Newsroom

Μητροπόλεις εναντίον Airbnb

Οχι άλλο Airbnb, φωνάζουν εδώ και καιρό οι κάτοικοι στις μεγάλες πόλεις της Ευρώπης και των ΗΠΑ.

main

Αν και η βραχυχρόνια μίσθωση (και η αμοιβαία ανταλλαγή κατοικίας) αποτελεί ιδιαίτερα φτηνό και διαδεδομένο τελευταία τρόπο για να κάνουν διακοπές οι νέοι, οι οικονομικά ευπαθείς ομάδες ή απλώς οι εναλλακτικά σκεπτόμενοι τουρίστες, η ραγδαία εξάπλωσή της έχει προκαλέσει εκνευρισμό και προβλήματα σε άλλοτε ήσυχες γειτονιές και πολυκατοικίες. Τα στίφη των τουριστών που ανεβάζουν στο Instagram τις εντυπώσεις τους, οι οποίοι είναι ξένοι με την περιοχή στην οποία πήγαν να μείνουν για λίγο, προκάλεσαν την οργή των μόνιμων κατοίκων. Στη Βαρκελώνη ολόκληρες γειτονιές διαμαρτυρήθηκαν κρεμώντας στο μπαλκόνι τους το σύνθημα «Tourists go home» και έγιναν θέμα παγκοσμίως. Η είδηση έγινε δεκτή με επιδοκιμασίες και σε άλλες χώρες αλλά δεν έχει εμφανιστεί κάποια οργανωμένη κίνηση, καθώς δεν είναι λίγοι οι μικροϊδιοκτήτες που εν μέσω κρίσης –πιθανόν να καλύπτουν μέρος από το απολεσθέν εισόδημά τους– νοικιάζουν για κάποια βράδια το σπίτι τους ή το διαμέρισμά τους σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Κέρκυρα, Ρόδο, Χανιά και άλλους τουριστικούς προορισμούς, όπως Παρίσι, Βερολίνο, Πράγα, Βενετία και αλλού. Οπου ανθεί το φαινόμενο τίθενται ζητήματα επιστροφής των πόλεων στους κατοίκους τους!

Θέμα τιθάσευσης του φαινομένου Airbnb τίθεται και στην Ελλάδα, με αφορμή τις δημοτικές εκλογές, τουλάχιστον από τους υποψήφιους δημάρχους σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Πρόκειται για επίκαιρο ζή τημα και συζητείται ακόμη και αν η κυβέρνηση προέβη καταρχήν σε φορολογική διευθέτηση.

Στην Ελλάδα, σύμφωνα με τον δικηγόρο Εμμ. Σπανέα, ιδιοκτήτη, που ασχολείται με τις βραχυπρόθεσμες μισθώσεις, «το σύνολο των ακινήτων που διατίθενται στις πλατφόρμες διαμοιρασμού κινείται στα επίπεδα των 70.000. Στο εξωτερικό η εικόνα είναι διαφορετική και σε μεγάλο βαθμό εξηγεί τις αντιδράσεις. Στο Βερολίνο, για παράδειγμα, τα ακίνητα που διατίθενται μέσω της Airbnb ή σε άλλες πλατφόρμες βραχυχρόνιας μίσθωσης εκτιμάται ότι είναι όσα στην Ελλάδα. Στο Παρίσι εμφανίζονται να ξεπερνούν τις 80.000, όσα και στο Λονδίνο. Οπότε, κατά την άποψή μου, δεν μπορούμε να μιλήσουμε για υπερκορεσμό όταν η χώρα δεν έχει έναν χρόνο που έχει βγει από τα μνημόνια και θέλει να σταθεί στα πόδια της. Ούτε βεβαίως μπορούμε να μιλήσουμε για αλλοίωση γειτονιών όταν μεγάλο μέρος των ταξιδιωτών που διαμένουν στα ακίνητα που διατίθενται στις πλατφόρμες “διοχετεύονται” σε υποβαθμισμένες περιοχές, π.χ. στο κέντρο της Αθήνας, όπως ο Κολωνός, η πλατεία Βάθη και ο Αγιος Παντελεήμονας».

Παγκόσμιο Φαινόμενο

Σε κάθε περίπτωση το ζήτημα έχει αρχίσει να παίρνει σοβαρές διαστάσεις και στην Ελλάδα. Από το τέλος του 2015, οπότε απελευθερώθηκε το καθεστώς των βραχυχρόνιων μισθώσεων, και μέχρι σήμερα υπολογίζεται (μελέτη Grant Thornton για λογαριασμό του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδος) ότι πάνω από 42.000 ακίνητα διατίθενται μέσω των ηλεκτρονικών πλατφορμών βραχυχρόνιων μισθώσεων σε πανελλαδικό επίπεδο. Νεότερες εκτιμήσεις ανεβάζουν το εν λόγω νούμερο σε 70.000-80.000 σπίτια.

Είναι χαρακτηριστικό ότι σήμερα περίπου πέντε εκατομμύρια ακίνητα σε περισσότερες από 191 χώρες και 81.000 πόλεις παγκοσμίως διατίθενται μέσω Airbnb, ενώ περίπου 300 εκατ. επισκέπτες έχουν κάνει χρήση της υπηρεσίας. Πλέον, ως αποτέλεσμα της ραγδαίας εξάπλωσής της, πληθώρα πόλεων και χωρών έχουν σπεύσει να επιβάλουν περιορισμούς στον τρόπο λειτουργίας της συγκεκριμένης αγοράς, είτε όσον αφορά τον αριθμό των ακινήτων που μπορούν να διατεθούν μέσω της πλατφόρμας (ανά ιδιοκτήτη) είτε –συνηθέστερα– ως προς τον μέγιστο επιτρεπόμενο αριθμό ημερών ετησίως που μπορεί κανείς να εκμισθώνει το ακίνητό του μέσω τέτοιων υπηρεσιών.

Η ανάγκη ρύθμισης της αγοράς των βραχυχρόνιων μισθώσεων είναι εντονότερη σε πόλεις που αντιμετωπίζουν ήδη πρόβλημα στέγασης, λόγω της δυσκολίας που υπάρχει για την επέκτασή τους. Η Airbnb έχει μεν αυξήσει κατακόρυφα τον αριθμό των τουριστών –στοιχείο θετικό για την τοπική οικονομία κάθε περιοχής– αλλά από την άλλη πλευρά έχουν περιοριστεί σημαντικά τα διαθέσιμα ακίνητα για τους ντόπιους μισθωτές.

Στην αντεπίθεση  

Μια γενικευμένη αντεπίθεση κατά της Airbnb, στην οποία συμμετέχουν οι δημοτικές αρχές πολλών μεγάλων πόλεων αλλά και οι ενώσεις των ξενοδόχων σε Ευρώπη και Αμερική, βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη. Παρίσι, Λος Αντζελες, Νέα Υόρκη, Αμστερνταμ, Μαδρίτη, Βαρκελώνη και όχι μόνο λαμβάνουν μέτρα ώστε να περιοριστεί η κυριαρχία –στο κέντρο των πόλεων– της πιο γνωστής πλατφόρμας ενοικίασης καταλυμάτων. Ο λόγος έχει να κάνει αφενός με την εκτίναξη των ενοικίων για τους πολίτες και αφετέρου με τα τρομερά έσοδα της πλατφόρμας. Μέσα σε μόλις μία τριετία, την περίοδο 2014-17, ο τζίρος της Airbnb και των λοιπών εφαρμογών βραχυχρόνιας ενοικίασης κατοικιών διπλασιάστηκε, φτάνοντας στα 86 δισ., ενώ ο κύκλος εργασιών των ξενοδοχείων την ίδια περίοδο αυξήθηκε κατά μόλις 27%.

Μία από τις πόλεις που έχουν επιβάλει περιορι σμούς στη βραχυχρόνια μίσθωση είναι η Μαδρίτη. Το δημοτικό συμβούλιο της ισπανικής πρωτεύουσας ενέκρινε ένα ειδικό σχέδιο για τα καταλύματα βραχυχρόνιας μίσθωσης μέσω των ειδικών πλατφορμών. Σύμφωνα με το σχέδιο, 10.000 τέτοια καταλύματα θα διαγραφούν από τις σχετικές πλατφόρμες. Οι νέοι κανονισμοί προβλέπουν ότι, μεταξύ άλλων, τα προσφερόμενα για βραχυχρόνια μίσθωση καταλύματα που βρίσκονται σε συγκροτήματα κατοικιών θα πρέπει να έχουν ανεξάρτητη είσοδο ενώ οι καλεσμένοι δεν θα μπορούν να χρησιμοποιούν την ίδια είσοδο με τους μόνιμους κατοίκους ή το ίδιο ασανσέρ. Σύμφωνα με τις δημοτικές αρχές της Μαδρίτης, περίπου το 95% των καταλυμάτων που είναι διαθέσιμα σήμερα στην Airbnb δεν πληροί τα νέα κριτήρια.

Και η Πάλμα ντε Μαγιόρκα, η πρωτεύουσα των Βαλεαρίδων νήσων, ενός από τους δημοφιλέστερους τουριστικούς προορισμούς της Ισπανίας και της Μεσογείου, έχει επιβάλει περιορισμούς. Τα παράπονα σε βάρος των τουριστών, σύμφωνα με τις αρχές, είχαν τετραπλασιαστεί το 2017 σε σύγκριση με το 2014 και έτσι από τον Απρίλιο του 2018, βάσει των νέων κανονισμών, δεν θα επιτρέπεται πλέον ο διαμοιρασμός κατοικιών σε συγκροτήματα διαμερισμάτων, αν και οι μονοκατοικίες θα συνεχίσουν να είναι διαθέσιμες αρκεί να μη βρίσκονται σε προστατευμένες περιοχές, σε περιοχές κοντά σε αεροδρόμιο και να είναι σχεδιασμένες για οικιστική χρήση. «Η Πάλμα ντε Μαγιόρκα θα πρέπει να είναι κατοικήσιμη πόλη και το χειρότερο που μπορεί να συμβεί είναι να πρέπει να φύγουν οι κάτοικοι» είχε δηλώσει ο δήμαρχος της πόλης Αντόνι Νογκέρα.

Στη Σιγκαπούρη δικαστήριο επέβαλε πρόστιμο 45.800 δολαρίων στον καθένα σε δύο οικοδεσπότες Airbnb για μη καταχωρημένη βραχυπρόθεσμη μίσθωση.

Στο Παρίσι, τον δημοφιλέστερο προορισμό της Airbnb με 70.000 καταχωρήσεις ακινήτων, οι δημοτικές αρχές επέβαλαν πρόστιμο ύψους 14 εκατ. ευρώ στην Airbnb καθώς έπειτα από δειγματοληπτικό έλεγχο που διενεργήθηκε διαπιστώθηκε ότι τουλάχιστον 1.000 από τα 60.000 διαμερίσματα που προσφέρονται στην πλατφόρμα του αμερικανικού κολοσσού δεν έφεραν τον αριθμό της σχετικής –υποχρεωτικής πλέον– άδειας. Επίσης, οι αρχές της γαλλικής πρωτεύουσας περιόρισαν τις βραχυχρόνιες μισθώσεις για τους ιδιοκτήτες ακινήτων στις 120 ημέρες ανά έτος. Μάλι στα είχαν ζητήσει από δικαστήριο να επιβάλει άμεσα πρόστιμο στην Airbnb και σε δύο άλλες μικρές εταιρείες, όπως είχε δηλώσει στην εφημερίδα «Le Parisien» το 2018 ο υπεύθυνος για τη στέγαση αντιδήμαρχος, καθώς δεν απέσυραν καταχωρήσεις ακινήτων που δεν είχαν τον επίσημο αριθμό εγγραφής, ο οποίος βοηθάει να διασφαλιστεί ότι οι εταιρείες δεν εκμισθώνουν καταλύματα για περισσότερο από το επιτρεπόμενο χρονικό διάστημα των 120 ημερών τον χρόνο.

Στο κέντρο του Αμστερνταμ 20.000 διαμερίσματα είναι υπό τη διαχείριση της Airbnb. Τα ενοίκια στις τουριστικές περιοχές εκτινάχτηκαν στα ύψη, καθώς αυξήθηκαν κατά 50% από το 2005 έως σήμερα. Αναγκαστικά, χιλιάδες μόνιμοι κάτοικοι άρχισαν να μετακομίζουν σε άλλες, λιγότερο τουριστικές περιοχές. Οι δημοτικές αρχές της ολλανδικής πρωτεύουσας αποπειράθηκαν αρχικά να αντιδράσουν αυξάνοντας τον φόρο διαμονής από 4% σε 7% και επιβάλλοντας ανώτατο όριο διαμονής τις 30 διανυκτερεύσεις ετησίως.

Η κατάσταση ωστόσο κάθε άλλο παρά βελτιώθηκε, με αποτέλεσμα το δημοτικό συμβούλιο της ολλανδικής μητρόπολης να σκληρύνει τη στάση του ορίζοντας ότι στις νεόδμητες οικοδομές θα απαγορεύεται η ενοικίαση διαμερισμάτων μέσω των εταιρειών βραχυχρόνιας μίσθωσης.

Η αύξηση των ενοικίων στη Βαρκελώνη κατά 50% οδήγησε στην τοποθέτηση πλαφόν στις τιμές των προσφερόμενων καταλυμάτων, ενώ έχουν δημιουργηθεί μεγάλα κινήματα πολιτών που ζητούν αυστηρή περιοριστική νομοθεσία αλλά και απαιτούν «Tourists go home»! Πίσω από την τουριστική φρενίτιδα για την πόλη που φιλοξένησε πέρυσι τουλάχιστον 9.861.671 επισκέπτες (!) βρίσκονται κατά γενική ομολογία οι πλατφόρμες ενοικίασης τύπου Airbnb.

Η προσκείμενη στους Podemos δήμαρχος έχει ήδη ξεκινήσει δικαστικό αγώνα κατά της Airbnb. Τον περασμένο Ιούλιο το δημοτικό συμβούλιο της Νέας Υόρκης πέρασε έναν νόμο που απαιτούσε από τις εταιρείες βραχυπρόθεσμης μίσθωσης να δίνουν τα ονόματα και τις διευθύνσεις όλων των ιδιοκτητών των ακινήτων τους. Η Airbnb όμως κατηγόρησε ευθέως για χρηματισμό τα μέλη του δημοτικού συμβουλίου, τα αποκάλεσε «γκρουμ» και έδωσε στη δημοσιότητα μια έκθεση με «δωρεές» που έχουν λάβει τα μέλη από ξενοδόχους!

Στο Λος Αντζελες από την 1η Ιουλίου θα μπορεί να διατίθεται προς ενοικίαση μόνον η πρώτη κατοικία και για λιγότερες από 120 ημέρες τον χρόνο, ενώ οι παραβάτες, εφόσον εντοπιστούν, θα καλούνται να πληρώσουν πρόστιμο ύψους 1.000 δολαρίων για κάθε παραπάνω ημέρα ενοικίασης.

Περιπολίες δημοτικών υπαλλήλων που εισβάλλουν ακόμη και κατά τη διάρκεια της νύχτας σε «ύποπτα» διαμερίσματα έχουν αρχίσει στο Μαϊάμι. Εάν εντοπιστούν «παράνομοι» τουρίστες, υποχρεούνται (και εξαναγκάζονται) να εγκαταλείψουν άμεσα το εναλλακτικό κατάλυμά τους και να μεταβούν σε κάποια από τα παραδοσιακά ξενοδοχεία της πόλης. Οσον αφορά τους ιδιοκτήτες, καλούνται να καταβάλουν πρόστιμα πολλών χιλιάδων δολαρίων (έως και 40.000) σε περίπτωση υποτροπής.

Οι τιμές των ακινήτων στην Ιρλανδία έχουν φτάσει σε δυσθεώρητα ύψη. Από τον ερχόμενο Ιούνιο και μετά οι ιδιοκτήτες δεύτερης κατοικίας θα μπορούν να την προσφέρουν προς βραχυπρόθεσμη μίσθωση για 14 ημέρες τη φορά και για διάστημα τριών μηνών τον χρόνο εφόσον έχουν ειδική τουριστική άδεια.

Στην Ιαπωνία μόλις η κυβέρνηση ανάγκασε την Airbnb να ακυρώσει κρατήσεις που αφορούσαν ακίνητα τα οποία δεν είχαν δηλωθεί στις αρχές, η εταιρεία απενεργοποίησε αμέσως το 80% των καταχωρήσεων στη χώρα.

Η μεγάλη απήχηση της ψηφιακής πλατφόρμας έχει θέσει «εκτός χάρτη» ολόκληρες αστικές περιοχές για όσους αναζητούν κατοικία για μακροχρόνια ενοικίαση. Σε δημοσίευμα του «Economist» επισημαίνεται ότι το 18% των ακινήτων στη Φλωρεντία είναι καταχωρημένο στην Airbnb, περιορίζοντας ασφυκτικά τη διαθεσιμότητα ακινήτων. Οι ιδιοκτήτες προτιμούν να αναλάβουν ρόλο «οικοδεσπότη» στην Airbnb. Μια βραχυχρόνια ενοικίαση με ημερήσια χρέωση αποφέρει περισσότερα από μια μακροχρόνια με μηνιαίες καταβολές. Σε πολλές περιπτώσεις οι κάτοικοι των πόλεων διαμαρτύρονται έντονα για τον συνωστισμό τουριστών στις γειτονιές τους.

* Περιοδικό HOTDOC #176, Airbnb: Ευλογία για τα εισοδήματα ή κατάρα για τις πόλεις, 7/4/2019

Αποκάλυψη Daily Mail: Παρ’ ολίγον αεροπορική τραγωδία σε πτήση της British Airways από την Αθήνα

ap briths

Αποκάλυψη Daily Mail: Παρ’ ολίγον αεροπορική τραγωδία σε πτήση της British Airways από την Αθήνα

Το αεροσκάφος βρέθηκε σε απόσταση μόλις 1,5 μέτρου από... αδέσποτο drone που πετούσε σε υπερβολικά…

Κολωνός: Σήμερα η απόφαση του δικαστηρίου για τον Μίχο, τον «Μιχάλη» και τη μητέρα της 12χρονης

michos ilias 1

Κολωνός: Σήμερα η απόφαση του δικαστηρίου για τον Μίχο, τον «Μιχάλη» και τη μητέρα της 12χρονης

Οι δικαστές καλούνται να αποφανθούν για την ενοχή ή μη 26 κατηγορουμένων - Συγκεντρώσεις υποστήριξης…