"Ναι, ποτέ δεν έχω νοιώσει άνετα, παρά μόνο στις υψηλές καταστάσεις"

Η “Πτώση”, το εκπληκτικό ψυχογράφημα του Αλμπερ Καμύ είναι η πορεία ενός ανθρώπου από την κορυφή προς τις πιο σκοτεινές, υπαρξιακές αναζητήσεις όταν φτάνει η στιγμή της συνειδητοποίησης της αλήθειας. Περνώντας μέσα από τις πιο ψηλές “κορυφές” της επιτυχίας και της καταξίωσης, χτίζοντας μέσα από ναρκισσισιστικές και αυτοαναφορικές ταυτίσεις την εικόνα του, ο ήρωας που υφαίνει αριστοτεχνικά ο Καμύ περνάει σιγά σιγά από όλες τις διαψεύσεις και τις ματαιότητες που χρειάζεται για να ανακαλύψει την σπαρακτική θλίψη του πιο τρομακτικού εαυτού του. 

Απόσπασμα: 

“Ας σταθούμε σε αυτές τις βουνοκορφές. καταλαβαίνετε τώρα τι ήθελα να πω, όταν έλεγα πως στόχευα ψηλά. Μιλούσα για αυτά ακριβώς τα ύψιστα σημεία, τα μόνα όπου μπορούσα να ζήσω. Ναι, ποτέ δεν έχω νοιώσει άνετα, παρά μόνο στις υψηλές καταστάσεις. Μέχρι την τελευταία λεπτομέρεια της ζωής, είχα ανάγκη να βρίσκομαι ψηλά. Προτιμούσα το λεοφωρείο από το μετρό, τις άμαξες από τα ταξί, την ταράτσα από τον ημιώροφο. Ερασιτέχνης πιλότος ανεμοπλάνου, όπου έχεις το κεφάλι καταμεσής του ουρανού, φιγουράριζα επίσης πάνω στα καράβια, ως ο αιώνιος περιπατητής των επιστέγων. Στο βουνό, άφηνα τις στρωτές κοιλάδες για τα στενά και τα οροπέδια. Ήμουν ο άνθρωπος τουλάχιστον των λόφων. Αν το πεπρωμένο με είχε υποχρεώσει να διαλέξω μια χειρωνακτική δουλειά, να δουλεύω τον τόρνο ή να φτιάχνω στέγες, μείνετε ήσυχος θα είχα διαλέξει τις στέγες και θα είχα γίνει φίλος με τους ιλίγγους. Οι αποθήκες, τα αμπάρια, τα υπόγεια, τα σπήλαια, οι γκρεμοί, μου προκαλούσαν φρίκη. 

Ένας φυσικός εξώστης, πεντακόσια με εξακόσια μέτρα πάνω απ’ τη θάλασσα, απ’ όπου την έβλεπες να λούζεται στο φως, ήταν αντίθετα ο τόπος απ’ όπου ανέπνεα καλύτερα κυρίως αν ήμουν μόνος, αρκούντως ψηλότερα από το ανθρώπινο μηρμηγκομάνι. Κατανοούσα χωρίς δυσκολία γιατί οι διδασκαλίες, τα αποφασιστικά κηρύγματα, τα πύρινα θαύματα γίνονταν σε προσιτά ύψη. Κατ’ εμέ μέσα στα υπόγεια και τα κελιά των φυλακών (εκτός και αν βρίσκονταν σε κάποιο πύργο με ανοιχτή θέα), δεν συλλογιζόσουν. Μούχλιαζες. Και καταλάβαινα τον άνθρωπο που αφού περιεβλήθη το μαναχικό σχήμα το απέβαλε γιατί το κελί του, αντί να βλέπει όπως περίμενε σε κάποια τεράστια απλωσιά, έβλεπε σε τοίχο. Να στε βέβαιος πως όσο με αφορά δε μούχλιαζα. Οποιαδήποτε ώρα της ημέρας, μέσα μου και ανάμεσα στους άλλους, σκαρφάλωνα ψηλά, άναβα τρανές φωτιές και ένας χαρμόσυνος χαιρετισμός ερχόταν προς τα εμένα. Με αυτόν τον τρόπο απολάμβανα τουλάχιστον τη ζωή και την εξοχότητά μου.

Το επάγγελμα μου ευτυχώς εξυπηρετούσε αυτή την κλίση μου προς τις κορυφές. Mου αφαιρούσε κάθε πικρία μου για τον πλησίον μου, τον οποίο διαρκώς υποχρέωνα χωρίς να του χρωστάω ποτέ τίποτα. Με τοποθετούσε υπεράνω του δικαστή, τον οποίο έκρινα με τη σειρά του και υπεράνω του κατηγορούμενου που υποχρέωνα σε ευγνωμοσύνη. Ζυγιάστε, αγαπητέ κύριε, καλά το εξής: ζούσα ατιμωρητί. Καμία κρίση δεν με αφορούσε, δε βρισκόμουν στη σκηνή του δικαστηρίου, αλλά κάπου στο βάθος, ψηλά σαν τους θεούς που κατεβαίνουν πότε πότε με τη βοήθεια μιας μηχανής, για να μεταμορφώσουν τη δράση και να της δώσουν το νόημα της. Στο τέλος, τέλος το να ζεις ψηλότερα παραμένει ακόμη ο μόνος τρόπος να σε βλέπει και να σε χαιρετίζει η πλειοψηφία”.