Μήπως είμαι ημεδαπή και δεν το ξέρω;

«Έθνος είναι ένα σύνολο ανθρώπων που έχουν κάνει σπουδαία πράγματα όλοι μαζί» μου λέει ο Γάλλος φιλόσοφος και θεολόγος Ρενάν και κάπως έτσι ξεκινά η συζήτηση κάθε φορά με όποιον μου ζητά διευκρινήσεις μεταξύ των εννοιών της εθνικότητας, της ιθαγένειας αλλά και της υπηκοότητας. Κατά γενική ομολογία, η εσφαλμένη χρήση τους ιδίως από επίσημους κρατικούς φορείς, εγείρει αμφιβολίες για την επιμόρφωση των αντίστοιχων συντακτών. Έλα όμως να τα δούμε και παρέα:

Η μόνη έννοια με νομική υπόσταση είναι αυτή της ιθαγένειας από το ιθυς και γένος. Βλέπεις, ως Έθνος ορίζουμε κατά γενική ομολογία ένα σύνολο ανθρώπων με κοινή καταγωγή, γλώσσα, θρησκεία, ήθη και έθιμα, κοινή ιστορία και κοινές αντιλήψεις για το μέλλον. Βέβαια, στην καθομιλουμένη αναφέρουμε πολλές φορές τον συνώνυμο της ιθαγένειας όρο «υπηκοότητα» από το υπό και ακοή. Οι διαφορές μεταξύ τους θεωρούνται κυρίως ιστορικές, καθώς πλέον δεν υπάρχει κάποιος βασιλιάς για να υπάρχουν και υπήκοοι. Μολονότι υπηκοότητα και ιθαγένεια είναι συνώνυμοι όροι, ο αντίστοιχος κλάδος δικαίου ονομάζεται «δίκαιο της ιθαγένειας».

Ιθαγένεια λοιπόν, ο νομικός δεσμός μεταξύ ανθρώπου και Κράτους με τα παραγόμενα  δικαιώματα και υποχρεώσεις που αναφύονται από την ένταξη του στο λαό αυτού. Η λίστα με τις πιθανές διακρίσεις είναι εκτενής: Αρχικά, ημεδαπός και αλλοδαπός. Άτομο με ιθαγένεια άλλης χώρας, ή καθόλου ιθαγένεια στερούμενο νομιμοποιητικά έγγραφα από ένα Κράτος λογίζεται ως αλλοδαπό. Ωστόσο, όποιος έχει ιθαγένεια μίας χώρας θεωρείται ημεδαπός. Προσωπικά είμαι ημεδαπή, εσύ;

Εάν αυτό φαντάζει δύσκολο στην κατανόηση, η συνέχεια προβλέπεται περιπετειώδης. Άνθρωπος που δεν πληροί τις νομικές προϋποθέσεις για να θεωρηθεί πολίτης ενός κράτους ονομάζεται ανιθαγενής. Το ζήτημα της ανιθαγένειας απασχολεί με Σιβυλλικό πάθος τη διαδικασία εξέτασης αιτημάτων παροχής ασύλου. Αυτό διότι υπό το πλέγμα του απαντώνται από θύματα βασανιστηρίων έως και παραβάτες που προσπαθούν απλά να επωφεληθούν του νεφελώδους αυτού χαρακτηρισμού. Ρυθμίζεται από ειδικό πλαίσιο διεθνών συμβάσεων και καταλαμβάνει ξεχωριστή θέση και στο εγχώριο δίκαιο. Επιπρόσθετα, ένα άτομο που έχει περισσότερες από μία ιθαγένειες θεωρείται πολυϊθαγενές. 

Συνεχίζω με την ομογένεια: αυτός που ανήκει στο ελληνικό έθνος αλλά δεν έχει ελληνική ιθαγένεια λέγεται ομογενής. Ο άνθρωπος που δεν ανήκει στο ελληνικό έθνος αλλά έχει δυνατότητα απόκτησης ιθαγένειας αποκαλείται αλλογενής. Αμφότεροι οι χαρακτηρισμοί ενδιαφέρουν έντονα τη νομική και πολιτική σκηνή αναδεικνύοντας την ευρύτερη συζήτηση για τους τρόπους κτήσης ιθαγένειας σε ένα ερωτικά σισύφειο ζήτημα.

Αναφορικά με αλλοδαπούς που θέλουν να αποκτήσουν την ελληνική ιθαγένεια, η πλειοψηφία επιλέγει τη διαδικασία της πολιτογράφησης. Το μεγαλύτερο μέρος αυτής απασχόλησε την επικαιρότητα λίγο καιρό πριν με τις περιβόητες εξετάσεις για την απονομή ελληνικής ιθαγένειας. Η πολιτογράφηση ακολουθεί το επιτυχές της εξέτασης αυτής και θεωρείται διοικητική πράξη. Σαφώς και υπάρχουν και άλλοι τρόποι πολιτογράφησης ωστόσο περιοριζόμαστε στην αναφορά των βασικών. 

Η πλέον διαδεδομένη μορφή κτήσης της ιθαγένειας μίας χώρας είναι με τη γέννηση δηλαδή η λεγόμενη αρχική ιθαγένεια με τη γέννηση. Διακρίνεται στο δίκαιο του αίματος και του εδάφους. Δεδομένου ότι αποτελεί τον ασφαλέστερο τρόπο απόδοσης, υπάρχει σε όλες τις χώρες. Σε πολλές χώρες υπάρχουν προϋποθέσεις για τα παιδιά των μεταναστών που γεννιούνται στο έδαφος της χώρας, δείχνοντας μας ότι έδαφος και αίμα μπορούν να συνυπάρξουν. Εάν ένα άτομο επιλέξει να αποκτήσει ιθαγένεια Κράτους κατά τη διάρκεια της ζωής του, αυτή λογίζεται ως επίκτητη. Ας μείνουμε σε αυτά και ας μην επεκταθούμε στην ευρωπαϊκή ιθαγένεια και το δίκαιο διαμονής εκτός και αν το ζητήσεις.

Συμπερασματικά, οι διαφοροποιήσεις πολλές και συνεχώς ανανεώνονται. Εσύ, προσωπικά θεωρείς ότι ένα άτομο που γεννιέται σε μία ξένη από αυτή των γονέων του χώρα πρέπει να υφίσταται δυσμενείς περιορισμούς ή να έχει ίσες ευκαιρίες; Μπορούμε να δεχθούμε ένα παιδί μεταναστών και πως εξισορροπούμε τη χώρα καταγωγής με τη χώρα γέννησης;

Τα άρθρα που δημοσιεύονται στην κατηγορία «Απόψεις» εκφράζουν τον/την συντάκτη/τριά τους και οι θέσεις δεν συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του koutipandoras.gr