Νίκος Ξυλούρης: Ο "αρχάγγελος" με τη λύρα που έγινε σύμβολο αντίστασης

Τις Απόκριες του 1956, σε ηλικία 20 χρόνων, γνώρισε την Ουρανία Μελαμπιανάκη και την ερωτεύεται κεραυνοβόλα. Δυο χρόνια αργότερα την κλέβει και στις 21 Μαΐου του ’58 παντρεύονται και μετακομίζουν στο Ηράκλειο.

Στην Αθήνα, τον Νοέμβριο του ’58, ο Ξυλούρης ηχογραφεί τον πρώτο του δίσκο 78 στροφών με τα τραγούδια «Μια μαυροφόρα που περνά» και το «Δεν κλαίν οι δυνατές καρδιές». Αυτή ήταν η αρχή μιας λαμπρής καλλιτεχνικής πορείας, η οποία ταξίδεψε την κρητική μουσική σε ολόκληρο τον κόσμο.

Ακολούθησαν οι δίσκοι «Ανυφαντού», «Χρονικό», «Ριζίτικα», «Διάλειμμα», «Ιθαγένεια», «Ο Στρατής Θαλασσινός ανάμεσα στους Αγάπανθους», «Το μεγάλο μας τσίρκο», «Καπνισμένο τσουκάλι», «Κύκλος Σεφέρη», «Ερωτόκριτος», «Οι ελεύθεροι πολιορκημένοι», «Διόνυσε καλοκαίρι μας», «Συλλογή», «Κομέντια», «Συμφωνία της Γιάλτας και της πικρής αγάπης τα τραγούδια» και πολλοί άλλοι, που περιελάμβαναν τραγούδια παραδοσιακά, έντεχνα και λαϊκά.

Τα χρόνια της Χούντας, έγινε σύμβολο αντίστασης.

Η Τζένη Καρέζη, μάλιστα, του έδωσε το προσωνύμιο «Αρχάγγελος», αφού κάθε φορά που ανέβαινε στη σκηνή να τραγουδήσει έλεγε: «Αυτός ο άνθρωπος είναι μαγικός… Έχει μια αρχαγγελική μορφή…».

Τον Μάιο του 1979 ο Νίκος Ξυλούρης μαθαίνει ότι έχει καρκίνο και μεταβαίνει στο «Μεμόριαλ» της Νέας Υόρκης για να χειρουργηθεί. Επιστρέφει στην πατρίδα, έπειτα από αλλεπάλληλες επεμβάσεις, στις αρχές Αυγούστου.

Τελευταίο τραγούδι που ηχογράφησε ήταν «Τα μάτια κλαίνε αστέρευτα για μια χαμένη αγάπη…».

Τριάντα έξι χρόνια μετά, ο τροβαδούρος της Κρήτης, με τις γλυκόλαλες κοντυλιές, τις μαντινάδες, την ανεπανάληπτη φωνή, τη λεβεντιά και το ήθος του, παραμένει ολοζώντανος στις καρδιές μας και ταξιδεύει αλώβητος από γενιά σε γενιά.