Νέοι κανόνες για τη διάσωση μεταναστών από το Ευρωκοινοβούλιο

Νέους κανόνες για την αναζήτηση και τη διάσωση μεταναστών που κινδυνεύουν από πνιγμό στη Μεσόγειο ενέκρινε η Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, οριοθετώντας πώς θα πρέπει να συμπεριφέρονται στους μετανάστες και πού θα πρέπει να τους επιβιβάζουν οι φύλακες των συνόρων που συμμετέχουν σε επιχειρήσεις της Frontex. 

«Οι φύλακες έχουν σαφές καθήκον να σώζουν ζωές» αναφέρει το Ευρωκοινοβούλιο και ενισχύει την αρχή της «μη επαναπροώθησης». Απαγορεύει πρακτικές «επαναπροώθησης» στην ανοιχτή θάλασσα και ποινικές κυρώσεις σε βάρος πλοίων και πληρωμάτων που συμμετέχουν στη διάσωση μεταναστών.

Με ψήφους 528 ψήφους υπέρ, 46 κατά και 88 αποχές, η Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ενέκρινε τους νέους κανόνες, οι οποίοι έχουν ήδη συμφωνηθεί ανεπίσημα μεταξύ Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και Συμβουλίου και αναμένεται να τεθούν σε ισχύ πριν από το καλοκαίρι του 2014.

«Αυτοί οι νέοι κανόνες θα επιτρέψουν στον ευρωπαϊκό οργανισμό Frontex να πραγματοποιεί πιο αποτελεσματικές επιχειρήσεις και να αποτρέπει θανάτους στη θάλασσα. Συνδυάζουν, επομένως, την ανάγκη για ασφάλεια και το καθήκον μας να προστατεύουμε τα ανθρώπινα δικαιώματα» σημειώνει ο εισηγητής της σχετικής έκθεσης Πορτογάλος ευρωβουλευτής των Χριστιανοδημοκρατών Κάρλος Κοέλιο.

Το «επιχειρησιακό σχέδιο» της Frontex σχετικά με τις συντονισμένες επιχειρήσεις επιτήρησης των συνόρων θα περιλαμβάνει στο εξής διαδικασίες με στόχο να εντοπίζονται και να λαμβάνουν βοήθεια τα πρόσωπα που χρήζουν διεθνούς προστασίας, τα θύματα εμπορίας ανθρώπων, οι ασυνόδευτοι ανήλικοι και άλλα ευάλωτα άτομα. Μόνο αφότου ταυτοποιηθούν οι μετανάστες, θα είναι δυνατό να ληφθούν μέτρα όπως η κράτησή τους ή η επαναπροώθησή τους.

Στον νέο κανονισμό σημειώνεται ότι οι κανόνες που διέπουν τον εντοπισμό των ευάλωτων ανθρώπων είναι υποχρεωτικοί, ενώ αυτοί που αφορούν την επιβολή μέτρων είναι προαιρετικοί.

Οι ευρωβουλευτές ενίσχυσαν την αρχή της «μη επαναπροώθησης», σύμφωνα με την οποία οι μετανάστες δεν θα πρέπει να υποχρεώνονται να επιστρέφουν στη χώρα καταγωγής τους ή σε οποιαδήποτε άλλη χώρα όπου θα μπορούσαν να υποστούν διώξεις, βασανιστήρια ή άλλες σοβαρές βλάβες. Οι φύλακες των συνόρων που εξετάζουν το ενδεχόμενο μεταφοράς των συλληφθέντων ή διασωζόμενων ατόμων σε τρίτη χώρα θα πρέπει να ακολουθούν ορισμένες διαδικασίες (π.χ. ταυτοποίηση, προσωπική αξιολόγηση, πληροφορίες σχετικά με τον τόπο αποβίβασης, κλπ). 

Με βάση τους νέους κανονισμούς θα απαγορεύονται οι πρακτικές «επαναπροώθησης»των μεταναστών στην ανοικτή θάλασσα και οι συνοριοφύλακες θα μπορούν μόνο να προειδοποιούν και να διατάσσουν ένα σκάφος να μην εισέλθει στα χωρικά ύδατα ενός κράτους μέλους. Σύμφωνα με το νομοσχέδιο, ο πλοίαρχος και το πλήρωμα δεν θα πρέπει να αντιμετωπίζουν ποινικές κυρώσεις επειδή έσωσαν άτομα που βρίσκονταν σε κίνδυνο στη θάλασσα και τα μετέφεραν σε ασφαλές μέρος.

Ο κανονισμός αυτός πρέπει να εγκριθεί επισήμως από το Συμβούλιο των Υπουργών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Θα τεθεί σε ισχύ 20 ημέρες μετά από τη δημοσίευσή του στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ και θα εφαρμοσθεί άμεσα από τα κράτη-μέλη.