Ο εφιάλτης των σκανδάλων επέστρεψε για τη FIFA και το Κατάρ

Ήταν στις δύο Δεκεμβρίου του 2010, όταν η εκτελεστική επιτροπή της FIFA, η οποία μετρούσε δύο μέλη λιγότερα λόγω αποκλεισμού από την ψηφοφορία κατόπιν καταγγελιών για δωροδοκία, άναψε το «πράσινο φως» στο Κατάρ για την διοργάνωση του πρώτου Μουντιάλ στον αραβικό κόσμο το 2022. Οι προσπάθειες του πανίσχυρου Εμίρη Χαμάντ μπιν Καλίφα Αλ Τανί για εκμοντερνισμό του εμιράτου και αλλαγή της εικόνας του προς την Δύση με όχημα τον αθλητισμό αποκτούσαν επιτέλους σάρκα και οστά. Και όπως δείχνουν τα στοιχεία που προκύπτουν, ήταν διατεθειμένος να κάνει ό,τι περνούσε από το χέρι του για να εξασφαλίσει την αναγνώριση.

«Χρυσό» συμβόλαιο πριν την ψηφοφορία

Μόλις 21 μέρες πριν την κρίσιμη ψηφοφορία της εκτελεστικής επιτροπής, όπως αποκάλυψαν με αποκλειστική τους έρευνα οι Sunday Times, κατατέθηκε στην Διεθνή Ποδοσφαιρική Oμοσπονδία μία πρόταση για τηλεοπτικό συμβόλαιο που δεν έχει προηγούμενο. Η πρόταση έφτασε στα γραφεία της Ζυρίχης απευθείας από το κράτος του Κατάρ και άγγιζε τα 400 εκατομμύρια. Αφορούσε τον κρατικό τηλεοπτικό φορέα Al Jazzeera και τα δικαιώματα για τη Μέση Ανατολή και τη βόρεια Αφρική των Μουντιάλ 2018 και 2022.  Ήταν η πρώτη φορά που γινόταν κάτι τέτοιο. Μια πρόταση τόσο μεγάλη, πριν αποφασιστεί ποιος θα αναλάβει τη διοργάνωση, με διαδικασία σχεδόν απευθείας ανάθεσης. Χωρίς δηλαδή να προηγηθεί διαγωνισμός, προκειμένου να εξασφαλιστεί η διαφάνεια. Το Al Jazeera είχε μπει δυνατά στη μάχη των τηλεοπτικών δικαιωμάτων των διοργανώσεων της FIFA λίγους μήνες μετά την ανακοίνωση της πρόθεσης του Κατάρ για διεκδίκηση του Παγκόσμιου Κυπέλλου.

Στην πρόταση, πέρα από τα καθιερωμένα, υπήρχε και μπόνους 100 εκατομμυρίων, το οποίο θα καταθετόταν σε λογαριασμό της FIFA σε περίπτωση που το Κατάρ κέρδιζε στην ψηφοφορία. Δικαιολογήθηκε στο συμβόλαιο ως «συνεισφορά στα κόστη παραγωγής για το Μουντιάλ, ενώ τονιζόταν επίσης « ότι αντανακλά την υψηλότερη αξία των δικαιωμάτων για τον τηλεοπτικό φορέα, αν η διοργάνωση ήταν στην έδρα του».

Δεύτερη δόση και stop στις έρευνες

Τρία χρόνια αργότερα και ενώ το εμιράτο είχε ήδη μπει στο στόχαστρο των αρχών για τον τρόπο που ανέλαβε τη διοργάνωση, ήρθε η δεύτερη «δόση». Σύμφωνα με τα έγγραφα που βρίσκονται στη διάθεση των Times, το Κατάρ πρόσφερε ένα ακόμα συμβόλαιο, ύψος 480 εκατομμυρίων, προς τη FIFA για αγορά των τηλεοπτικών δικαιωμάτων των διοργανώσεων του 2026 και του 2030. Λίγες εβδομάδες, οι διοικούντες το παγκόσμιο ποδόσφαιρο, επέσπευσαν την έρευνα για διαφθορά στην διαδικασία ανάληψης της διοργάνωσης του 2022, με το Κατάρ να αποδεικνύεται τελικά «καθαρό». Η πρόταση αυτή των 480 εκατομμυρίων βρίσκεται υπό διερεύνηση από την ελβετική αστυνομία, η οποία έκανε φύλλο και φτερό τα αρχεία της FIFA στην έφοδο του 2016.

Το σχεδόν ένα δις που προσφέρθηκε συνολικά από την διοργανώτρια του επόμενου Παγκόσμιου Κυπέλλου στη FIFA προκαλεί πονοκέφαλο. Και πέραν του ποσού, που από μόνο του σηκώνει αντιδράσεις, το timing των δύο προσφορών εγείρει πολλά ερωτηματικά. Το πρώτο συμβόλαιο πριν την απόφαση για τη χώρα διεξαγωγής έρχεται σε ευθεία σύγκρουση με τους κανονισμούς κατά της δωροδοκίας της ίδιας της Ομοσπονδίας, καθώς απαγορεύει φυσικά και νομικά πρόσωπα που σχετίζονται με τις προτάσεις να καταθέσουν οποιουδήποτε είδους οικονομική πρόταση πριν ολοκληρωθεί η διαδικασία ψηφοφορίας. Από τη στιγμή που υπήρχε φυσικά μπόνους 100 εκατομμυρίων σε περίπτωση που το Κατάρ έπαιρνε τελικά τις περισσότερες ψήφους, τα πράγματα γίνονται χειρότερα. Καμία άλλη χώρα από τις υποψήφιες δεν γνώριζε για την πρόταση αυτή, καθώς κατατέθηκε υπό άκρα μυστικότητα, προκειμένου να αποφευχθούν οι αντιδράσεις. Και η δεύτερη έγινε από το αθλητικό θυγατρικό κανάλι του Al Jazeera, το BeIN Sports ενώ βρισκόταν σε εξέλιξη έρευνα. Συγκεκριμένα, τα στοιχεία των Λοδρέζων δημοσιογράφων αναφέρουν ότι η πρόταση των 480 εκατομμυρίων δολαρίων έγινε τον Απρίλιο του 2014.

Η παραίτηση και οι «αιχμές» του Γκαρσία

Ο Μάικλ Γκαρσία, ερευνητής της επιτροπής ηθικής, είχε αναλάβει την περίοδο εκείνη να βγάλει το πόρισμα για τις καταγγελίες διαφθοράς, όμως δύο εβδομάδες μετά την υπογραφή του νέου τηλεοπτικού συμβολαίου ο γενικός Γραμματέας της FIFA, Ζερόμ Βάλκε, ανακοίνωσε ότι περίμενε την ολοκλήρωση των ερευνών μέχρι τον Ιούνιο. Η δήλωση ερμηνεύτηκε από αρκετούς αναλυτές ως κίνηση πίεσης στον Γκαρσία. Τον Μάιο, το δεξί του χέρι Τιμ Φλιν ξεκαθάρισε ότι χρειάζονται ακόμα κάποιοι μήνες ερευνών. Τα αποτελέσματα τελικά δόθηκαν στην δημοσιότητα μέσω μιας σύνοψης 42 σελίδων μέσα στο χρονικό περιθώριο του Βάλκε. Η σύνοψη, σύμφωνα με τα επίσημα χείλη, αθώωνε το Κατάρ. Ο ίδιος ο επικεφαλής των ερευνών όμως δεν συμφωνούσε καθόλου με την ερμηνεία αυτή. Άσκησε κριτική στον δικαστή Χανς-Γιοακίμ Έκερτ,  οποίος την επιμελήθηκε και παραιτήθηκε.

Στην ανακοίνωση με την οποία επισημοποίησε την παραίτησή του, αναρωτήθηκε για την ανεξαρτησία του Έκερτ και άσκησε κριτική στην έλλειψη αποφασιστικότητας των αξιωματούχων σε τέτοιες περιπτώσεις. Δύο μέρες μετά, ο Μπλάτερ είπε στους ρεπόρτερ ότι ο φάκελος έκλεισε οριστικά. Χρειάστηκε να περάσουν δύο χρόνια, να διαρρεύσει στον Τύπο μέρος της έκθεσης του Γκαρσία, για να δοθεί ολόκληρη στη δημοσιότητα. Και αποδείχθηκε ότι ο Αμερικανός είχε δίκιο, αφού υπήρχαν σοβαρά ερωτηματικά για τις τακτικές που ακολουθήθηκαν από το Κατάρ. Και όλα αυτά, χωρίς να έχει στον φάκελό την πρόταση του BeIN Sports, η οποία δεν ανακοινώθηκε ποτέ από τη FIFA. Έμεινε κρυφή μέχρι τον Οκτώβριο του 2017, όπου οι ελβετικές αρχές άνοιξαν νέα έρευνα για τη συμφωνία Βάλκε-Αλ Κελαϊφί.

Ο Κελαϊφί και το παζλ

Ο Νασέρ Αλ Κελαϊφί σήκωσε πρόσφατα μεγάλη συζήτηση, λόγω της εκλογής του στην εκτελεστική επιτροπή της UEFA, παρότι βρίσκεται υπό έρευνα. (link https://www.koutipandoras.gr/article/h-uefa-katar-kai-mia-eklogi-me-erotimatika). Πρόκειται για τον πρόεδρο και εκτελεστικό διευθυντή του αθλητικού παρακλαδιού του Al Jazeera, του BeIN Sport. Στη συνέχεια ηγήθηκε της καταριανής πρότασης για την απόκτηση της Παρί Σεν Ζερμέν, η οποία βρίσκεται στο μικροσκόπιο για παραβάσεις στο Financial Fair Play και για τον τρόπο που χρηματοδοτείται από κρατικά κονδύλια. Η υπογραφή του υπάρχει και στα δύο τηλεοπτικά συμβόλαια με τη FIFA και βρίσκεται υπό διερεύνηση από τις ελβετικές αρχές για δωροδοκία, κατηγορία την οποία αρνείται. Το 2013 απέκτησε θέση υπουργού χωρίς χαρτοφυλάκιο στο Κατάρ και έγινε μέλος της οργανωτικής επιτροπής για το Παγκόσμιο Κύπελλο. Παρόλα αυτά, η πρόταση για συμμετοχή του στην εκτελεστική επιτροπή της UEFA έγινε αποδεκτή.

Ο Νταμιάν Κόλινς, Άγγλος βουλευτής και πρόεδρος της επιτροπής ψηφιακής πολιτικής, πολιτισμού, ΜΜΕ και αθλητισμού τόνισε πως η FIFA πρέπει να παγώσει όλες τις πληρωμές προς το Al Jazeera και να διεξάγει έρευνα. Το νέο σκάνδαλο με τα τηλεοπτικά συμβόλαιο πάντως αποτελεί απλά ένα κομμάτι του παζλ, καθώς έρχεται να προστεθεί στα ήδη υπάρχοντα. Από το 2009, όταν και κατατέθηκε η πρόταση του Κατάρ ο εμίρης Χαμάντ είχε συναντήσεις με τον τότε πρόεδρο Σεπ Μπλάτερ και τα μέλη της 24μελούς εκτελεστικής επιτροπής. Όπως έδειξε στη συνέχεια η έρευνα, ο αξιωματούχος Μοχάμεντ μπιν Χαμάμ, ανώτερος αξιωματούχος της FIFA και μέλος της εκτελεστικής επιτροπής, χρησιμοποιούσε μυστικά κονδύλια για την υποστήριξη της πρότασης της χώρας. Κατέθεσε 1.6 εκατ. σε άλλο μέλος της επιτροπής για να εξασφαλίσει την ψήφο του, ενώ προκάλεσε συζητήσεις κορυφής ανάμεσα στο Κατάρ και την Ταϊλάνδη, προκειμένου να προχωρήσει η κατασκευή αγωγού φυσικού αερίου στη δεύτερη, πατρίδα άλλου μέλους.

Στα χέρια των αρχών υπάρχουν καταθέσεις σε εταιρεία δημοσίων σχέσεων στη Νέα Υόρκη, προκειμένου να προκαλέσει αρνητική δημοσιότητα για τις αντίπαλες υποψήφιες διοργανώτριες, ενώ κατατέθηκε ενάμιση εκατομμύριο σε γιο ψηφοφόρου της εκτελεστικής επιτροπής για γεύμα σε αστέρες του αφρικανικού ποδοσφαίρου, η οποία την τελευταία στιγμή ανακλήθηκε. Οι μυστικές κάμερες των Times κατέγραψαν μέλος της επιτροπής να κάνει δηλώσεις για μίζες μισού εκατομμυρίου, προκειμένου να εξαγοραστούν ψήφοι. Οι δημοσιογράφοι συνάντησαν τον κομιστή των χρημάτων και άκουσαν άλλον αξιωματούχο να κάνει λόγο για 1.2 εκατομμύρια δολάρια σε πρότζεκτς-δώρο από το Κατάρ σε Αφρικανούς ψηφοφόρους.

Τούτη τη στιγμή, η μόνη έρευνα που αναμένεται να ολοκληρωθεί είναι αυτή της ελβετικής εισαγγελίας για Αλ Κελαϊφί και τον Βάλκε, σχετικά με τις καταγγελίες δωροδοκίας για τα τηλεοπτικά δικαιώματα των διοργανώσεων του 2026 και 2030. Παράλληλα, το Παγκόσμιο Κύπελλο του Κατάρ, το οποίο θα είναι το πρώτο στην ιστορία που θα διεξαχθεί χειμώνα, έχει μπει στην τελική ευθεία, με τις διεθνείς οργανώσεις να συνεχίζουν τις καταγγελίες για την καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των εργατών στις εγκαταστάσεις. Το μόνο σίγουρο είναι ότι μέχρι την πρώτη σέντρα το 2022, αναμένεται να υπάρξουν κι άλλα επεισόδια στο σίριαλ…