο Ντι Μάρκο, επικεφαλής της πνευμονολογικής κλινικής του Πανεπιστημίου του Μπέργκαμο, που είδε τα κρούσματα στην πόλη του να αυξάνονται ραγδαία μετά την αναμέτρηση.

Για τον Γοδόι, η πρόωρη επιστροφή του κόσμου στα γήπεδα, θα αποτελούσε ρίσκο για νέα έξαρση της πανδημίας. «Υπάρχει ένας καθοριστικός παράγοντας που πρέπει να ληφθεί υπόψιν, το επίπεδο μεταδοτικότητας του ιού. Ίσως με το τέλος του Απριλίου να έχει περιοριστεί, αλλά ο βαθμός πτώσης είναι χαμηλός. Θα αντιληφθούμε ότι τον Μάιο και τον Ιούνιο θα έχουμε ακόμα σημαντική μεταδοτικότητα. Θα υπάρχει ακόμα ένα μεγάλο μέρος του ισπανικού πληθυσμού υποψήφιο να κολλήσει τον ιό. Το ποσοστό που τον έχει περάσει θα είναι ακόμα χαμηλό, οπότε αν δώσουμε στον κορονοϊό την ευκαιρία να βρεθεί ανάμεσα σε πλήθος συγκεντρωμένου κόσμου, ακόμα και με ελάχιστους φορείς, θα δούμε σε λίγες μέρες νέα έξαρση της μεταδοτικότητας, η οποία θα αδρανοποιήσει το σύστημα υγείας», εξήγησε στην El Pais.

«Το ποδόσφαιρο δεν είναι μόνο 100.000 άνθρωποι στο γήπεδο. Έχει να κάνει και με το πώς φτάνουν εκεί, την συνθήκη που προκαλείται στα μέσα μαζικής μεταφοράς. Είναι μια πολύ ευνοϊκή κατάσταση για την μετάδοση του ιού, οπότε είμαι απαισιόδοξος», σχολίασε ο Χοάν Ραμόν Βιγιάλμπι, μέλος του συμβουλίου του Ισπανικού Εθνικού Οργανισμού Υγείας, προσθέτοντας πως το ίδιο το άθλημα αποτελεί δείκτη για την αποκλιμάκωση των μέτρων. Ένα γεμάτο Καμπ Νόου ή Σαντιάγο Μπερναμπέου θα είναι μια ξεκάθαρη ένδειξη ότι η ανθρωπότητα έχει αφήσει την κρίση πίσω της. Πότε βλέπουν οι ειδικοί την αποκλιμάκωση; Για τον Γοδόι, σε έναν ή ενάμιση χρόνο, με την υποσημείωση ότι αν υπάρξει νωρίτερα εμβόλιο, η κατάσταση θα αλλάξει. Για τον Βιγιάλμπι, περίπου δύο χρόνια. Για 18 μήνες κάνουν λόγο τα μηνύματα που έρχονται από την Ευρωπαϊκή Ένωση. «Θα ξαναδούμε γεμάτα γήπεδα όταν είμαστε απολύτως ασφαλείς. Δηλαδή όταν υπάρξει εμβόλιο», υποστήριξε η Σάντρα Ζάμπα, υφυπουργός υγείας στην Ιταλία.

Κρίση του αθλήματος, κρίση της οικονομίας, κρίση συναισθημάτων

Το ποδόσφαιρο θα προσαρμοστεί. Ως κομμάτι της κοινωνίας, το κάνει πάντα μετά από μεγάλες κρίσεις, μετά από πολέμους και λοιμούς. Για το σύγχρονο επαγγελματικό ποδόσφαιρο, όμως, η διεξαγωγή αγώνων χωρίς φιλάθλους για ενάμιση-δύο χρόνια, αποτελεί ένα πολύ ισχυρό πλήγμα τόσο στην ταυτότητά του, όσο και στην οικονομία του. Τα δείγματα που έρχονται από την Ισπανία αποτυπώνουν χαρακτηριστικά τον αντίκτυπο, που δεν αφορά μόνος τις ίδιες τις ομάδες, αλλά ολόκληρη την οικονομία που περικλείει τον βασιλιά των σπορ. Για παράδειγμα, σε ομάδες όπως η Ρεάλ Μαδρίτης και η Μπαρτσελόνα, η ζημιά που υπολογίζεται από τις συνδρομές των μελών και τα εισιτήρια αναμένονται σε 161 και 220 εκατομμύρια αντίστοιχα, το 19.6% των συνολικών ετήσιων εσόδων των «Μερένγκες» και το 22% των «Μπλαουγκράνα». Όμως η απουσία φιλάθλων πιθανόν να επηρεάσει τις εμπορικές συμφωνίες, την πώληση των επίσημων προϊόντων κ.ο.κ, επομένως η χασούρα είναι ακόμα μεγαλύτερη. Πόσω μάλλον για συλλόγους μικρότερου βεληνεκούς, που ποντάρουν περισσότερα στην εβδομαδιαία επαφή με τον κόσμο.

Τον Δεκέμβριο του 2018, η La Liga, η διοργανώτρια αρχή του ισπανικού πρωταθλήματος, δημοσίευσε μια έρευνα για την κοινωνική, οικονομική και δημοσιονομική επίδραση του επαγγελματικού ποδοσφαίρου στην Ισπανία. Σύμφωνα με αυτή, οι ποδοσφαιρικοί αγώνες έφεραν έναν τζίρο 2.398 εκατομμυρίων ευρών για παράπλευρες επιχειρήσεις, όπως η φιλοξενία, η εστίαση και οι μεταφορές. Επιχειρήσεις που οφείλουν την ύπαρξή τους στη βιομηχανία του ποδοσφαίρου, θα μαραζώσουν κι όλο αυτό αποτελεί φαύλο κύκλο.

Ο Ουρουγουανός λογοτέχνης και ποιητής Μάριο Μπενεντέτι έλεγε πως ένα άδειο γήπεδο είναι ένα άυλο τίποτα. Στα τελευταία ματς πριν το λουκέτο λόγω του κορονοϊού, ήταν εμφανής η διαφορά. Είναι διαφορετικό για μια ομάδα να παίζει έναν αγώνα κεκλεισμένων των θυρών λόγω τιμωρίας και διαφορετικό να γνωρίζουν όλοι, πως οι αγώνες μπορεί να διεξάγονται χωρίς κόσμο για ενάμιση-δύο χρόνια. Αλλάζει η ψυχολογία των παικτών, αλλάζει κι η ψυχολογία του κόσμου, ακόμα κι αν παρακολουθεί από την τηλεόραση. Κι αυτή η ψυχολογία, αυτός ο δεσμός, αυτό το συναίσθημα είναι που κάνει το ποδόσφαιρο ξεχωριστό. Πώς θα εξελιχθεί η σχέση αυτή στο διάστημα της απουσίας του συναισθήματος; Πώς θα διατηρηθούν ζωντανοί οι δεσμοί των συλλόγων με τις κοινότητες που εκπροσωπούν; Κανείς δεν μπορεί να ξέρει. Το περιβάλλον του επαγγελματικού ποδοσφαίρου που έχει διώξει την εργατική τάξη, θα γίνει ακόμα πιο απόμακρο, θα αλλάξει την κοινωνία του γηπέδου, τη σημασία της Κυριακής για τον πατέρα και τον γιο στη Νάπολη, στο Νιούκαστλ, στη Μασσαλία, στη Θεσσαλονίκη.

Το βέβαιο είναι πως τούτος ο ιός χτυπά απευθείας στο DNA. Όχι του ανθρώπου, μα των κοινωνιών του.