Νούρα, ένα επίκαιρο αίτημα αλληλεγγύης

Οπωσδήποτε μία από τις ουσιαστικότερες θεατρικές προτάσεις της φετινής χρονιάς. Το «Νούρα, ένα πένθιμο μπλουζ» είναι ένα θέαμα που δικαιώνεται όσον αφορά την αισθητική του, αλλά και το μήνυμα που θέλει να περάσει, κατευθείαν από την καρδιά του κοινωνικού θεάτρου. Η Βάσια Αργέντη γράφει και σκηνοθετεί με ευαισθησία μια παράσταση με εκπαιδευτικό χαρακτήρα, που μπορεί να τοποθετηθεί σε οποιαδήποτε στιγμή μέσα στο χρόνο. Εμπνευσμένη από τα κύματα προσφύγων τόσο στη χώρα μας, όσο και γενικότερα στην Ευρώπη, εξετάζει και παρουσιάζει στο θέατρο Αλκμήνη και τις δύο όψεις του νομίσματος, αφενός την τραγική νέα συνθήκη στην οποία πρέπει να προσαρμοστούν οι πρόσφυγες ερχόμενοι σε μια ξένη χώρα, αφετέρου την κρίση ηθικής και την ανεκτικότητα των πολιτών που κατοικούν σ’ αυτή. Οι άνθρωποι αφήνουν πολύ συχνά το φόβο και την άγνοια να επισκιάσουν κάθε αγνή τους πρόθεση, με αποτέλεσμα στο τέλος η φωνή της ξενοφοβίας να είναι δυστυχώς πιο δυνατή από τη φωνή της λογικής.

Ο 18χρονος Αλέξανδρος έχει μόλις περάσει επιτυχώς τις εξετάσεις για την εισαγωγή του στο πανεπιστήμιο, προκειμένου να κάνει τα όνειρά του πραγματικότητα. Ορμώμενος από τη νεότητά του και το ριζοσπαστισμό που αυτή επιτάσσει, φιλοδοξία του είναι να αλλάξει τον κόσμο μέσα από την πολιτική του δράση. Η εμπειρία του από το πανεπιστήμιο τού διδάσκει πως εκτός από ανθρώπινο και ηθικό υποκείμενο, είναι και πολίτης ενός συγκεκριμένου κράτους, πράγμα που σημαίνει πως έχει καθήκοντα και έναντι των άλλων, των ανθρώπων που τον περιβάλλουν. Δέκα χρόνια μετά, όμως, ο εσωτερικός του κόσμος έχει άρδην μεταβληθεί, επηρεασμένος και από τις εξελίξεις γύρω του, αλλά και από την ματαιότητα των αγώνων του. Ο Γιάννης Χαντέλης αξιοποιεί κάθε μέσο προκειμένου να χαρίσει στον ήρωά του τον ρεαλισμό με τον οποίο τον κυριεύουν τα ηθικά διλήμματα. Με πάθος και ειλικρίνεια δίνει φωνή στο προβληματισμένο πλάσμα που καλείται να ενσαρκώσει. Η σκηνή που διαβάζει το γράμμα που του δίνει η μητέρα του, όπως και η τελευταία σκηνή πριν την κορυφαία ανατροπή, εκτός από το ότι αποτελούν ίσως τις πιο δραματικές στιγμές του έργου, αποδεικνύουν και τη σοβαρότητα της προσέγγισής του.

Από την άλλη, μια νέα μητέρα από τη Συρία, η οποία έχει φτάσει μετά κόπων και βασάνων στην πόλη της Αθήνας, μαζί με την κόρη της. Η ιστορία γνωστή: στριμωγμένοι κατά εκατοντάδες στις λεγόμενες «βάρκες του θανάτου», άνθρωποι από τις περιοχές της Συρίας ξεκινούν το μεγάλο ταξίδι επιβίωσης για την Ευρώπη, εξαιτίας του πολέμου που μαίνεται, των βομβών που βρέχουν πάνω από τα σπίτια τους. Ωστόσο τα πάντα ανατρέπονται, όταν ανατρέπεται και η βάρκα που τους μεταφέρει στη μέση της Μεσογείου. Κι όσοι καταφέρουν να περισυλλεχθούν από τους διασώστες, θα έρθουν αντιμέτωποι με ένα αφιλόξενο περιβάλλον, το οποίο τους θεωρεί επικίνδυνους, παρ΄όλο που «κι εκείνοι ήσαν κανονικοί άνθρωποι πριν γίνουν πρόσφυγες, δούλευαν, έβγαζαν τίμια το ψωμί τους, έκαναν τις οικονομίες τους». Η Τζούλι Τσόλκα δεν φαίνεται να έχει μεγάλο πρόβλημα στην ερμηνεία πιο απαιτητικών ρόλων, οπότε και φαίνεται πειστική, με τη μόνη αστοχία να εμφανίζεται στην οδηγία της σκηνοθέτιδας να υπερβάλει συναισθηματικά σε κάποιες έντονες στιγμές. Επειδή το κείμενο είναι από μόνο του ποιητικό και συγκινητικό, η υπερβολή στις ερμηνείες έμοιαζε αχρείαστη, καθώς τα πράγματα κατέληγαν ορισμένες φορές πιο διδακτικά και επιτηδευμένα απ΄ ό,τι θα έπρεπε.

Η παράσταση φωτίζεται από το πρωτότυπο ιντερλούδιο του Ανδρέα Καρανίκα, τα δάχτυλα του οποίου γεννούν πάνω στα πλήκτρα του πιάνου μια βαθιά λυρική και συγκινητική μελωδία, που λειτουργεί ως μέσο για την παρουσίαση των χαρακτήρων του έργου και για την μετάβαση από τη μία σκηνή στην άλλη. Η Αρετή Κετιμέ, της οποίας η ταυτότητα δεν αποκαλύπτεται παρά μόνο στην τελευταία σκηνή, στολίζει με τη φωνή της στα πρωτότυπα τραγούδια κάθε ατέλεια που μπορεί να έχει το κείμενο ή η σκηνοθεσία και ξεσηκώνει κάθε πόρο από το δέρμα του θεατή. Το σκηνικό ερμηνευτικό και απέριττο, ίσα ίσα για να αγκαλιάσει μέσα του τη δράση. Ένας συρμάτινος φράκτης πίσω από τον οποίο η Νούρα εμποδίζεται να ενταχθεί στον νέο κόσμο στον οποίο βιαίως την έφεραν. Ο Αλέξανδρος και η μητέρα της Νούρα στον προσωπικό τους χώρο ο καθένας, στο «σπίτι» τους, το οποίο παρουσιάζει σημαντικές ποιοτικές διαφορές. Η Θεώνη Φύτρου και η Σωτηρία Χρυσικοπούλου περνούν το μεγαλύτερο διάστημα της παράστασης πίσω από έναν περιορισμένο με πλεξιγκλάς χώρο, μέσα στον οποίο είτε θα ψιθυρίζουν εν χορώ όλα όσα δεν κραύγασε ποτέ κανένας πρόσφυγας, είτε θα καταφεύγουν σε μια ερμηνευτική κινησιολογία σύμφωνα με το κείμενο. Για παράδειγμα, σε κάθε κακόηχη λέξη που μειώνει τους πρόσφυγες, οι δυο τους, μαζί με την Αρετή Κετιμέ σκύβουν προς τα κάτω. Θα μπορούσε κανείς να πει πως, δεδομένου ότι δε συμμετέχουν στα διαλογικά μέρη του έργου, αποτελούν μέρος του σκηνικού, συμβολίζοντας όλες εκείνες τις ανώνυμες ψυχές που βασανίζονται καθημερινά και δίνοντας φως σε συγκεκριμένες στιγμές με τις κινήσεις τους.

Είμαστε όλοι άνθρωποι. Το επιμύθιο αυτό είναι, όσο παρωχημένο κι αν μοιάζει. Και ίσοι απέναντι στην συμφορά, όπου πρέπει να δίνουμε τα χέρια «σφιχτά, να μην ανασαίνουν οι παλάμες». Το κείμενο εστιάζει αποκλειστικά σε όλα αυτά τα επίκαιρα θέματα με σεβασμό και ευαισθησία, χωρίς όμως να δίνει πολιτική απόχρωση στα προβλήματα, αλλά έχοντας ως πυρήνα του τον άνθρωπο. Ένα έργο με κοινωνικό χαρακτήρα που ψυχογραφεί τους ήρωες και αναλύει τα γεγονότα, χωρίς να τα παραθέτει απλώς ως μια λίστα από δεινά, όπως συχνάκις συμβαίνει στα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Μέσα από την αναπόληση και της ιστορικής στιγμής των Ελλήνων προσφύγων, ο θεατής ευαισθητοποιείται περισσότερο και, αν δεν γίνεται καλύτερος άνθρωπος, σίγουρα αυτολογοκρίνεται. Ακόμα κι αν δεν κερδίσει το στοίχημα των κριτικών ή της θεατρικής αρτιότητας, είναι μια παράσταση που θα έπρεπε να παρακολουθηθεί και από εκπαιδευτικούς και μαθητές, από τη στιγμή που το σχολείο αποτελεί εκκολαπτήριο ελεύθερων και δημιουργικών ανθρώπων με ανεπτυγμένες κοινωνικές αξίες.

* ΝΟΥΡΑ, ΕΝΑ ΠΕΝΘΙΜΟ ΜΠΛΟΥΖ

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ

Συντελεστές:

Πρωτότυπο κείμενο: Βάσια Αργέντη

Πρωτότυπη μουσική: Ανδρέας Καρανίκας

Σκηνοθεσία: Βάσια Αργέντη

Βοηθός Σκηνοθέτη: Νίκη Καρνάτσου

Ενδυματολόγος: Νίκος Τριανταφύλλου

Βοηθός Ενδυματολόγου: Ανθή Χατζηαποστόλου

Μακιγιάζ: Μαρία Φαρούπου

Φωτογραφία: Γιώργος Χατζηιωάννου, Δέσποινα Ζαχαρίτσεφ

Σκηνικά: Art In Art

Σχεδιασμός φωτισμών: Μανώλης Μπράτσης

Γραφίστας: Γιάννης Παπαστάθης

Παραγωγή: Art In Art

Επικοινωνία: Άντζυ Νομικού

Παίζουν:

Αρετή Κετιμέ, Τζούλι Τσόλκα, Γιάννης Χαντέλης, Θεώνη Φύτρου, Σωτηρία Χρυσικοπούλου

Διάρκεια: 85 λεπτά (χωρίς διάλειμμα)

Κάθε Κυριακή στις 21.00 στο Θέατρο Αλκμήνη. Πρωινές και απογευματινές παραστάσεις για Γυμνάσια, Λύκεια, Συλλόγους και Δήμους.