Νεοφιλελεύθερος νεποτισμός

Τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών αποτύπωσαν το αποτέλεσμα της θύελλας ή καλύτερα της χαμένης δεκαετίας της Ελλάδας. Το πρώτο, γνωστό ήδη και δύσκολα διαχειρίσιμο, είναι η αναθεώρηση των κυρίαρχων ιδεολογικών σταθερών στις περισσότερες χώρες μιας δικτυωμένης Ευρώπης σε real time. Το δεύτερο, απότοκο του πρώτου, ήταν τα εργαλεία με τα οποία έγινε η προσπάθεια να ξεδιπλωθούν οι διαφορές και να διατυπωθεί το κοινωνικοπολιτικό αφήγημα με βάση το οποίο οι πολίτες θα εκδηλώσουν την προτίμησή τους. Τα εργαλεία περιορίστηκαν σε μια επικοινωνιακή κρούστα δογμάτων, σχηματοποιήσεων και παραπολιτικής χειραγώγησης.

Παρά το ότι ισχύει ως έναν βαθμό η ρήση του Άγγλου καθηγητή της πολιτικής θεωρίας Ντέιβιντ Μακ Λέλαν ότι «η ιδεολογία είναι η πιο ασαφής υπόθεση εργασίας σ’ όλες τις κοινωνικές επιστήμες», οι πολιτικοί σχηματισμοί στηρίχτηκαν –όπως πάντα σε υποθέσεις ρουτίνας‒ σε ιδεολογίες μέσω των οποίων αποκωδικοποίησαν τα πράγματα, επέτρεψαν στους ψηφοφόρους να σχηματίσουν συστήματα πεποιθήσεων, ιδεών…

Στο τέλος, όλα τα ασύνδετα μεταξύ τους (συμφέροντα, φιλοδοξίες, εγωισμοί, όνειρα, αξίες, προσδοκίες, οργή, μισαλλοδοξίες, μαύρα μεσάνυχτα, συνομιλίες με τον θεό κ.λπ.) εκφράστηκαν και ερμηνεύτηκαν σε μετρήσιμα αποτελέσματα. Το καλό με τα αποτελέσματα είναι η μέτρησή τους. Το κακό με τις μετρήσεις είναι ότι διεκδικούν το μονοπώλιο της αλήθειας∙ δρομολογούν δράσεις. Δημιουργούν πρόσθετες φούσκες, όπως, π.χ., ο νεοφιλελεύθερος νεποτισμός ‒ θλιβερό χαρακτηριστικό μας.

Θυμηθείτε ότι το προτελευταίο ιστορικό γεγονός που συγκλόνισε την Ευρώπη και έκανε ρευστά τα όρια των ιδεολογιών ήταν η πτώση του Τείχους του Βερολίνου τη νύχτα της Πέμπτης 9 προς Παρασκευή 10 Νοεμβρίου του 1989. Τριάντα χρόνια μετά, η Ευρώπη έζησε σε αυτόν τον ρυθμό, με τις ιδέες του νεοφιλελευθερισμού να αισθάνονται δικαιωμένες και τις ιδέες του σοσιαλισμού να έχουν χάσει το έδαφός τους. Όμως, με την τελευταία οικονομική ύφεση του 2008-2009 και τη συνακόλουθη κρίση της Ευρωζώνης το 2010, αμφισβητήθηκε εξίσου έντονα η δυνατότητα του νεοφιλελευθερισμού να δώσει απάντηση στα θεμελιώδη πολιτικά και κοινωνικά προβλήματα. Και εδώ ακριβώς βρισκόμαστε σήμερα.

Σε μια ιστορική καμπή που σχεδόν δεν «ηγεμονεύει» κανένας έναντι των άλλων. Σε εμάς, η νίκη της Ν.Δ. ή η ήττα του ΣΥΡΙΖΑ, μπορεί να προκαλεί συναισθήματα, αλλά δεν είναι αυτό που «κυριαρχεί» στα μυαλά και τις ψυχές της πλειονότητας των μελών αυτής της κοινωνίας. Οι «μονομάχοι» απλώς μεταχειρίστηκαν μέσα και μηχανισμούς που συγκρότησαν «ψευδείς συνειδήσεις», δηλαδή, το χειρότερο στοιχείο των ιδεολογιών που διεκδικούν τον ρόλο του κομιστή της μίας και μόνης αλήθειας. Ούτε έπεισε κάποιος, ούτε μπόρεσε να εκφράσει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τα συμφέροντα της κοινωνίας, ούτε θα το κάνει εύκολα.

Η Ελλάδα απέχει από το να είναι ο καλύτερος δυνατός κόσμος ‒ και αυτό ισχύει για την Ευρώπη εντός της οποίας λειτουργεί η Ελλάδα. Παρά το ότι ήταν σωστές οι ιδέες υπεράσπισης του κοινωνικού κράτους και της «δίκαιης ανάπτυξης» σε αυτή τη φάση, ήταν κάπως υπερβολικές οι αφηγήσεις της «εξόδου από την κρίση και τα μνημόνια». Η λεγόμενη «13η σύνταξη» δεν ήταν ακριβώς «13 σύνταξη». Κυρίως, από την πλευρά του ΣΥΡΙΖΑ αγνοήθηκε το μεγάλο ποσοστό των μεσαίων τάξεων που έδωσαν το 2014 και 2015 τη δυνατότητα να κυβερνήσει, εξαιτίας των εγγενών αδυναμιών και του ιδεολογικού αντικυβερνητισμού του πυρήνα του παλαιού 4% που, επιπρόσθετα, δεν ανοίχτηκε στην κοινωνία.

Ωστόσο, αυτή η κρίσιμη πλειοψηφία εκφράζοντας συσσωρευμένη οργή ενάντια στις πολιτικές της φτώχειας, της ανεργίας και της υποτέλειας, δεν σημαίνει ότι αποδοκίμασε τον ΣΫΡΙΖΑ και επιδοκίμασε τη Ν.Δ. Εξέφρασε απορία επιλογής μπροστά στην κάλπη – κατά τα άλλα, ένα απολύτως δημοκρατικό δικαίωμα. Μόνο που εδώ, πρόκειται εν πολλοίς για επαναφορά των «παλαιών» όρων του πολιτικού παιγνιδιού. Ακόμη κι αν επικρατήσει ο νεοφιλελεύθερος νεποτισμός της Ν.Δ., θα επικρατήσει ως πολιτική φούσκα στην πραγματική δημόσια σφαίρα που παραμένει συμπιεσμένη και θα συνεχίσει να διεκδικεί όρους βιώσιμης λειτουργίας της.

Ηδη μετά την Κυριακή της 26ης Μαΐου ήρθαν τα πρώτα νεοφιλελεύθερα plus. Ο,τι μας κατέστρεψε, η απορρύθμιση, η υποταγή του πολιτικού στις ιδιοτέλειες του οικονομικού, οι θαυματοποιοί, οι λάτρεις της διαχείρισης της εικόνας, οι υποταγμένοι στα επιχειρηματικά λόμπι, οι διεκπεραιωτές εργολαβικών συμβολαίων, οι εκχωρητές θεμελιωδών δημόσιων λειτουργιών σε ιδιώτες, οι διαπλεκόμενοι με τις ολιγαρχίες του πλούτου και των μίντια, είναι εδώ. Τα νερντς με τα ραβδάκια είναι εδώ.

Από την άλλη, είναι εδώ ο αναπροσανατολισμός της δράσης και της δημοκρατίας, η επανένωση της σχέσης οικονομικού και πολιτικού, ιδιωτικού και δημόσιου. Αλλά δεν μιλάμε με όρους επιστροφής σε όσα ίσχυαν το 2010, το 2012 ή το 2015. Μιλάμε για επιστροφή στα βασικά. Ο δήμος μπορεί να έχει και μάγους, αλλά δεν είναι άφωνος. Είναι δικτυωμένος, έχει άποψη, κρίση και έχει φωνή. Θέλει τους εκπροσώπους του, σταθερούς εγγυητές κοινωνικών δικαιωμάτων και ευημερίας. Πολλά είναι που χρειάζονται αναπροσαρμογές, αναθεωρήσεις, κριτική σκέψη και Πολιτική. Από εδώ ξεκινάει κάποιος.

Πηγή: Η Εφημερίδα των Συντακτών

Τα άρθρα που δημοσιεύονται στην κατηγορία «Απόψεις» εκφράζουν τον/την συντάκτη/τριά τους και οι θέσεις δεν συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του koutipandoras.gr